ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
Ο Διοκλητιανός ανέβηκε στο θρόνο το 284 και αποφάσισε να επαναφέρει σε τάξη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ως αυτοκράτορας αποδέχθηκε πως η διοίκηση της τεράστιας αυτοκρατορίας δεν ήταν έργο ενός μόνο ανδρός, γι’ αυτό και προχώρησε σε τολμηρές διοικητικές αλλαγές, μοιράζοντας την εξουσία. Αυτή η αλλαγή ήταν επιβεβλημένη λόγω των κινδύνων στα σύνορα, που απαιτούσαν την άμεση και γρήγορη επέμβαση του στρατού και την αποτελεσματικότερη φύλαξη των συνόρων.
Ο Διοκλητιανός παρόλο που ήταν συγκεντρωτικός, αποφάσισε να χωρίσει την αυτοκρατορία στα τέσσερα: ο ίδιος κυβέρνησε το ανατολικό μέρος της αυτοκρατορίας με έδρα τη Νικομήδεια της Βιθυνίας, και έδωσε την διοίκηση του δυτικού μέρους σε έναν αφοσιωμένο σε αυτόν στρατιωτικό, τον Μαξιμιανό με έδρα το Μιλάνο. Οι δυο τους πήραν τον τίτλο του Αυγούστου, και όρισαν δύο συνάρχοντες, που πήραν τον τίτλο του Καίσαρα: στην Ανατολή ο Γαλέριος, με έδρα το Σίρμιο (Sirmium, στη σημερινή Σερβία) και στη Δύση ο Κωνστάντιος ο Χλωρός, με έδρα τους Τρεβήρους στη Γαλατία (Augusta Treverorum, σήμερα στη Γερμανία).
Η διαίρεση της αυτοκρατορίας στους τετράρχες
Το σύστημα διακυβέρνησης που καθιέρωσε ο Διοκλητιανός ονομάστηκε τετραρχία και πέτυχε να διατηρήσει – προς στιγμή – την ακεραιότητα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η οποία χωρίστηκε σε πολλές μικρές επαρχίες, που διοικούσαν πλέον υπάλληλοι διορισμένοι από τον αυτοκράτορα. Ο στρατός της κάθε περιοχής είχε διαφορετικό διοικητή από αυτόν των επαρχιών. Έτσι αφαιρέθηκε από τον στρατό η πολιτική εξουσία.
Ο Διοκλητιανός επέβαλλε και άλλες αλλαγές στη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας:
- έφερε στη κεφαλή διάδημα
- φορούσε πορφύρα
- επέβαλλε τη προσφώνηση «Ζεύς»
- απαίτησε να λατρεύεται ως θεός
Το σύστημα της τετραρχίας δεν έλυσε τελικά τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία. Από την απόσυρση του Διοκλητιανού (305) και για περίπου 20 χρόνια οι τετράρχες αλληλοεξοντώθηκαν, μέχρι την τελική επικράτηση του Μ. Κωνσταντίνου.
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ)
