Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ
Τον 4ο αιώνα π.Χ. οι πόλεις-κράτη αντιμετώπισαν εκ νέου οικονομική και πολιτική κρίση. Οξύνθηκε μεταξύ τους ο ανταγωνισμός και οι συγκρούσεις, που πολλές φορές υποκινούνταν από τους Πέρσες. Ο στόχος των Περσών ήταν η διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων.
Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου οι Πέρσες δημιούργησαν με παρέμβασή τους έναν αντισπαρτιατικό συνασπισμό από Θήβα, Αθήνα, Κόρινθο και Άργος.
Ξέσπασε ένας 10ετής πόλεμος, που είναι γνωστός ως Βοιωτικός ή Κορινθιακός Πόλεμος που τελείωσε με την «Ανταλκίδειο Ειρήνη» ή «Ειρήνη του Βασιλέως» με τους εξής όρους:
- παραδόθηκαν όλες οι πόλεις της Μ. Ασίας και της Κύπρου στους Πέρσες
- όλες οι ελληνικές πόλεις ήταν αυτόνομες εκτός από Σκύρο, Λήμνο και Ίμβρο που ανήκαν στην Αθήνα
- οι Σπαρτιάτες έγιναν τοποτηρητές της ειρήνης στην Ελλάδα
Με αυτόν τον τρόπο οι Σπαρτιάτες έγιναν τα όργανα της περσικής πολιτικής στην Ελλάδα.
Την ηγεμονία της Σπάρτης διεκδίκησε για μικρό διάστημα η Θήβα με δύο ηγέτες: τον Επαμεινώνδα και τον Πελοπίδα. Τρεις μάχες έκριναν την άνοδο και πτώση της Θήβας:
- η μάχη στα Λεύκτρα (371 π.Χ.) [νίκη Θηβαίων επί Σπαρτιατών]
- η μάχη στην Μαντίνεια (362 π.Χ.) [νίκη Θηβαίων επί Σπαρτιατών και Αθηναίων]
- η μάχη της Χαιρώνειας (336 π.Χ.) [ήττα Θηβαίων από Μακεδόνες]
Ο Πελοπίδας καθιέρωσε να μάχεται στο άκρο της φάλαγγας, το επίλεκτο στρατιωτικό σώμα των Θηβαίων, τον «Ιερό Λόχο». Αποτελούνταν από 300 πολεμιστές, οι οποίοι μάχονταν με ιδιαίτερη ανδρεία. Είχε σημαντική συμμετοχή στη νίκη των Θηβαίων στη μάχη των Λεύκτρων. Οι άνδρες του Ιερού Λόχου ήταν ανίκητοι για 35 χρόνια αλλά έπεσαν μέχρις ενός στη μάχη της Χαιρώνειας από τους Μακεδόνες, αρνούμενοι να παραδοθούν. Αποτελεί ένδοξο παράδειγμα υπακοής και ανδρείας και ήταν η έμπνευση για τους Ιερολοχίτες στην επανάσταση της Μολδοβλαχίας το 1821.
Θηβαίος οπλίτης
Μία άλλη καινοτομία των Θηβαίων στο πεδίο της μάχης ήταν η εφαρμογή από τον Επαμεινώνδα της «λοξής φάλαγγας» στη μάχη των Λεύκτρων.
Οι Θηβαίοι έχασαν στην Χαιρώνεια, διότι είχαν να αντιμετωπίσουν την καινοτομία των Μακεδόνων, την «μακεδονική φάλαγγα», που την αποτελούσαν οι πεζεταίροι, εξοπλισμένοι με ένα δόρυ μήκους 6 μέτρων: την σάρισα.
Εκτός τούτου η μακεδονική φάλαγγα πλαισιωνόταν από μονάδες ιππέων, τους εταίρους.
Ο Λέων της Χαιρώνειας
Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ-ΚΡΑΤΩΝ
Η παρακμή των ελληνικών πόλεων-κρατών οφείλεται:
- στους πολέμους μεταξύ των πόλεων-κρατών
- στις πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές μέσα στις ίδιες τις πόλεις
- στις παρεμβάσεις των Περσών στα ελληνικά πράγματα
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό μπορεί να αναζητηθεί εδώ)
