Την 20η Νοεμβρίου γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο η «Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού». Εκείνη η μέρα καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, το 1989, ως ημέρα υποστήριξης των παιδιών και ενίσχυσης των δικαιωμάτων τους. Αυτή τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού την υπέγραψαν 192 χώρες από όλο τον κόσμο, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.
Δείτε μια σύντομη παρουσίαση των δικαιωμάτων του παιδιού για τα μικρά παιδιά !
Μέσω των 54 άρθρων της, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού θέτει τα πρότυπα για την ευημερία των παιδιών σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους. Ισχύει για όλα τα παιδιά κάτω των 18 ετών (ο ορισμός του παιδιού), ανεξαρτήτως φύλου, προέλευσης, θρησκείας, αναπηρίας.
Η Σύμβαση καθοδηγείται από τέσσερις θεμελιώδεις αρχές που ισχύουν για κάθε παιδί:
- Όχι στις Διακρίσεις
- Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού
- Επιβίωση, ανάπτυξη και προστασία
- Ελευθερία γνώμης και συμμετοχή
Διαβάστε την ειδική έκδοση για παιδιά :
“Τα Δικαιώματα του Παιδιού”
1. Ορισμός παιδιού
Παιδί είναι κάθε άτομο κάτω των 18 ετών.
2. Καμία διάκριση
Όλα τα παιδιά έχουν όλα αυτά τα δικαιώματα, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι, πού ζουν, ποια γλώσσα μιλούν, ποια είναι η θρησκεία τους, τι σκέφτονται, πώς μοιάζουν, αν είναι αγόρι ή κορίτσι, αν έχουν αναπηρία, αν είναι πλούσιοι ή φτωχοί και ανεξάρτητα από το ποιοι είναι οι γονείς ή οι οικογένειές τους ή τι πιστεύουν ή κάνουν οι γονείς ή οι οικογένειές τους. Κανένα παιδί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται άδικα για κανένα λόγο.
3. Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού
Όταν οι ενήλικες παίρνουν αποφάσεις, θα πρέπει να σκεφτούν πώς οι αποφάσεις τους θα επηρεάσουν τα παιδιά. Όλοι οι ενήλικες πρέπει να κάνουν ό,τι είναι καλύτερο για τα παιδιά. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα παιδιά προστατεύονται και φροντίζονται από τους γονείς τους ή από άλλους ανθρώπους όταν αυτό χρειάζεται. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι και οι χώροι που είναι υπεύθυνοι για τη φροντίδα των παιδιών κάνουν καλή δουλειά.
4. Πραγματοποίηση δικαιωμάτων
Οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να διασφαλίσουν ότι κάθε παιδί στις χώρες τους μπορεί να απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα αυτής της Σύμβασης.
5. Οικογενειακή καθοδήγηση καθώς αναπτύσσονται τα παιδιά
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αφήνουν τις οικογένειες και τις κοινότητες να καθοδηγούν τα παιδιά τους ώστε, καθώς μεγαλώνουν, να μάθουν να χρησιμοποιούν τα δικαιώματά τους με τον καλύτερο τρόπο. Όσο περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν, τόσο λιγότερη καθοδήγηση θα χρειάζονται.
6. Επιβίωση και ανάπτυξη ζωής
Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να είναι ζωντανό. Οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά επιβιώνουν και αναπτύσσονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
7. Όνομα και εθνικότητα
Τα παιδιά πρέπει να εγγραφούν όταν γεννηθούν και να τους δοθεί ένα όνομα που αναγνωρίζεται επίσημα από την κυβέρνηση. Τα παιδιά πρέπει να έχουν εθνικότητα (να ανήκουν σε μια χώρα). Όποτε είναι δυνατόν, τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν τους γονείς τους και να τους φροντίζουν.
8. Ταυτότητα
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα στη δική τους ταυτότητα – ένα επίσημο αρχείο για το ποιοι είναι το οποίο περιλαμβάνει το όνομα, την εθνικότητα και τις οικογενειακές τους σχέσεις. Κανείς δεν πρέπει να τους το αφαιρέσει αυτό, αλλά αν συμβεί αυτό, οι κυβερνήσεις πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να ανακτήσουν γρήγορα την ταυτότητά τους.
9. Κρατώντας τις οικογένειες μαζί
Τα παιδιά δεν πρέπει να χωρίζονται από τους γονείς τους εκτός εάν δεν φροντίζονται σωστά – για παράδειγμα, εάν ένας γονέας πονάει ή δεν φροντίζει ένα παιδί. Τα παιδιά των οποίων οι γονείς δεν ζουν μαζί θα πρέπει να παραμένουν σε επαφή και με τους δύο γονείς, εκτός εάν αυτό μπορεί να βλάψει το παιδί.
10. Επικοινωνία με γονείς σε όλες τις χώρες
Εάν ένα παιδί ζει σε διαφορετική χώρα από τους γονείς του, οι κυβερνήσεις πρέπει να αφήσουν το παιδί και τους γονείς να ταξιδεύουν, ώστε να μπορούν να μείνουν σε επαφή και να είναι μαζί.
11. Προστασία από απαγωγή
Οι κυβερνήσεις πρέπει να εμποδίσουν την έξοδο παιδιών από τη χώρα όταν αυτό είναι αντίθετο με το νόμο – για παράδειγμα, απαγωγή από κάποιον ή κρατούμενο στο εξωτερικό από έναν γονέα όταν ο άλλος γονέας δεν συμφωνεί.
12. Σεβασμός στις απόψεις των παιδιών
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους για θέματα που τα αφορούν. Οι ενήλικες πρέπει να ακούν και να παίρνουν τα παιδιά στα σοβαρά.
13. Μοιραστείτε ελεύθερα τις σκέψεις σας
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να μοιράζονται ελεύθερα με άλλους ό,τι μαθαίνουν, σκέφτονται και αισθάνονται, μιλώντας, ζωγραφίζοντας, γράφοντας ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, εκτός εάν βλάπτει άλλους ανθρώπους.
14. Ελευθερία σκέψης και θρησκείας
Τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν τις δικές τους σκέψεις, απόψεις και θρησκεία, αλλά αυτό δεν πρέπει να εμποδίζει τους άλλους να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους. Οι γονείς μπορούν να καθοδηγήσουν τα παιδιά έτσι ώστε καθώς μεγαλώνουν, να μάθουν να χρησιμοποιούν σωστά αυτό το δικαίωμα.
15. Δημιουργία ή συμμετοχή σε ομάδες
Τα παιδιά μπορούν να ενταχθούν ή να δημιουργήσουν ομάδες ή οργανισμούς και μπορούν να συναντηθούν με άλλους, εφόσον αυτό δεν βλάπτει άλλους ανθρώπους.
16. Προστασία της ιδιωτικής ζωής
Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Ο νόμος πρέπει να προστατεύει το απόρρητο των παιδιών, την οικογένεια, το σπίτι, τις επικοινωνίες και τη φήμη (ή το καλό όνομα) από οποιαδήποτε επίθεση.
17. Πρόσβαση σε πληροφορίες
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν πληροφορίες από το Διαδίκτυο, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τις εφημερίδες, τα βιβλία και άλλες πηγές. Οι ενήλικες θα πρέπει να βεβαιωθούν ότι οι πληροφορίες που λαμβάνουν δεν είναι επιβλαβείς. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα μέσα ενημέρωσης να μοιράζονται πληροφορίες από πολλές διαφορετικές πηγές, σε γλώσσες που μπορούν να κατανοήσουν όλα τα παιδιά.
18. Ευθύνη γονέων
Οι γονείς είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την ανατροφή ενός παιδιού. Όταν το παιδί δεν έχει γονείς, άλλος ενήλικας θα έχει αυτή την ευθύνη και ονομάζεται «κηδεμόνας». Οι γονείς και οι κηδεμόνες πρέπει πάντα να εξετάζουν τι είναι καλύτερο για αυτό το παιδί. Οι κυβερνήσεις πρέπει να τους βοηθήσουν. Όταν ένα παιδί έχει και τους δύο γονείς, και οι δύο θα πρέπει να είναι υπεύθυνοι για την ανατροφή του παιδιού.
19. Προστασία από τη βία
Οι κυβερνήσεις πρέπει να προστατεύουν τα παιδιά από τη βία, την κακοποίηση και την παραμέληση από οποιονδήποτε τα φροντίζει.
20. Παιδιά χωρίς οικογένειες
Κάθε παιδί που δεν μπορεί να το φροντίσει η οικογένειά του έχει το δικαίωμα να το φροντίζει σωστά άτομα που σέβονται τη θρησκεία, τον πολιτισμό, τη γλώσσα και άλλες πτυχές της ζωής του παιδιού.
21. Παιδιά που υιοθετούνται
Όταν τα παιδιά υιοθετούνται, το πιο σημαντικό πράγμα είναι να κάνουμε ό,τι είναι καλύτερο για αυτά. Εάν ένα παιδί δεν μπορεί να φροντιστεί σωστά στη χώρα του – για παράδειγμα ζώντας με άλλη οικογένεια – τότε μπορεί να υιοθετηθεί σε άλλη χώρα.
22. Παιδιά προσφύγων
Τα παιδιά που μετακομίζουν από τη χώρα τους σε άλλη χώρα ως πρόσφυγες (επειδή δεν ήταν ασφαλές να μείνουν εκεί) θα πρέπει να λάβουν βοήθεια και προστασία και να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα παιδιά που γεννήθηκαν σε αυτήν τη χώρα.
23. Παιδιά με αναπηρία
Κάθε παιδί με αναπηρία πρέπει να απολαμβάνει την καλύτερη δυνατή ζωή στην κοινωνία. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να άρουν όλα τα εμπόδια ώστε τα παιδιά με αναπηρίες να γίνουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινότητα.
24. Υγεία, νερό, τροφή, περιβάλλον
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην καλύτερη δυνατή υγειονομική περίθαλψη, καθαρό νερό για πόσιμο, υγιεινή τροφή και ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον για να ζήσουν. Όλοι οι ενήλικες και τα παιδιά πρέπει να έχουν πληροφορίες σχετικά με το πώς να παραμείνουν ασφαλείς και υγιείς.
25. Επανεξέταση της τοποθέτησης ενός παιδιού
Κάθε παιδί που έχει τοποθετηθεί κάπου μακριά από το σπίτι – για τη φροντίδα, την προστασία ή την υγεία του – θα πρέπει να ελέγχεται τακτικά η κατάστασή του για να διαπιστωθεί εάν όλα πάνε καλά και αν αυτό εξακολουθεί να είναι το καλύτερο μέρος για να βρίσκεται το παιδί.
26. Κοινωνική και οικονομική βοήθεια
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέχουν χρήματα ή άλλη υποστήριξη για να βοηθήσουν παιδιά από φτωχές οικογένειες.
27. Τρόφιμα, ρούχα, ασφαλές σπίτι
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα σε τροφή, ρούχα και ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η κυβέρνηση θα πρέπει να βοηθήσει τις οικογένειες και τα παιδιά που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα.
28. Πρόσβαση στην εκπαίδευση
Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι δωρεάν. Η δευτεροβάθμια και η τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι διαθέσιμη σε κάθε παιδί. Τα παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να πηγαίνουν στο σχολείο στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Η πειθαρχία στα σχολεία πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα των παιδιών και να μην χρησιμοποιεί ποτέ βία.
29. Στόχοι εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση των παιδιών πρέπει να τα βοηθά να αναπτύξουν πλήρως την προσωπικότητά τους, τα ταλέντα και τις ικανότητές τους. Θα πρέπει να τους διδάξει να κατανοούν τα δικά τους δικαιώματα και να σέβονται τα δικαιώματα, τις κουλτούρες και τις διαφορές των άλλων ανθρώπων. Θα πρέπει να τους βοηθήσει να ζουν ειρηνικά και να προστατεύουν το περιβάλλον.
30. Μειονοτική κουλτούρα, γλώσσα και θρησκεία
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα, τον πολιτισμό και τη θρησκεία τους – ακόμα κι αν αυτά δεν τα μοιράζονται οι περισσότεροι άνθρωποι στη χώρα όπου ζουν.
31. Ξεκούραση, παιχνίδι, πολιτισμός, τέχνες
Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ξεκουράζεται, να χαλαρώνει, να παίζει και να συμμετέχει σε πολιτιστικές και δημιουργικές δραστηριότητες.
32. Προστασία από επιβλαβείς εργασίες
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να προστατεύονται από την εργασία που είναι επικίνδυνη ή κακή για την εκπαίδευση, την υγεία ή την ανάπτυξή τους. Εάν τα παιδιά εργάζονται, έχουν το δικαίωμα να είναι ασφαλή και να αμείβονται δίκαια.
33. Προστασία από βλαβερά φάρμακα
Οι κυβερνήσεις πρέπει να προστατεύουν τα παιδιά από τη λήψη, την κατασκευή, τη μεταφορά ή την πώληση επιβλαβών ναρκωτικών.
34. Προστασία από τη σεξουαλική κακοποίηση
Η κυβέρνηση θα πρέπει να προστατεύει τα παιδιά από τη σεξουαλική εκμετάλλευση (που εκμεταλλεύονται) και τη σεξουαλική κακοποίηση, μεταξύ άλλων από άτομα που εξαναγκάζουν τα παιδιά να κάνουν σεξ για χρήματα ή κάνουν σεξουαλικές φωτογραφίες ή ταινίες τους.
35. Πρόληψη πωλήσεων και εμπορίας
Οι κυβερνήσεις πρέπει να μεριμνήσουν ώστε τα παιδιά να μην απαχθούν ή να πωληθούν ή να οδηγηθούν σε άλλες χώρες ή μέρη για εκμετάλλευση (εκμετάλλευση).
36. Προστασία από την εκμετάλλευση
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να προστατεύονται από όλα τα άλλα είδη εκμετάλλευσης (που εκμεταλλεύονται), ακόμη και αν αυτά δεν αναφέρονται ρητά στην παρούσα Σύμβαση.
37. Παιδιά υπό κράτηση
Τα παιδιά που κατηγορούνται για παραβίαση του νόμου δεν πρέπει να σκοτώνονται, να βασανίζονται, να φέρονται σκληρά, να μπαίνουν στη φυλακή για πάντα ή να μπαίνουν στη φυλακή με ενήλικες. Η φυλακή πρέπει να είναι πάντα η τελευταία επιλογή και μόνο για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Τα παιδιά στη φυλακή θα πρέπει να έχουν νομική βοήθεια και να μπορούν να παραμένουν σε επαφή με την οικογένειά τους.
38. Προστασία στον πόλεμο
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να προστατεύονται κατά τη διάρκεια του πολέμου. Κανένα παιδί κάτω των 15 δεν μπορεί να πάει στο στρατό ή να πάρει μέρος σε πόλεμο.
39. Ανάρρωση και επανένταξη
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να λάβουν βοήθεια εάν έχουν πληγωθεί, παραμεληθεί, φερθεί άσχημα ή επηρεάστηκαν από τον πόλεμο, ώστε να μπορέσουν να ανακτήσουν την υγεία και την αξιοπρέπειά τους.
40. Παιδιά που παραβιάζουν το νόμο
Τα παιδιά που κατηγορούνται για παραβίαση του νόμου έχουν δικαίωμα σε νομική βοήθεια και δίκαιη μεταχείριση. Θα πρέπει να υπάρχουν πολλές λύσεις για να βοηθήσουν αυτά τα παιδιά να γίνουν καλά μέλη των κοινοτήτων τους. Η φυλακή πρέπει να είναι μόνο η τελευταία επιλογή.
41. Ισχύει ο καλύτερος νόμος για τα παιδιά
Εάν οι νόμοι μιας χώρας προστατεύουν τα δικαιώματα των παιδιών καλύτερα από αυτή τη Σύμβαση, τότε αυτοί οι νόμοι θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν.
42. Όλοι πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματα των παιδιών
Οι κυβερνήσεις πρέπει να ενημερώνουν ενεργά τα παιδιά και τους ενήλικες για αυτήν τη Σύμβαση, έτσι ώστε όλοι να γνωρίζουν τα δικαιώματα των παιδιών.
43 έως 54. Πώς λειτουργεί η Σύμβαση
Αυτά τα άρθρα εξηγούν πώς οι κυβερνήσεις, τα Ηνωμένα Έθνη και άλλοι οργανισμοί εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι όλα τα παιδιά απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματά τους.
(Πηγή :https://www.unicef.org/child-rights-convention/convention-text-childrens-version)
Ακούστε τώρα τα δικαιώματα των παιδιών !
Είναι ένα κλασικό, παιδικό και εφηβικό μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη. 
