Την ημέρα της γιορτής των Τριών Ιεραρχών, πανηγυρίζει η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία, η ελληνική παιδεία και η ελληνική οικογένεια. ΄Ολοι γιορτάζουμε και τιμάμε ευλαβικά τη σεμνή μνήμη των Τριών Άγιων Πατέρων των οποίων αφού γιορτάζουμε τη μνήμη του καθενός χωριστά, τιμάμε όλων μαζί τη μνήμη στις 30 Ιανουαρίου. Πανηγυρίζουμε τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών που με το βαθύ φιλοσοφικό τους στοχασμό, τη μεγάλη και βαθιά πίστη τους, τη θερμή αγάπη τους στο θεό και τον άνθρωπο, αναδείχθηκαν παιδαγωγοί και διδάσκαλοι, επιφανείς ρήτορες και συγγραφείς, πρότυπα φιλανθρωπίας και αρετής. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν ο Αριστοτέλης του Χριστιανισμού. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ο Πλάτωνας της ελληνικής φιλοσοφίας και ο Χρυσόστομος, ο Δημοσθένης της χριστιανικής αγάπης. Υπήρξαν προστάτες του κόσμου και άριστοι ερμηνευτές των θείων διδαγμάτων του θεανθρώπου. Μιλούν και διδάσκουν ως μελίρρυτοι ρήτορες. Καταρρίπτουν τις ασέβειες των ασεβών αυτοκρατόρων και τις αιρέσεις των αιρετικών. Τρέφουν πεινασμένους, ντύνουν γυμνούς, θεραπεύουν αρρώστους και προστατεύουν αδύναμους. Νουθετούν, διαπαιδαγωγούν και μορφώνουν με τα νάματα της λειτουργίας τους και της διδασκαλίας τους. Από το 12ο αιώνα συνεορτάζονται στις 30 Ιανουαρίου ως τρεις μεγάλοι φωστήρες της οικουμένης και από το 1838 καθιερώνεται η γιορτή τους ως γιορτή των Γραμμάτων και της Παιδείας.

Μέγας Βασίλειος

Ο Μέγας Βασίλειος ήταν άγιος της Ορθόδοξης εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας από οικογένεια χριστιανική και εύπορη. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος ρητορικής στον Πόντο. Η μητέρα του Εμμέλια ήταν από τις πιο μορφωμένες και ενάρετες γυναίκες της εποχής, θυγατέρα χριστιανού μάρτυρα. Το ίδιο εξαίρετη ήταν και η γιαγιά του Μακρίνη. Από τέτοιους γονείς έλαβε ο Βασίλειος τη χριστιανική του ανατροφή και τη φροντίδα για τη μόρφωσή του. Σπούδασε πρώτα στην Καισάρεια έπειτα στην Κωνσταντινούπολη τη θεολογία και τα νομικά και αργότερα στην Αθήνα. Πέντε χρόνια στην Αθήνα διδάχτηκε τη φιλοσοφία, τη ρητορική, την αστρονομία, την ιατρική και τη γεωμετρία. Εκεί γνωρίστηκε καλά με τον ανιψιό του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, τον Ιουλιανό που αργότερα έγινε αυτοκράτορας. Τότε συνδέθηκε με βαθιά και ισόβια φιλία με τον συνσπουδαστή του Γρηγόριο Ναζιανζινό.

Γρηγόριος Ναζιανζινός

Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός, ήταν Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως , άγιος και θεολόγος. Γεννήθηκε στην Αριανζό, κωμόπολη κοντά στη Ναζιανζό της Καπποδοκίας, από ευσεβείς και μορφωμένους γονείς. Ο πατέρας του ήταν Επίσκοπος στη Ναζιανζό και η μητέρα του Νόνη έδωσε στο μικρό Γρηγόριο τις πρώτες χριστιανικές κατευθύνσεις. Ο Γρηγόριος αφού έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη γενέτειρά του, σπούδασε στη Καισάρεια και αργότερα στην Αλεξάνδρεια. ΄Υστερα φοίτησε έξι χρόνια στις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας, όπου σπούδασε φιλοσοφία και ρητορική. Συνδέθηκε με βαθιά φιλία με το συμφοιτητή  του Βασίλειο, με τον οποίο, όπως έγραφε ο ίδιος, είχε “μια ψυχή σε δύο σώματα χωρισμένη”.Υπήρξε άριστος σπουδαστής και τελείωσε τόσο καταρτισμένος επιστημονικά ώστε η ίδια του η σχολή τον κράτησε ως καθηγητή περίπου δύο χρόνια. Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός ο οποίος θεωρείται ένας από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, εκτός από πολλά συγγράματα, έγραψε λόγους, επιστολές και ωραία θρησκευτικά ποιήματα. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 25 Ιανουαρίου.

Ιωάννης Χρυσόστομος

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν οικουμενικός Πατριάρχης και αξιόλογος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, στο μεγάλο αυτό κέντρο του Χριστιανισμού, το 345 μΧ.. Ο Ιωάννης έμεινε νωρίς ορφανός από πατέρα. ΄Ετσι την ανατροφή του και τη μόρφωσή του την ανέλαβε η μητέρα του Ανθούσα, μια ευσεβέστατη, ενάρετη και μορφωμένη χριστιανή. Μετά την αποφοίτησή του από τη σχολή, εξάσκησε στην Αντιόχεια, το δικηγορικό επάγγελμα και απόχτησε μεγάλη φήμη. Τα περίφημα κυρήγματά του ήταν τόσο ελκυστικά, ώστε έτρεχαν να τον ακούσουν οπουδήποτε. Η φήμη του πέρασε σύντομα τα όρια της Αντιόχειας και έφτασε στην Κωνσταντινούπολη. Ως Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, φρόντισε για τη μόρφωση του Κλήρου, εργάστηκε για τη διάδωση του Χριστιανισμού σε βάρβαρους λαούς, προστάτεψε τους φτωχούς και δυστηχισμένους, ιδρύοντας πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα. Όλοι μιλούσαν για το χρυσάφι των λόγων του, που έβγαιναν απ΄ το στόμα του. Γι΄ αυτό και τον ονόμασαν Χρυσόστομο . Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος κατέχει την πρώτη θέση μέσα, στην Εκκλησία ως εκκλησιαστικός ρήτορας και συγγραφέας. Έγραψε τη “Λειτουργία του Χρυσόστομου”, που τελείται τακτικά στην εκκλησία και πολλούς λόγους, επιστολές και βιβλία μοναχικού βίου, ηθικά, δογματικά και παιδαγωγικά.

Απολυτίκιο των Τριών Ιεραρχών

Τους τρεις μεγίστους φωστήρας, της Τρισηλίου Θεότητος, τους την οικουμένην ακτίσι, δογμάτων θείων πυρσεύσαντας· τους μελιρρύτους ποταμούς της σοφίας, τους την κτίσιν πάσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας· Βασίλειον τον μέγα, και τον θεολόγον Γρηγόριον, συν τω κλεινώ Ιωάννη, τω την γλώτταν χρυσορρήμονι· πάντες οι των λόγων αυτών ερασταί, συνελθόντες ύμνοις τιμήσωμεν· αυτοί γαρ τη Τριάδι, υπέρ ημών αεί πρεσβεύουσιν.

Ερμηνεία: ΄Ολοι όσοι θαυμάζουμε τους λόγους των τριών μεγάλων Φωστήρων της τρισυπόστατης θεότητας, δηλαδή το Μέγα Βασίλειο, το Γρηγόριο το θεολόγο και τον ξακουστό Ιωάννη που το στόμα του έβγαζε χρυσάφι, ας τους τιμήσουμε με ύμνους. Γιατί αυτοί φώτισαν την οικουμένη με θείες διδασκαλίες. Γιατί σαν ποταμοί σοφίας πότισαν όλη την κτίση με τα άγια νερά της θεογνωσίας, και γιατί αυτοί μεσολαβούν και παρακαλούν πάντα την Αγία Τριάδα για μας.