Κωσταριδάκη Καλλιόπη

9η Ενότητα

Ο Παυσανίας

Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος του 2ου αι., διάσημος για το έργο του  Ἑλλάδος περιήγησις, στο οποίο περιγράφει την αρχαία Ελλάδα συνδέοντας έτσι την κλασική φιλολογία με τη σύγχρονη αρχαιολογία. Πριν επισκεφθεί την Ελλάδα φαίνεται πως είχε ταξιδέψει στην Αντιόχεια , στην Ιερουσαλήμ , στις όχθες του Ιορδάνη, στην Αίγυπτο, στο ναό του Άμμωνα , στη Μακεδονία αλλά και στην Ιταλία. Λέγεται μάλιστα πως ήταν ο πρώτος που έγραψε ή είδε τα ερείπια της Τροίας , των Μυκηνών και της Αλεξάνδρειας Τρωάδος.

Το ενδιαφέρον του επικεντρώνεται  κυρίως στα μνημεία και ειδικότερα στα γλυπτά και στη ζωγραφική της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου τα οποία συνδέει με την ιστορία τους και το θρησκευτικό τους υπόβαθρο (λατρείες και τελετουργικά) .  Μας ταξιδεύει σε πόλεις και ιερά της Αχαΐας . Η ακρίβεια των περιγραφών του έχει επιβεβαιωθεί από τις ανασκαφές.

Η Καλλιπάτειρα

Πατήστε εδώ για τη μετάφραση

Πατήστε εδώ για το διαδραστικό σχολικό βιβλίο

Λεξιλόγιο

Φέρω = κουβαλώ / έχω επάνω μου / φορώ / μεταφορικά: οδηγώ, κατευθύνω/ προσκομίζω/ προκαλώ, προξενώ/ κατορθώνω με κόπο/ παρασύρω/ έχω ως επακόλουθο/ ως απρόσωπο σημαίνει συμφέρει

Το φέρετρον = το φέρετρο , ξύλινο κιβώτιο για νεκρούς

Φόριμος = γόνιμος

Η φερνή = η προίκα

Ο φερέοικος = το σαλιγκάρι/ αυτός που μεταφέρει το σπίτι του, ο νομάς

Κανηφόρος = αυτός που κουβαλάει καλάθι

Φοροτελής = αυτός που υπόκειται σε φορολογία

Ο δίφρος

κάθισμα χωρίς πλάτη

Ζωοφόρος ή ζωφόρος = αυτός που έχει επάνω του ζωγραφισμένα ζώα / η ζωοφόρος = τμήμα του θριγκού  (=τμήμα του κτιρίου πάνω από τους κίονες) αρχαίου ναού

Φερτός = α.ε. υποφερτός, ν.ε. ο μεταφερόμενος από ένα μέρος σε άλλο

Φορώ = είμαι ντυμένος με κάτι

Η φορά = α.ε. η μεταφορά, ν.ε κατεύθυνση, πορεία

Το φέρετρον = ξύλινο κιβώτιο για νεκρούς

Ο φορεύς –έας = αυτός που μεταφέρει/ κατασκεύασμα για τη μεταφορά/ άτομο ή οργανισμός που παρέχει κάποια υπηρεσία

Το φορείον = φορητό κρεβάτι για τη μεταφορά αρρώστων

Ο φόρος = υποχρεωτική χρηματική εισφορά στο κράτος / χρηματικό ποσό που επιβάλλεται σε αγαθά

Το φορτίον = ό,τι μεταφέρεται

Φορτικός = α.ε. κατάλληλος για μεταφορά/ νε. Επίμονος , ενοχλητικός

Φερέγγυος = αξιόπιστος

Φορολογώ = επιβάλλω φόρο

Επιφέρω = προκαλώ , έχω ως αποτέλεσμα

Περιφέρω = φέρω γύρω-γύρω

Αναφέρω = σηκώνω/ επαναφέρω / συνέρχομαι/ ονομάζω

Ανωφερής = ανηφορικός

Καταφερής –κατωφερής = κατηφορικός

Πολύφερνος = αυτός που έχει μεγάλη προίκα

Ο αμφορεύς –έας = αγγείο με δύο λαβές

Η διαφορά = διαφωνία / έλλειψη ομοιότητας/ χαρακτηριστικό γνώρισμα / το αποτέλεσμα της αφαίρεσης

Η  εκφορά = κηδεία/ στη γραμματική: τρόπος που συντάσσονται οι λέξεις

αγγελιοφόρος = αυτός που μεταφέρει μηνύματα

η λεωφόρος = μεγάλος δρόμος πόλης

δορυφόρος = ακόλουθος

καρποφόρος = αυτός που παράγει καρπούς

θεοφόρος = αυτός που φέρει το Θεό

ψηφοφόρος = αυτός που ψηφίζει

παράφορος = ασυγκράτητος

μισθοφορικός = αυτός που αναφέρεται στους μισθοφόρους (= στρατιώτες που υπηρετούν έναντι μισθού)

διηνεκής = αδιάκοπος

φερέφωνο = αυτός που εκφράζει τις απόψεις άλλου χωρίς να τις κρίνει

φέρελπις = ελπιδοφόρος

φοροδιαφυγή = αποφυγή καταβολής νόμιμου φόρου

φοροτεχνικός = ειδικός στη σύνταξη φορολογικών δηλώσεων

φοροφυγάς = αυτός που διαπράττει φοροδιαφυγή

διαφορετικός = αυτός που δεν είναι όμοιος με τους άλλους

ασθενοφόρο = όχημα που μεταφέρει ασθενείς

βαθμοφόρος = αυτός που έχει βαθμό, αξίωμα

ελπιδοφόρος = αυτός που εμπνέει ελπίδες

λαχειοφόρος = αυτός που δίνει το δικαίωμα συμμετοχής σε κληρώσεις λαχείου

ανυπόφορος = αυτός που δεν υποφέρεται , δεν αντέχεται

οπλοφορία = κατοχή και μεταφορά όπλου

Σύνταξη

Η Μετοχή 

Οι μετοχές, ανάλογα με τη συντακτική τους λειτουργία, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: επιθετική, κατηγορηματική και επιρρηματική.

Στοιχεία που μας βοηθάνε στην αναγνώριση του είδους της επιρρηματικής μετοχής

(α) Οι μετοχές σε χρόνο ΕΝΕΣΤΩΤΑ είναι κατά πάσα πιθανότητα ΤΡΟΠΙΚΕΣ.

(β) Οι μετοχές σε χρόνο ΑΟΡΙΣΤΟ είναι κατά πάσα πιθανότητα ΧΡΟΝΙΚΕΣ ή ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ.

(γ) Οι μετοχές σε χρόνο ΜΕΛΛΟΝΤΑ είναι ΤΕΛΙΚΕΣ.

(δ) Όταν μια μετοχή έχει κοντά της κάποιο χρονικό επίρρημα θα είναι κατά πάσα πι-θανότητα ΧΡΟΝΙΚΗ.

(ε) Όταν μια μετοχή έχει κοντά της το καίτοι ή το καίπερ θα εξετάζουμε μήπως είναι

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ.

ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ: Κανονικά μια μετοχή έχει ως υποκείμενό της το υποκείμενο, το αντικείμενο ή μια δοτική προσωπική του ρήματος. Σ’ αυτή την περίπτωση η μετοχή χαρακτηρίζεται συνημμένη. Διαφορετικά, όταν η μετοχή βρίσκεται σε γενική πτώση, δεν αναφέρεται σε κανέναν όρο του ρήματος και ονομάζεται ΑΠΟΛΥΤΗ. Οι απόλυτες μετοχές ως προς το είδος τους είναι επιρρηματικές.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να βρείτε ποιες από τις ακόλουθες μετοχές είναι επιθετικές και ποιες επιρρηματικές.

 – Ἀγησίλαος προσέττατεν τοῖς ἄρχουσι.

– Ὁ λέγων τοῦτο ψεύδεται.

– Ἦλθεν οὗτος κλέψων τά ἐρίφια.

– Θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν.

– Ἦλθεν τρέχων ἐκ Μαραθῶνος.

– Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς.

– Οἱ δικασταί ἤκουσαν τῶν μαρτύρων λεγόντων.

– Οὐκ αἰσχύνομαι μανθάνων καίτοι γέρων ὤν.

– Κλέαρχος πέμπων ἄγγελον ἔλεγεν θαρρεῖν.

– Διωκόμενοι ὑπό τῶν βαρβάρων ἐπορευόμεθα διά τοῦ πεδίου.

– Αἰσχύνομαι οὐ βοηθήσας.

– Θηβαῖοι λύσαντες τάς σπονδάς ἐστράτευσαν ἐπί Πλάταιαν.

– Ἐγώ εἰμι αἴτιος τῶν ὑπό τῶν Μήδων ποιουμένων.

– Εἰσήλθετε ὑμεῖς καίπερ οὐκ ἐπιτρέποντος τοῦ νόμου.

– Οἱ Λακεδαιμόνιοι οὐκ ἐπαύσαντο τάς πόλεις πολιορκοῦντες.

– Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον.

– Ἐβούλετο ἐντυχεῖν τοῖς γεγραφόσιν.

– Ἥρπαζον οἱ Πέρσαι ὡς ἤδη πάντα νικῶντες.

 2. Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τις επιρρηματικές μετοχές .

 – Ἦλθεν οὗτος κλέψων τά ἐρίφια.

 – Θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν.

– Ἦλθεν τρέχων ἐκ Μαραθῶνος.

– Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τάς σπονδάς.

– Αἰσχύνομαι οὐ βοηθήσας.

– Θηβαῖοι λύσαντες τάς σπονδάς ἐστράτευσαν ἐπί Πλάταιαν.

– Εἰσήλθετε ὑμεῖς καίπερ οὐκ ἐπιτρέποντος τοῦ νόμου.

– Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τόν ἵππον.

– Οἱ κύκνοι οὐ κάμνουσι (=κουράζονται) μαχόμενοι τοῖς ἀετοῖς.

– Γενομένης τῆς μάχης Νικίας τοιαῦτα ἔλεγε τοῖς Ἀθηναίοις.

– Ὁ Νικίας ταῦτα φοβούμενος ἔστειλε ἐπιστολήν.

– Ὁ Φαλίνος ἐπέμφθη κελεύσων τούς Ἕλληνας τά ὅπλα παραδοῦναι.

– Τούτων οὕτως ἐχόντων , βούλομαι ὑμῖν συμβουλεύειν.

– Ταῦτα πράξας ἐκείνους εὐδαίμονας ποιήσεις.

– Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται.

– Κῦρος ἀνέβη ἐπί τά ὅρη οὐδενός κωλύοντος.

– Ἦλθον ὀλίγα ἔχοντες χρήματα.

–  Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο πορευσόμενοι εἰς Κόρινθον.

–  Ξενοφῶν συγκαλέσας τούς στρατηγούς ἔλεξε τοιάδε.

–  Ταῦτα δράσας συμμάχους ἕξεις (=θα έχεις) θεούς.

–  Τό δίκαιον ἔχοντες σύμμαχον ἐνίκων (=νικούσαν)

–  Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν.

–  Ἀριστείδης δίκαιος ὢν ἐτιμᾶτο ὑπό τοῦ πλήθους.