Η μαντεία του Τειρεσία

Η Μαντεία του Τειρεσία ή Μετά την ω τι;

Η Οδύσσεια τελειώνει με τη θεά Αθηνά να καταφέρνει να σταματήσει τη μάχη που ξέσπασε ανάμεσα στους συγγενείς των νεκρών μνηστήρων και τον Οδυσσέα όμως τι ακολουθεί μετά;

Ο Οδυσσέας προσπάθησε  να ξαναφτιάξει τη ζωή του και να ενταχθεί ομαλά στην οικογένειά του όμως αυτό δεν ήταν τόσο εύκολo. Η σχέση του με τη γυναίκα του δεν ήταν καλή καθώς η Πηνελόπη δεν συμφιλιώθηκε ποτέ με το γεγονός ότι ο άντρας της ουσιαστικά την απατούσε αρχικά με την Κίρκη και κατόπιν «συζούσε» με την Καλυψώ για επτά χρόνια ενώ η ίδια τον περίμενε και αντιστεκόταν στις προκλήσεις των μνηστήρων.

Η μαντεία του Τειρεσία , αυτή που πήρε ο Οδυσσέας όταν κατέβηκε στον Άδη, ότι θα δολοφονηθεί στη θάλασσα από το γιο του , δυσχέραινε  ακόμη περισσότερο τις οικογενειακές του σχέσεις. Ο γιος του, ο Τηλέμαχος , έφυγε με κάποια φοινικικά πλοία , που είχαν πιάσει λιμάνι στην Ιθάκη. Τον έδιωξε ο ίδιος ο Οδυσσέας φοβούμενος πως θα τον σκοτώσει. Ένα χρόνο αργότερα πέθανε και ο πατέρας του Οδυσσέα , ο Λαέρτης.

Ο Τειρεσίας, επιπλέον,  τον είχε συμβουλεύσει ότι για να εξευμενίσει τον Ποσειδώνα έπρεπε, όταν θα γύριζε στην Ιθάκη, να πάρει ένα κουπί στον ώμο και να ταξιδέψει στη στεριά μέχρι να βρει κάποιον που να μην γνωρίζει τη θάλασσα και τι είναι το κουπί. Εκεί να θυσιάσει στους θεούς. Αυτό και έκανε ο Οδυσσέας. Έφυγε και έφτασε στη Θεσπρωτία. Περπατώντας στο εσωτερικό της χώρας, με το κουπί στον ώμο, κάποια στιγμή κάποιοι άνθρωποι τον ρώτησαν γιατί κουβαλούσε μαζί του το «λιχνιστίρι», το ξύλο δηλαδή που ανακατεύουμε τα κομμένα στάχυα. Ο Οδυσσέας κατάλαβε ότι αυτό είναι το μέρος που εννοούσε ο Τειρεσίας. Οι άνθρωποι δεν ήξεραν ότι το ξύλο ήταν κουπί άρα δεν ήξεραν και τη θάλασσα. Έμπηξε στη γη το κουπί και θυσίασε στον Ποσειδώνα.

Στη Θεσπρωτία παντρεύτηκε τη βασίλισσα Καλλιδίκη. Ύστερα από έναν πόλεμο των Θεσπρωτών με τους Βρύγους, η Καλλιδίκη πέθανε και στο θρόνο ανέβηκε ο γιός της, ο Πολυποίτης, και ο Οδυσσέας ξαναγύρισε στην Ιθάκη πιστεύοντας πως θα περάσει ήρεμα γεράματα.

Σύμφωνα με τον Σοφοκλή, και το δράμα του «Ευρύαλος», ο Οδυσσέας όταν σκότωσε τους μνηστήρες πήγε στην Ήπειρο για να πάρει χρησμό από το μαντείο της Δωδώνης, και φιλοξενήθηκε από τον βασιλιά Τυρίμμα. Η Ευίππη, κόρη του βασιλιά, γέννησε από τον Οδυσσέα τον Ευρύαλο, όταν ο Οδυσσέας είχε επιστρέψει στην πατρίδα του. Μετά από χρόνια, η Ευίππη έστειλε τον Ευρύαλο στην Ιθάκη για να βρει τον πατέρα του και να του παραδώσει ένα γράμμα με μυστικά σημάδια, αποδεικτικά της ταυτότητάς του. Εκείνη την ημέρα ο Οδυσσέας απουσίαζε από το παλάτι, και η Πηνελόπη, κρατώντας το γράμμα στα χέρια της και έχοντας από καιρό πληροφορηθεί την παράνομη σχέση του άντρα της, αποφάσισε να εξοντώσει τον Ευρύαλο. Έτσι, μόλις ο Οδυσσέας επέστρεψε, πείστηκε από τη γυναίκα του πως ο νεαρός είχε έλθει για να τον δολοφονήσει. Ο Οδυσσέας ξεγελάστηκε και σκότωσε τον Ευρύαλο, πριν εκείνος προλάβει να του μιλήσει. Όμως η τιμωρία δεν άργησε° ο παιδοκτόνος σύντομα βρήκε το θάνατο από ένα άλλο νόθο γιο του. Ποιός είναι ο άλλος γιος του Οδυσσέα; Έχουμε τον Τηλέμαχο, κατά τον Όμηρο, με την Πηνελόπη. Τον Ευρύαλο, κατά τον Σοφοκλή, με την Ευίππη. Σύμφωνα με τον Ευγάμμονα -που συνέγραψε την Τηλεγονία, το πανάρχαιο έπος που θεωρείται η συνέχεια της Οδύσσειας- ο άλλος γιος του Οδυσσέα είναι ο Τηλέγονος, καρπός του έρωτά του με την Κίρκη, όταν η μάγισσα τον αιχμαλώτισε, μαζί με τους συντρόφους του, στο νησί της.

Μόλις ο Τηλέγονος ενηλικιώθηκε, η Κίρκη τον έστειλε να βρει τον πατέρα του, που είχε πια επιστρέψει στην Ιθάκη. Ο Τηλέγονος έφθασε εκεί και άρχισε να λεηλατεί το νησί νομίζοντας ότι ήταν η Κέρκυρα. Ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος, που εν τω μεταξύ είχε επιστρέψει, υπερασπίστηκαν την πόλη τους. Ο Τηλέγονος, που ποτέ δεν είχε δει το πρόσωπο του πατέρα του, σκότωσε τον Οδυσσέα με ένα δόρυ που η αιχμή του ήταν από το δηλητηριώδες κεντρί (άκανθα) της ουράς ενός σαλαχιού.

Έτσι εκπληρώθηκε η προφητεία του μάντη Τειρεσία. Ο Τηλέγονος ήταν γιος του Οδυσσέα και ήλθε στην Ιθάκη από τη θάλασσα, με πλοίο ή σύμφωνα με άλλη ερμηνεία ο θάνατος ήλθε από τη θάλασσα, από την κοκκάλινη δηλαδή αιχμή του δόρατος που ήταν από σαλάχι.

Στη συνέχεια ο Τηλέγονος πληροφορείται πού βρισκόταν και ποιόν σκότωσε. Μετέφερε λοιπόν το σώμα του Οδυσσέα στο νησί της Κίρκης μαζί με την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο. Η Κίρκη τους έκανε αθάνατους και παντρεύτηκε τον Τηλέμαχο, ενώ ο Τηλέγονος πήρε την Πηνελόπη ως σύζυγό του, με την οποία απέκτησαν έναν γιό, τον Ιταλό. Κατόπιν ο Τηλέγονος πήγε στην Ιταλία και ίδρυσε την Παλεστρίνα ή και το Tusculum σε μια περιοχή κοντά στη Ρώμη.