Μια νέα εκπαιδευτική τάση συναρπάζει όλο και περισσότερα παιδιά. Η εκπαιδευτική ρομποτική καλλιεργείται πλέον συστηματικά σε αρκετά σχολεία του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης με ομάδες που δεν μυούνται απλώς στα μυστικά του αυτοματισμού, αλλά λαμβάνουν και μέρος σε διαγωνιστικές διαδικασίες, εξασφαλίζοντας καλά αποτελέσματα.
Αυτό έγινε το Σαββατοκύριακο 16 και 17 Φεβρουαρίου 2019 κατά τον διαγωνισμό FLL Athens, στον οποίο συμμετείχαν μαθητές από το 4ο Δημοτικό Σχολείο Βούλας και το Γενικό Λύκειο Βουλιαγμένης. Οι «Inventors», όπως ονομάζεται η ομάδα των μαθητών του 4ου Βούλας, πήραν την πρόκριση μεταξύ 34 ομάδων ηλικίας 9-16 ετών και θα αγωνιστούν στον πανελλήνιο διαγωνισμό FLL που θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη στις 16 και 17 Μαρτίου. Οι νικητές της πανελλήνιας διοργάνωσης, θα πάρουν «εισιτήρια» για τις διεθνείς σχετικές διοργανώσεις.
Διαγωνισμοί εκπαιδευτικής ρομποτικής διοργανώνονται από αρκετούς φορείς, ωστόσο η διαφορά του συγκεκριμένου, που φέρει την υπογραφή του διεθνούς οργανισμού για τη ρομποτική First και της πολυεθνικής εταιρείας παιχνιδιών Lego, είναι ότι εκτός από το κομμάτι του προγραμματισμού και του αυτοματισμού, προωθεί έναν ευρύτερο προβληματισμό για το μέλλον του τεχνικού πολιτισμού αλλά και τη φιλοσοφία της συλλογικής εργασίας.
Συγκεκριμένα, η αξιολόγηση των ομάδων εκτός από τις επιδόσεις του ρομπότ που κατασκεύασαν, περιέλαβε την εκπόνηση ενός διαστημικού σχεδίου και επίσης την παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο λειτούργησε η κάθε ομάδα. Το φετινό θέμα (κοινό για όλες τις ομάδες) για την εκπόνηση έρευνας ήταν να βρεθεί λύση για ένα φυσικό ή κοινωνικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια διαστημικής εξερεύνησης μεγάλης διάρκειας μέσα στο ηλιακό μας σύστημα.
Όπως είναι φυσικό, οι προτάσεις των παιδιών σε αυτό το ερώτημα συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τους επισκέπτες και τους παρατηρητές του διαγωνισμού, καθώς συνοδεύονταν από εντυπωσιακές μακέτες. Η ομάδα του Λυκείου Βουλιαγμένης, με το όνομα «Crabs» (που σημαίνει Καβούρια, από το Καβούρι όπου βρίσκεται το σχολείο) παρουσίασε μια διατροφική πρόταση για τους εποίκους του Άρη την οποία ονόμασε «Mars Mellon».
Οι Crabs από το Γενικό Λύκειο Βουλιαγμένης: Μιχάλης Μαρινάκης, Άγγελος Κατσουράκης, Αρσένης Πρωτοψάλτης, Ηλέκτρα Λαμπίρη, Αντώνης Πονηράκης, Ραφαηλία Γκαγκαλή, Βερόη Βουρλιωτάκη και Ηλίας Γιανναδάκης, μαζί με την υπεύθυνη καθηγήτρια, Μαίρη Δουμένη
Ουσιαστικά πρόκειται για μια κάψουλα που λειτουργεί ως θερμοκήπιο και επιτρέπει την ανάπτυξη βρώσιμων λαχανικών που θα καλλιεργηθούν στην επιφάνεια του Άρη. Οι μαθητές πήραν δείγματα του χώματος στον «κόκκινο πλανήτη» από τον ερευνητικό οργανισμό The Martian Gerden και επικοινώνησαν με το πανεπιστήμιο Villanova των ΗΠΑ όπου έγιναν πειραματικά οι καλλιέργειες των φυτών. Με τη συνεργασία και την καθοδήγηση ακαδημαϊκών από την Ελλάδα και το εξωτερικό σχεδίασαν την πρωτοποριακή τους κάψουλα, διαμορφώνοντας μια μελετημένη και πολύ πρωτότυπη πρόταση.
Η έρευνα των μαθητών του 4ου Δημοτικού Βούλας κινήθηκε σε αρκετά διαφορετική κατεύθυνση. Οι «Inventors» καταπιάστηκαν με το πρόβλημα της φυσικής άσκησης όσων ταξιδεύουν στο διάστημα, με στόχο να εξουδετερώσουν τις συνέπειες που έχει στο ανθρώπινο σώμα η έλλειψη βαρύτητας. Σχεδίασαν και κατασκεύασαν λοιπόν μια ευέλικτη μηχανή εκγύμνασης με λάστιχα, την οποία ονόμασαν «ΔΙΑΣ», από τα αρχικά Διαστημικός Ιστός Αράχνης, μιας και το όργανο έχει αυτό το γνώριμο σχήμα.
Οι Inventors από το 4ο Δημοτικό Σχολείο Βούλας πήραν την πρόκριση για το πανελλήνιο πρωτάθλημα ρομποτικής FLL: Λυδία Φεφέ, Γιώργος Σαρλάνης, Δανάη Βαγγοπούλου, Κωνσταντίνος Φραγκιαδάκης, Πελίνα Γαλάτη, Βασιλική Γιαννοπούλου, Θανάσης Παχούλας, Σοφοκλής Σάββας, Φανή Κοντονή, Χρήστος Βλάσης, μαζί με τον προπονητή τους, Ανδρέα Κούλουμο
Στον σχεδιασμό τους οι μαθητές φρόντισαν το αντικείμενο να μπορεί να αποθηκευτεί σε ελάχιστο χώρο με τη διάλυσή του έπειτα από τη χρήση, να έχει μικρό βάρος και μικρό επίσης κόστος κατασκευής. Η έρευνα των παιδιών εστίασε επίσης στο στόχο το όργανο κατά την εκτέλεση των ασκήσεων να μην μεταδίδει κραδασμούς στο διαστημικό σταθμό που θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την τροχιά του.
«Σε πολύ μεγάλο βαθμό τα παιδιά προετοιμάστηκαν μόνα τους, αφήνοντας σε μένα την εποπτεία και το συντονισμό της ομάδας», λέει στον «Δημοσιογράφο» η Μαίρη Δουμένη, καθηγήτρια πληροφορικής και υπεύθυνη της ομάδας για το Λύκειο Βουλιαγμένης. «Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός δεν εστιάζει αποκλειστικά στη ρομποτική, αλλά ωθεί στο διαμοιρασμό των γνώσεων, στην έρευνα και την αλληλεπίδραση με άλλες ομάδες και επιστημονικούς φορείς», συμπληρώνει για τη συμμετοχή των Crabs στο FLL Athens.
«Τα ρομπότ είναι μόνο η αρχή, αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον των μαθητών», παρατηρεί ο Ανδρέας Κούλουμος, προπονητής ρομποτικής στο 4ο Δημοτικό Βούλας. Στους ουσιαστικούς στόχους αυτής της υπόθεσης είναι «τα ερεθίσματα που παίρνουν τα παιδιά, οι δυνατές εμπειρίες και η ώθηση για έρευνα εκτός του τυπικού σχολικού προγράμματος». Η ομάδα των «Inventors» έχει επίσης ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, καθώς από τα 10 άτομα τα 5 είναι κορίτσια και τα 5 αγόρια. «Προσπαθήσαμε αρκετά να φέρουμε κορίτσια στην ομάδα, ώστε να σπάσει το στερεότυπο που τα κρατά πίσω όταν η δραστηριότητα αφορά σε τεχνικές δεξιότητες», διευκρινίζει ο Ανδρέας Κούλουμος, που πλέον προετοιμάζει την ομάδα για τον «εθνικό τελικό» της Θεσσαλονίκης.
Οι μαθητές του Λυκείου Βουλιαγμένης παρουσιάζουν στους κριτές του FLL Athens το Mars Melon, μια αυτόνομη κάψουλα όπου θα μπορούν να καλλιεργούνται βρώσιμα λαχανικά στο έδαφος του Άρη για τους μελλοντικούς κατοίκους του πλανήτη
«Οι άνθρωποι αγαπάμε τα ρομπότ γιατί καλύπτουν την ανάγκη μας να εμφυσήσουμε ζωή, να μοιάσουμε στον δημιουργό», σημειώνει ο Τάσος Κόλλιας, δάσκαλος και μέλος της ομάδας Mathisis που διοργάνωσε το FLL Athens. «Η κοινωνία μας πηγαίνει προς την αυτοματοποίηση και με τη ρομποτική μπορέσαμε να έχουμε μία απτή εφαρμογή του προγραμματισμού, ένα μηχάνημα που να υπακούει σε ό,τι του λέμε», όπως αναλύει για τη διείσδυση της ρομποτικής στην ελληνική εκπαίδευση. «Πριν χρόνια είχαμε τα Γαλλικά και το πιάνο, πλέον οι γονείς συμβουλεύουν τα παιδιά τους να μάθουν ρομποτική», προσθέτει.
Ο Τάσος Κόλλιας έχει και την πρωτοβουλία να συστήσει μια εθνική ομάδα ρομποτικής, την «Team Greece» όπως ονομάστηκε, που θα λάβει μέρος σε «ολυμπιάδες» ρομποτικής όπου αντί για τοπικές ομάδες θα συμμετέχουν χώρες. Σε αυτή την ομάδα δεν είναι τυχαίο ότι ανήκουν τρεις μαθητές από τον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης: Η Δήμητρα Γεωργακοπούλου (1ο Γυμνάσιο Βούλας), ο Γιώργος Λέων (1ο Λύκειο Βούλας) και ο Μιχάλης Μαρινάκης (Λύκειο Βουλιαγμένης). Η προπονήτρια και «μέντορας» της ομάδας, Νεφέλη Τζαβάρα, είναι η εκπαιδεύτρια ρομποτικής στο 1ο Γυμνάσιο Βούλας.
Τα παιδιά του 4ου Δημοτικού Βούλας επιδεικνύουν περήφανα το ΔΙΑΣ, το όργανο γυμναστικής που σχεδίασαν ώστε τα μέλη των διαστημικών αποστολών να μένουν σε φόρμα, χωρίς τις συνέπειες που επιφέρει η έλλειψη βαρύτητας στο ανθρώπινο σώμα
Η εκμάθηση και εξάσκηση της ρομποτικής, όπως και η συμμετοχή στους διάφορους διαγωνισμούς δεν είναι μια φτηνή υπόθεση. Η αγορά ενός στοιχειώδους εξοπλισμού για τη συμμετοχή στο FLL φτάνει τα 600 ευρώ, ενώ οι μεγαλύτερες επενδύσεις σε εξαρτήματα εγγυώνται και καλύτερα αποτελέσματα. Φυσικά, μία εταιρεία έχει το μονοπώλιο της αγοράς αυτής. Η εκπαίδευση, οι στολές, τα υλικά παρουσίασης προστίθενται στο κόστος που επωμίζονται οι γονείς, οι Σύλλογοι Γονέων, τα σχολεία μέσω των Σχολικών Επιτροπών του Δήμου και ενίοτε χορηγοί, σε ένα μάλλον αρρύθμιστο τοπίο μέχρι στιγμής.
Σε μια πίστα διαμορφωμένη με εξαρτήματα από τουβλάκια και κοινή για όλους, τα ρομπότ που σχεδιάζουν οι ομάδες πρέπει να εκτελέσουν συγκεκριμένες εργασίες επιτυχώς. Το σενάριο του φετινού διαγωνισμού ήταν οι κινήσεις ενός οχήματος σε διαστημικούς σταθμούς για την ολοκλήρωση τεχνικών αποστολών. Η κατασκευή και προετοιμασία των ρομπότ ξεκινά μήνες πριν, αλλά κανείς δεν εγγυάται ότι όλα θα δουλέψουν κανονικά την ώρα του robot game!
Σε μια μεγάλη αίθουσα του Συνεδριακού Κέντρου στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής οι 34 ομάδες του διαγωνισμού FLL Athens παρουσίασαν τις έρευνές τους για τα διαστημικά ταξίδια. Ένα σπάνιο θέαμα που συνδύασε τη φουτουριστική σκέψη των μαθητών με την τεχνολογική έρευνα αιχμής. Ιδέες που αποτυπώθηκαν σε μοναδικές παραστατικές κατασκευές. Τα μέλη των ομάδων εξηγούσαν τις λεπτομέρειες των σχεδίων τους σε κάθε επισκέπτη αλλά και στους κριτές του διαγωνισμού, καθώς η εικόνα των «pits» ήταν κομμάτι της συνολικής βαθμολογίας των ομάδων.
