20ο Νηπιαγωγείο Κοζάνης

           Θεματική Ενότητα: Ζω καλύτερα – Ευ ζην Υποθεματική: Αυτομέριμνα – Στοματική Υγιεινή

Τίτλος: Δόντια γερά – χαμόγελα λαμπερά!

Σκοπός και στόχοι
Σκοπός του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών στο θέμα της ιατρικής πρόληψης, ιδιαίτερα του τομέα της στοματικής υγιεινής και η υιοθέτηση σωστών στάσεων και συμπεριφορών.
Στόχοι του προγράμματος

α. ως προς τις δεξιότητες του νου:

• να περιγράφουν, να ερμηνεύουν και να διατυπώνουν ερωτήματα να παρατηρούν
• να συγκρίνουν και να διαχειρίζονται την πληροφορία
• να προβαίνουν σε αναλυτική και παραγωγική επεξεργασία των συλλεγμένων δεδομένων
• να έχουν επίγνωση, παρακολούθηση και έλεγχο της σκέψης τους

β. ως προς το θέμα:

• να γνωρίσουν το στόμα και τι υπάρχει σε αυτό
• να γνωρίσουν τα όργανα της στοματικής κοιλότητας και τη λειτουργία του καθενός από αυτά
• να γνωρίσουν τις ονομασίες των δοντιών, τη θέση των και τη χρησιμότητά τους
• να διακρίνουν ομοιότητες και διαφορές στη νεογιλή και μόνιμη οδοντοφυϊα
• να κατανοήσουν τη σημασία της σωστής διατροφής στην υγεία των δοντιών
• να εκπαιδευτούν στο σωστό τρόπο βουρτσίσματος και το ρόλο του στοματικού διαλύματος
• να έρθουν σε επαφή με επαγγελματίες για να αποβάλουν το φόβο τους για τον οδοντίατρο και τον ορθοδοντικό
• να γνωρίσουν τη μεγάλη ποικιλία των ειδών των δοντιών στα ζώα

1^ο εργαστήρι: Το σπίτι των δοντιών

1η Δραστηριότητα: Παρατηρούμε την εικόνα–στοματική κοιλότητα. Μέσα από διαλογική συζήτηση και με την τεχνική των ερωταποκρίσεων οι μαθητές/τριες αντιλαμβάνονται ότι η στοματική κοιλότητα δηλαδή το εσωτερικό του στόματος είναι η αρχή του πεπτικού σωλήνα και μέρος της αναπνευστικής οδού. Στο στόμα- το σπίτι των δοντιών- υπάρχουν τα δόντια και η γλώσσα. Το στόμα είναι μια καλοσχεδιασμένη “μηχανή” με πολλά διαφορετικά τμήματα που λειτουργούν όλα μαζί για να μας κρατούν ζωντανούς, υγιείς και ευτυχισμένους. Τα τμήματα του μηχανισμού του στόματος είναι: η άνω γνάθος, που είναι τμήμα του κρανίου. η κάτω γνάθος, που είναι συνδεδεμένη με την άνω γνάθο και έχει τη δυνατότητα κίνησης, τα ούλα και τα δόντια, οι μύες και η γλώσσα.

2η Δραστηριότητα: Δημιουργούμε ένα αραχόγραμμα: στη μέση τοποθετούμε την εικόνα του στόματος και οι μαθητές/τριες καλούνται να ονομάσουν τις δουλειές που με το στόμα. Στη συνέχεια με ένα καθρεφτάκι παρατηρούν το στόμα τους και ονομάζουν τα όργανα που βλέπουν σε αυτό.

3η Δραστηριότητα: Ζητάμε από τους/τις μαθητές/τριες να πειραματιστούν με τη γλώσσα τους και αφού χωριστούν σε υποομάδες, δοκιμάζουν ζάχαρη, κακάο, αλάτι, λεμόνι και ντομάτα και προσπαθούν να καταλάβουν σε ποια περιοχή της γλώσσας νιώθουν πιο έντονα τη γλυκιά, την πικρή, την αλμυρή, την ξινή και την ουμάμι γεύση. Τέλος, ο εκπρόσωπος υποομάδας παρουσιάζει στην ολομέλεια αναφέρει τη γευστική περιοχή της γλώσσας, η οποία σε συνεργασία με τη μύτη δημιουργεί την αίσθηση της αντίστοιχης γεύσης.

Φύλλο εργασίας με τις γευστικές περιοχές της γλώσσας.

4η Δραστηριότητα: Με αφορμή το έργο “Ο Πέτρος και ο λύκος” του Σεργκέι Προκόπιεφ οι μαθητές/τριες γνωρίζουν τα πνευστά μουσικά όργανα και τα συνδέουν με τους ήρωες του παραμυθιού.

5η Δραστηριότητα: Προβάλουμε την ιστοσελίδα της ΖΩΣΠ, γνωρίζουμε καλλιτέχνες με αναπηρία και μερικά από τα έργα τους και αντιλαμβανόμαστε και άλλες λειτουργίες του στόματος.  Τέλος, ο κάθε μαθητής/τρια προσπαθεί να κάνει κάτι διαφορετικό με το στόμα του.

2^ο εργαστήρι: Τα δόντια του ανθρώπου

1η Δραστηριότητα: Διαβάζουμε το βιβλίο με τίτλο «Σοκολάκης και Ζαχαρούλα Τρυποδόντη» της Άννα Ράσελμαν με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών γύρω από το θέμα των δοντιών. Φυσώντας με καλαμάκια αραιωμένα χρώματα δημιουργούμε τα μικρόβια με μεικτή τεχνική μια αφίσα.

Φύλλο εργασίας σχετικό με το βιβλίο.

2η Δραστηριότητα: Βλέπουμε εκμαγείο δοντιών, αφίσα με μορφολογία δοντιών, πίνακα με τις ονομασίες των δοντιών και τομής δοντιού. Παρατηρούμε τη νεογιλή και μόνιμη οδοντοφυΐα και βρίσκουμε ομοιότητες και διαφορές μεταξύ τους.

Γνωρίζουμε τις ασθένειες στόματος, τερηδόνα, πλάκα και ουλίτιδα.

Δημιουργούμε το Παιγνίδι αντιστοίχισης με τα μέρη του δοντιού σε πίνακα καθώς και στο κέντρο μάθησης του Η/Υ στην εφαρμογή learningapps και τρίλιζα με δόντια.

Φύλλο εργασίας με τη νεογιλή και μόνιμη οδοντοφυΐα.

Φύλλο εργασίας: σε συνεργασία με τους γονείς μετρούν τα δόντια και ζωγραφίζουν ή βγάζουν φωτογραφία το χαμόγελό τους και πραγματοποιείται ένα πείραμα με τα δόντια που χρησιμοποιούμε στο δάγκωμα και στη μάσηση τροφών.

3η Δραστηριότητα: Ατυχήματα που συχνά συμβαίνουν στους μαθητές/τριες στα περιβάλλοντα που κινούνται στάθηκαν αφορμή για μια συζήτηση με τη σχολική νοσηλεύτρια κα. Αγγελική Χονδροματίδου για τα οδοντικά τραύματα, τις πρώτες βοήθειες αλλά και τους κανόνες ασφαλείας για την αποφυγή ατυχημάτων.

3^ο εργαστήρι: Η διατροφή των δοντιών

1η Δραστηριότητα: Παρατηρούμε αφίσα με την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής (έργο περσινής χρονιάς) και την αναλύουμε διεξοδικά. Αναγνωρίζουμε το ρόλο που παίζουν οι τροφές στην υγεία του οργανισμού και πώς συνδέονται με την υγεία των δοντιών. Γνωρίζουμε τις υγιεινές και τις μη υγιεινές τροφές για την υγεία των δοντιών.

Παιγνίδι αντιστοίχισης σε ομάδες στην εφαρμογή learningapps.

Σε φύλλο εργασίας διαχωρίζουμε τις τροφές σε υγιεινές και μη.

2η Δραστηριότητα: Δίνουμε στους γονείς τον Πίνακα της κρυμμένης ζάχαρης και τους ζητάμε να κάνουν το αντίστοιχο πείραμα για τρεις μέρες συμπληρώνοντας το ημερολόγιο. Σχολιάζουμε τα ημερολόγια στην ολομέλεια και συζητάμε ποιες τροφές μπορούμε να αποφεύγουμε ή να μειώσουμε την κατανάλωσή τους για να περιορίσουμε την κατανάλωση ζάχαρης.

4^ο εργαστήρι: Οι σύμμαχοι των δοντιών

1η Δραστηριότητα: Παρακολουθούμε video σχετικό με τον τρόπο βουρτσίσματος των δοντιών και συζητάμε το θέμα επιμένοντας στην αναγκαιότητα, το χρόνο και τη χρήση σωστής οδοντόβουρτσας.

Παιγνίδι χρονικής ακολουθίας σε πίνακα και στην εφαρμογή learningapps.

Μοιράζουμε στους μαθητές/τριες το Εβδομαδιαίο πρόγραμμα για βούρτσισμα δοντιών και εφιστούμε την προσοχή των γονέων να αναρτηθεί σε εμφανές σημείο και τηρηθεί η συχνότητα βουρτσίσματος με ειλικρίνεια, τουλάχιστον για ένα μήνα, για να γίνει συνήθεια.

2η Δραστηριότητα: Αναζητάμε πληροφορίες στο διαδίκτυο για την οδοντόβουρτσα. Μελετάμε το σχήμα της, τα υλικά, την υφή της. Μαθαίνουμε τη συχνότητα αλλαγής της και την επαναχρησιμοποίησή της.

Παρατηρούμε οδοντόκρεμες παιδικές και ενηλίκων και βρίσκουμε ομοιότητες και διαφορές. Δοκιμάζουμε με την άκρη της γλώσσας, πιάνουμε και μυρίζουμε.

Παρατηρούμε το οδοντικό νήμα, δείχνουμε τον τρόπο χρήσης και τονίζουμε τη σημασία του για την καλή υγεία των ούλων.

Φύλλο εργασίας για τους συμμάχους των δοντιών.

3η Δραστηριότητα: Κάνουμε το πείραμα της φθορίωσης: τοποθετούμε 3 αυγά βραστά σε ποτήρια διαφορετικά υγρά: ξύδι, αναψυκτικό τύπου cola και στοματικό διάλυμα. Ενθαρρύνουμε τους μαθητές/τριες να μας πουν τι νομίζουν ότι θα συμβεί στα αβγά. Μετά από 3 μέρες βγάζουμε, παρατηρούμε τι έχει συμβεί στο καθένα και καταγράφουμε τα ευρήματά μας: το αυγό που βρισκόταν μέσα στο στοματικό διάλυμα παρέμεινε λευκό, ενώ αυτό που βρισκόταν μέσα αναψυκτικό τύπου cola μαύρισε και αυτό που βρισκόταν στο ποτήρι με το ξύδι αποφλοιώθηκε τελείως. Συμπερασματικά καταλήξαμε πώς μερικές τροφές και ουσίες επιδρούν αρνητικά ή θετικά στα δόντια μας. Τέλος, επικεντρωνόμαστε στους τρόπους προστασίας των δοντιών και κυρίως στο βούρτσισμα και στην επίσκεψη στον οδοντίατρο.

5^ο εργαστήρι: Οι γιατροί των δοντιών

1η Δραστηριότητα: Διαβάζουμε το βιβλίο “Ο Ιππόλυτος Ιπποπόταμος της Σοφίας Ζαραμπούκα. Ακολουθεί συζήτηση με ερωτήσεις κατανόησης και κατάθεσης εμπειριών από προσωπικές επισκέψεις των μαθητών/τριών σε οδοντίατρο. Καθώς δεν υπάρχει στην περιοχή κάποιο οδοντιατρείο για να επισκεφτούμε αποφασίστηκε από την ολομέλεια να καλέσουμε οδοντίατρο στο σχολείο. Ακολούθησε προετοιμασία των ερωτήσεων που θα τεθούν προς συζήτηση.

2η Δραστηριότητα: Το συμβούλιο του σχολείου καλεί την οδοντίατρο κα. Σόνια Μεντεσίδου, μητέρα μαθήτριας στο σχολείο για να μιλήσει για την εργασία της. Σε πρότερο χρόνο η οδοντίατρος είχε επισκεφτεί το νηπιαγωγείο συμμετέχοντας εθελοντικά στη δράση προληπτικής ιατρικής από το “Χαμόγελο του Παιδιού” σε συνεργασία με τον Οδοντιατρικό Σύλλογο Κοζάνης και με την αρωγή του Δήμου Κοζάνης και του ΟΠΑΠ.

Η οδοντίατρος μίλησε για τη δουλειά της, επανέλαβε την αναγκαιότητα της σωστής υγιεινής των δοντιών, έδειξε το σωστό τρόπο βουρτσίσματος και απάντησε σε σχετικές ερωτήσεις. Στη συνέχεια οι μαθητές/τριες τοποθέτησαν τα δόντια στην τεχνητή οδοντοστοιχία. Η οδοντίατρος τους/τις επιβράβευσε δίνοντας μια οδοντόβουρτσα, μια οδοντόκρεμα και αυτοκόλλητα.

Σε φύλλο εργασίας ζωγραφίζουν ό,τι τους εντυπωσίασε από την επίσκεψη της οδοντιάτρου.

Ακούμε, σχολιάζουμε και μαθαίνουμε το τραγούδι “Ο μπαμπάς μου με ρωτάει” του Γιώργου Χατζηπιερή.

Φύλλο εργασίας σχετικό με το τραγούδι.

Η επόμενη πρόσκληση στάλθηκε στην ορθοδοντικό και παιδοδοντίατρο κα. Κατερίνα Μαυροδή, η οποία την αποδέχθηκε και επισκέφτηκε το νηπιαγωγείο. Η ορθοδοντικός μίλησε για τη δουλειά της, τους παράγοντες που δημιουργούν ορθοδοντικά προβλήματα και τους τρόπους παρέμβασης. Στη συνέχεια έδειξε τα μασελάκια που χρησιμοποιεί για πρώιμη παρέμβαση και μια τεχνητή οδοντοστοιχία με σιδεράκια καθώς και φωτογραφίες από το πριν και το μετά ασθενών της και απάντησε  σε ερωτήσεις που τις τέθηκαν.

Φύλλο εργασίας: σπάσε τον κώδικα.

6^ο εργαστήρι: Τα δόντια των ζώων

1η Δραστηριότητα: Αναφερόμαστε και στα υπόλοιπα έμβια όντα που έχουν δόντια και προτρέπουμε τους μαθητές/τριες να υποθέσουν τα είδη των δοντιών που έχουν διάφορα ζώα ανάλογα με την τροφή που καταναλώνουν και το περιβάλλον που ζουν.

2η Δραστηριότητα: Στο κέντρο μάθησης του Η/Υ αναζητάμε φωτογραφίες από δόντια διαφόρων ζώων, θηλαστικών, χορτοφάγων, σαρκοφάγων, πτηνών, ψαριών και παρατηρούμε ομοιότητες και διαφορές.

Φύλλο εργασίας με το χαμόγελο που θα είχαμε αν είμαστε κάποιο ζώο και με το στόμα του Ιππόλυτου Ιπποπόταμου.

Παράρτημα

Τι κρύβει μέσα του το δόντι;

Επιλέγω σωστά για τα δόντια μου

Παιγνίδι μνήμης

Πλένω τα δόντια μου σωστά

Το πρόγραμμα βασίστηκε στο Σχέδιο Εργασίας 5 – Τα δόντια μας, Αθήνα 2003.

Το video με το μουσικό παραμύθι ανακτήθηκε από τον χρήστη «Η ώρα της μουσικής» στο YouTube  στις 11/12/2023 και χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους δημιουργούς.

Το video με τον τρόπο πλυσίματος των δοντιών ανακτήθηκε από τον χρήστη «picou picou» στο YouTube  στις 11/12/2023 και χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους δημιουργούς.

Το video με το τραγούδι ανακτήθηκε από τον χρήστη «Tempelis Drakos» στο YouTube  στις 11/12/2023 και χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους δημιουργούς.

Οι εικόνες ανακτήθηκαν από το διαδίκτυο και χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.