Παιδιά και στερεότυπα: Υπάρχουν αγορίστικα και κοριτσίστικα παιχνίδια;
Ζούμε σε μια αρκετά συντηρητική κοινωνία, όπου ακόμα και αν τις τελευταίες δεκαετίες η τεχνολογία έχει μπει στη ζωή μας και μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε διάφορες καινοτόμες αλλαγές, ώστε να διευρύνουμε τη σκέψη μας και τους ορίζοντες μας, κάποια στερεότυπα και προκαταλήψεις καταφέρνουν να διαιωνίζονται και να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πιο ισχυρά στερεότυπα σχετίζονται με πιθανές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα, ενώ προκαταλήψεις σχετικά με τα παιχνίδια που προορίζονται για αγόρια και κορίτσια είναι πολύ έντονες στην ελληνική οικογένεια ακόμα και σήμερα.
Το μυαλό όμως ενός παιδιού δεν είναι γενετικά προκαθορισμένο σε κάποιες συμπεριφορές ή παιχνίδια. Τα παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας δεν ενδιαφέρονται, ούτε δείχνουν από μόνα τους κάποια προτίμηση σε συγκεκριμένες ομάδες παιχνιδιών ανάλογα με το φύλο τους, εκτός και αν αυτό προκαθορίζεται από την οικογένεια. Αν αφήσουμε ελεύθερα τα παιδιά χωρίς πρέπει και προκαταλήψεις, αυτά απλά θα εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, θα πειραματιστούν με ό,τι υπάρχει εκεί και θα φτιάξουν με την φαντασία τους ένα σωρό άλλα παιχνίδια. Μπορεί να τα χρησιμοποιήσουν σαν σε συμβολικό παιχνίδι, π.χ. ένα σκουπόξυλο να κάνουν ότι το χρησιμοποιεί μια μάγισσα ή μπορεί να ανακαλύψουν ένα μελλοντικό τους ταλέντο, όπως ότι τους αρέσει να μαγειρεύουν.
Η ταυτότητα φύλου διαμορφώνεται στη νηπιακή ηλικία όπου τα παιδιά, έχοντας εξερευνήσει το σώμα τους, αρχίζουν σιγά σιγά να καταλαβαίνουν τις ανατομικές διαφορές αγοριών και κοριτσιών. Εκτός όμως από το βιολογικό κομμάτι, υπάρχει και το κοινωνικό φύλο όπου εκεί εδράζονται όλες οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Συνεπώς, μένει να αναγνωρίσουμε πώς εμείς αναπαράγουμε όλα αυτά τα στερεότυπα και πώς φιλτράρουμε την εικόνα που αντικρίζουμε. Τι σκέψεις περνούν από το μυαλό μας όταν βλέπουμε ένα αγόρι να φροντίζει μια κούκλα; Μας συνεπαίρνουν τα στερεότυπα και απορρίπτουμε την εικόνα που έχουμε μπροστά μας ως μη “φυσιολογική” ή εστιάζουμε στο πόσο τρυφερό, στοργικό και δοτικό είναι το παιδάκι απέναντι στην κούκλα;
Μόνο όταν καταφέρουμε και δουλέψουμε εμείς οι ίδιοι αυτά τα στερεότυπα και τα αποβάλλουμε από τον τρόπο σκέψης μας, θα καταφέρουμε να απαντήσουμε και στο κοινωνικό μας περιβάλλον που τα κατακρίνει. Αν εμείς δεν το λογοκρίνουμε, αλλά μας είναι οικείο, τότε δεν θα λάβουμε υπ’ όψιν μας και την κριτική των υπολοίπων γύρω μας!
Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas
E-mail: marina.kritikou@yahoo.com
Διαδικτυακή ενημέρωση για γονείς
|
Ποια είναι τα έμφυλα στερεότυπα που συναντάμε, ακόμα και σήμερα, ως εκπαιδευτικοί και γονείς, στον χώρο του σχολείου και του ευρύτερου πλαισίου δράσης των παιδιών μας; Μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε και να βοηθηθούμε στο να τα διαχειριστούμε μαζί με το σύνολο της σχολικής κοινότητας και της οικογένειας; Οι Εκδόσεις Πατάκη και η Στέλλα Κάσδαγλη, συγγραφέας και συνιδρύτρια του οργανισμού Women On Top, διοργανώνουν μία σειρά διαδικτυακών συζητήσεων με προσκεκλημένους/ες ειδικούς από τον χώρο της εκπαίδευσης και της ψυχικής υγείας, και με στόχο να ανοίξουν έναν εποικοδομητικό διάλογο γύρω από τα ζητήματα των έμφυλων ταυτοτήτων και της ισότητας στο περιβάλλον των μαθητών και μαθητριών. Πρόγραμμα συναντήσεων: |
|
Έμφυλα στερεότυπα και ισότητα στο σχολείο
|
|
Σάββατο 6 Νοεμβρίου 2021 11.00-12.30 μαζί με τη Βασιλική Νίκα εκπαιδευτικό και PhD in Media Education. |
|
Έμφυλοι ρόλοι και ταυτότητες: υπάρχει χώρος για τον πραγματικό μου εαυτό στην τάξη;
|
|
Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2021 11.00-12.30 μαζί με τη Nάνσυ Παπαθανασίου επιστημονικά υπεύθυνη του Orlando LGBT+ ψυχική υγεία χωρίς στίγμα. |
|
Είναι για αγόρι ή για κορίτσι; Όλα τα παιχνίδια και όλα τα βιβλία για όλα τα παιδιά
|
|
Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2022 11.00-12.30 μαζί με τη Δήμητρα Κογκίδου Καθηγήτρια ΠΤΔΕ ΑΠΘ, Πρόεδρο της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στο ΑΠΘ |
|
Στάσου πλάι μου: Η συμμαχία των φύλων στο σχολείο
|
|
Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2022 11.00-12.30 μαζί με τον Βαγγέλη Κοσμάτο ψυχολόγο, συνιδρυτή Gender Alliance Initiative |
Τμήμα Εκδηλώσεων Παιδικού Εφηβικού Βιβλίου
|
Η Στέλλα Κάσδαγλη έχει ξεκινήσει συγγραφικά την κουβέντα για τα έμφυλα στερεότυπα μέσα από τη σειρά βιβλίων της με ηρωίδα την Πριγκίπισσα Αθηνά, καθώς επίσης και μέσα από το βραβευμένο της βιβλίο 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ. Η Πριγκίπισσα Αθηνά είναι η πιο αντισυμβατική πριγκίπισσα που ήρθε για να ταράξει τα νερά και να θυμίσει σε αγόρια, κορίτσια αλλά και γονείς πόσο απελευθερωτικό είναι να είσαι ο εαυτός σου. Ειδικά σε μια εποχή που τα πρότυπα για αγόρια και κορίτσια γίνονται συχνά τοξικά, διαιωνίζουν τα στερεότυπα και τις ανισότητες, εγκλωβίζουν τα παιδιά σε μη ρεαλιστικούς ρόλους και προσδοκίες για την εμφάνιση, τις σχέσεις ή τη θέση τους στη ζωή. Στο «30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ» συναντάμε 30 ιστορίες γυναικών που έκαναν σπουδαία πράγματα, σε εποχές που οι περισσότερες γυναίκες δεν έκαναν και πολλά πράγματα γενικώς. Όχι επειδή δεν μπορούσαν, προφανώς, αλλά επειδή δεν είχαν τις κατάλληλες ευκαιρίες και επειδή και οι ίδιες είχαν μάθει να πιστεύουν ότι δεν ήταν αυτός ο ρόλος τους στη ζωή, οπότε δεν τολμούσαν να φανταστούν και τίποτα σπουδαίο για τον εαυτό τους. |