Η πτώση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου 1453 και η παράδοσή της στους Οθωμανούς σηματοδότησε το τέλος της βυζαντινής αυτοκρατορίας και την απαρχή τεσσάρων αιώνων σκλαβιάς και ταπείνωσης για το ελληνικό έθνος. «Πάρθεν η Πόλη, πάρθεν η Ρωμανία», όπως λέει και ένα ποντιακό δημοτικό τραγούδι.
Η πολιορκία της Πόλης ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1453. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος προσπάθησε να ενισχύσει τη Βασιλεύουσα. Μετέφερε όσο περισσότερα τρόφιμα μπορούσε και επισκεύασε τα τείχη. Αναζήτησε ακόμη και ξενική βοήθεια χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Οι Δυτικοί εγκατέλειψαν τους Βυζαντινούς στη μοίρα τους.
Ο τουρκικός στρατός, πολυπληθής, ετοιμοπόλεμος, άρτια εξοπλισμένος, ενισχυμένος με το σώμα των γενιτσάρων, διέθετε ιππικό, πεζικό και πυροβολικό. Οι Οθωμανοί είχαν μαζί τους και ένα πολύ μεγάλο πυροβόλο, τη «μπομπάρδα», μήκους 8 μέτρων που εκτόξευε βλήματα 400 κιλών. Ο στόλος τους αποτελούνταν από 150 πλοία, ενώ διοικητής του ήταν ο Σουλεϊμάν Μπαλτόγλου.
Από την άλλη πλευρά, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είχε σχεδόν 7.000-8.000 άνδρες, ανάμεσά τους υπήρχαν και ξένοι μισθοφόροι. Οι Βυζαντινοί διέθεταν και πυροβολικό, μικρότερο όμως από το οθωμανικό. Ο στόλος τους αριθμούσε περίπου 26 πλοία. Την αρχιστρατηγία και την άμυνα της Πόλης ανέλαβε ο Γενουάτης Ιωάννης Ιουστινιάνης. Οι πιο επίλεκτες δυνάμεις μαζί με τον αυτοκράτορα ανέλαβαν την υπεράσπιση του Μεσοτειχίου, απέναντι από τον Μωάμεθ και τους στρατιώτες του.
Στις 22 Απριλίου, ο οθωμανικός στόλος βρισκόταν στον Κεράτιο κόλπο, ενώ στις 12 Μαΐου εκδηλώθηκε τουρκική επίθεση με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να βρεθούν μπροστά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου απωθήθηκαν από τους Βυζαντινούς.
Στις 21 Μαΐου, ο Μωάμεθ στέλνει εκπρόσωπό του στον Κωνσταντίνο, ζητώντας την παράδοση της Πόλης, υποσχόμενος ότι δε θα πειράξει τους κατοίκους και ότι θα αφήσει τον ίδιο τον αυτοκράτορα και τους ευγενείς να αποχωρήσουν. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος απάντησε: «Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὔτ’ ἐμὸν ἐστίν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως άποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν» ( Το να σου παραδώσω όμως την πόλη ούτε σε εμένα επαφίεται ούτε σε άλλον από τους κατοίκους της · γιατί με κοινή απόφαση όλοι θα πεθάνουμε με δική μας βούληση και δεν θα υπολογίσουμε τη ζωή μας).
Ο Μωάμεθ τότε συγκάλεσε πολεμικό συμβούλιο και κατόπιν έβγαλε λόγο προς τους στρατιώτες του, ζητώντας τους θάρρος και σταθερότητα. Επίσης δήλωσε με όρκο πως ο ίδιος ήθελε μόνο τα τείχη και τα οικοδομήματα της πόλης και πως αφήνει στο στρατό του όλα τα άλλα. Η επίθεση τελικά ορίστηκε για την νύχτα της 29 ης Μαΐου του 1453.
Στις 24 Μαΐου, η έκλειψη σελήνης θα δημιουργήσει πανικό στους κατοίκους, θυμίζοντας την προφητεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου, πώς η Κωνσταντινούπολη θα χαθεί όταν το φεγγάρι θα σκοτεινιάσει. Την επόμενη μέρα ακόμη ένας κακός οιωνός θα συμβεί: μια καταιγίδα θα διακόψει τη λιτανεία για τη σωτηρία των πιστών και θα γλιστρήσει η εικόνα της Παναγίας. Στις 27 Μαΐου ο αυτοκράτορας θα επιθεωρήσει το στρατό του, ενώ την επομένη θα τελεστεί στην Αγία Σοφία ακολουθία και λιτανεία ενώ ο Κωνσταντίνος επιθεωρεί τα τείχη και μιλάει στους στρατιώτες για τελευταία φορά εμψυχώνοντάς τους: « Οι Τούρκοι υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στον Θεό και Σωτήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στην δύναμή μας που μας έχει χαρίσει ο ίδιος ο Θεός. […]Αδελφοί και συστρατιώται, παραδώσατε εις την αιωνιότητα την ελληνική φήμην, την ελληνικήν δόξαν, την ελληνικήν ελευθερίαν».
Τη νύχτα της Τρίτης 29 Μαΐου, μεταξύ 1:00 και 2:00 π.μ.,εκδηλώθηκε νέα τουρκική επίθεση, όπου τραυματίστηκε σοβαρά ο Ιουστινιάνης, ενώ παράλληλα οι Τούρκοι μπήκανε στην Πόλη από την Κερκόπορτα, μία μικρή πύλη κοντά στο παλάτι, που βρέθηκε ανοικτή κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ο αυτοκράτορας και οι υπόλοιποι υπερασπιστές της έπεσαν νεκροί, ενώ οι κατακτητές για τρεις ημέρες λεηλατούσαν τη Βασιλεύουσα, χωρίς να σεβαστούν το παλιό μεγαλείο της. Θάνατοι, βιασμοί, λαφυραγώγηση, κάψιμο βιβλίων, βεβήλωση εκκλησιών και μοναστηριών. Πολλοί Έλληνες μορφωμένοι, λόγιοι κατέφυγαν στην Ιταλία .
Η Άλωση αποτέλεσε κορυφαίο γεγονός και ενέπνευσε πολλούς ποιητές και συγγραφείς, ενώ ο λαός έπλασε πολλά δημοτικά τραγούδια και θρήνους. Η βυζαντινή αυτοκρατορία έσβησε και στη θέση της μια νέα αυτοκρατορία, η οθωμανική αναδύθηκε. Η ίδια η Κωνσταντινούπολη, μετονομάστηκε σε Ιστανμπούλ και αποτέλεσε την πρωτεύουσα των Οθωμανών ως το 1922.
ΘΑΥΜΑΣΤΟΙ ΘΡΥΛΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ!
Παραδοσιακοί και θαυμαστοί θρύλοι, αναπτύχθηκαν γύρω από την άλωση της Πόλης, για να θρέψουν τις ελπίδες και το θάρρος του έθνους επί αιώνες.
Όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη στους Τούρκους, ένα πουλί ανέλαβε να πάει ένα γραπτό μήνυμα στην Τραπεζούντα στην Χριστιανική Αυτοκρατορία του Πόντου για την Άλωση της Πόλης. Μόλις έφτασε εκεί πήγε κατευθείαν στη Μητρόπολη που λειτουργούσε ο Πατριάρχης και άφησε το χαρτί με το μήνυμα πάνω στην Άγια Τράπεζα.
Κανείς δεν τολμούσε να πάει να διαβάσει το μήνυμα. Τότε πήγε ένα παλληκάρι, γιός μιας χήρας, και διάβασε το άσχημο μαντάτο «Πάρθεν η Πόλη, Πάρθεν η Ρωμανία». Το εκκλησίασμα και ο Πατριάρχης άρχισαν τον θρήνο, αλλά ο νέος τους απάντησε. «Κι αν η Πόλη έπεσε, κι αν πάρθεν η Ρωμανία, πάλι με χρόνους και καιρούς, πάλι δικά μας θα’ ναι».
Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς
Ο λαοφιλέστερος θρύλος έχει να κάνει με το τελευταίο αυτοκράτορα που μαρμάρωσε μέσα στο ναό της Αγίας Σοφίας. Η παράδοση πέρασε από στόμα σε στόμα αμέσως μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Όταν η Πόλη πέρασε στα χέρια των Τούρκων, ο λαός δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ένα τέτοιο κτίσμα έχει περιέλθει σε μουσουλμανικά χέρια. Διέδωσαν λοιπόν ότι ο βασιλιάς κρύφτηκε πίσω από μία κολόνα του ναού της Αγίας Σοφίας, χάθηκε μέσα στους διαδρόμους και παρέμεινε κρυμμένος εκεί. Οι ώρες αναμονής τον “μαρμάρωσαν”. Είναι γεγονός ότι κανείς δεν βρήκε το πτώμα του τελευταίου υπερασπιστή, του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου. Χάθηκε και πίστεψαν ότι Άγγελος Κυρίου το έκρυψε και το μαρμάρωσε.
Η Αγία Τράπεζα
Η Αγία Τράπεζα ήταν κατασκευασμένη από χρυσό. Από πάνω της κρέμονταν 30 στέμματα των αυτοκρατόρων, ανάμεσα τους και αυτό του Μ. Κωνσταντίνου. Και λέγεται ότι αυτό γινόταν για να θυμίζουν στους χριστιανούς την προδοσία του Ιούδα. Τα τριάκοντα αργύρια. Σύμφωνα με την παράδοση πριν ο Μωάμεθ ο Β΄ καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, ο αυτοκράτορας Κων/νος διέταξε να μεταφέρουν την Αγία τράπεζα και όλα τα κειμήλια της Αγίας Σοφίας μακριά από την πόλη για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων.Τρία καράβια Ενετικά λοιπόν ξεκίνησαν από την πόλη γεμάτα με όλα αυτά τα κειμήλια, όπως λέει και ο θρύλος, αλλά το τρίτο από αυτά που μετέφερε την αγία τράπεζα βυθίστηκε στα νερά του Βοσπόρου στην περιοχή του Μαρμαρά.
Τρία καρά – κρουσταλλένια μου, τρία καρά – τρία καράβια φεύγουνι,
που μέσα που την Πόλι, κλαίει καρδιά μας, κλαίει κι αναστενάζει.
το’ να φορτώνει του Σταυρό, κι τ’ άλλο του Βαγγέλιου
του τρίτου του καλύτερου, την Άγια Τράπεζά μας,
μη μας την πάρουν τα σκυλιά, κι μας τη μαγαρίσουν
Η Παναγιά αναστέναξι, κι δάκρυσαν οι ‘κόνις…»
Η Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας αναπαύεται στο βυθό της θάλασσας, πάνω στην άμμο και στα κοχύλια. Το σημείο όπου βούλιαξε το καράβι το ξέρουν καλά οι ναυτικοί και εύκολα το βρίσκουν. Πραγματικά, ακόμα κι όταν η πιο άγρια τρικυμία, φουσκώνει ολόγυρα τα κύματα και κάνει τη θάλασσα να μουγκρίζει, εκεί είναι γαλήνη και ησυχία. Από τη λεία και λαμπρή επιφάνεια του νερού ανεβαίνουν γλυκές ευωδιές και αντίλαλος από αγγελικές ψαλμωδίες. Πολλοί άξιοι δύτες που μαζεύουν κοράλλια ή ψαρεύουν σφουγγάρια, προσπάθησαν να κατέβουν και να δουν το ναυαγισμένο καράβι. Κανείς δεν τα κατάφερε. Η θάλασσα, πολύ βαθιά σ αυτό το μέρος, φυλάει την Αγία Τράπεζα και τα λείψανα των Αγίων από κάθε βέβηλο μάτι.
Όταν όμως θα ξαναπάρουμε την Πόλη, η Αγία Τράπεζα, που μένει στην άμμο του βυθού, θ ανέβει στην επιφάνεια όπως ανεβαίνει ο δύτης. Θ αρμενίσει μόνη της κατά το Βυζάντιο και θα την πάρουμε από κει που θ αράξει. Θα την ξαναφέρουμε στην Αγία Σοφία και με χαρούμενους ύμνους, θα την αφιερώσουμε πάλι στη Σοφία του Θεού.Τότε, μέσα στη Βασιλική που έχτισε ο μεγάλος Ιουστινιανός, θα λάμψουν πάλι τα μωσαϊκά, οι εικόνες των Αγίων, τα λόγια του Ευαγγελίου, και ο σταυρός θα ξαναφανεί πάνω από το μαρμάρινο τραπέζι που ξέπλυναν τα κύματα.
« Τα ψάρια του καλόγερου »
Κάποιος καλόγερος είχε ψαρέψει σε ένα ποτάμι ψάρια και τα τηγάνιζε κοντά στην όχθη του ποταμού. Τη στιγμή εκείνη ακούστηκε από ένα πουλί το μήνυμα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στους Τούρκους. Ο καλόγερος σάστισε και αμέσως τα μισοτηγανισμένα ψάρια πήδησαν από το τηγάνι και ξαναβρέθηκαν στο ποτάμι. Εκεί ζουν αιώνια μέχρι τη στιγμή της απελευθέρωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, οπότε και θα ξαναβγούν για να συνεχιστεί το τηγάνισμα τους.
ΔΕΙΤΕ 2 ΒΙΝΤΕΟ
