Κωνσταντίνος Καβάφης
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.
Γεννιέται στις 29 Απριλίου 1863 και η μοίρα θέλησε να φύγει από την ζωή 70 ακριβώς χρόνια αργότερα την ημέρα των γενεθλίων του στα 1933…
«Che fece …. il gran rifiuto»
Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τό ‘χει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Aν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ’ όχι — το σωστό — εις όλην την ζωή του.
Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Κ. Π. Καβάφη
Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια – σ’ ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολη. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά.
«Είμαι κι εγώ Ελληνικός. Προσοχή, όχι Έλλην, ούτε Ελληνίζων, αλλά Ελληνικός.»
Διαβάστε το πλήρες βιογραφικό του Κ. Π. Καβάφη στην ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη
Πάσχα Κυρίου Πάσχα!
«Την Κυριακή του Πάσχα ο μεγάλος φούρνος της «Απάνω Κουζίνας» άναβε το ξημέρωμα. Γαρδούμια τυλιγμένα και αρνί γάλακτος με τις τεράστιες κυδωνάτες πατάτες ήταν η σπεσιαλιτέ της μέρας. Κι ήταν η μόνη φορά που η γιαγιά καταδεχότανε να φάει μαζί μας, στο μεγάλο σαλόνι υπό τον όρο όλα να εχουν τελειώσει πριν τις τέσσερις το μεσημέρι γιατί η δεύτερη Ανάσταση στο προαύλιο της Παναγίας μας ήταν υποχρεωτική για όλους. Εκεί για πρώτη φορά φορούσαμε τα καινούργια ρούχα και τα πέδιλα κι έτσι ξεκινούσε η «σωστή» εποχή, όπως έλεγε. Στην καλή της τσάντα έκρυβε πάντα δυο αυγά, δυο τσουρέκια και καλιτσούνια να τα φάμε μόλις πει ο παπάς ξανά το «Χριστός Ανέστη»!»
«Γλυκεῖα Πασχαλιά, ἡ μήτηρ τῆς χαρᾶς! Γλυκεῖα μήτηρ, τῆς Πασχαλιᾶς ἡ ἐνσάρκωσις!
Ἀλλ᾽ ὁ Χριστὸς ὑπεσχέθη νὰ πίῃ μὲ τοὺς ἐκλεκτούς του καινὸν τὸ γέννημα τῆς ἀμπέλου ἐν τῇ βασιλεία τοῦ Πατρός Του, καὶ οἱ ὑμνωδοὶ ἔψαλλαν: «Ὦ Πάσχα τὸ μέγα καὶ ἱερώτατον, Χριστέ! δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας Σου!»
Απόσπασμα από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Παιδική Πασχαλιά» (1891).
23 Απριλίου • Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου
Εγώ,
το Βιβλίο,
δε θα μπορούσα να σου αφηγηθώ
πλήρως την ιστορία της ζωής μου
χωρίς να πω ένα
Ευχαριστώ
από το βάθη της ράχης μου
σε όλους τους ανθρώπους που με φτιάχνουν
και με φροντίζουν.
Στους
ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ που με διαβάζουν
ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΕΣ που με δένουν
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΑΡΙΟΥΣ που με δανείζουν
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΣ που με πουλάνε
ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΟΥΣ που με συλλέγουν
ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ που με σχεδιάζουν
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΟΥΣ που με εικονογραφούν
ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣ που με διορθώνουν
ΚΡΙΤΙΚΟΥΣ που με αξιολογούν (θετικά ή αρνητικά)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΣ που με μεταφράζουν
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ που με γράφουν
ΤΥΠΟΓΡΑΦΟΥΣ που με τυπώνουν
Θα παρατήρησες, βέβαια, ότι αναφέρω τους συγγραφείς προς το τέλος. Δεν το κάνω για να τους μειώσω: αυτό συμβαίνει όταν λες τα πράγματα με αλφαβητική σειρά.
Άλλη φορά θα λέω “δημιουργούς” για να ανεβαίνει πιο πάνω. Δεν πιστεύω, όμως, ότι θα το κάνουν ζήτημα. Οι συγγραφείς ξέρουν ότι κάπου είναι γραμμένο πως “οι έσχατοι έσονται πρώτοι και οι πρώτοι έσχατοι”.
Τί άλλο να σου πω, αγαπητέ Αναγνώστη, εκτός απ’ αυτό; Θα ‘μαι εδώ για σένα, όποτε με χρειαστείς.
Ξέρεις πού θα με βρεις – ζήτα, απλώς, ένα Βιβλίο.
| Τζον Έιγκαρντ | Βιβλίο |
Ένας φόρος τιμής στη μνήμη δύο κορυφαίων λογοτεχνών, του Μιγκέλ ντε Θερβάντες και του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, που έφυγαν από τη ζωή στις 23 Απριλίου 1616.
Στρατιώτες στολίζουν τον επιτάφιο – Μνήμες Μικράς Ασίας
Στρατιώτες στολίζουν τον επιτάφιο 1 Απριλίου 1922.
Απρίλιος 1 [1922]. Την νύκταν της μεγάλης Παρασκευής απ’ όλα τα Αντίσκηνα ακούονται ψαλμωδίαι και καθένας λέγει ό,τι ξεύρει από τον επιτάφιον θρήνον. Η ωδή «Αι γεννεαί πάσαι» γεμίζει την ατμόσφαιραν και μας κάνει να αναπολήσωμεν τα μικρά μας χρόνια που το εψάλλομεν εν χωρώ εις την εκκλησίαν της πατρίδος μας. Ενθυμούμεθα κατόπιν τας οικογενείας μας και μαζί με τον θρήνον που αναπέμπονες δι’ Εκείνον, αναμιγνύομεν και τον θρήνον της ψυχής μας δια την στέρησιν των φιλτάτων μας.
Σταύρος Χριστοδουλίδης, Ημερολόγιον Εκστρατείας Μικράς Ασίας. Πρόλογος-Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Κρίνος-Πανίτσας, ( Αθήνα: Συλλογές, 2005), σ. 71-72.
Επιτάφιος – Γ.Ρίτσος
Οι πόνοι της Παναγιάς – Κ.Βάρναλης
Christ Crucified Between The Two Thieves ~ Rembrandt
Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιό νησί του Ωκεανού, σε ποιάν κορφή ερημική;
Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάξεις.
Ξέρω, πως θα ’χεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
που μες στα βρόχια της οργής ταχιά θενα σπαράξεις.
Συ θα ’χεις μάτια γαλανά, θα χεις κορμάκι τρυφερό,
θα σε φυλάω από ματιά κακή κι από κακόν καιρό,
από το πρώτο ξάφνιασμα της ξυπνημένης νιότης.
Δεν είσαι συ για μάχητες, δεν είσαι συ για το σταβρό.
Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος ή προδότης.
Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,
να σκύβω την ανάσα σου ν’ ακώ, πουλάκι μου ζεστό,
να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι
κι ύστερ’ απ’ το παράθυρο με καρδιοχτύπι θα κοιτώ
που θα πηγαίνεις στο σκολειό με πλάκα και κοντύλι…
Κι αν κάποτε τα φρένα σου το Δίκιο, φως της αστραπής,
κι η Αλήθεια σού χτυπήσουνε, παιδάκι μου, να μην τα πεις.
Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.
Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.
Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.
Ώχου, μου μπήγεις στην καρδιά, χίλια μαχαίρια και σπαθιά.
Στη γλώσσα μου ξεραίνεται το σάλιο, σαν πικρή αψιθιά!
—Ω! πώς βελάζεις ήσυχα, κοπάδι εσύ βουνίσιο…—
Βοηθάτε, ουράνιες δύναμες, κι ανοίχτε μου την πιο βαθιά
την άβυσσο, μακριά απ’ τους λύκους να κρυφογεννήσω!
Στο σταυρό – Κώστας Καρυωτάκης
El Greco, Ο Χριστός αίρων το σταυρό. 1577-87
Κι ακλούθησε του Γολγοθά το δρόμο
φορώντας αγκαθένιο ένα στεφάνι
κι ένα σταυρό σηκώνοντας στον ώμο.
Αυτός που ’ρθε να ζήσει, να πεθάνει,
προς την Αλήθεια για ν’ ανοίξει κάποιο δρόμο.
Να Του καρφώσουν άφησε τα χέρια
και σα ληστή με τους ληστές κοιτούσε
να Τον κοιτάνε —οι ματιές σαν μαχαίρια.
Αυτός που τη χαρά μόνο σκορπούσε
και μοναχά για να βλογάει είχε τα χέρια.
Σαν άνθρωπος στα νύχια του θανάτου
παράδερνε, σαν άνθρωπος τη φύση
εχάιδεψε με τη στερνή ματιά Του.
Αυτός που είχε τη ζωή στον κόσμο χύσει
και που ήταν πάνω από τους νόμους του θανάτου.
Kώστας Καρυωτάκης
Του Φτωχού τ’ αρνί – Κώστας Μπαλάφας
Όσες φορές κλήθηκε ν’ απαντήσει ποια απ’ τις χιλιάδες φωτογραφίες του είναι η καλύτερη, η απάντησή του είναι κατηγορηματική και πάντα ίδια:
«Το ’χω πει κι άλλες φορές, ως τέτοια φωτογραφία μου θεωρώ αυτή με του φτωχού τ’ αρνί. Την τράβηξα στο παζάρι των Ιωαννίνων τη Μεγάλη Εβδομάδα, το 1963. Αυτές τις μέρες κατέβαιναν οι χωρικοί απ’ τα χωριά τους κάνοντας και πέντε ώρες δρόμο, μ’ ένα αρνί στην πλάτη, για να το πουλήσουν και με τα χρήματα να πάρουν κάτι για τα παιδιά τους.
Οι αστοί κάτω, τους άφηναν και κατέρρεαν απ’ την πείνα και την κούραση και κοίταζαν να τους τα πάρουν στο τέλος όσο όσο. Πέτυχα αυτόν τον αποκαμωμένο άνθρωπο, ακριβώς την ώρα που το παζάρευε. Του ’δωσε ένα κατοστάρικο ο αγοραστής, “έλα και πολλά σού δίνω, δώσε μου ρέστα ένα τάλιρο” και η απάντηση του δυστυχή: “Πού να το βρω, άνθρωπέ μου” και αποχωρίζεται με τόσο πόνο το αρνί του, κοντεύοντας να κλάψει…»
ΕLNIPLEX – Χρυσή Λίστα βιβλίων για το 2022
Μέσα στα δώρα του Πάσχα, το βιβλίο είναι πάντα μια πολύτιμη επιλογή!
Δείτε τη Χρυσή Λίστα για το 2022 που ανακοίνωσε το ELNIPLEX και ξεκινήστε την περιήγησή σας στα καλύτερα βιβλία για παιδιά 0-16 ετών. ΕLNIPLEX – Χρυσή Λίστα βιβλίων για το 2022
Μεγάλη Δευτέρα – μεγάλη μαχαίρα
Μεγάλη Δευτέρα – μεγάλη μαχαίρα
Μεγάλη Τρίτη – ο Χριστός εκρύφτη
Μεγάλη Τετάρτη – ο Χριστός εχάθη
Μεγάλη Πέμπτη – ο Χριστός ευρέθη
Μεγάλη Παρασκευή – ο Χριστός στο καρφί
Μεγάλο Σάββατο – ο Χριστός στον τάφο
Μεγάλη Κυριακή – ο Χριστός θ’ αναστηθεί.
Η Μεγάλη Δευτέρα έχει χαρακτήρα εισαγωγικό και βάζει τους πιστούς στο κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδας αφού σήμερα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Ιησού Χριστού.
Ο ελληνικός λαός, της υπαίθρου, συνηθίζει τις ημέρες των Αγίων Παθών να τις σηματοδοτεί μία προς μία με μια συγκεκριμένη φράση που αποτελεί στη κυριολεξία τη γενική εικόνα του Ιησού όπως παρουσιάζεται στα ιερά ευαγγέλια, περιγράφοντας την πορεία του προς τη Σταύρωση και την Ανάσταση.
Το επιγραμματικό αυτό στιχούργημα που ακούμε από τους μαθητές και τις μαθήτριες του Β2′ έχει διάφορες παραλλαγές και ακούγεται μετά τα κάλαντα του Λαζάρου και των Βαΐων. Είναι η ημέρα που οι πολύ πιστοί απέφευγαν να πιάσουν μαχαίρι ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο γιατί θεωρούσαν πως είναι αμαρτία να κοπούν..
Το Sway που ακολουθεί θα σας κρατήσει πολύ καλή συντροφιά τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας με πολύτιμες πληροφορίες και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες!
Πατήστε Μετάβαση στο sway.office.com.
Πασχαλινές δράσεις!
Το Άγιο Πάσχα πλησιάζει και όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος οι τελευταίες ημέρες πριν το κλείσιμο των σχολείων ήταν αφιερωμένες σε δημιουργικές και ευχάριστες δραστηριότητες, με αποκορύφωμα την Παρασκευή! Το Σχολείο μας γέμισε χρώμα, τραγούδια, ενέργεια, χαρά!
Μέσα από έντυπο και ψηφιακό υλικό μάθαμε την Ιστορία των Παθών και της Ανάστασης του Χριστού, γνωρίσαμε ήθη και έθιμα του Πάσχα και ακολουθώντας την παράδοση ασχοληθήκαμε με το βάψιμο των αυγών. Ζωγραφίσαμε, κατασκευάσαμε λαμπάδες, πασχαλινές δημιουργίες, φτιάξαμε καλαθάκια, κάρτες και γράψαμε πασχαλινές ευχές.
Διασκεδάσαμε με την καρδιά μας στο κυνήγι θησαυρού για το Πάσχα προκειμένου να βρούμε τα κρυμμένα πασχαλινά αυγουλάκια μας!
Μιλήσαμε για το έθιμο των Λαζαρίνων και οι μαθητές της Γ΄ τάξης ζωντάνεψαν τα κάλαντα του Λαζάρου, τραγουδώντας τα στα παιδιά του σχολείου, κρατώντας το πανέμορφο, πασχαλινό, χειροποίητο καλαθάκι τους.
Μάθαμε, παίξαμε, τραγουδήσαμε, δημιουργήσαμε, χαρήκαμε και τώρα είμαστε έτοιμοι να ζήσουμε με κατάνυξη τη Μεγάλη Εβδομάδα που θα μας οδηγήσει στην Ανάσταση, τη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης.
Από όλους εμάς.. ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!
Α’ ΤΑΞΗ
Γ’ ΤΑΞΗ
Ε’ ΤΑΞΗ – Κυνήγι Πασχαλινών αυγών
ΣΤ’ ΤΑΞΗ – Βάψιμο αυγών
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ – Γ’ ΤΑΞΗ
Ο Λάζαρος είναι πρόσωπο της Καινής Διαθήκης, φίλος και μαθητής του Χριστού, ο οποίος «ηγέρθη εκ νεκρών» προαναγγέλλοντας την Ανάσταση του Κυρίου. Λένε στις Γραφές και στη συνείδηση του λαού πως μετά την Ανάστατη του έμεινε «αγέλαστος» σε όλη του τη ζωή γιατί όλα όσα είδε τον Κάτω κόσμο έμεινα ανεξίτηλα στην ψυχή του.
Στη μνήμη του Λάζαρου οι γυναίκες ζυμώνουν για τα παιδιά ειδικά κουλούρια που τους δίνουν ένα ανθρώπινο σχήμα σαν σπαργανωμένο όπως συνήθως παριστάνεται σε εικόνες ο Λάζαρος. Είναι τα λεγόμενα «Λαζαράκια» ή «Λαζόνια» ή απλά «Λάζαροι».
Το Σάββατο του Λαζάρου (το Σάββατο πριν από την Κυριακή των Βαΐων) τα παιδιά γυρίζουν τα σπίτια και τραγουδούν τα ειδικά κάλαντα (Λαζαρικά) σε διάφορες παραλλαγές, που εξιστορούν την «εκ νεκρών έγερση» του Λαζάρου.
Τα κάλαντα του Λαζάρου
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.
Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.
Πού ήσουν Λάζαρε; Πού ήσουν κρυμμένος;
Κάτω στους νεκρούς, σαν πεθαμένος.
Δε μου φέρνετε, λίγο νεράκι,
που ‘ν’ το στόμα μου πικρό φαρμάκι.
Δε μου φέρνετε λίγο λεμόνι,
Που ‘ν’ το στόμα μου, σαν περιβόλι.
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μάνα σου από την πόλη,
σου ’φέρε χαρτί και κομπολόι.
Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη,
γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.
Το κοφνάκι μου θέλει αυγά,
κι η τσεπούλα μου θέλει λεφτά.
Βάγια, Βάγια και Βαγιώ.
τρώνε ψάρι και κολιό.
Και την άλλη Κυριακή,
τρώνε το ψητό τ’ αρνί.
Τελειώνοντας το τραγούδι τους τα Λαζαράκια, όπως αποκαλούνται οι καλαντιστές της ημέρας, συνεχίζουν με ευχετικούς και επαινετικούς στίχους για το σπίτι και δέχονται ως φιλοδώρημα αυγά που τα τοποθετούν σ’ ένα στολισμένο καλαθάκι (σε κάποιες περιοχές φρούτα ή χρήματα). Τον Λάζαρο τραγουδούν κυρίως κορίτσια σχολικής ηλικίας, τα οποία αποκαλούνται λαζαρίνες, λαζαρίτσες, λαζαρούδισσες κ.α.
Γενικότερα, το Σάββατο του Λαζάρου λαμβάνει χαρούμενο χαρακτήρα, καθώς η έγερση του Λαζάρου προαναγγέλλει την Ανάσταση του Χριστού.
Απολαύστε τα κάλαντα του Λαζάρου από τους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ’ τάξης μαζί με τη δασκάλα της Μουσικής
Η Ανάσταση του Λαζάρου – Vincent Van Gogh
Vincent Van Gogh, Η Ανάσταση του Λαζάρου, 1890. Μουσείο Βαν Γκογκ. Άμστερνταμ
O Βίνσεντ Βαν Γκογκ ως Λάζαρος.
Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο νοσοκομείο του Saint Rémy o Βαν Γκογκ ζωγράφισε αρκετές φορές εικόνες που είχαν ως πρότυπο πίνακες μεγάλων παλιών ζωγράφων. Στην προκειμένη περίπτωση ο πίνακας του Βαν Γκογκ Η Ανάσταση του Λαζάρου έχει ως πρότυπο τον ομώνυμο πίνακα του επίσης μεγάλου Ολανδού Ζωγράφου Ρέμπραντ.
Υπό το φως ενός κίτρινου εκτυφλωτικού ήλιου, ο Βαν Γκογκ παρουσιάζει τον Λάζαρο να ετοιμάζεται να εγερθεί ανταποκρινόμενος στο κέλεσμα του Χριστού. Θεωρείται ότι ο ψυχολογικά διαταραγμένος ζωγράφος μπορεί να έβλεπε κάτι το κοινό ανάμεσα στην επιστροφή του Λαζάρου από τον κόσμο των νεκρών και το δικό του αγώνα για να συνέλθει από την ψυχασθένειά του.
Rembrandt van Rijin, Η Ανάσταση του Λαζάρου, 1630. Μουσείο Τέχνης του Λος Άντζελες (Los Angeles County Museum of Art-LACMA).
Η ομοιότητα στην κλίση του σώματος του έτοιμου να εγερθεί Λάζαρου είναι εμφανής ανάμεσα στους δύο πίνακες και αποδεικνύει ότι το έργο ενός παλαιότερου μεγάλου ζωγράφου μπορεί να επηρεάσει το έργο ενός νεότερου επίσης μεγάλου ζωγράφου. Εννοείται πως επιρροή δεν σημαίνει με κανένα τρόπο αντιγραφή και απομίμηση. Άλλωστε, η ατμόσφαιρα του έργου διαφέρει αισθητά από το διακείμενό του. Ο Βαν Γκογκ τοποθετεί τη σκηνή στην ύπαιθρο, σ’ ένα σιταροχώραφο. Ο ήλιος έχει ανατείλει…
Αθλητική διάκριση για μαθήτρια του σχολείου μας
10 Απριλίου 1826 – Η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου
Οπού συ μου ‘γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει”.»
Σαν σήμερα το 1826, οι πολιορκημένοι στρατιώτες και άμαχοι του Μεσολογγίου, πραγματοποιούν ηρωική έξοδο, όταν πια οι δυνατότητες συνέχισης της άμυνας απέναντι στα τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα έχουν χαθεί, λόγω εξάντλησης των τροφίμων. Χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και μόνο 1.500 κατάφεραν να διασωθούν.
Αυτό και έγινε. Τη νύχτα της Εξόδου συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του 400 περίπου γυναικόπαιδα και γέροι και τη στιγμή που οι Τουρκοαιγύπτιοι είχαν κυκλώσει το σπίτι και ήταν έτοιμοι να μπουν, ο ηρωικός Καψάλης έριξε έναν αναμμένο δαυλό στην πυρίτιδα και μαζί τους τινάχτηκαν στον αέρα και περί τους χίλιους άντρες του εχθρού.
Στο εξωτερικό αναθέρμανε το φιλελληνικό κίνημα και επιτάχυνε τις διαδικασίες για επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για την τελική λύση του ελληνικού ζητήματος.