ΘΕΜΑ :ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

1^ο Δημοτικό σχολείο Μαλεσίνας                                            Σχολικό έτος : 2018 – 2019

Τάξη : Δ΄

Υπεύθυνος εκπαιδευτικός : Χαρχαντής Γιώργος

ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Το σχέδιο εργασίας  «Ένα ταξίδι στο παρελθόν » είχε ως θέμα την αρχαιολογική έρευνα και την πορεία των ευρημάτων από την αποκάλυψή τους κατά την ανασκαφή μέχρι την έκθεσή τους σε ένα μουσείο, με τη συμμετοχή των αντίστοιχων επιστημόνων και ειδικοτήτων.

Το σχέδιο υλοποιήθηκε από τους μαθητές της Δ΄ τάξης .

Το σχέδιο εργασίας   χωρίστηκε σε τέσσερις  ενότητες, που υλοποιήθηκαν  σε εσωτερικούς και υπαίθριους χώρους του σχολείου:

• Γνωριμία με την αρχαιολογική επιστήμη
• Ανασκαφή
• Συντήρηση
• Καταγραφή – μουσειακή έκθεση

 

Η  πρώτη ενότητα πραγματοποιήθηκε  στο χώρο της αίθουσας . Οι μαθητές γνώρισαν την

επιστήμη της αρχαιολογίας μέσα από μια παρουσίαση ( βίντεο – εικόνες ) . Έμαθαν   ότι:

• την ευθύνη για τη διενέργεια μιας ανασκαφής έχουν οι αρχαιολόγοι, στις αρμοδιότητες των οποίων περιλαμβάνονται η καταγραφή, συγκέντρωση, ταξινόμηση, μελέτη και ερμηνεία των ευρημάτων που έρχονται στο φως
• απαραίτητη είναι η συμμετοχή συντηρητών, τοπογράφων, αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών , φωτογράφων  και η συνεργασία με άλλες ειδικότητες

• η ομάδα πλαισιώνεται από έμπειρους τεχνίτες ανασκαφής και βοηθητικό εργατοτεχνικό προσωπικό

Επιπλέον γνώρισαν τα εργαλεία που χρησιμοποιεί  ο καθένας από τους συμμετέχοντες και πως οργανώνεται  μια μουσειακή έκθεση.

Επιλέγοντας τους παρακάτω συνδέσμους  σας δίνεται η δυνατότητα να δείτε βίντεο με ανασκαφικές πράξεις και μια παρουσίαση των όσων έγιναν στην πρώτη ενότητα

https://blogs.sch.gr/geocharcha/files/2020/07/ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΝΑ-ΤΑΞΙΔΙ-ΣΤΟ-ΠΑΡΕΛΘΟΝ.pdf

 

https://www.youtube.com/watch?v=pJWNTjQ_wEo&app=desktop

 

 

 

 

Για την δεύτερη  ενότητα διαμορφώθηκαν  στον προαύλιο χώρο του σχολείου τρία τεχνητά σκάμματα,    όπου τα παιδιά βίωσαν  την εμπειρία μιας ανασκαφής. Οι δραστηριότητες των άλλων δύο ενοτήτων πραγματοποιήθηκαν    στη σχολική αίθουσα.

Διάρκεια   σχεδίου εργασίας  :  10  ώρες

 

Στόχοι και μέθοδοι εργασίας

Πρωταρχικός στόχος του προγράμματος ήταν, μέσα από μια ευχάριστη βιωματική εμπειρία, να αντιληφθούν οι μαθητές το παρελθόν ως αντικείμενο έρευνας και γνώσης και να έρθουν σε επαφή με τους τρόπους μελέτης και προσέγγισής του.

Ενσαρκώνοντας οι ίδιοι οι μαθητές το ρόλο των αρχαιολόγων – ερευνητών και των συνεργατών τους, βίωσαν διάφορα στάδια της αρχαιολογικής έρευνας: ανασκαφή, συντήρηση, καταγραφή και παρουσίαση στο κοινό μέσω μιας μουσειακής έκθεσης. Εξοικειώθηκαν  με τα εργαλεία και το ειδικό λεξιλόγιο της αρχαιολογικής επιστήμης και συνέλεξαν  χρήσιμες πληροφορίες μέσα από την οπτική και απτική αφή με τα αντικείμενα. Με την εργασία σε ομάδες κατανόησαν  την έννοια της συνεργασίας και αντιλήφθηκαν  τη σύνδεση της πνευματικής με τη χειρωνακτική εργασία, που είναι απαραίτητη στην αρχαιολογική έρευνα. Επιπλέον, συνειδητοποίησαν  ότι στην ανασύσταση του παρελθόντος είναι αναγκαία η συμβολή διαφορετικών επιστημών και ειδικοτήτων.

Ειδικότεροι στόχοι ήταν  η ενθάρρυνση για κριτική σκέψη και έκφραση προσωπικών ερμηνειών, που ανταποκρίνονται στον ερευνητικό χαρακτήρα της αρχαιολογικής εργασίας. Επιπλέον, επιδιώχθηκε  η αύξηση της δημιουργικότητας του μαθητή και η καλλιέργεια αισθητικής αντίληψης  καθώς και η ανάπτυξη της κοινωνικότητας, με την ομαδική εργασία και την ενσάρκωση ρόλων. Απώτερος στόχος ήταν  η διαμόρφωση ενεργητικής στάσης αφενός στην προσέγγιση της γνώσης αφετέρου στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το σχέδιο εργασίας περιλάμβανε μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων που ενισχύουν τα ενδιαφέροντα των παιδιών και ανταποκρίνονται σε διαφορετικούς τρόπους μάθησης. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης ο   ρόλος του δασκάλου   περιορίστηκε στο να καθοδηγεί  τα παιδιά, να ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους και να εμπλουτίζει τις παρατηρήσεις τους.

Οι βασικές μέθοδοι εργασίας που αξιοποιήθηκαν  είναι:

• βιωματική προσέγγιση – ενεργοποίηση του συνόλου των αισθήσεων
• ανάληψη ρόλων και χωρισμός σε ομάδες εργασίας
• διαλογική διερεύνηση του θέματος
• καθοδηγούμενη ανακάλυψη
• δημιουργική έκφραση

Στάδια του σχεδίου εργασίας

• προετοιμασία από τον εκπαιδευτικό
• βιωματική προσέγγιση, με τα παιδιά να αναλαμβάνουν δράση στο χώρο της ανασκαφής καθοδηγούμενα από τον  εκπαιδευτικό
• δραστηριότητες στην τάξη

 

 

Θεματικές ενότητες

1. Ανασκαφή

 

Στα τρία τεχνητά σκάμματα στην αυλή του μουσείου αναπαράχθηκαν  οι συνθήκες ανασκαφής. Στο εσωτερικό των σκαμμάτων είχαν   τοποθετηθεί  κοινά θραύσματα κεραμικής και άλλα  ευρήματα.

Κατά την εκπαιδευτική ανασκαφή οι μαθητές εργάστηκαν  χωρισμένοι σε τρεις ομάδες (ανασκαφικά συνεργεία), μία για κάθε σκάμμα. Οι ρόλοι που ανέλαβαν  ήταν  του αρχαιολόγου, του σχεδιαστή, του φωτογράφου και των εργατών ανασκαφής, χρησιμοποιώντας τα αντίστοιχα εργαλεία και σύνεργα. Σε αυτό το στάδιο βασικό ζητούμενο ήταν  να γίνει κατανοητό ότι όλοι οι ρόλοι είναι εξίσου σημαντικοί και ότι η ανασκαφή δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμβολή όλων.

Αρχαιολόγοι: Αρμοδιότητά τους είναι να κατευθύνουν την πορεία των εργασιών  . Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής καταγράφουν τα στοιχεία στο ανασκαφικό ημερολόγιο και σε ειδικές καρτέλες.

Σε περίπτωση αποκάλυψης «ιδιαίτερων» ευρημάτων κάνουν μία πρόχειρη σχεδιαστική

αποτύπωση (σκαρίφημα) και καλούν τους σχεδιαστές και τους φωτογράφους να αναλάβουν δράση.

Επιπλέον, ασχολούνται με την περισυλλογή των ευρημάτων σε σακουλάκια, προσθέτοντας τις απαραίτητες ενδείξεις (ανασκαφικά ταμπελάκια ).

Εργάτες: Σκάβουν προσεχτικά χρησιμοποιώντας μυστράκια . Καθαρίζουν τα ευρήματα που αποκαλύπτονται, με πινέλα και σκουπάκια . Αναφέρουν τις παρατηρήσεις τους στους αρχαιολόγους και τους βοηθούν στην περισυλλογή των ευρημάτων. Με  καρότσι ή κουβαδάκι απομακρύνουν το χώμα που αφαιρείται από τα σκάμματα, χρησιμοποιώντας φαράσια και φτυάρια και, εφόσον χρειαστεί, το κοσκινίζουν προσεχτικά για να μη χαθούν τα μικροευρήματα.

Σχεδιαστές: Έργο τους είναι η σχεδιαστική αποτύπωση των ευρημάτων πριν την αφαίρεσή τους.  Το σχέδιο γίνεται σε χαρτί σχεδίασης μιλιμετρέ . Τα σχέδια αριθμούνται με αύξουσα σειρά που σημειώνεται και στο ημερολόγιο του αρχαιολόγου.

Φωτογράφοι: Είναι οι αρμόδιοι για τη λήψη φωτογραφιών. Φωτογραφίζουν το σκάμμα, πριν την έναρξη και κατά τις διάφορες φάσεις της ανασκαφής,   και τα  ευρήματα .Κατά την πορεία της ανασκαφής ο φωτογράφος συμπληρώνει σχετικό κατάλογο με τις φωτογραφικές λήψεις και στο τέλος γίνεται επιλογή των φωτογραφιών που θα εκτυπωθούν και θα επικολληθούν στο ανασκαφικό ημερολόγιο.

Συντηρητές : Καθώς προχωράει η ανασκαφή και συγκεντρώνονται τα ευρήματα,οι συντηρητές  μπορούν να απασχοληθούν στο πλύσιμο της κεραμικής. Χρησιμοποιούν λεκάνες με νερό, οδοντόβουρτσες, βουρτσάκια ,πανιά. Με το πέρας της εκπαιδευτικής ανασκαφής η κάθε ομάδα συγκέντρωσε  τα δεδομένα και παρουσίασε  τα συμπεράσματα της έρευνάς της

 

2. Συντήρηση

Στο πλαίσιο του σχεδίου εργασία  τα παιδιά ασχολήθηκαν  με τη συντήρηση κεραμικών αντικειμένων, καθώς για τη συντήρηση άλλου είδους ευρημάτων (  μεταλλικά, λίθινα κ.α.). Οι μαθητές εξοικειώθηκαν με τα βασικά στάδια της συντήρησης, χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα εργαλεία και υλικά.

Συντηρητές :Το  πρώτο στάδιο της συντήρησης  είχε  υλοποιηθεί στο χώρο της ανασκαφής  με τον καθαρισμό – πλύσιμο των ευρημάτων.Κατόπιν καθαρίστηκαν  προσεχτικά  τα ευρήματα, χρησιμοποιώντας μαλακά βουρτσάκια, πινέλα και βαμβάκι εμποτισμένο σε νερό.Στη συνέχεια συνταίριασαν   με χαρτοταινία   τα  όστρακα προς συγκόλληση και  συμπλήρωσαν , με γύψο  , κομμάτια που λείπουν από το  αγγείο .Ύστερα   έκαναν   αισθητική αποκατάσταση   του  αγγείου , χρωματίζοντας το γύψο.

Τέλος  συμπλήρωσαν  τα δελτία συντήρησης (ειδικές καρτέλες), όπου καταγράφονται τα διάφορα στάδια που ακολουθήθηκαν για τη συντήρηση ενός αντικειμένου, επισυνάπτοντας και τις σχετικές φωτογραφίες.

3. Καταγραφή – Μουσειακή έκθεση

Στην ενότητα αυτή όλοι οι συμμετέχοντες πέρασαν  πρώτα από το στάδιο της καταγραφής, έχοντας το ρόλο των αρχαιολόγων – μελετητών και στη συνέχεια ανέλαβαν , ως μουσειολόγοι, την οργάνωση μιας μουσειακής έκθεσης.

Κατά την καταγραφή οι μαθητές εργάστηκαν ανά δύο. Έχουν μπροστά τους από ένα  «εύρημα» το οποίο έπρεπε  να καταγράψουν, συμπληρώνοντας όλα τα στοιχεία σε ειδική καρτέλα (δελτίο καταγραφής).   Στη συνέχεια το φωτογράφισαν  και επικόλλησαν  τη φωτογραφία στο δελτίο καταγραφής.

Στο επόμενο στάδιο οι μαθητές εργάστηκαν  σε μια ομάδα που θα αναλάβει το σχεδιασμό της   μουσειακής έκθεσης. Δηλαδή :

• ποια ευρήματα θα εκτεθούν
• τη διάταξη και τον τρόπο έκθεσής τους
• τις λεζάντες με τις σύντομες πληροφορίες για το κάθε έκθεμα
• την επιλογή του χώρου που θα γίνει η έκθεση

Στα παρακάτω βίντεο έχετε τη δυνατότητα να δείτε τι έγινε στη δεύτερη ενότητα του σχεδίου εργασίας καθώς και την ”Έκθεση των ευρημάτων ‘‘