Γνωρίζω την Ελλάδα
Νομοί και Πρωτεύουσες Στερεάς Ελλάδας
Αρχείο κατηγορίας: Γεωγραφία
Πελοπόννησος
Γνωρίζω την Ελλάδα
Νομοί και Πρωτεύουσες Πελοποννήσου
31. Τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας
Στην αρχαία Ελλάδα η πόλη ονομαζόταν άστυ.
Ο πληθυσμός που ζει στις πόλεις ονομάζεται αστικός πληθυσμός.
 |
 |
Στα μέσα του 20ού αιώνα πολλοί κάτοικοι της ελληνικής περιφέρειας επέλεξαν να φύγουν από τα χωριά τους και να εγκατασταθούν στις μεγάλες πόλεις, που υπήρχαν εκείνη την εποχή στη χώρα μας.
Οι άνθρωποι αυτοί για να καλύψουν τις ανάγκες τους προτίμησαν τη ζωή στην πόλη, προκαλώντας έτσι μεγάλη αύξηση του αστικού πληθυσμού.
|
αστυφιλία (άστυ + φιλία, από το αρχαίο ρήμα φιλώ = αγαπώ). Αστυφιλία είναι το φαινόμενο να αφήνουν οι άνθρωποι τους μικρούς οικισμούς και να πηγαίνουν να ζήσουν στις πόλεις. Το φαινόμενο αυτό, η αστυφιλία, συνεχίζει μέχρι σήμερα. |
|
Αστικοποίηση
|
Κατηγορίες πληθυσμού
Αγροτικός: οικισμοί με πληθυσμό έως 2.000 κατ.
Ημιαστικός: οικισμοί με πληθυσμό από 2.000 έως 10.000 κατ.
Αστικός: οικισμοί με πληθυσμό μεγαλύτερο από 10.000 κατ.
| Οι λόγοι που υποχρέωσαν τους ανθρώπους εκείνη την εποχή να αφήσουν τους δικούς τους τόπους και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα κυρίως ήταν: |
|
Κοινωνικοί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν: α) Η ανάγκη για καλύτερη ποιότητα ζωής. β) Η ανασφάλεια των κατοίκων των μικρών χωριών και απομακρυσμένων περιοχών, εξαιτίας της έλλειψης άμεσης πρόσβασης σε κέντρα υγείας.
|
Οικονομικοί. Τα μεγάλα αστικά κέντρα εκείνης της εποχής ήταν ανεπτυγμένα και υπήρχαν βιομηχανίες και εταιρείες που προσέφεραν εργασία. |
|
Πολλές είναι οι αιτίες που οδηγούν τον πληθυσμό της υπαίθρου (αγροτικός πληθυσμός) να μετακινείται στις πόλεις.
|
|
Συνέπειες της αστυφιλίας
Με την ερήμωση της περιφέρειας κινδυνεύουν να χαθούν πολλά από τα πολιτιστικά στοιχεία μιας περιοχής (ήθη, έθιμα, τοπικά πανηγύρια κ.ά.). |
|
Αθήνα
|
Θεσσαλονίκη
|
|
Η αστυφιλία στη Ελλάδα παρουσιάζει την εξής ιδιαιτερότητα: οι κάτοικοι της περιφέρειας δεν έχουν συγκεντρωθεί το ίδιο σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρείται στην Αθήνα και κατόπιν στη Θεσσαλονίκη. Αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα στη γενικότερη ανάπτυξη όλων των περιοχών της χώρας μας. Επίσης προκαλεί έντονα συγκοινωνιακά και πολεοδομικά προβλήματα, δυσκολίες στην προστασία του περιβάλλοντος, μόλυνση της ατμόσφαιρας και άλλα. |
Γνωρίζω την Ελλάδα
Γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας
32. Οι πόλεις της Ελλάδας
Η μεγαλύτερη πόλη της χώρας μας είναι η Αθήνα, η οποία είναι και η Πρωτεύουσα του κράτους μας. Στην Αθήνα είναι συγκεντρωμένες όλες οι εξουσίες της χώρας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η Κυβέρνηση, η Βουλή, το Ανώτατο Δικαστήριο (ο Άρειος Πάγος) κ.α.
Η Θεσσαλονίκη είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Ελλάδας. Χαρακτηρίζεται ως το μεγαλύτερο οικονομικό και πολιτισμικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας. Στους εκθεσιακούς της χώρους πραγματοποιούνται αξιόλογες εμπορικές εκθέσεις, όπου συγκεντρώνονται άνθρωποι από όλα τα μέρη του κόσμου και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις έχουν πάντα επιτυχία.
 |
 |
 |
 |
Η χώρα μας είναι διάσπαρτη από πολλές μικρές πόλεις και χωριά. Πόλεις σύγχρονες και πόλεις ιστορικές., που χαρακτηρίζονται είτε από τον σπουδαίο ρόλο τους στην ιστορία της Ελλάδας, είτε από τη φυσική τους ομορφιά.
Η Σπάρτη, οι Μυκήνες, η Ολυμπία, Το Μεσολόγγι, το Ναύπλιο, Ο Μιστράς, τα Σφακιά, η Σητεία, το Μέτσοβο, οι Δελφοί, η Φλώρινα, η Λάρισα κ.α.
| Σπάρτη
|
Ολυμπία
|
| Ναύπλιο
|
Μιστράς
|
| Σφακιά
|
Σητεία
|
| Μέτσοβο
|
Δελφοί
|
| Φλώρινα
|
Λάρισα
|
| Μυκήνες (χωριό)
|
Αρχαίες Μυκήνες
|
Κατά την περιήγηση στη χώρα μας συναντάμε ονομαστά συμπλέγματα χωριών, όπως:
τα Ζαγοροχώρια
 |
 |
τα χωριά του Σουλίου στην Ήπειρο
 |
 |
τα χωριά του Πηλίου στη Θεσσαλία
 |
 |
τα χωριά του Πάρνωνα στην Πελοπόννησο
 |
 |
Τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ελλάδας είναι ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, ο Βόλος και το Ηράκλειο.
|
Πειραιάς
|
| Θεσσαλονίκη
|
Βόλος
|
| Πάτρα
|
Ηράκλειο
|
Πολλά προϊόντα μετακινούνται από αυτά τα λιμάνια της χώρας μας προς πολλές χώρες των άλλων ηπείρων.
Επίσης μεταφέρονται προς τα λιμάνια μας πολλά προϊόντα από τις άλλες ηπείρους με σκοπό να φτάσουν σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Χιλιάδες άνθρωποι καταφτάνουν στις μεγάλες αυτές πόλεις της Ελλάδας για δουλειές ή για τουρισμό.
Γνωρίζω την Ελλάδα
Νομοί και Πρωτεύουσες της Μακεδονίας
33. Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας
Το ποικιλόμορφο ανάγλυφο της Ελλάδας διαμορφώνει ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής που καθορίζουν τον τρόπο ζωής.
Κάθε περιοχή έχει τα ιδιαίτερα προβλήματα και τις ξεχωριστές της ανάγκες.
Τα προβλήματα και τις ανάγκες αυτές προσπαθεί να αντιμετωπίσει η Πολιτεία μέσα από τη διοικητική διαίρεση που έχει καθιερώσει.
Γνωρίζω την Ελλάδα
Νομοί και Πρωτεύουσες της Ηπείρου
29. Ο πληθυσμός της Ελλάδας
Η Γενική Απογραφή είναι έργο Εθνικής σημασίας και μας αφορά όλους. Βοηθά την Πολιτεία να σχεδιάσει και να προγραμματίσει καλύτερα σημαντικά θέματα που έχουν σχέση με την Παιδεία, την Yγεία, την Απασχόληση, τις υποδομές κ.ά. Όσο πιο σωστά γνωρίζουμε το παρόν, τόσο πιο καλά μπορούμε να σχεδιάσουμε το μέλλον.
Παρατηρώντας τα παραπάνω γράφημα με τις γεννήσεις – θανάτους καθώς το παρακάτω γράφημα με τους αλλοδαπούς και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί,ενώ οι γεννήσεις πλέον είναι λίγες και οι θάνατοι πολλοί, παρόλα ταύτα έχουμε αύξηση του πληθυσμού στη χώρα μας.
Παρά τη μείωση των γεννήσεων οι αλλοδαποί που έχουν έρθει στην πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια είναι πάρα πολλοί με συνέπεια να έχουν αυξήσει τον πληθυσμό της Ελλάδας.
 |
Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο πολλοί Έλληνες μετανάστευσαν σε άλλες χώρες για αναζήτηση καλύτερης ζωής.
Μετανάστευση είναι η μετακίνηση των ατόμων από τον τόπο γέννησής τους σε άλλη περιοχή ή χώρα, για διάφορους λόγους με πιο συχνή την εύρεση εργασίας. Μετανάστες είναι οι άνθρωποι που με ή χωρίς τη θέλησή τους , εγκαταλείπουν τον τόπο τους, για να ζήσουν σε έναν άλλο τόπο. |
|
Με την πάροδο των χρόνων πολλοί από τους μετανάστες επιστρέφουν στην πατρίδα που δεν ξέχασαν ποτέ. Η επιστροφή αυτή ονομάζεται παλιννόστηση και οι άνθρωποι που επιστρέφουν ονομάζονται παλιννοστούντες. |
 |
Δημογραφικό πρόβλημα
Το δημογραφικό πρόβλημα σχετίζεται με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προκύπτουν από την αλλαγή στη σύνθεση και κυρίως από τη δυσανάλογη μείωση του πληθυσμού μιας χώρας.
Όταν οι γεννήσεις είναι λιγότερες από τους θανάτους δημιουργείται δημογραφικό πρόβλημα.
Επηρεάζει τα εθνικά θέματα, όπως την ασφάλεια, την οικονομία και την παραγωγικότητα.
30. Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας
Ο πληθυσμός της Ελλάδας δεν κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλη την έκτασή της.
Υπάρχουν περιοχές όπου συγκεντρώνονται περισσότεροι άνθρωποι (πυκνοκατοικημένες) και περιοχές όπου ζουν λιγότεροι , (αραιοκατοικημένες).
Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η κατανομή του πληθυσμού :
Φυσικοί (ορεινά ή πεδινά εδάφη, κλιματικές συνθήκες κ.ά.)
Οικονομικοί (εργασία, συγκοινωνίες, ανέσεις, η δυνατότητα ανάπτυξης της οικονομίας -γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία, τουρισμός – κ.ά.)
Άλλοι παράγοντες : δυνατότητες καλύτερης ψυχαγωγίας , η καλύτερη εκπαίδευση, η παροχή ιατρικής περίθαλψης κ.ά.
25. Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης
|
Η Γη έχει ηλικία 4.600.000.000 ετών περίπου. Στο διάστημα αυτό η επιφάνειά της έχει αλλάξει πολλές φορές. Γίνονται όμως πολύ αργά, διαρκούν χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια, γι’ αυτό και δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές.
|
|
Οι αλλαγές στην επιφάνεια της Γης οφείλονται σε:
|
|
|
Η βροχή, το χιόνι, το νερό του ποταμού, η θάλασσα κατατρώγουν σιγά-σιγά το έδαφος και τα βράχια. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διάβρωση και ειδικότερα επειδή οφείλεται στο νερό ονομάζεται υδάτινη διάβρωση. Με αυτήν μικρά ή μεγάλα κομμάτια αποσπώνται από την επιφάνεια της Γης και με τη δράση του ανέμου μεταφέρονται μακριά. Έτσι, αλλάζει η μορφή της επιφάνειας αλλά αλλάζει και εκεί που μεταφέρονται τα διάφορα υλικά. |
|
|
Η διάβρωση που προκαλεί ο άνεμος στην επιφάνεια της Γης ονομάζεται αιολική διάβρωση. Ο άνεμος μαζί του κουβαλάει σκόνη και άλλα υλικά. Αυτά όταν πέσουν πάνω στα βράχια τα λειαίνουν και τους αλλάζουν σχήμα. |
|
 |
| Οι ποταμοί με την κίνηση των νερών τους μεταφέρουν υλικά από ψηλότερα σημεία σε χαμηλότερα, δηλαδή σε πεδιάδες ή στις εκβολές τους. Σχηματίζουν έτσι νέα εδάφη το οποία είναι πολύ εύφορα για καλλιέργειες. Τα εδάφη αυτά ονομάζονται προσχωσιγενή. |
|
|
Εκτός από τις φυσικές αιτίες, διάβρωση του εδάφους μπορεί να προκληθεί και από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Η καταστροφή των δασών από πυρκαγιές ή την ανεξέλεγκτη υλοτομία, καθώς και η υπερβόσκηση αφήνουν εκτεθειμένο το έδαφος και το χώμα παρασύρεται από τις βροχές ή τον άνεμο. |
 |
 |
 |
|
Όξινη βροχή ονομάζεται η βροχή και τα ανάλογα φαινόμενα (χιόνι, υγρασία κ.ά.) των οποίων το νερό είναι περισσότερο όξινο (pH 4 περίπου) από το φυσιολογικό. Η οξύτητα της όξινης βροχής οφείλεται στην παρουσία κυρίως θειικού αλλά και νιτρικού οξέος. Τα οξέα αυτά σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα από την αντίδραση των υδρατμών με τα αέρια του διοξειδίου του θείου και των οξειδίων του αζώτου που παράγονται σε μεγάλες ποσότητες από την καύση των ορυκτών καυσίμων (κάρβουνο, πετρέλαιο, μαζούτ κ.ά.).
|
 |
 |
 |
26. Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης
Ηφαίστεια και Σεισμοί
 |
 |
| Εξώφυλλο εφημερίδας από τον σεισμό στην Αθήνα τον Φεβρουάριο 1981 | Σεισμός Αθήνας 7 Σεπτεμβρίου 1999 |
 |
 |
| Σεισμός στην κεντρική Ιταλία, 2016 | Έκρηξη ηφαιστείου στην Ιαπωνία. Προσέξτε την αντίθεση των ρούχων των διασωστών με το γκρίζο τοπίο από την ηφαιστειακή στάχτη |
 |
 |
 |
|
| Σεισμός στην Τουρκία 2023 | Σεισμός στην Τουρκία 2023 |
Κατασκευή της Γης
Η Γη αποτελείται από τρία διαφορετικά στρώματα το φλοιό, το μανδύα και τον πυρήνα, συνολικού πάχους 6.370km περίπου.
Ως λιθόσφαιρα χαρακτηρίζεται ένα δύσκαμπτο στρώμα, μέσου πάχους 80km περίπου, που αποτελείται από το φλοιό και μέρος του στερεού ανώτερου μανδύα.
 |
| Λιθοσφαιρικές πλάκες |
Όταν δύο πλάκες πλησιάζουν μεταξύ τους, η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη, λιώνει και μετατρέπεται σε μάγμα.
Το μάγμα μέσα από ρωγμές που δημιουργούνται ανεβαίνει προς την επιφάνεια της Γης με τη μορφή λάβας. Έτσι δημιουργείται το ηφαίστειο.
Τα ηφαίστεια τα διακρίνουμε σε:
Ενεργά – αυτά που δρουν και σήμερα ή έδρασαν κατά τους ιστορικούς χρόνους, δηλ τα τελευταία 5.000χρόνια.
Ανενεργά ή σβησμένα – εκείνα που δεν έδρασαν ποτέ κατά τους ιστορικούς χρόνους.
Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν τουλάχιστον 40 ηφαίστεια που εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται «ενεργά».
Επιπλέον η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών προκαλεί συγκρούσεις στις άκρες τους, με αποτέλεσμα οι περιοχές που βρίσκονται πάνω από τις πλάκες αυτές να υποφέρουν από σεισμούς.
Μέτρα προστασίας πριν από το σεισμό στο σπίτι και το σχολείο
|
Τσουνάμι (Τsu Nami) Tα τσουνάμι είναι μεγάλα παλιρροϊκά κύματα. Στον ανοιχτό ωκεανό κινούνται με πάρα πολύ μεγάλη ταχύτητα. Στα βαθιά νερά των ωκεανών (μέσο βάθος 4.500 μέτρα) κινούνται με μέση ταχύτητα 210 μέτρων/δευτερόλεπτο ή 756 χιλιομέτρων/ώρα (παραπάνω από το μισό της ταχύτητας του ήχου). Οφείλονται:
|
 |
 |
 |
 |
 |
