ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑΣ

Η αρχαία πόλη της Δημητριάδας, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της αρχαιότητας, καταλαμβάνει την ευρύχωρη περιοχή στα νότια του κόλπου του Βόλου, απέναντι από τη σύγχρονη πόλη. Ανάμεσα στα πιο σημαντικά δημόσια κτίρια, που έχουν εντοπισθεί και ανασκαφεί, εξέχουσα θέση κατέχει το αρχαίο θέατρο. Το αρχαίο θέατρο της Δημητριάδας βρίσκεται σε απόσταση 150 μέτρα περίπου νότια από τον συνοικισμό των Νέων Παγασών Βόλου, δυτικά του δρόμου Βόλου-Αλμυρού, στη θέση “Δόντια” (την ονομασία αυτή διατήρησε η λαϊκή παράδοση για τα ορατά, ως τις μέρες μας, κατώτερα τμήματα της σειράς των πεσσών, που ανήκαν στο ρωμαϊκό υδραγωγείο της Δημητριάδας και το οποίο περνούσε από τη νότια πλευρά του θεάτρου).

Οι ανασκαφές άρχισαν στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Απ. Αρβανιτόπουλο και συνεχίσθηκαν στη δεκαετία του 1950 από τον Δ. Ρ. Θεοχάρη. Νέα περίοδος ανασκαφών ξεκίνησε από το 1986, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Με τις ανασκαφικές έρευνες αποκαλύφθηκε το θέατρο στη μορφή που είχε κατά την τελευταία φάση της χρήσης του, ενώ παράλληλα διαπιστώθηκε το μέγεθος της λιθοθηρίας, που συντελέσθηκε από την ύστερη αρχαιότητα και αργότερα, όταν η περιοχή του θεάτρου είχε μετατραπεί σε μεγάλο λατομείο καλοδουλεμένου οικοδομικού υλικού, έτοιμου να ξαναχρησιμοποιηθεί σε νέες κατασκευές.

Παρά την απογύμνωση του κτιρίου από τη λίθινη επένδυσή του, γεγονός που δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες στη μελέτη του, η συνεχιζόμενη ανασκαφή προσθέτει διαρκώς νέα στοιχεία, που βοηθούν την όσο το δυνατόν πληρέστερη κατανόηση των λειτουργιών των τμημάτων του μνημείου. Το θέατρο διαιρείται σε τρία μέρη: α) τη σκηνή με το προσκήνιο β) την ορχήστρα με τις παρόδους και γ) το κοίλο με τα εδώλια των θεατών.

Η σκηνή βρίσκεται ανατολικά από την ορχήστρα και απέναντι από το κοίλο. Το τμήμα της, που είναι σήμερα ορατό, (μήκους 23.75 μ., πλάτους 8.75 μ.) ανήκει στα ρωμαϊκά χρόνια. Περιλαμβάνει τρεις αίθουσες στη σειρά, καθεμιά από τις οποίες έχει πρόσβαση στο προσκήνιο και στην ορχήστρα. Στην είσοδο του βόρειου δωματίου σώθηκε στη θέση του το μαρμάρινο κατώφλι, που διατηρεί όλα τα σημάδια στήριξης μιας δίφυλλης πόρτας. Η σκηνή την περίοδο αυτή ήταν τουλάχιστον διώροφη, όπως συμπεραίνεται από την ανεύρεση των τριών πρώτων βαθμίδων κτιστής κλίμακας ανόδου στον πρώτο όροφο, που βρέθηκε στη Ν.Α γωνία της βόρειας αίθουσας. Οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων της σκηνής ήταν καλυμμένες με χρωματιστά κονιάματα, μικρά κομμάτια από τα οποία βρέθηκαν πεσμένα κατά την ανασκαφή στο εσωτερικό των αιθουσών.

Σε δίλοβα ή πολύλοβα παράθυρα των ορόφων είναι πιθανόν να ανήκουν κομμάτια από μαρμάρινους αμφικίονες, που βρέθηκαν στις ανασκαφές του Δ.Ρ. Θεοχάρη. Από την επίστεψη του τοίχου της ρωμαϊκής σκηνής είναι πιθανόν να προέρχεται ένα μεγάλο και περίτεχνα δουλεμένο κομμάτι από ιωνικό γείσο, που βρίσκεται σήμερα στη μεσαία αίθουσα. Η σκηνή δεν είχε την ίδια μορφή καθ’ όλη τη μακραίωνη διάρκεια λειτουργίας του θεάτρου. Από τις πρόσφατες ανασκαφικές έρευνες αποκαλύφθηκαν μικρά μόνον τμήματα δύο παλιότερων αρχιτεκτονικών της φάσεων, τα οποία, προς το παρόν, δε βοηθούν στην αποκατάσταση της συνολικής τους κάτοψης. Η παλιότερη πάντως από τις δύο αυτές φάσεις είναι πολύ πιθανόν να ανήκε στην αρχική μορφή του θεάτρου, της ελληνιστικής εποχής.

Προς την πλευρά της ορχήστρας, δυτικά της σκηνής και κατά μήκος της πρόσοψής της, αναπτύσσεται το προσκήνιο. Πρόκειται για έναν στεγασμένο, στενό (πλάτους2.75 μ.) και σχετικά χαμηλό διάδρομο με στοά προς την πλευρά της ορχήστρας. Από τη στοά σώζεται σήμερα μόνο ο στυλοβάτης με τους τόρμους (τρύπες) στήριξης των κιόνων.

Από την παλιότερη ελληνιστική στοά του προσκηνίου βρέθηκαν πώρινα κομμάτια δωρικών κιονοκράνων, ημικιόνων και δωρικού γείσου καθώς επίσης και από ένα κομμάτι επιστυλίου και ζωφόρου με τρίγλυφα και ακόσμητες μετόπες, με βάση τα οποία μπορεί να προταθεί η σχεδιαστική αναπαράσταση της όψης του θριγκούτης δωρικής στοάς της παλιότερης φάσης του προσκηνίου.

Στα ρωμαϊκά χρόνια το προσκήνιο είναι πιθανόν ότι ανακατασκευάζεται και τη θέση της πώρινης δωρικής στοάς παίρνει μια μαρμάρινη ιωνική με αμφικίονες. Προς αυτή την υπόθεση οδηγεί η ανεύρεση δύο μαρμάρινων ιωνικών κιονοκράνων αμφικιόνων και ενός μικρού τμήματος ιωνικού γείσου, που βρέθηκε σε παλιότερες ανασκαφές.

Δυτικά, μεταξύ του προσκηνίου και του κοίλου, βρίσκεται η πεταλόσχημη ορχήστρα, για τη χάραξη της οποίας χρησιμοποιήθηκε ένας κύκλος με διάμετρο 24.15 μ. Το δάπεδό της αποτελείται από πατημένο χώμα χωρίς λίθινη επένδυση. Περιμετρικά υπάρχει κτιστός αποχετευτικός αγωγός, ο οποίος δεχόταν όλα τα νερά της βροχής που κατέβαιναν ορμητικά από το κεκλιμένο επίπεδο του κοίλου. Ο αγωγός, ο οποίος διατηρεί αρκετές από τις καλυπτήριες πλάκες του, απομάκρυνε τα νερά νότια της σκηνής, διαμέσου της νότιας παρόδου.

Σε κεντρική θέση της ορχήστρας υπάρχει σε δεύτερη χρήση βάθρο αγάλματος, που πιθανόν να στήριζε τη θυμέλη (βωμό). Λίγο δυτικότερα βρέθηκαν τρεις πλακαρές πέτρες η μια από τις οποίες σώζει προσαρμοσμένο στην πάνω επιφάνειά της έναν σιδερένιο δακτύλιο. Παρόμοιους δακτυλίους θα έφεραν και οι άλλες δύο πέτρες, όπως φαίνεται από τους τόρμους προσαρμογής τους, που υπάρχουν σε ανάλογες με τον πρώτο λίθο θέσεις. Η ακριβής χρήση των λίθων είναι προβληματική, ενώ είναι βέβαιο ότι η παρουσία τους σχετίζεται με τα δρώμενα στο χώρο του θεάτρου.

Δεξιά και αριστερά από την ορχήστρα, προς την πλευρά της σκηνής, ανοίγονται οι δύο πάροδοι διαμέσου των οποίων ήταν εφικτή η προσέλευση και αποχώρηση των θεατών. Κατά την ελληνιστική περίοδο και στις δύο παρόδους υπήρχαν μνημειακές είσοδοι με τεράστιες δίφυλλες πόρτες, από τις οποίες σώθηκαν μόνον τα λίθινα κατώφλια. Στη βόρεια πάροδο, όπου έχει πραγματοποιηθεί εκτεταμένη ανασκαφική έρευνα, διαπιστώθηκε η καταστροφή της εισόδου ύστερα από την κατάρρευση του μεγάλου αναλημματος του κοιλου, που ήταν κατασκευασμένο από ωμά πλιθιά και του οποίου το κατώτερο τμήμα είναι σήμερα ορατό.

Στην τελευταία επισκευή του θεάτρου η μνημειακή είσοδος καταργήθηκε, ένα μέρος της κατέλαβε ο νέος αναλημματικός τοίχος του κοίλου και στη θέση της επίπεδης παρόδου δημιουργήθηκε ένα κεκλιμένο επίπεδο από χώμα (ράμπα), που επέτρεπε την ομαλή μετάβαση των θεατών από το ψηλότερο επίπεδο, βόρεια της παρόδου, προς το χαμηλότερο της ορχήστρας. Το κοίλο έχει τη μορφή αναπτύγματος ανεστραμμένου κόλουρου κώνου.Στην περιοχή αυτή του θεάτρου δεν έχει γίνει εκτεταμένη ανασκαφική έρευνα πέρα από τον καθαρισμό του κεντρικού τμήματος του κοίλου, που πραγματοποιήθηκε κατά τη δεκαετία του 1950.

Σήμερα είναι ορατό το μεγαλύτερο μέρος των βατήρων της πρώτης σειράς των εδωλίων, από τα οποία σώζονται μόνο δύο. ομάδες. Το υλικό της μιας ομάδας είναι ο πωρόλιθος (τα παλιότερα), ενώ της δεύτερης το γκρίζο μάρμαρο (τα νεότερα). Από παρατηρήσεις, τεχνικής φύσης, στους βατήρες των εδωλίων και την υποθεμελίωσή τους διαπιστώθηκε ότι το κοίλο του θεάτρου, μετά την αρχική κατασκευή, υπέστη τρεις καταστροφές και τρεις επισκευές μεγάλης κλίμακας. Στα ψηλότερα επίπεδα του κοίλου δεν σώζονται εδώλια, παρά μόνον, κατά διαστήματα, πλάκες πωρολίθου, πολλές από τις οποίες είχαν ξαναχρησιμοποιηθεί σε παλιότερες αρχιτεκτονικές κατασκευές.

Η έλλειψη των εδωλίων του κοίλου δημιουργεί αμφιβολίες και για τη θέση των κλιμάκων, που οδηγούσαν τους θεατές από την ορχήστρα στα ψηλότερα σημεία του κοίλου και οι οποίες το διαιρούσαν σε ίσα κατακόρυφα σφηνοειδή τμήματα, τις κερκίδες. Στο ψηλότερο και μεσαίο μόνο μέρος του κοίλου η διαμόρφωση του εδάφους δείχνει ότι υπήρχε και επιθέατρο, για το οποίο όμως δεν γνωρίζουμε τίποτε περισσότερο. Στο μέσο του ύψους του το κοίλο διασχίζεται οριζόντια από τον αγωγό του ρωμαϊκού υδραγωγείου της Δημητριάδας.

Σύμφωνα με τα νομίσματα, που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, είναι πολύ πιθανόν ότι το αρχαίο θέατρο κατασκευάσθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την ίδρυση της Δημητριάδας το 294-292 π.Χ. και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι τα μέσα του 40υ αι. μ.Χ. Στο χρονικό αυτό διάστημα των 650 περίπου χρόνων λειτουργίας του θεάτρου υπήρχαν και ορισμένες περίοδοι εγκατάλειψής του, που οπωσδήποτε σχετίζονται με τις διαπιστωμένες καταστροφές και αλλεπάλληλες επισκευές του.

Σε μια τέτοια περίοδο μη λειτουργίας του θεάτρου, η περιοχή νότια της νότιας παρόδου χρησιμοποιήθηκε σαν χώρος απόρριψης αποτυχημένων αγγείων ενός εργαστηρίου κεραμικής της Δημητριάδας, που είχε εγκατασταθεί κάπου εκεί κοντά.

Τα σημερινά ορατά απομεινάρια του αρχαίου θεάτρου της Δημητριάδας δίνουν αμυδρή μόνον εικόνα ενός λαμπρού έργου της αρχαιοελληνικής αρχιτεκτονικής, για το οποίο γίνονται σημαντικές προσπάθειες να επανενταχθεί στη σύγχρονη ζωή της πόλης του Βόλου.

Μπάμπης Γ. Ιντζεσίλογλου
Αρχαιολόγος
Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου
Χάρτης: Θάλεια Μακρή – Σκοτεινιώτη
Ηλεκτρονική επεξεργασία σχεδίων: Μαργαρίτης Μπατζανόπουλος
Δημοτική Τουριστική Επιχείρηση Βόλου
Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας Βόλου
ΙΓ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων

Έλληνες σε ελληνικό καφενείο στη Μασαχουσέτη

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το φαινόμενο της προσφυγιάς αλλά και της μετανάστευσης αποτελούσε πάντοτε μεγάλη πληγή για την Ελλάδα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που μεγάλο μέρος του πληθυσμού της –άλλοτε για λόγους οικονομικούς (μετανάστευση) και άλλοτε για πολιτικούς (προσφυγιά)- αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα, αφαιρώντας από τη χώρα τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της, μιας και αυτοί που έφευγαν βρίσκονταν στις πιο παραγωγικές ηλικίες. Ποια είναι όμως η διαφορά μεταξύ πρόσφυγα και μετανάστη; Μία ενδιαφέρουσα απάντηση δίνει ο Γερμανός ποιητής Μπ. Μπρεχτ στο ποίημα του Για τον όρο «Μετανάστες».

Για τον όρο “Μετανάστες”, Μπ. Μπρεχτ
Λαθεμένο μου φαινόταν πάντα το όνομα που μας δίναν:

”Μετανάστες”.
Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,

δε φύγαμε γιατί το θέλαμε, λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε

και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε

να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.

Εμείς φύγαμε στα κρυφά.Μας κυνήγησαν, μας προγράψανε.

Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε ‘θα ναι, μα εξορία.

Έτσι, απομένουμε εδωπέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά

στα σύνορα,

προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό

σημάδι αλλαγής στην άλλη όχθη, πνίγοντας μ’ ερωτήσεις

κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποτα

ν’ απαρνιόμαστε, χωρίς να συγχωράμε τίποτααπό όσα έγιναν, τίποτα δε συγχωράμε!
Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμε δώ

τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς

οι ίδιοι

μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε

τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας

περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα,

μαρτυράει τη ντροπή που τη χώρα μας μολεύει.
Όμως κανένας μας

δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη

δεν ειπώθηκε ακόμα.

ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ – ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ
Τι εννοούμε με τον όρο πρόσφυγας ;
ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ : Αυτός που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πατρίδα του ή τον τόπο κατοικίας του, για λόγους πολλές φορές πολιτικούς, και να φύγει σε μια ξένη χώρα.
Για παράδειγμα: Oι πρόσφυγες από την Μ.Ασία, οι ελληνικοί πληθυσμοί που ήρθαν στην Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ : Ονομάζεται αυτός που έχει μεταναστεύσει για λόγους οικονομικούς, με κίνητρο την εύρεση εργασίας.
Για παράδειγμα: Oι Έλληνες μετανάστες στην Γερμανία, τις Η.Π.Α, την Αυστραλία.

Β. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
19ος αιώνας
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗ
Ο Χαρίλαος Τρικούπης, ένα νέο πολιτικό πρόσωπο που εμφανίστηκε περίπου το 1885-1889, πρότεινε λύσεις για όλα τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η Ελλάδα. Ο βασιλιάς ήταν εκείνος που πήρε την πρωτοβουλία και τον διόρισε πρωθυπουργό προκειμένου να βγάλει τη χώρα από τη δύσκολη κατάσταση που βρισκόταν.
Το πρόγραμμα του Τρικούπη είχε ως προτεραιότητα τη δημιουργία ενός εκσυγχρονισμένου και οικονομικά αναπτυγμένου κράτους. Πραγματοποιήθηκαν έργα υποδομής (δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου, διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου κ.ά.), οργανώθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις και ορίστηκαν αντικειμενικά κριτήρια διορισμού των δημοσίων υπαλλήλων.
Όμως, για να πραγματοποιηθούν όλα αυτά η Ελλάδα έπρεπε να πάρει δάνεια από τις Μεγάλες Δυνάμεις και για να τα ξεχρεώσει επέβαλε βαριά φορολογία. Η οικονομία της Ελλάδας σιγά σιγά παρέλυσε. Τελικά, ο Τρικούπης κήρυξε στη χώρα πτώχευση το 1897, αναγκάζοντας χιλιάδες ανθρώπους στη μετανάστευση, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή.
Γενικά, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα πραγματοποιήθηκαν στην ελληνική οικονομία και κοινωνία σημαντικές αλλαγές. Μία από αυτές ήταν η δημιουργία σημαντικών αστικών κέντρων, μεταξύ των οποίων και η νέα πρωτεύουσα, η Αθήνα. Σημαντικός, βέβαια, παρέμενε και ο αγροτικός τομέας, καθώς σε μεγάλο ποσοστό οι Έλληνες παραμένουν αγρότες. Βασικό εξαγώγιμο προϊόν αποτελεί η σταφίδα. Η μεγάλη ζήτηση οδήγησε στη μονοκαλλιέργεια, με αποτέλεσμα, όποτε η σοδειά καταστρεφόταν, λόγω κακών καιρικών συνθηκών, να αδυνατούν να εξάγουν οι παραγωγοί το προϊόν (σταφιδική κρίση).
Όσον αφορά τη βιομηχανία, η Ελλάδα αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς. Η έλλειψη κεφαλαίων και πρώτων υλών δε βοηθούν.
Επιπλέον, η χώρα είναι υπερχρεωμένη, αδυνατεί να ξεπληρώσει τα δάνειά της και αγρότες και εργάτες ζουν σε συνθήκες τραγικές. Αυτή η κατάσταση οδήγησε λοιπόν εργάτες και αγρότες στη μετανάστευση προς το εξωτερικό. Πηγαίνουν κυρίως σε χώρες όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση εργατικών χεριών, όπως τον Καναδά και τις ΗΠΑ, αλλά και προς της ελληνικές παροικίες του εξωτερικού, κυρίως την Αίγυπτο.

Γ. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Μετανάστευση ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο κάποιος με δική του απόφαση εγκαταλείπει τη χώρα του, αναζητώντας καλύτερη ποιότητα ζωής, βιοτικού επιπέδου καθώς κι ένα καλύτερου μέλλον που θα του προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για την υπόλοιπη ζωή του.
Οι μαρτυρίες για τις συνθήκες που αντιμετώπιζαν οι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική, μόλις έφταναν στη νέα τους πατρίδα είναι τραγικές. Μετά από ένα πολυήμερο ή ταξίδι που διαρκούσε ένα περίπου μήνα, έφθαναν στο λιμάνι της Ν. Υόρκης. Εκεί έμελε να αντιμετωπίσουν μια επώδυνη και εξευτελιστική διαδικασία. Δηλαδή, κατευθύνονταν προς τη νησίδα Έλλις όπου διαπιστωνόταν αν πληρούν τις προϋποθέσεις «του νόμου περί μεταναστεύσεως». Αν, με άλλα λόγια, είναι σωματικά υγιείς. Με βάση λοιπόν το νόμο αυτό, αποκλείονταν από το δικαίωμα εισόδου στη χώρα όσοι έπασχαν από σοβαρά νοσήματα (π.χ. οι φυματικοί), οι πνευματικά καθυστερημένοι (επομένως υπήρχε ρατσισμός προς αυτά τα άτομα), οι ψυχοπαθείς, οι εγκληματίες και οι «αναρχικοί».
Οι σχετικές εξετάσεις γίνονταν με συνοπτικές κι αυταρχικές διαδικασίες στη διάρκεια των οποίων ο εξεταζόμενος δεν μπορούσε να προβάλλει την άρνησή του για κάτι, καθώς αγνοούσε την αγγλική γλώσσα. Μετά από αυτή τη διαδικασία όσοι είχαν απορριφθεί οδηγούνταν πάλι στα πλοία για το πικρό ταξίδι της επιστροφής αφήνοντας πιθανότατα πίσω την οικογένειά τους, καθώς και το όνειρο που είχαν αρχίσει να κάνουν. Από την άλλη, όσοι έμεναν έπρεπε καθημερινά να δίνουν αγώνα επιβίωσης μεταξύ αγνώστων.

Κώστας Κυριακίδης – Δημήτρης Λαμπρούσης Γ’1

Οι μαθητές του Γ1 και του Γ2 του σχολείου μας επισκέφτηκαν, σήμερα 8/3/2013, το αρχαίο θέατρο του Θορικού, όπου ξεναγήθηκαν στο χώρο από τον καθηγητή του σχολείου μας, φιλόλογο, κύριο Χατζηιωάννου και συμπλήρωσαν  σχετικό φύλλο εργασίας. Στο τέλος οι μαθητές του Γ2 παρουσίασαν τον πρόλογο της θεατρικής παράστασης ” Ελένη” διασκευασμένο από τον κύριο Χατζηιωάννου και καταχειροκροτήθηκαν.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΘΟΡΙΚΟ

1. Παρατηρήστε το χώρο. Ονομάζεται λόφος Βελατούρι. Γιατί πιστεύετε πως επιλέχτηκε αυτός ο χώρος για την κατασκευή του θεάτρου;———————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
2. Τι δηλώνει για την περιοχή η ύπαρξη του θεάτρου; ( Τι είδους ανάπτυξη;)————————————————————————————————————————————————————————————————
3. Τι σχήμα έχει η ορχήστρα; Διαφέρει από αυτά που έχετε μάθει;————————————————————————————————————————————————————————————————————
4. Παρατηρήστε το κοίλον. Τι σχήμα έχει; Διαφέρει από αυτά που έχετε μάθει ;———————————————————————————————–
5. Μετρήστε τις σειρές διαζωμάτων και υπολογίστε πόσοι περίπου θεατές μπορούσαν να καθίσουν σε αυτά.————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
6. Υπάρχουν κάποια εδώλια που ξεχωρίζουν; Αν υπάρχουν, ποιοι θα μπορούσαν να κάθονται εκεί;———————————————————————————————————————————————————————
7. Μπορείτε να εντοπίσετε τις παρόδους;
8. Κοντά στη δεξιά πάροδο υπήρχε μικρός ναός του Διονύσου. Εντοπίζετε κάποια ερείπιά του;
9. Αναζητήστε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και τους δύο μικρούς όρμους γύρω από αυτόν. Τι πιστεύετε ότι υπήρχε εκεί;————————————————————————————————————————————
10. Πιστεύετε πως ο δήμος των Θορικίων ( στον οποίο ανήκε το θέατρο) ήταν ένας προνομιούχος δήμος; Γιατί;—————————————————————————————————————————————————-

Η μαθήτριά μας, Εβιάννα Ζουλού, με αφορμή το πρόγραμμα «Προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα του 20ού αιώνα», αλλά και μια αφήγηση της γιαγιάς της, γράφει:

Το 1922, μια οικογένεια βίωσε την καταστροφή από πρώτο χέρι. Η πενταμελής οικογένεια με το επώνυμο Σφaντός έζησε την καταστροφή στην πόλη Βούρλα, λίγο πιο μακριά από το λιμάνι της Σμύρνης. Η οικογένεια αποτελούνταν από τους γονείς, τον μεγαλύτερο αδερφό, το Γιάννη -που τον φώναζαν Γιάγκο- τον Ευθύμιο, τον Ευστάθιο -που τον φώναζαν Στάθη- και τη Μαρία. Ολα τα αγόρια ήταν σκουρόχρωμα στην επιδερμίδα και στα μαλλιά, σε αντίθεση με την κατάξανθη Μαρία.
Το πρωί της 13ης Αυγούστου, γνωρίζοντας ότι ο κίνδυνος πλησίαζε, άρχισαν να σκίζουν τα παλτά τους και να ρίχνουν μέσα στις τρύπες όσα ασημικά και χρήματα μπορούσαν. Ξεκίνησαν να βαδίζουν με βαριά καρδιά προς το λιμάνι. Ο δρόμος ήταν δύσκολος, αλλά κατάφεραν να φτάσουν. Όταν έφτασαν, ξεκίνησαν να τρέχουν προς το καράβι. Η Μαρία όμως ήταν άτυχη. Σύμφωνα με την αφήγηση της γιαγιάς μου, ένας Τούρκος την έπιασε από τα μαλλιά και απείλησε τη μητέρα της ότι είχε δυο επιλογές: ή να την σκοτώσει μπροστά της ή να την πάρει μαζί του. Ο πόνος της μάνας να βλέπει τον παιδί της να σκοτώνεται μπροστά στα μάτια της ήταν μεγάλος και έτσι την άφησε πίσω.
Ο Γιάγκος και ο Ευθύμιος, ηλικίας περίπου δώδεκα χρόνων, πήραν ένα καράβι κι έφτασαν στην Σάμο. Οι γονείς τους χάθηκαν και ο Στάθης, μόλις έξι ετών, έμεινε μόνος του. Μπήκε μέσα σε ένα καράβι και έφτασε στην Κρήτη. Εκεί, υιοθετήθηκε από μια οικογένεια. Πήρε το επίθετο Σφαλτουδάκης. Τα χρόνια περνούσαν και ο Στάθης νοσταλγούσε τις παλιές καλές ημέρες με τα αδέρφια του. Ένα βράδυ αποφάσισε να το σκάσει. Έτσι κι έκανε. Μπήκε σε ένα καράβι και ξεκίνησε. Το καράβι τον έβγαλε στο Λαύριο…
Εβιάννα Ζουλού Γ’ 1

Στα πλαίσια της προγραμματισμένης επίσκεψης στο αρχαίο θέατρο Θορικού Οι μαθητές του Γ2 επεξεργάστηκαν και παρουσίασαν την παρακάτω μικρή ταινία – αφιέρωμα στο αρχαίο θέατρο κ ειδικά στο ξεχασμένο από θεούς κ ανθρώπους Θέατρο του Θορικού.
Αρχαίο Θέατρο-Λαύριο-Θορικός

Στα πλαίσια του Project  Για την Ελένη του Ευριπίδη οι μαθητές του θεατρικού εμπνέονται από τη συνάντηση δύο μεγάλων του παγκόσμιου πνεύματος: του Ευριπίδη με το Σεφέρη , δημιουργώντας το παρακάτω βίντεο

OD52LlsFFlQ

Μετά από χρόνων διδασκαλία της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας και ιδιαίτερα αυτής της Γ Γυμνασίου, ένα μακρινό όνειρο μας φαίνεται πως φέτος ίσως γίνει πραγματικότητα. Πρόκειται για την επι σκηνής διδασκαλία του έργου “Ελένη” του Ευριπίδη που φιλοδοξούμε να το δούμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας ως δρώμενο , όπως άλλωστε του αξίζει , και μάλιστα παιγμένο από μαθητές του σχολείου μας. Έτσι πια οι μαθητές μας θα βγουν επιτέλους από την παθητική θέση του “ας γίνουμε θεατές” και θα ζήσουν στην πραγματικότητα αυτό που διδάσκονται ως μάθημα.
Συζητήσαμε από την έναρξη της σχολικής χρονιάς με τους μαθητές αυτό το ενδεχόμενο και αυτοί συμφώνησαν ομολογουμένως όχι κ με τόσο ενθουσιασμό. Προφανώς τους ξένισε αυτή η προσέγγιση , ίσως να φοβήθηκαν πως δε θα τα καταφέρουν.
Εχουν πια περάσει τρεις μήνες σκληρής προετοιμασίας και τώρα όχι μόνο πιστεύουν στον εαυτό τους , αλλά χαίρονται αυτό που κάνουν κ, ας τολμήσουμε την έκφραση , αντιμετωπίζουν τους ρόλους τους με αφάνταστη υπευθυνότητα και επαγγελματισμό που θα τον ζήλευαν και κάποιοι πολύ μεγαλύτεροι.
Να λοιπόν η χαρά του δασκάλου:να βλέπει πως όταν εμπιστεύεται τα παιδιά αυτά μπορούν να κάνουν θαύματα. Δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει προκαταβολικά ποιο θα είναι το αποτέλεσμα . Ένα μόνο είναι σχεδόν σίγουρο: τα παιδιά θα θυμούνται για καιρό αυτό που κατάφεραν όχι σαν μια καλή επίδοση σε ένα ακόμη μάθημα αλλά σαν κομμάτι της ζωής που σπάνια μπορεί να το ζήσει ένας μαθητής. Κι αν ακόμη όχι αυτό, τουλάχιστον ένα ευχάριστο παιχνίδι από αυτά που τα παιδιά μας πια δεν μπορούν να παιξουν σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.

Θεατρική Ομάδα : Μαθητές :

Άννα -Σοφία Παριανού,Νίνος Αθανάσιος, Αθανασίου Ελένη, Πρίφτη Κλείτος, Καναχαλίδη Δήμητρα,Παπασταυροπούλου Ευγενία,Πασχαλίδου Παναγιώτα,Παπαδοπούλου Αικατερίνη,Περράκη Ελένη,Πουλίδα Αγλαϊα,Ρίζου Δέσποινα,Μαραντίδου Ελισσάβετ,Λινάρδος Εμμανουήλ, Δαμουλάκη Χρυσούλα , Στρατής Παναγιώτης, Πολύζος Χρήστος, Χαδουμέλης Ανδρέας.

Ομάδα Θεωρητικής στήριξης  :

Αλεξίου Σταματίνα, Αρχοντή Νίκη, Καντιάνη Μαρία, Κολιαράκη Ειρήνη, Πετράκου Παναγιώτα,Σακιολάρη Χριστίνα,Συκιά Αικατερίνη,Τυφλίδου Στυλιανή

Ομάδα τεχνικής Στήριξης :Καπέλας Χρήστος,Παπαδόπουλος Γεώργιος,Παπαδόπουλος Χαράλαμπος.

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί:   Β.Χατζηιωάννου- Ηρώ Μαρκουλή

9 Ιανουαρίου : Project Ομάδας θεωρητκής στήριξης . οι μαθητές της ομάδας συμπεριέλαβαν το παρακάτω κείμενο του Καρόλου  Κουν στην ερευνητική τους εργασία και επεξεργάστηκαν τις πληροφορίες που δίνονται στο κείμενο:

Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ”

Οι μαθητές του Γ1 υπό την καθοδήγηση της φιλολόγου Ελένης Πούλου εργάζονται πάνω στο θέμα  πάνω στο θέμα της μετανάστευσης και το συνδέουν με το Λαύριο. Παρατίθενται τα φύλλα εργασίας προκειμένου οι ομάδες να γνωρίσουν τα καθήκοντά τους.

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α’ ΦΑΣΗ

Α’ ΟΜΑΔΑ – «ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ – ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ»[1]

Η ομάδα αυτή έχει αναλάβει το πιο θεωρητικό και, συνεπώς, δυσκολότερο κομμάτι της έρευνας (project). Στόχος της ομάδας είναι να μελετήσει από το σχολικό εγχειρίδιο της Ιστορίας της Γ’ Γυμνασίου αλλά και από δικτυακές πηγές το φαινόμενο της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, όπως αυτό παρουσιάστηκε στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα. Επικουρικά, θα μπορούσε να αναζητήσει πληροφορίες από ιστορικά βιβλία ή εγκυκλοπαίδειες που βρίσκονται στη σχολική βιβλιοθήκη. Οι ιστορικές περίοδοι με τις οποίες θα ασχοληθούν τα μέλη της ομάδας είναι τέσσερις:

α) Το πρώτο μεταναστευτικό ρεύμα (τέλη 19^ου αιώνα) προς ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία.

β) Το προσφυγικό κύμα που φτάνει σε Αθήνα, Πειραιά, Λαύριο, Θεσσαλονίκη, Βόλο και αλλού από τη Μικρά Ασία μετά το Μικρασιατικό Πόλεμο.

γ) Οι μετανάστες που φεύγουν για τη Γερμανία τη δεκαετία του ΄50, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

δ) Οι πολιτικοί πρόσφυγες που φεύγουν μετά από το τέλος του Εμφυλίου για τις σοσιαλιστικές χώρες.

Οι πρώτες δύο περίοδοι (α’ και β’) θα μελετηθούν στην α’ φάση της έρευνας (Δεκέμβρης- Γενάρης) και οι δύο τελευταίες (γ’ και δ’) στη β’ φάση (Φλεβάρης – Μάρτης). Στη γ’ φάση (Απρίλης- Μάης), οι μαθητές θα πρέπει να επιλέξουν από το υλικό που έχουν επισκεφτεί, συλλέξει, διαβάσει, τα πιο ουσιώδη κομμάτια και να γράψουν ένα κείμενο σε ψηφιακή μορφή με τα συμπεράσματά τους. Καλό θα ήταν το κείμενο αυτό να εμπλουτιστεί με εικόνες-φωτογραφίες που οι μαθητές θα βρουν στις ιστοσελίδες που θα επισκεφτούν. Το υλικό θα παραδοθεί αργότερα στα μέλη τη Δ’ Ομάδας για να το επεξεργαστούν ψηφιακά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν γράφουμε ένα κείμενο δεν κάνουμε ένα κολάζ από ό,τι έχουμε συλλέξει, ούτε αντιγράφουμε κομμάτια από άλλα βιβλία. Διαβάζουμε, σκεφτόμαστε, συζητάμε με φίλους ή άλλα μέλη της ομάδας και γράφουμε κάτι ΔΙΚΟ ΜΑΣ!

Πώς μπορείτε να ξεκινήσετε:

ü      Διαβάστε από το βιβλίο της Ιστορίας Γ’ Γυμνασίου προσεκτικά την Ενότητα 23 και ειδικά το κομμάτι που αφορά τη Μετανάστευση. Συσχετίστε τις πληροφορίες με ό,τι μάθατε  στις προηγούμενες ενότητες  (πρόγραμμα Τρικούπη, οικονομική κρίση 1893) και σκεφτείτε ποια είναι διαχρονικά τα αίτια της μετανάστευσης.

ü      Διαβάστε από το βιβλίο της Ιστορίας Γ’ Γυμνασίου τις Ενότητες 38 και 39 που αναφέρονται στο Μικρασιατικό Πόλεμο. Συζητήστε τα σημεία που σας δυσκολεύουν με τη φιλόλογό σας. Έχετε στο οικογενειακό σας περιβάλλον άτομα που έχουν καταγωγή από τον Πόντο ή τη Μικρά Ασία; Ζητήστε τους πληροφορίες. Πότε έφυγαν οι γονείς-παππύδες τους; Κάτω από ποιες συνθήκες; Τι τους έχουν αφηγηθεί; Κρατήστε σημειώσεις.

ü      Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.fhw.gr/chronos/gr/ και αναζητήστε τα κεφάλαια της νεότερης ιστορίας που αναφέρονται στο Μικρασιατικό Πόλεμο και το Προσφυγικό Ζήτημα.

ü      Πληκρολογήστε στη μηχανή αναζήτησης google τα: «Μετανάστευση 19^ος αιώνας», «Πρόσφυγες 1922» και δείτε τα αποτελέσματα.

ü      Επισκεφτείτε το ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ  www.ert-archives.gr και αναζητήστε σχετικά ντοκιμαντέρ. Προτείνονται τα: «Η χαμένη εικόνα» για τη μικρασιατική καταστροφή και «Έλληνες Αμερικάνοι» για τη μετανάστευση στην Αμερική.

**** Η Β’ ΟΜΑΔΑ[2] και η Δ΄ΟΜΑΔΑ[3] θα ξεκινήσουν τις εργασίες τους στη β΄ φάση, αφού η Α’ ΟΜΑΔΑ παρουσιάσει τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνάς της.

Γ’ ΟΜΑΔΑ[4] – «ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ – ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ»

Η ομάδα αυτή έχει αναλάβει το φιλολογικό κομμάτι της εργασίας. Στόχος της είναι να συγκεντρώσει πλούσιο υλικό από τραγούδια, ποιήματα, αποσπάσματα από λογοτεχνικά έργα που να αφορούν την ξενιτιά, την προσφυγιά, τη μετανάστευση. Όσο πιο πλούσιο είναι το υλικό τόσο το καλύτερο. Καλό είναι για παράδειγμα να συγκεντρωθούν ποιήματα τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους λογοτέχνες. Επίσης, μπορούν να είναι και τα αποσπάσματα ετερόκλητα μεταξύ τους (μονέρνα ποίηση αλλά και δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς). Το ίδιο αφορά και τον τομέα της μουσικής. Για τη μετανάστευση και την ξενιτιά μπορούμε να βρούμε παλιά ρεμπέτικα και μικρασιάτικα αλλά και τραγούδια έντεχνα, χιπ χοπ κ.ά.

Οι μαθήτριες θα πλοηγηθούν σε ιστοσελίδες, θα αναζητήσουν υλικό στη σχολική βιβλιοθήκη, θα ρωτήσουν ενδεχομένως φιλικά πρόσωπα, θα γράψουν ίσως κάτι δικό τους. Τέλος, θα συλλέξουν τα αποσπάσματα εκείνα που θα ήθελαν οι ίδιες να δουν σε μια έκθεση με θέμα τη μετανάστευση-προσφυγιά. Τι θα θέλαμε να δούμε ως λεζάντα σε μια φωτογραφία, τι θα θέλαμε να γράφει ένα πανό ή μια αφίσα;

Πώς μπορείτε να ξεκινήσετε:

ü      Συζητήστε με τη φιλόλογό σας ποιοι Έλληνες λογοτέχνες έχουν στο έργο τους αναφορές στην προσφυγιά ή την ξενιτιά. Επισκεφθείτε τη σχολική βιβλιοθήκη και ξεφυλλίστε έργα των : Ηλία Βενέζη, Κοσμά Πολίτη, Μαρία Ιορδανίσου, Διδώ Σωτηρίου, Δημήτρη Ψαθά κ.ά. Κάποια από αυτά είναι δύσκολα. Ποια θα μπορούσατε να διαβάστε, έστω και συνεταιρικά;

ü      Αναζητήστε στη μηχανή αναζήτησης google τραγούδια της ξενιτιάς. Επιλέξτε αυτά που σας αρέσουν περισσότερο.

ü      Αναζητήστε στη διεύθυνση www.youtube.com ή www.stixoi.gr τραγούδια με θέμα τη μετανάστευση.

ü      Ψάξτε πληροφορίες για τα έργα: «Μετανάστες» του Γιάννη Μαρκόπουλου, «Τα τραγούδια μας» του Μάνου Λοϊζου, καταγράψτε τους στίχους των τραγουδιών που σας αρέσουν.

[2] Μέλη της ομάδας είναι οι μαθητές: Κωνσταντίνος Αγγέλου, Μαργαρίτα Βαρβαρήγου, Δέσποινα Γεμελιάρη και Νίκος Λαδόπουλος.

[3] Μέλη της ομάδας είναι οι μαθητές: Απόλλωνας Αυγουστάκης, Τάσος Γιακουμπόγλου, Μάρκος Λαγωνικάκης και Δημήτρης Θεοχάρης.

[4] Μέλη της ομάδας είναι οι μαθήτριες: Ματίνα Ασλλάνη, Μαρία Αναστασιάδου, Μαρία Βουρνέλη, Εβιάννα Ζουλού, Χριστίνα Κανελλάτου, Μαρία Μιχαηλίδη