«Απάνω απ’ τα κεφάλια μας / Κοιμάται απέραντος και φρόνιμος ο ουρανός, / Αλλά στα πόδια μας (ένα με του Ποιητή τα σπλάχνα) / Η θάλασσα η πολυφιδού που να ησυχάσει!»
ΖΗΣΙΜΟΣ ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΣ, (2006), «Τετράστιχο», στα: Ποιήματα. Μικρά Σύρτις, Αλφαβητάρι, Συλλογή, Αθήνα: Ίκαρος, σ. 179.
[ΣΧΟΛΙΟ: η ποίηση πάντα θα διεμβολίζει το απραγματοποίητο…]
«Λέω μη τάχαμ είναι μεταβίωση / ακόμα και βυζαντινή / μην η ψηφίδα εντός του εκκλησιδιού / που ενώπια ασπρίζει / ή που ολόσωμος ο ασβέστης άγιασε / μην είναι που ασκητεύει αντίκρυ του / γαρουφαλένια δύση / η εσπέρα / η ψύχρα / που η ψαλμουδιά ξεπόρτισε στα θάμνα / ένα με τα σπουργίτια / μην είν’ του Ίακχου τα Πάθη ετούτα ή του Χριστού / και σάστισε ο Απρίλης / μην το κερί, μην το θυμίαμα, το αρχαίο στασίδι / μην η λοξή του απ’ το βημόθυρο / κρύα ματιά του Ταξιάρχη / που ως το καρυόφυλλο η ψυχή μου τρέμει.
Μνήμη που με πονάς / μην είσαι συ η αίσθηση όπου στα δυο με σχίζει / λέω μην του μειόκαινου η καταβολή / το βιός που μου αφήσανε μέσα στα κόκαλα / οι αιώνες, κι είναι μες στους εσπερινούς / που εντός μου η πλημμύρα ανεβαίνει τόση».
ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ, (1981), «Ώρα δειλινή», στα: Μαχαίρια της Κίρκης, Αθήνα: Κείμενα, σ. 26.
[ΣΧΟΛΙΟ: Η συγκεκριμένη έκδοση είναι ένα κομψοτέχνημα της τυπογραφικής τέχνης].
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΣΤΕΡΗΣ, Ακρογιάλι· περ. 1930.
ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Πολλά ακούστηκαν τον τελευταίο καιρό για τις Δημιουργικές Εργασίες και πως αυτές εφέτος εντάχθηκαν στην εκπαιδευτική πράξη των δύο πρώτων Λυκειακών τάξεων. Δεν είναι του παρόντος να σχολιάσω αν τελικά αυτή η νέα διδακτική πρακτική θα έχει θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα, πρωτίστως για τους μαθητές και δευτερευόντως για εμάς τους εκπαιδευτικούς. Αν ισχύσουν οι Δημιουργικές Εργασίες θα κριθούν σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, ελπίζω να μην έχουν την τύχη των Projects (Ερευνητικών Εργασιών), που πριν ολίγα χρόνια ξεκίνησαν άψογα, κατέληξαν όμως σήμερα να είναι απλά προγράμματα που ως συνήθως διεκπεραιώνει ο διδάσκων καθηγητής.
Η παρακάτω Δημιουργική Εργασία έγινε όπως ακριβώς προβλέπει ο σχετικός νόμος. Δύο μη συνεχόμενα επτάωρα μέσα σε μια εβδομάδα. Η θεματική της αφορούσε το μάθημα των Θρησκευτικών (μτΘ) και εντάσσεται στην υποενότητα 1.5. Αθεΐα της Β΄ Λυκείου του Νέου Προγράμματος Σπουδών.
Τρεις μαθητές της παραπάνω τάξης επέλεξαν να ασχοληθούν με τη θρησκευτικότητα του Νίκου Καζαντζάκη και τη σχέση του με την Εκκλησία Εργάστηκαν σε συγκεκριμένο υλικό, με στόχο να εξετάσουν γιατί λανθασμένα η Εκκλησία με σφοδρότητα πολέμησε το μεγάλο Κρητικό συγγραφέα, και βέβαια, να έρθουν σε επαφή με ορισμένες πτυχές της σύγχρονης θεολογικής βιβλιογραφία που θετικά αποτιμά τον Καζαντζάκη, εντάσσοντάς τον στα πλαίσια της ελληνορθόδοξης παράδοσης.
Το αποτέλεσμα της δημιουργικής εργασίας των τριών μαθητών μου, με τις αντίστοιχες δικές μου παρεμβάσεις, είναι ιδιαίτερα συγκινητικό για ένα λόγο. Τον καταγράφω ευθύς αμέσως: και οι τρεις τους εργάστηκαν με ζήλο, μεράκι και προπάντων με φιλότιμο, παρότι είναι μαθητές που σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη – λανθασμένη πέρα για πέρα· και αντιπαιδαγωγική – «δεν τα καταφέρνουν στο σχολείο». Οι δύο μάλιστα εξ αυτών έχουν και μαθησιακές δυσκολίες. Τους αξίζει ο έπαινος κι ένα τεράστιο μπράβο!
Α. Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Θεολόγος Καθηγητής
Καμαρώνουμε συχνά οι Χριστιανοί για την οσία Μαρία την Αιγυπτία. Και δικαίως. Και η Εκκλησία μας την προβάλει ως απαράμιλλο παράδειγμα μετάνοιας και την 1η Απριλίου (ημέρα μνήμης της) και την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Σαρακοστής. Με ύμνους και ακολουθίες τιμάμε το ιερό της πρόσωπο.
«Εθαυματούργησε Χριστέ, του Σταυρού σου η δύναμις, ότι και η πρώην Πόρνη ασκητικόν αγώνα ηγωνίσατο», αναφέρει το δοξαστικό του εσπερινού της Ε΄ Κυριακής των Νηστειών. Συμφωνούμε. Σίγουρα; Μια λεξούλα εκεί, ασήμαντη και μικρή, χαλάει συχνά το καλά δομημένο κοσμοσύστημά μας. «Πρώην». Γιατί είναι απαραίτητο να είναι πρώην; Μα για να ζήσει στη μετά Χριστόν εποχή.
Ίσως, για αυτό το λόγο προβάλουμε το πρότυπο της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας ως παράδειγμα μετάνοιας. Όσο όμως κι αν μάς ενθουσιάζει η μεταστροφή της, δύσκολα θα δεχθούμε την πιθανότητα να γνωρίσουμε και να εγκρίνουμε σύγχρονες οσίες Μαρίες. Φτάνει μία, η οποία μάλιστα δεν μας ενοχλεί και ιδιαίτερα στην καθημερινή μας ζωή με τα πράγματά μας σωστά τοποθετημένα. Καλά είμαστε στο 2017 π.Χ. Εάν θέλουμε να μπούμε στη μετά Χριστόν εποχή, είναι ανάγκη να γίνουμε «πρώην». Και είναι βαρύς αυτός ο σταυρός, Κύριε…
Όλοι μας έχουμε ανάγκη την ψυχολογική ετικέτα του κοινωνικά αποδεκτού επιθετικού προσδιορισμού: Καλός, τίμιος, ηθικός, φιλάνθρωπος. Και θέλουμε να φωτίζουμε την ετικέτα μας, σκοτεινιάζοντας τους άλλους: Κακός, αμαρτωλός, κατώτερος. Και ζούμε τάχατες και στην κοινωνία. Κι είναι κι αυτή η Εκκλησία του Χριστού που έχει αλλεργία στους πάσης φύσεως διχαστικούς –ισμούς. «Ίνα πάντες έν ώσιν….».
Υπάρχουν βέβαια και καμιά χούφτα μισότρελοι που επιμένουν να ζουν μετά Χριστόν. Αυτοπυρπολούνται με την αγάπη του Θεού και νομίζουν οι κακόμοιροι ότι φωτίζουν τον κόσμο. Καλά δεν βλέπουν ότι οι περισσότεροι τρέχουμε να κρυφτούμε στα προχριστιανικά μας λαγούμια, κουβαλώντας ως κουβέρτες τις ιδεολογίες μας και ως γαλέτες τα ψίχουλα της μικροψυχίας μας;
Θα γίνω εγώ «πρώην» για να ζήσει ο άλλος; Νομίζεις ότι έχω καμιά όρεξη να χαθώ μέσα στην αγάπη μου για τον άλλο; Για τον οποιονδήποτε άλλο; Δεν θα κουβαλώ τα αγκαθάκια μου για να βελτιώσω το έργο σου, Χριστέ μου; Δεν πρέπει να φανώ ότι είμαι οικονομικά, φυλετικά, κοινωνικά και πολιτισμικά ανώτερος από τον άλλο; Όταν σου λέω μετά γονυκλισίας «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα», νομίζεις ότι σοβαρολογώ;
«Εν σοί Μήτερ ακριβώς διεσώθη το κατ’ εικόνα». Και ποια είσαι εσύ, μήτερ; Μια πρώην πόρνη. Γι’ αυτό, δεν πρόκειται ποτέ να χαριστεί το μήνυμα του Ευαγγελίου σε φασισμούς, ολοκληρωτισμούς και κοσμικές ιδεολογίες. Και δεν θα χαριστεί ούτε ως κονκάρδα στο πέτο τους, ούτε θα το ήθελαν ως φλέγουσα και φλεγόμενη αγάπη. Γιατί στο πρόσωπο των πρώην μετά Χριστόν περιθωριακών διεσώθη το κατ’ εικόνα. Ακριβώς: Και με ακρίβεια και ακριβά…
ΠΗΓΗ
“Όλο περισσότερο αρνούμαι / αυξάνοντας το ναι που λέω”.
ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ. (1991). Αντικριστοί καθρέφτες. Αθήνα: Στιγμή, σ. 61.
ΠΟΛΥΚΛΕΙΤΟΣ ΡΕΓΚΟΣ, Αλέα· (1964)
