“ΕΠΗ News:  Ειδικοί αναλύουν τη συνάντηση Θέτιδας-Αχιλλέα”

Τα “ΕΠΗ News” συνεχίζουν σε τακτικά χρονικά διαστήματα να μας ενημερώνουν για τα γεγονότα της Τροίας που προβλέπονται εκρηκτικά. Στην τάξη μας μάλιστα παρουσίασαν μια πρωτότυπη ενημερωτική εκπομπή, όπου οι μαθητές-επιστήμονες ανέλυσαν τη συνάντηση της Θέτιδας με τον Αχιλλέα στο ακρογιάλι από διαφορετικές επιστημονικές οπτικές. Στη διεπιστημονική εκπομπή συμμετείχαν ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, φιλόλογοι και δικηγόροι, και παρουσίασαν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους σε μια ζωντανή, “τηλεοπτική” συζήτηση συνδεδεμένοι με το πάνελ του στούντιο στον διαδραστικό πίνακα.

Οι ψυχολόγοι ανέλυσαν την ψυχοσύνθεση του Αχιλλέα μετά τη διαμάχη με τον Αγαμέμνονα και στην ανταπόκριση της μητέρας του. εστίασαν στο αίσθημα της οργής και της πίκρας του καθώς και στη στοργή της Θέτιδας που θα υποστηρίξει το αίτημά του χωρίς να εξετάσει αν είναι δίκαιο ή όχι.

Οι κοινωνιολόγοι ανέλυσαν την ομηρική κοινωνία, εστιάζοντας στις σχέσεις θνητών και θεών βασισμένες στο δίκαιο της προσφοράς και της ανταπόδοσης. Τόνισαν τη σημασία της τιμής στη συγκεκριμένη εποχή σε συνδυασμό με την αξία της υστεροφημίας, ενώ παρατήρησαν τις διαφορές ανάμεσα στους  τερατόμορφους προ ομηρικούς θεούς (εκατόγχειρες) και τους εξανθρωπισμένους ομηρικούς θεούς.

Οι φιλόλογοι σχολίασαν τη λογοτεχνική αξία της σκηνής, μελέτησαν τις διαφορές και τις ομοιότητες ανάμεσα στην ικεσία του Χρύση, του Αχιλλέα και του Τηλέμαχου, μας ενημέρωσαν για όλα τα σημεία προοικονομίας προετοιμάζοντάς μας για όσα θα ακολουθήσουν και παρουσίασαν τα μοτίβα του ηρωισμού και της τραγικότητας που χαρακτηρίζουν τον Αχιλλέα.

Οι δικηγόροι διχάστηκαν σε δύο στρατόπεδα. Όσοι υπερασπίστηκαν  τον Αχιλλέα, υποστήριξαν πως το αίτημα του ήταν δίκαιο, αφού ο Αγαμέμνονας προσέβαλε την τιμή του. Όσοι ήταν κατά  του Αχιλλέα, θεώρησαν πως το αίτημα ήταν άδικο και πως η επιθυμία του να πληγούν οι Αχαιοί ήταν εγωιστική και απάνθρωπη και αντίθετη του χαρακτήρα του.

Η δραστηριότητα ανέδειξε τη διαθεματική προσέγγιση, συνδυάζοντας φιλολογία, ψυχολογία, κοινωνιολογία και νομική και απέδειξε πως η Ιλιάδα μπορεί να γίνει αφορμή για πολυδιάστατη συνεργατική μάθηση και διαχρονικές ανακαλύψεις.

Επειδή στις μαθήτριες και στους μαθητές του Α4 αρέσει και το θέατρο και η Οδύσσεια είπαμε να τα συνδυάσουμε. Το συμβούλιο των θεών και η αποστολή του Ερμή στην Καλυψώ, αλλά και η καλοπέραση του Ποσειδώνα στη χώρα των Αιθιόπων ξαναγράφτηκαν και εμπλουτίστηκαν από τα παιδιά που είχαν απίστευτη έμπνευση. Η Ήρα φυσικά και διαφώνησε με την απόφαση του Δία και της κορούλας του κι ευτυχώς που αυτός δεν παρεξηγήθηκε, ο Ερμής πείστηκε από την Καλυψώ να παραμείνει ο Οδυσσέας στο νησί της, αλλά αντέδρασαν οι θεοί από τον Όλυμπο, η Άρτεμις φώναξε στο συμβούλιο τον αδελφό της τον Απόλλωνα που ξεχάστηκε στους Δελφούς, η Αφροδίτη πήρε το μέρος της Καλυψώς, ο Ήφαιστος με τα εργαλεία του κυνηγούσε να φτιάξει τα φτερωτά παπούτσια του Ερμή και πολλά άλλα. Τα κείμενα γράφτηκαν από τα παιδιά ενώ υπέροχοι ήταν οι αυτοσχεδιασμοί τους.

Αυτοκρατορική Εφημερίς της Βιέννης

 «ΕΚΤΑΚΤΟΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ: Ανακάλυψη επαναστατικών προκηρύξεων εντός της πόλεως!»

Βιέννη, έτος 1898: Σάλος έχει προκληθεί  μετά την αποκάλυψη κρυφής εστίας παρανόμων όπου φυλάσσονταν  προκηρύξεις και έντυπα που παρακινούν σε επανάσταση και κυκλοφορούν με την υπογραφή του Έλληνα λόγιου, Ρήγα Βελεστινλή. Η αστυνομία, μετά από μακρά παρακολούθηση, προέβη  στην εξάρθρωση της σπείρας και συνέλαβε τους υποκινητές  κατηγορώντας τους για τη διανομή επικινδύνων προκηρύξεων που περιέχουν ανατρεπτικές εκφράσεις και συνθήματα «κατά της τυραννίας» και καλούν σε «ένωση τους λαούς των Βαλκανίων», ενέργεια η οποία θεωρείται ύποπτη και ενάντια στην  άρχουσα τάξη. Η Αυτοκρατορική κυβέρνηση επισημαίνει ότι καμία απολύτως ενέργεια αμφισβήτησης ή ανατροπής της ευρωπαϊκής ειρήνης και ευνομίας θα γίνει ανεκτή.»

Με αυτήν τη δυνατή εισαγωγή  ξεκίνησε  το σημερινό μάθημα  με τους μαθητές του Γ4, αφού δουλέψαμε μια δραστηριότητα που συνδύαζε την ιστορία και τη λογοτεχνία με στόχο να κατανοήσουν βαθύτερα το επαναστατικό πνεύμα του Θούριου και τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε ο Ρήγας Φεραίος και το έργο του στην κοινωνία της εποχής. Η αφήγηση της ανακοίνωσης δημιούργησε την αίσθηση του κινδύνου και  ένα κλίμα προσμονής για τη συνέχεια της δραστηριότητας. Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης έγινε η οπτικοποίηση της Βιέννης του 18^ου αι. και ενσαρκώθηκαν  οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες της εποχής τις οποίες θα εκπροσωπούσαν οι μαθητές.

Η δραστηριότητα πήρε τον τίτλο «Επικίνδυνες Ιδέες στη Βιέννη του 18ου Αιώνα: Οι Αντιδράσεις στο Θούριο του Ρήγα». Οι μαθητές χωρίστηκαν σε 4 ομάδες και ανέλαβαν ρόλους που αντιπροσώπευαν διάφορες κοινωνικές και εθνικές ομάδες της Βιέννης του 18ου αιώνα: α)Τους κατοίκους της Βιέννης, β) Τους Βασιλείς και ευγενείς της Ευρώπης, γ) Τους Έλληνες των παροικιών και δ) Τους Οθωμανούς παρατηρητές. Στόχος ήταν να προβληματιστούν για τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε αυτή η είδηση στην κάθε κοινωνική  ομάδα,  λαμβάνοντας υπόψη τις πεποιθήσεις τους, την καταγωγή τους και την πολιτική κατάσταση της εποχής.

Η δραστηριότητα έφτασε στην κορύφωσή της όταν οι μαθητές παρουσίασαν τις αντιδράσεις των κοινωνικών τους ομάδων σε διαλόγους και μετέφεραν στην τάξη την ένταση, τον προβληματισμό ή τον φόβο που θα επικρατούσε στη Βιέννη του 1798:

Η αυστριακή βασιλική αυλή και οι ευγενείς της Ευρώπης αντέδρασαν έντονα, ζητώντας την άμεση καταστολή των επαναστατικών ιδεών και την παραδειγματική τιμωρία των «ανατρεπτικών στοιχείων».

Οι κάτοικοι της Βιέννης διχάστηκαν. Άλλοι αδιαφόρησαν για την είδηση γιατί δεν τους αφορούσε και άλλοι προβληματίστηκαν για τις πιθανές συνέπειες στη δική τους ζωή.

Οι Έλληνες της παροικίας αναστατώθηκαν με την σύλληψη του Ρήγα και φοβήθηκαν για το μέλλον της επανάστασης, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που φοβήθηκαν το ξέσπασμα της οργής του Σουλτάνου στους ομοεθνείς τους.

Οι Οθωμανοί διπλωμάτες ανησύχησαν για τη διάδοση των επαναστατικών ιδεών και την ενίσχυση της αντιοθωμανικής προπαγάνδας. Όλοι αναθεμάτιζαν τους γκιαούρηδες που τόλμησαν να σηκώσουν κεφάλι.

Στο τέλος της δραστηριότητας ακολούθησε συζήτηση για την ένταση της μεταναπολεόντιας εποχής, την αναταραχή που προκαλούσαν οι επαναστατικές ιδέες στα αυταρχικά καθεστώτα και την μυστικότητα και  το θάρρος που απαιτούσε η διάδοση τέτοιων μηνυμάτων.

Η δραστηριότητα πέτυχε να ζωντανέψει την Ιστορία και τη Λογοτεχνία, προσφέροντας στους μαθητές μια σπάνια ευκαιρία να ζήσουν την ιστορική  στιγμή σαν να ήταν μέρος της. Πραγματικά, η φλόγα της επανάστασης φάνηκε στους διαλόγους τους.

Η φιλόλογος, Αθανασία Ζιάτα

Η δημιουργικότητα στη διδασκαλία αποτελεί σημαντικό εργαλείο που βοηθά τους μαθητές να εμπλακούν ενεργά με τη μάθηση και να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους συνοδεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Σήμερα, οι μαθητές του Α1 συμμετείχαν σε μια δημιουργική και διαθεματική δραστηριότητα με τίτλο “Ταξίδι στον Χρόνο: Ζωντανεύοντας τους Αρχαίους Πολιτισμούς“, η οποία στόχευε στη βαθύτερη κατανόηση των τριών μεγάλων πολιτισμών της αρχαίας Ελλάδας: του Κυκλαδικού, του Μινωικού και του Μυκηναϊκού, μέσα από το δράμα, την αφήγηση και την ιστορική φαντασία, προσφέροντας πλούσια παιδαγωγικά οφέλη.

Οι μαθητές αντί να παραμείνουν παθητικοί δέκτες πληροφοριών, έγιναν οι ίδιοι “αφηγητές” ανακαλύπτοντας και αναδημιουργώντας τον αρχαίο κόσμο και «ζωντάνεψαν» τις ιστορίες των τριών πολιτισμών μέσα από ρόλους και φανταστικές καταστάσεις. Χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες όπου η καθεμιά ανέλαβε έναν από τους πολιτισμούς και  αντλώντας στοιχεία από  τα κύρια χαρακτηριστικά του (τα έργα τέχνης, τη θρησκεία, τους ηγέτες, ή τη μυθολογία) δημιούργησαν ιστορίες συνδυάζοντας την ιστορική πραγματικότητα και τη νεανική φαντασία. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργήσουν μια σύντομη ιστορία που αναπαριστούσε τη ζωή ή μια σημαντική στιγμή του κάθε πολιτισμού  και να υποδυθούν τους ανάλογους ρόλους.

Για παράδειγμα, η ομάδα του Κυκλαδικού πολιτισμού περιέγραψε τη ζωή σε ένα νησί, παρουσίασε έναν έμπορο Κυκλαδίτη και έναν ναύτη ενώ μας μίλησε για τα έργα του ένας τεχνίτης ειδωλίων.

Η ομάδα των Μινωιτών οργάνωσε μια γιορτή στο ανάκτορο της Κνωσού, μας ενημέρωσε ο Μίνωας για τις αρμοδιότητες του ως βασιλιάς, οι ιέρειες για τις ετοιμασίες των προσφορών στους θεούς, γνωρίσαμε τους  νεαρούς και τις νεαρές που έκαναν πρόβα για τα ταυροκαθάψια, ενώ εμφανίστηκαν αγχωμένοι οι έμποροι, οι ναυτικοί και οι διοικητικοί υπάλληλοι του ανακτόρου που βιάζονταν να τελειώσουν την καταμέτρηση των προϊόντων για να ξεκινήσουν οι εξαγωγές. Ιδιαίτερα υπερήφανοι για το έργο τους υπήρξαν οι κατασκευαστές του αποχετευτικού συστήματος που παινεύοντας για τη λειτουργικότητα του! Τέλος οι Μυκηναίοι στρατιώτες μάς αφηγήθηκαν τις μάχες τους και μας έδειξαν τον οπλισμό τους, ο Αγαμέμνονας μας αποκάλυψε τα σχέδια του για την Τροία  καθώς ετοιμαζόταν να δεχτεί στην αίθουσα του θρόνου τος άλλους βασιλείς, ενώ οι τεχνίτες έτρεχαν να προλάβουν τις παραγγελίες των αγγείων, των κοσμημάτων και των τοιχογραφιών για την ανακαίνιση των δωματίων της βασίλισσας, Σε αυτόν τον πολιτισμό ιδιαίτερα υπερήφανοι ήταν οι γραφείς καθώς ένιωθαν ξεχωριστοί επειδή μόνο αυτοί κατείχαν το πολύτιμο μυστικό της Γραμμικής Β’!

Η δραστηριότητα έκανε την ιστορία των αρχαίων πολιτισμών ζωντανή και συναρπαστική για τους μαθητές. Μέσα από αυτήν, ανέπτυξαν δεξιότητες κριτικής σκέψης, συνεργασίας, αυτοέκφρασης και ενσυναίσθησης, που όχι μόνο ενίσχυσαν τη γνώση, αλλά τους βοήθησαν να συνδεθούν με το παρελθόν με τρόπο που θα τους μείνει αξέχαστος.

Η φιλόλογος, Αθανασία Ζιάτα

Η διδασκαλία της Ιλιάδας του Ομήρου προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για τη σύνδεση των μαθητών με τον αρχαίο κόσμο και τις αξίες του, ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα για ανάπτυξη κριτικής σκέψης, συνεργασίας και δημιουργικότητας. Με τους μαθητές της Β’ τάξης δοκίμασα μια  καινοτόμο προσέγγιση για τη διδασκαλία της σύγκρουσης του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα στη Ραψωδία Α, με μια δραστηριότητα που ονόμασα  «Ψηφιακό Συμβούλιο των Ηρώων». Σε αυτήν την εκπαιδευτική δραστηριότητα, οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά σε μια αναπαράσταση του συμβουλίου των ηρώων που παρακολούθησαν τη σύγκρουση των πρωταγωνιστών.

Αρχικά χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες αναλαμβάνοντας να εκπροσωπήσουν διαφορετικούς ήρωες (Τον Οδυσσέα, τον Αίαντα, τον Μενέλαο, τον Πάτροκλο και τον Διομήδη). Στόχος τους : να διοργανώσουν ένα συμβούλιο για να επιλύσουν τη διαμάχη μεταξύ Αχιλλέα και Αγαμέμνονα -αφού ακούσουν τα επιχειρήματά τους – και να καταγράψουν τις λύσεις που προτείνουν για το συμφέρον όλων τους.

Στη συνέχεια, αφού παρακολουθήσαμε «ζωντανά» τη διαμάχη, συζητήσαμε με τη χρήση του διαδραστικού πίνακα τα κύρια σημεία των επιχειρημάτων των δύο ηρώων και περάσαμε στο επόμενο βήμα· Χρησιμοποιώντας το ψηφιακό ‘‘τραπέζι συμβουλίου’’ οι ομάδες μετά από σύσκεψη γεμάτη προβληματισμό, ταραχή και σύγχυση για την αναζήτηση κοινής λύσης που να ικανοποιεί τους πάντες, εκπροσώπησαν τους ήρωες τους και  παρουσίασαν τις προτάσεις τους για την επίλυση της διαμάχης. Αφού ολοκλήρωσαν τις προτάσεις τους επιχειρηματολογώντας για την επιλογή τους, έγινε ψηφοφορία για την καλύτερη πρόταση.

Μετά τη λήξη του συμβουλίου και την απόφαση που λήφθηκε, συζητήσαμε για το πώς θα μπορούσε να είχε επιλυθεί η διαμάχη χωρίς να φτάσουν οι ήρωες σε σύγκρουση και το πώς σχετίζεται αυτή η σύγκρουση με σύγχρονα θέματα ηγεσίας και συνεργασίας των σύγχρονων χωρών.

Ο στόχος επετεύχθη : Με αυτήν την προσέγγιση οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ιδιαίτερα σε ένα τέτοιο σοβαρό ζήτημα που έκρινε τη μοίρα πολλών και προβληματίστηκαν  συνδέοντας την αρχαία διαμάχη με σύγχρονες έννοιες ηγεσίας, διαπραγμάτευσης και συνεργασίας.

Η φιλόλογος, Αθανασία Ζιάτα

Από σήμερα, με τους μαθητές του Β1 και εν συνεχεία του Β2, ξεκίνησε  μια δημιουργική δραστηριότητα στο μάθημα της Ιλιάδας με τίτλο «ΕΠΗ News»!

Οι μαθητές δημιούργησαν τις δικές τους ενημερωτικές εκπομπές και ανέλαβαν τον ρόλο δημοσιογράφων και ρεπόρτερ για να καλύψουν τα γεγονότα από το στρατόπεδο των Αχαιών. Με ιδιαίτερο ζήλο και φαντασία, δημιούργησαν και μας παρουσίασαν δελτία ειδήσεων βασισμένα στην αφετηρία των γεγονότων που οδήγησαν στη σφοδρή σύγκρουση του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα. Φυσικά δεν έλειψαν τα ζωντανά ρεπορτάζ από το πεδίο της μάχης! Οι “ρεπόρτερ”  πήραν συνεντεύξεις από τους κεντρικούς ήρωες της σκηνής, όπως τον Χρύση, τον μάντη Κάλχα, τον Αχιλλέα, τον Οδυσσέα που τον βρήκαν να κάθεται στοχαστικός έξω από τη σκηνή του και φυσικά τον Αγαμέμνονα. Η παρουσίαση εμπλουτίστηκε και με ένα χιουμοριστικό διάλειμμα διαφημίσεων, όπου οι μαθητές παρουσίασαν «πολιτιστικά» προϊόντα εμπνευσμένα από τον κόσμο των ηρώων της Ιλιάδας, όπως το καλύτερο καφέ του στρατοπέδου για ανάπαυλα από τις μάχες, καθαριστικά για τα χάλκινα όπλα και νέα πολεμικά εργαλεία, όπως η «πολεμική πέτρα» σε περίπτωση έλλειψης βελών και ακοντίων.

Η όλη προσπάθεια στέφτηκε με επιτυχία γεγονός που θα μας οδηγήσει στη συνέχεια των τηλεοπτικών εκπομπών καθ’ όλη την διάρκεια της σχολικής χρονιάς μέχρι την ολοκλήρωση της Ιλιάδας, αφού απέδειξε ότι τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα τα συναισθήματα, τις αντιδράσεις και τα κίνητρα των χαρακτήρων μέσα από αυτόν τον  διαδραστικό ρόλο. Μέσα από τον δημιουργικό συνδυασμό της φιλαναγνωσίας, της τεχνολογίας και του θεάτρου, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να εμπλακούν ενεργά στη διαδικασία μάθησης, αναπτύσσοντας κριτική σκέψη, συνεργασία και φαντασία. Παράλληλα, με τη χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης, δημιούργησαν εικόνες σχετικές με τη μυθολογία, τις οποίες παρουσίασαν μέσω του διαδραστικού πίνακα, εμπλουτίζοντας έτσι την οπτικοακουστική εμπειρία της αφήγησης.

Πιστεύουμε ότι με δραστηριότητες όπως αυτή, η διδασκαλία των κλασικών κειμένων γίνεται πιο προσιτή και ενδιαφέρουσα για τους μαθητές, βοηθώντας τους να προσεγγίσουν τα Ομηρικά έπη με έναν σύγχρονο και διασκεδαστικό τρόπο.

Η φιλόλογος Αθανασία Ζιάτα