Τρικούπης και Δηλιγιάννης

Η ταραγμένη εικοσαετία στην οποία κυριαρχεί η μορφή του Χαρίλαου Τρικούπη (1875-1895) είναι μια περίοδος που συμπυκνώνει, ίσως με τον καλύτερο τρόπο, ολόκληρη την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ελλάδας. Σε αυτή την περίοδο υπήρχαν όλα: βαθιές θεσμικές μεταρρυθμίσεις που αντέχουν μέχρι σήμερα, όπως η «αρχή της δεδηλωμένης»· προσπάθειες εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, του στρατεύματος, της οικονομίας, αλλά και λαϊκιστικά πισωγυρίσματα[…]την πολιτική δίωξη του ίδιου του Χαρίλαου Τρικούπη· την οικονομική χρεοκοπία του κράτους και τον διεθνή έλεγχο της ελληνικής οικονομίας.
Το βασικότερο, όμως, χαρακτηριστικό της περιόδου είναι ότι το εκκρεμές μεταξύ του δυτικού εκσυγχρονισμού της χώρας και του ανατολίτικου λαϊκισμού κινείται ταχύτατα από το ένα άκρο στο άλλο. Δείχνει ανάγλυφα τον «πολιτιστικό δυϊσμό» της χώρας. Υπάρχουν πολλές ιστορικές μορφές που εξέφρασαν αυτόν τον πολιτιστικό δυϊσμό της Ελλάδας. Δύο όμως μπορούν να χαρακτηριστούν αρχετυπικές: ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ο οποίος μάλιστα καυχιόταν ότι ήταν «το ακριβώς αντίθετο εκείνου του κυρίου Τρικούπη».

Πηγή:https://www.kathimerini.gr/807580/interactive/epikairothta/hgetes/xarilaos-trikoyphs

———————————————————————————————————
Κράτος δικαίου: είναι ένα κράτος στο οποίο η οργάνωση και η λειτουργία όλων των θεσμών και των τομέων της κρατικής εξουσίας ρυθμίζονται με κανόνες του θετικού δικαίου, δηλαδή με νόμους που το ίδιο το κράτος έχει θεσπίσει.

Reinhart Beck: Sachwor- terbuch der Politik, Στουτγάρδη 1986, σ. 795

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ

ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ:

–Η ελεύθερη περιδιάβαση στο χώρο των ιδεών. Ο λογοτέχνης παραθέτει τις σκέψεις του συνειρμικά.

-Η εκτεταμένη χρήση της συνυποδηλωτικής  λειτουργίας της γλώσσας.

-Η χρήση κυρίως του α’ ενικού προσώπου.

-Κυριαρχεί η επίκληση στο συναίσθημα.

-Ο σκοπός του δοκιμιογράφου είναι να τέρψει τον αναγνώστη.

Εξελληνισμός τον κράτους

                  Μετά το 630 το Βυζαντινό κράτος έχασε μεγάλο μέρος των ανατολικών του επαρχιών, απέκτησε όμως με αυτό τον τρόπο εθνολογική ομοιογένεια, καθώς οι περισσότεροι κάτοικοι του ήταν πλέον Έλληνες ή ελληνόφωνοι. Ετσι, τα Eλληνικά πήραν τη θέση που κατείχαν ως τότε τα Λατινικά, ως επίσημη κρατική γλώσσα.

Ο ορισμός της Δημοκρατίας στο έργο του Θουκυδίδη.

:«καὶ ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται»( 2.37.1)

Είπες .”Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.

      Ο όρος Παιδεία με την ευρύτερη έννοια, προσδιορίζεται ως η γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου και συνδέεται με έννοιες, όπως η «μόρφωση», η «αγωγή» και η «κουλτούρα» Δεν περιορίζεται βέβαια, μόνο στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά είναι απόρροια της συνδυασμένης επίδρασης κοινωνικών και πολιτιστικών παραγόντων Εκτός από τη θεσμοθετημένη εκπαίδευση, η οικογένεια, τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, το ευρύτερο περιβάλλον με τις επικρατούσες αξίες και αντιλήψεις, η πολιτιστική ατμόσφαιρα μιας κοινωνίας, επηρεάζουν την πνευματική ανάπτυξη και τη διαμόρφωση του ήθους και της συμπεριφοράς του ατόμου, δηλαδή την Παιδεία του

Μια τέτοια προσέγγιση της έννοιας αποκαλύπτει και το διττό της ρόλο, δηλαδή την ευθύνη της για τη διάπλαση της προσωπικότητας και την κοινωνικοποίηση του νέου Δηλαδή η παιδεία αναλαμβάνει αρχικά να αφυπνίσει και να αξιοποιήσει τις πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου Γι’ αυτό και ο πρώτος ρόλος που καλείται να παίξει αυτή είναι η πνευματική καλλιέργεια

Η πνευματική καλλιέργεια που παρέχει η παιδεία συνίσταται στην κατάρτιση του ανθρώπου από άποψη γνώσεων, στην καλλιέργεια της λογικής και στην ευαισθητοποίηση του νέου Στην πρώτη περίπτωση οι γνώσεις αποτελούν απαραίτητα και αναγκαία βάθρα στήριξης του προσωπικού οικοδομήματος Παράλληλα, η καλλιέργεια της λογικής, δηλαδή της κριτικής ικανότητας και του προβληματισμού, δίνει τη δυνατότητα στο άτομο να λειτουργεί ως ανεξάρτητη προσωπικότητα, ικανή να αντιστέκεται στους σύγχρονους μηχανισμούς ετεροκαθορισμού Τέλος, η καλλιέργεια της αισθητικής είναι αυτή η διαδικασία που βοηθάει τον άνθρωπο στη σύλληψη και τη γεύση της ομορφιάς της ζωής Με την απόκτηση της γνώσης, της λογικής και της ευαισθησίας ο άνθρωπος ολοκληρώνει την πνευματική του καλλιέργεια και αποκτά καθολική αντίληψη της ζωής

 Η παιδεία, όμως, δεν αντιμετωπίζει τον άνθρωπο μόνο ως πνευματική παρουσία. Παράλληλα αναλαμβάνει να εξανθρωπίσει τον ψυχικό κόσμο του ατόμου προετοιμάζοντας το έδαφος για την επαφή του με τις διαχρονικές αξίες. Πρόκειται για ένα έργο δύσκολο, επειδή οι κοινωνίες της εποχής μας χαρακτηρίζονται από ανθρωπιστική κρίση και αντιφατικότητα των ηθικών κανόνων. Είναι, ωστόσο, απαραίτητο, αφού όλοι γνωρίζουμε πως μία πνευματική καλλιέργεια χωρίς παράλληλη ψυχική-χωρίς ηθικούς φραγμούς και αναστολές – θα εγκυμονούσε τεράστιους κινδύνους. Ας φανταστούμε τα προϊόντα του ανθρωπίνου πνεύματος στα χέρια ατόμων χωρίς συνείδηση, ηθικές αρχές και ανθρωπισμό.

 Αν, λοιπόν, η Παιδεία κατορθώσει να δώσει στον άνθρωπο τη δυνατότητα διαμόρφωσης μιας ενιαίας και ολοκληρωμένης προσωπικότητας τότε θα έχει πετύχει τον πρώτο της στόχο και θα έχει ήδη προλειάνει το έδαφος για το δεύτερο, δηλαδή τη μεθοδική κοινωνικοποίηση του ατόμου.

 Συγκεκριμένα η Παιδεία, έχοντας ως δεδομένο την κοινωνική φύση του ανθρώπου, φροντίζει να μεταλαμπαδεύσει σ’ αυτόν όλα τα στοιχεία της ομοιογένειας, ώστε να διευκολύνεται η εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας και να προωθείται η ομαλή ένταξή του νέου μέσα στους κόλπους της. Η Παιδεία βοηθά στην επαγγελματική αποκατάστασή του νέου και στη μεταβολή του σε δραστήρια και παραγωγική μονάδα του κοινωνικού συνόλου. Επιπλέον ως παράγοντας δημιουργίας πολιτικής συνείδησης συντελεί στη μεταμόρφωση του νέου σε υπεύθυνο και συνειδητοποιημένο πολίτη. Τέλος καθιστώντας τον μέτοχο της παράδοσης και των εξελίξεων στο χώρο των γραμμάτων, της επιστήμης και της τέχνης έμμεσα τον οδηγεί στις πολιτιστικές διαδικασίες της κοινωνίας. Μέσα απ’ αυτό το σκεπτικό αντιλαμβανόμαστε ότι η Παιδεία είναι ο κινητήριος μοχλός της κοινωνικής προόδου.

ΖΗΤΗΜΑ

Να γραφεί η περίληψη των τριών πρώτων παραγράφων του κειμένου σε 60-80 λέξεις

(χρονικό πλαίσιο απάντησης:εντός 48 ωρών)

Χλόη Κουτσουμπέλη, «Παρτίδα σκάκι»
(από την ποιητική συλλογή Η Αλεπού και ο κόκκινος χορός, Γαβριηλίδης, 2012)

Καθίσαμε απέναντι.
Τα δικά μου πιόνια ήταν σύννεφα.
Τα δικά του σίδερο και αίμα.
Αυτός είχε τα μαύρα.
Σκληροί, γυαλιστεροί οι πύργοι του
επιτέθηκαν με ορμή
ενώ η βασίλισσά μου
ξεντυνόταν στο σκοτάδι.
Ήταν καλός αντίπαλος,
προέβλεπε κάθε μου κίνηση
πριν καλά καλά ακόμα την σκεφτώ,
κι εγώ παρ’ όλα αυτά την έκανα,
με την ήρεμη εγκατάλειψη αυτού
που βαδίζει στο χαμό του.
Ίσως τελικά να με γοήτευε
το πόσο γρήγορα εξόντωσε τους στρατιώτες μου
τους αξιωματικούς, τους πύργους, τα οχυρά,
τις γέφυρες, τον βασιλιά τον ίδιο,
πόσο εύκολα διαπέρασε, εισχώρησε και άλωσε
βασίλεια ολόκληρα αρχαίας σιωπής
και πώς τελικά αιχμαλώτισε εκείνη τη μικρή βασίλισσα
από νεραϊδοκλωστή
που τόσο της άρεσε να διαφεύγει με πειρατικά καράβια
στις χώρες του ποτέ.
Ναι, ομολογώ ότι γνώριζα από πριν πως θα νικήσει.
Άλλωστε, γι’ αυτό έπαιξα μαζί του.
Γιατί, έστω και μια φορά, μες στη ζωή,
αξίζει κανείς να παίξει για να χάσει.

Ποια είναι άραγε η συναισθηματική κατάσταση του ποιητικού υποκεμένου; Ποια τα αίτια που την προκαλούν;

Οπου γαρ ἡ λεοντῆ μη  ἐφικνεῖται, προσραπτέον ἐκεῖ την ἀλωπεκῆν(= Όπου το δέρμα του λιονταριού δεν προσαρμόζεται, πρέπει να ράβει κανείς επάνω του της αλεπούς το δέρμα)
Λύσανδρος

(μεταφορικά: όπου η παλικαριά δε φέρνει αποτέλεσμα, πρέπει να χρησιμοποιείται η πανουργία.)