3ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Αντιβιώσεις, αντιισταµινικά, αντιβηχικά: Όπως δείχνουν µελέτες, οι γονείς συχνά µπουκώνουν τα παιδιά τους µε φάρµακα ακόµη και χωρίς συνταγή γιατρού αναφέρουν Τα Νέα (14/2/2011). Οι παιδίατροι από την πλευρά τους συντηρούν αυτόν τον φαύλο κύκλο συνταγογραφώντας φάρµακα για να καθησυχάσουν τους γονείς και όχι επειδή πραγµατικά τα χρειάζονται τα παιδιά.

Το µεγαλύτερο αγκάθι, σύµφωνα µε τους λοιµωξιολόγους, είναι η υψηλή και συχνά χωρίς επιστηµονική τεκµηρίωση χορήγηση αντιβίωσης. Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου «Αττικόν» έδειξε ότι οκτώ στους δέκα παιδιάτρους υποκύπτουν στις πιέσεις των γονέων και τελικά χορηγούν φαρµακευτική αγωγή στα παιδιά – που συνήθως είναι αντιβίωση.

Μάλιστα, οι ίδιοι οι γιατροί παραδέχονται πως, εάν δεν κάνουν το χατίρι των γονέων, τότε το πιο πιθανό είναι να µειωθούν οι ασθενείς τους. «Ο Ελληνας δεν φεύγει από το ιατρείο χωρίς φάρµακο. Από την άλλη, µερίδα γιατρών δεν παρακολουθεί τις εξελίξεις, µε αποτέλεσµα να µην έχουν γίνει κατανοητές οι διαστάσεις που λαµβάνει το πρόβληµα των ανθεκτικών µικροβίων στη χώρα µας», λέει στα «ΝΕΑ» ο λοιµωξιολόγος και λέκτορας Παιδιατρικής του Πανεπιστήµιου Αθηνών Νίκος Σπυρίδης.

«Όταν τα παιδιά λαµβάνουν αντιβιώσεις χωρίς λόγο, ο οργανισµός τους αποικίζεται από µικρόβια που διατηρούν την ανθεκτικότητά τους. Με τον τρόπο αυτόν τα “σούπερ” µικρόβια διασπείρονται και στα άλλα παιδιά και αυτά µε τη σειρά τους τα µεταφέρουν στους ενηλίκους. Ο κίνδυνος των ανθεκτικών µικροβίων είναι πλέον τόσο µεγάλος, που θα ξεπεράσει τον ιό του HIV», συµπληρώνει ο κ. Σπυρίδης.

Στα νοσοκομεία. Κι αν κανείς θα πίστευε πως στα παιδιατρικά νοσοκοµεία η κατάσταση είναι ελεγχόµενη, πρόσφατη µελέτη δείχνει πως η «εκτός ένδειξης» χορήγηση αντιβίωσης αποτελεί τον κανόνα. Δεν πρόκειται ωστόσο για ελληνική πρωτοτυπία. Ειδικότερα, η µελέτη που δηµοσιεύτηκε στην επιστηµονική επιθεώρηση «European Journal of Clinical Pharmacology» διεξήχθη σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες – Αγγλία, Ιταλία και Ελλάδα. Οι ερευνητές (µεταξύ των οποίων και ο κ. Σπυρίδης) διαπίστωσαν πως συχνά οι µικροί ασθενείς λαµβάνουν λάθος δόση φαρµάκων, τους χορηγούνται αντιβιώσεις για µη ενδεδειγµένη πάθηση ή λαµβάνουν σκευάσµατα που δεν είναι για την ηλικία τους. Είναι ενδεικτικό, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, ότι δύο στα δέκα νεογνά που νοσηλεύονταν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας έλαβαν αντιβιοτικό µη ενδεδειγµένο για την ηλικία τους. Το αντίστοιχο ποσοστό για την Αγγλία ήταν 4,3% και για την Ιταλία 2,2%.

Πάντως, όπως διευκρινίζουν οι λοιµωξιολόγοι, τα περισσότερα αντιβιοτικά δεν έχουν µελετηθεί σε µικρά παιδιά, γι’ αυτό και δεν φέρουν ένδειξη χορήγησης σε µωρά κάτω των 3 µηνών.

Μεγάλη απήχηση στους γονείς, όπως παραδέχονται οι ίδιοι οι γιατροί, έχουν και τα αντιβηχικά σκευάσµατα. Στους κύκλους των ειδικών, ωστόσο, η αποτελεσµατικότητά τους βρίσκεταιστην «γκρίζα ζώνη» αφού υπάρχουν έντονες ενστάσεις για τη χορήγησή τους – κυρίως στα παιδιά.

Οι ανησυχίες που εξέφρασαν τον περασµένο Οκτώβριο οι επιστήµονες για την ουσία κωδεΐνη – περιέχεται σε αντιβηχικά φάρµακα – σήµαναν συναγερµό. Και αυτό γιατί η κωδεΐνη κρίθηκε αναποτελεσµατική και εθιστική για µικρούς και µεγάλους.

Η αντίδραση της ανεξάρτητης βρετανικής κυβερνητικής υπηρεσίας ΜΗRΑ (Medicines and ΗealthcareRegulatory Agency), που ασχολείται µε θέµατα ασφαλείας φαρµάκων, ήταν άµεση, ζητώντας την απόσυρση των σκευασµάτων για τον βήχα που χορηγούνται σε παιδιά.

Στη χώρα µας κυκλοφορεί µόνον ένα σιρόπι µε τη δραστική ουσία κωδεΐνη, το οποίο έχει την ιδιότητα να καταστέλλει µερικώς το αναπνευστικό σύστηµα προκειµένου να διακόπτει το σύµπτωµα του βήχα. Όπως υπογραµµίζει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Κλινικής Φαρµακολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Δηµήτρης Κούβελας, το συγκεκριµένο σιρόπι δεν έχει ένδειξη για παιδιά παρ’ ότι ορισµένοι γιατροί το χορηγούν.

«Τα παιδιά δεν εµφανίζουν ξηρό βήχα – εκτός από εκείνα που πάσχουν από άσθµα και άρα λαµβάνουν αντιασθµατικά και αντισταµινικά σκευάσµατα – συνεπώς δεν υπάρχει λόγος χορήγησης αντιβηχικούσιροπιού µε κωδεΐνη. Ακόµη όµως και όταν ο βήχας είναι παραγωγικός, παράγεται δηλαδή βλέννα, τα αποχρεµπτικά δενφαίνεται να βοηθούν δραστικά. Συνεπώς – και ιδίως όσον αφορά τους ανηλίκους – δεν συντρέχει σοβαρός λόγος για να επιβαρυνθεί ο οργανισµός τους από τα συγκεκριµένα φάρµακα, δεδοµένου ότι µεταβολίζονται στο ήπαρ και τα νεφρά» προσθέτει ο κ. Κούβελας.

Το τσάι. Κι όµως, οι παιδίατροι παραδέχονται πως συχνά υποκύπτουν στις πιέσεις των γονέων για χορήγηση σχετικού φαρµάκου ή τα συνταγογραφούν για να… κερδίσουν τις εντυπώσεις. Πάντως, ο κ. Κούβελας υποστηρίζει πως το «αντίδοτο» του βήχα κρύβεται στο τσάι, καθώς η ουσία θεοφυλλίνη έχει µυοχαλαρωτικήδράση αποτελώντας ένα φυσικό βρογχοδιασταλτικό φάρµακο.

Οι αλλεργίες αποτελούν την πρώτη αιτία χρόνιας νόσησης και, όπως δείχνουν τα δεδοµένα, η κόκκινη και µπουκωµένη µύτη των παιδιών δεν οφείλεται απαραίτητα σε ένα αθώο κρύωµα.

Όπως λέει στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας Καλλιόπη Κόντου – Φίλη, κατά µέσο όρο το 20% των Ελλήνων πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα και το 5% από άσθµα. Μάλιστα, στα Ελληνόπουλα το ποσοστό του άσθµατος είναι τουλάχιστον διπλάσιο απ’ αυτό των ενηλίκων, ενώ υπάρχουν δεδοµένα που δείχνουν τετραπλασιασµό του επιπολασµού του παιδικού άσθµατοςτα τελευταία 30 χρόνια.

Ίδια είναι η κατάσταση και στην Ευρώπη. Το αποτέλεσµα; Στην Ε.Ε. δαπανώνται για τα αλλεργικά νοσήµατα πάνω από 29 δισεκατοµµύρια ευρώ τον χρόνο. Αν και, όπως παρατηρούν οιειδικοί, η ανάπτυξη νεώτερων και πιο δαπανηρών φαρµακευτικών ουσιών αλλά και η «ανανέωση» των συσκευασιών των παλαιότερων έχουν συµβάλει σηµαντικά στις δαπάνες.

Ωστόσο, όπως υπογραµµίζει η κ. Κόντου – Φίλη, έωςκαι πριν από λίγα χρόνια ίσχυετο εξής παράδοξο: οι γιατροί δεν χορηγούσαν φάρµακα, µε αποτέλεσµα οι µικροί ασθενείς να υποφέρουν. Το ζητούµενο ωστόσο είναι, σύµφωνα µετην ειδικό, η αντιµετώπιση των αλλεργιών και του άσθµατος έτσι ώστε να έχουν τα παιδιά µια φυσιολογική ζωή. «Πάντως, νιώθω πιο άνετα όταν συνταγογραφώ στα παιδιά παλιά και δοκιµασµένα φάρµακα, η αποτελεσµατικότητα των οποίων έχει τεκµηριωθεί».

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Φαρµάκων έχει εκδώσει οδηγία για την κλινική µελέτη των φαρµακευτικών ουσιών που απευθύνονται σε µικρά παιδιά, στα πρότυπα των µελετών για τους ενηλίκους. Ήδη, έχει αρχίσει µελέτη για την ουσία περοπενέµη (αντιµικροβιακό), η οποία σύµφωνα µε την ίδια µελέτη ήταν η πιο συχνά χορηγούµενη αντιβίωση στα νεογνά. Εντύπωση έκανε στους ερευνητές και το γεγονός πως µία συγκεκριµένη φαρµακευτική ουσία, οι αµινογλυκοσίδες (οµάδα αντιµικροβιακών ουσιών, ιδιαίτερα δραστική αλλά και τοξική), χορηγούνταν στα Ελληνόπουλα σε µεγαλύτερη από την ενδεδειγµένη δόση.