6. Η Επανάσταση στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία

Γυναίκες της Νάουσας ρίχνονται στην Αράπιτσα

 

Ταυτόχρονα με την επανάσταση στη Νότια Ελλάδα εξεγέρθηκαν και οι Σουλιώτες στην Ήπειρο καθώς και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες. Ωστόσο, η έλλειψη οργάνωσης και η παρουσία ισχυρών οθωμανικών δυνάμεων στις περιοχές αυτές οδήγησε τις επαναστατικές κινήσεις σε αποτυχία.

 

Εμμανουήλ Παππάς Άνθιμος Γαζής

 

Ερωτήσεις

  1. Ποιοι επαναστάτησαν στην Ήπειρο;
  2. Ποιοι σύμμαχοι τους εγκατέλειψαν;
  3. Ποιος Πασάς αναλαμβάνει να καταστείλει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο;
  4. Τι γνωρίζεις για τη μάχη στο Πέτα;
  5. Πώς εξελίχθηκε η επαναστατική δραστηριότητα στη Θεσσαλία;
  6. Ποιος ορίστηκε αρχηγός του Αγώνα στη Χαλκιδική;
  7. Ποιες ενέργειες έκανε ο Εμμανουήλ Παπάς;
  8. Πώς αντέδρασαν οι Τούρκοι;
  9. Τι γνωρίζεις για την καταστροφή της Νάουσας;

5. Η επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου

Η ναυμαχία των Σπετσών, Σεπτέμβριος 1822

Chios MassacreΣφαγή Χίου, Ντελακρουά

Γύζης

Καταστροφή των Ψαρών, Γύζης

Η επανάσταση διαδόθηκε γρήγορα στα νησιά του Αιγαίου. Σπουδαίοι ναυτικοί, όπως ο Ανδρέας Μιαούλης και ο Δημήτριος Παπανικολής, προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες, είτε μεταφέροντας τρόφιμα και πολεμοφόδια στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα είτε προστατεύοντας τις παραπάνω περιοχές από τις επιθέσεις του τουρκικού στόλου.

 

Δημήτριος Παπανικολής Κωνσταντίνος Κανάρης Ανδρέας Μιαούλης

Σχεδιάγραμμα κεφάλαιο 5

Ερωτήσεις

  1. Ποια νησιά επαναστάτησαν;
  2. Γιατί τα ελληνικά πλοία κυριαρχούσαν στο Αιγαίο;
  3. Σε τι είδους επιχειρήσεις συμμετείχαν τα ελληνικά πλοία;
  4. Ποιοι ανέπτυξαν σημαντική δράση στη θάλασσα;
  5. Τι έγινε τον Απρίλη του 1822 στη Χίο;
  6. Ποια άλλα νησιά καταστράφηκαν από τους Τούρκους και πότε;
  7. Τι γνωρίζεις για τη ναυμαχία του Γέροντα;

1. Τα χαρακτηριστικά της ζωής

Αν ρίξουμε μια ματιά γύρω μας, όπου και αν βρισκόμαστε, παρατηρούμε ένα πλήθος ζωντανών οργανισμών αλλά και πολλά άψυχα αντικείμενα.
Για τους ζωντανούς οργανισμούς χρησιμοποιούμε και την ονομασία
«έμβια»,  από τη λέξη «βίος», που σημαίνει ζωή.
Τα υπόλοιπα αντικείμενα ονομάζονται «άβια», ονομασία που προκύπτει από τη λέξη «βίος» και το στερητικό «α».
Άβιο, λοιπόν, ονομάζεται αυτό που δεν έχει ζωή.
Έμβια = εν + βίος

Κάτι που έχει ζωή, είναι ζωντανός οργανισμός

Άβια = α + βίος

Κάτι που δεν έχει ζωή

Χαρακτηριστικές λειτουργίες των εμβίων

Αναπαραγωγή: η δημιουργία απογόνων

Ανάπτυξη: η διαδικασία εξέλιξης και ωρίμανσης ενός οργανισμού μέχρι την ολοκλήρωση του κύκλου ζωής του. Τα ζώα αναπτύσσονται μέχρι να πάρουν την τελική μορφή τους ενώ τα φυτά σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Διατροφή: είναι η διαδικασία πρόσληψης τροφής. Έτσι ο ζωντανός οργανισμός εξασφαλίζει την ενέργεια που του χρειάζεται. 

Αναπνοή: οι περισσότεροι οργανισμοί προσλαμβάνουν οξυγόνο για να γίνει η καύση των τροφών και να απελευθερωθεί η ενέργεια που υπάρχει σε αυτές. 

Ερεθιστικότητα: για να επιβιώσουν οι ζωντανοί οργανισμοί αντιδρούν στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. 

Κίνηση: είναι η μετακίνηση ενός οργανισμού από τόπο σε τόπο για διάφορους λόγους (αναζήτηση τροφής, προφύλαξη από κίνδυνο). Τα ζώα μπορούν και μετακινούνται από τόπο σε τόπο ενώ και τα φυτά κινούν τα φύλλα τους προς το φως. 

 

Έμβια και άβια. Τα χαρακτηριστικά των έμβιων και των άβιων.

4. Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα

 

Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821. Από τις συγκρούσεις με τον οθωμανικό στρατό ξεχωρίζουν η μάχη στην Αλαμάνα, όπου βρήκε φρικτό θάνατο ο Αθανάσιος Διάκος και η μάχη στο χάνι της Γραβιάς, στην οποία διακρίθηκε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.

 

Ο Θάνατος του Διάκου

Πολλή μαυρίλα πλάκωσε, μαύρη σαν καλιακούδα,
καν ο Καλύβας έρχεται, καν ο Λεβεντογιάννης.
-Ουδ’ ο Καλύβας έρχεται, ουδ’ ο Λεβεντογιάννης,
Ομέρ-Βρυώνης πλάκωσε με δεκοχτώ χιλιάδες.

Ο Διάκος σαν τ’αγρίκησε, πολύ του κακοφάνη,
ψιλή φωνή ν’ εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει:
– Το στράτευμά μου σύναξε, μάσε τα παληκάρια,
δωσ’ τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις φούχτες
γλήγορα και να πιάσωμε κάτω στην Αλαμάνα,
όπου ταμπούρια δυνατά έχει και μετερίζια.

Επήραν τ’ αλαφρά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάναν’ έφτασαν κι’ έπιασαν τα ταμπούρια.
-Καρδιά, παιδιά μου, φώναξε, παιδιά μη φοβηθήτε,
ανδρεία ωσάν Έλληνες, ωσάν Γραικοί σταθήτε!

Εκείνοι εφοβήθηκαν κι’ εσκόρπισαν στους λόγγους.
Έμειν’ ο Διάκος στη φωτιά με δεκοχτώ λεβέντες,
τρεις ώρες επολέμαε με δεκοχτώ χιλιάδες.

Σκίστηκε το τουφέκι του κι’ εγίνηκε κομμάτια,
και το σπαθί του έσυρε και στη φωτιά ν’ εμπήκε,
έκοψε Τούρκους άπειρους κι’ εφτά μπουλουκμπασάδες.
Πλην το σπαθί του έσπασε ν’απάν’ από τη χούφτα
κι’ έπεσ’ ο Διάκος ζωντανός εις των εχθρών τα χέρια.
Χίλιοι τον πήραν απ’ εμπρός και δυο χιλιάδες πίσω.

Κι’ Ομέρ Βριώνης μυστικά στο δρόμο τον ερώτα:
– Γένεσαι Τούρκος, Διάκο μου, την πίστη σου ν’ αλλάξης,
να προσκυνάς εις το τζαμί, την εκκλησιά ν’ αφήσης;
Κι’ εκείνος τ’ απεκρίθηκε και με θυμό του λέει:
-Πάτε κι’ εσείς και’ η πίστη σας, μουρτάτες να χαθήτε,
εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θελ’ απεθάνω.
Αν θέλετε χίλια φλωριά και χίλιους μαχμουτιέδες,
μόνο πέντ’ έξι ημερών ζωή να μου χαρίστε,
όσο να φτάσ’ ο Οδυσσεύς και ο Θανάσης Βάγιας.

Σαν τ’ άκουσ’ ο Χαλίλμπεης με δάκρυα φωνάζει:
-Χίλια πουγγιά σας δίνω ‘γω κι’ ακόμα πεντακόσια,
το Διάκο να χαλάσετε, το φοβερό τον κλέφτη,
ότι θα σβήση την Τουρκιά και όλο το Δοβλέτι.

Το Διάκο τον επήρανε και στο σουβλί τον βάλαν,
Ολόρθο τον εστήσανε, κι’ αυτός χαμογελούσε.
Την πίστη τους τους έβριζε, τους έλεγε μουρτάτες.
– Εμέν’ αν εσουβλίσετε , ένας Γραικός εχάθη
ας είν’ καλά ο Οδυσσεύς κι’ ο καπιτάν Νικήτας,
αυτοί θα κάψουν την Τουρκιά κι’ όλο σας το Δοβλέτι.

Ζωγραφική απεικόνιση της Μάχης της Αλαμάνας (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα)

 

Σχεδιάγραμμα κεφάλαιο 4

Ερωτήσεις
1. Γιατί στη Στερεά Ελλάδα οι συνθήκες για εξέγερση ήταν    δύσκολες;
2. Γιατί, παρ’ όλες τις δυσκολίες, οι επαναστάτες κινήθηκαν συντονισμένα;
3. Πού και πότε έγινε η πρώτη σύσκεψη των οπλαρχηγών και τι αποφάσισαν;
4. Πού και από ποιους εκδηλώθηκαν οι πρώτες επαναστατικές ενέργειες στην Ανατολική Στερεά;
5. Πώς ξεκίνησε η Επανάσταση στη Δυτική Στερεά;
6. Πώς αντέδρασαν οι Τούρκοι στις εξεγέρσεις των Ελλήνων;
7. Πού έγινε η πρώτη σύγκρουση Ελλήνων και Τούρκων;
8. Τι έγινε στην ιστορική μάχη της Αλαμάνας;
9. Ποια ήταν η συμβολή της θυσίας του Διάκου στον Αγώνα;
10. Τι γνωρίζεις για τη μάχη στο Χάνι της Γραβιάς;
11. Ποια η σημασία της επιτυχίας των Ελλήνων στο Χάνι της Γραβιάς;

3. Η επανάσταση στην Πελοπόννησο

 

Τον Μάρτιο του 1821 ξεκίνησε η επανάσταση στην Πελοπόννησο. Η αριθμητική υπεροχή των Ελλήνων στην περιοχή και η ύπαρξη πολλών στελεχών της Φιλικής Εταιρείας ήταν δύο από τους βασικούς λόγους που βοήθησαν τους επαναστατημένους Έλληνες να σημειώσουν τις πρώτες τους επιτυχίες.

 

 

Ερωτήσεις

  1. Για ποιο λόγο η Πελοπόννησος ήταν ο κατάλληλος τόπος;
  2. Πώς έδρασαν οι Φιλικοί Παπαφλέσσας και Κολοκοτρώνης παραμονές του μεγάλου Αγώνα;
  3. Πότε και από πού ξεκίνησε η Επανάσταση και πώς κλιμακώθηκε;
  4. Τι κρίθηκε αναγκαίο για την επιτυχή εξάπλωση της Επανάστασης;
  5. Τι έγινε τον Ιούνιο του 1821;
  6. Ποια κάστρα κατέλαβαν οι εξεγερμένοι Έλληνες;

Βουλή

Εικονική Περιήγηση

vouli0011

Το Κτίριο της Βουλής των Ελλήνων 

Το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων, που βρίσκεται στην Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα, είναι ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά κτίρια της χώρας μας. Ίσως να το έχετε δει ήδη από κοντά, δίπλα στον Τάφο του Άγνωστου Στρατιώτη, όπου φυλάνε οι Εύζωνες.

Πώς ξεκίνησαν όλα

Το κτίριο αυτό δεν χτίστηκε για να γίνει Βουλή. Ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1836 και ολοκληρώθηκε περίπου το 1843. Τον σχεδίασε ο Γερμανός αρχιτέκτονας Φρίντριχ φον Γκαίρτνερ και προοριζόταν να γίνει το Ανάκτορο του βασιλιά Όθωνα, του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας μετά την Επανάσταση.

images Apopsh ton Anaktoron ths Athhnas mesa 19oy aiona Idiotikh Syllogh 1

Γιατί το κτίριο φαίνεται «απλό»;

Αν το δείτε απ’ έξω, θα παρατηρήσετε ότι δεν έχει πολλές διακοσμήσεις όπως άλλα παλάτια της Ευρώπης. Αυτό έγινε γιατί τότε η Ελλάδα ήταν ένα νέο κράτος, χωρίς πολλά χρήματα, και χρειαζόταν ένα κτίριο σοβαρό και λειτουργικό. Ο αρχιτέκτονας διάλεξε ένα νεοκλασικό ύφος, δηλαδή ένα στυλ που θυμίζει την αρχαία Ελλάδα.

Πόσο έζησε εκεί ο Όθωνας; Ποιος έμεινε μετά;

Ο βασιλιάς Όθωνας έζησε στο Ανάκτορο περίπου 20 χρόνια, μέχρι το 1862, όταν αναχώρησε από την Ελλάδα. Μετά από αυτόν, έζησε εκεί ο επόμενος βασιλιάς, ο Γεώργιος Α΄, με την οικογένειά του.
Όμως το κτίριο είχε προβλήματα: υγρασία, φθορές και καταστροφές από φωτιές!

Οι φωτιές και οι ζημιές

Anaktora vouli fotia 1909 Ergasies gia thn apokatastash toy ktirioy Bibliothhkh ths Boylhs 0 fotia 1909

Το κτίριο υπέστη ζημιές από φωτιές σε δύο σημαντικές χρονιές:

  • 1884: φωτιά που κατέστρεψε τμήμα της βόρειας πλευράς.

  • 1909: μεγάλη φωτιά την παραμονή των Χριστουγέννων που προκάλεσε πολλές ζημιές στον πρώτο όροφο.

Μετά από αυτές τις ζημιές, η βασιλική οικογένεια μετακόμισε σε άλλο παλάτι.

Πώς έγινε Βουλή;

Το παλιό Ανάκτορο έμεινε για λίγο κενό και χρησιμοποιήθηκε για διάφορες υπηρεσίες.
Το 1929 αποφασίστηκε να γίνει η έδρα της Βουλής των Ελλήνων.
Χρειάστηκαν αρκετές εργασίες και, τελικά, από τη δεκαετία του 1930 και μετά, το κτίριο λειτουργεί όπως το ξέρουμε σήμερα.

Axiotheata Attikhs Boylh ton Ellhnon Athhna dost134 0

Τι υπάρχει σήμερα μέσα στη Βουλή;

Κατά την επίσκεψή σας θα δείτε:

  • Την Αίθουσα της Ολομέλειας, όπου συνεδριάζουν οι 300 βουλευτές.OLOMELEIA 2
    GEROYSIA 1

  • Θεωρεία, όπου κάθονται οι επισκέπτες και παρακολουθούν.

    • Ίσως και ένα μικρό κομμάτι συνεδρίασης, αν εκείνη την ώρα η Βουλή βρίσκεται σε λειτουργία!

  • OLOMELEIA 3

  • Διαδρόμους, πίνακες, εκθέματα και αίθουσες με ιστορικά αντικείμενα.

AITHOYSA TROPAION

ekthesi 1821 vouli zooforos elefteria nteko

  • Κλιμακοστάσιο (σκάλες που οδηγούν στον 1ο όροφο)

greek royal mansions yerolymbos 26

  • Βιβλιοθήκες

ANAGNOSTHRIO AITHOYSA POLYTIMON 2

Τι σημαίνει η επίσκεψη για εμάς;

Η επίσκεψή μας στη Βουλή είναι μια ευκαιρία:

  • να γνωρίσουμε από κοντά πώς λειτουργεί η δημοκρατία,

  • να δούμε πού συζητιούνται και ψηφίζονται οι νόμοι,

  • και να περπατήσουμε μέσα σε ένα κτίριο που έχει ζήσει σχεδόν 200 χρόνια ελληνικής ιστορίας.

3. Η θερμότητα διαδίδεται με ακτινοβολία

Η βασικότερη πηγή ενέργειας για τον πλανήτη μας είναι ο Ήλιος. Η θερμότητα από τον Ήλιο δεν μπορεί να μεταδοθεί με αγωγή ούτε να μεταφερθεί με ρεύματα, αφού στο διάστημα δεν υπάρχει ύλη. Η θερμότητα του Ήλιου διαδίδεται ως τη Γη με ακτινοβολία.

Η θερμότητα που μας ζεσταίνει διαδίδεται με ακτινοβολία, όπως συμβάινει με το τζάκι.

 Επανάληψη στη θερμότητα

http://atheo.gr/yliko/fst/2.q/index.html

7- 8. Η κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών – Ωκεανοί και θάλασσες

Το μεγαλύτερο μέρος της γήινης επιφάνειας καλύπτεται από θάλασσα.

Σε αυτό οφείλεται και η ονομασία της γαλάζιος πλανήτης¨:

Θάλασσα7/10

Ξηρά 3/10

 

Οι Ήπειροι

.jpg

Η θάλασσα χωρίζει την ξηρά σε πολύ μεγάλες εκτάσεις. Τα μεγάλα αυτά τμήματα ξηράς ονομάζονται ήπειροι.

Οι ήπειροι της γης είναι πέντε.

Κατά σειρά μεγέθους από τη μεγαλύτερη στη μικρότερη είναι:

1.Ασία

2.Αμερική

3.Αφρική

4.Ευρώπη

5.Ωκεανία

Η Ανταρκτική, που δεν κατοικείται, είναι μια τεράστια παγωμένη έκταση και θεωρείται από πολλούς ως έκτη ήπειρος.

.png

Η Ανταρκτική δεν έχει κατοίκους γι αυτό και το έμβλημα των ολυμπιακών αγώνων έχει 5 κύκλους, που εκφράζουν τις 5 ηπείρους, μία για κάθε χρώμα

μπλε=Ευρώπη

 κίτρινο=Ασία

μαύρο=Αφρική

πράσινο= Ωκεανία

κόκκινο=Αμερική

και είναι ενωμένοι για να δηλώσουν τα ιδεώδη του ολυμπισμού: τη φιλία, τη συναδέλφωση και την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς.

.jpg

Πριν από 200.000.000 χρόνια οι ήπειροι ήταν ενωμένες μεταξύ τους σε μια υπερήπειρο, την Πανγαία ή Παγγαία και με τα χρόνια μετατοπίστηκαν.

Καθώς ο πυθμένας των θαλασσών απλώθηκε εξαιτίας τεκτονικών ανακατατάξεων, η Παγγαία διαχωρίστηκε και οι ήπειροι άρχισαν να απομακρύνονται μεταξύ τους, παίρνοντας τελικά τη σημερινή τους θέση.

.jpg

Πώς θα ήταν ο παγκόσμιος πολιτικός χάρτης, αν την εποχή που ο πλανήτης είχε μόνο μια ήπειρο ,την Παγγαία, είχε και κράτη;

Ο χάρτης της Γης πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια, αλλά με τα σημερινά κράτη!!!

Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος, το εμπόριο, οι ανακαλύψεις νέων τόπων, οι κατακτήσεις, ο πολιτισμός…

wpaed1e50e 0a 01

Ωκεανοί

 Οι μεγάλοι υδάτινοι όγκοι μεταξύ των ηπείρων λέγονται ωκεανοί. Με απλά λόγια θα πούμε ότι ωκεανός είναι μία τεράστια έκταση της επιφάνειας της Γης καλυμμένη από αλμυρό νερό.

Οι ωκεανοί κατά σειρά μεγέθους είναι:

1. Ειρηνικός

2.Ατλαντικός

3.Ινδικός

4. Νότιος 

4.Αρκτικός

 

Παρατηρώντας τη Γη διαπιστώνουμε ότι στο βόρειο ημισφαίριο η ξηρά καταλαμβάνει περισσότερο τμήμα από ότι στο νότιο που τη μεγαλύτερη έκταση έχει η θάλασσα.
ξηράς θάλασσας στα δύο ημισφαίρια

 

Ειρηνικός Ωκεανός

Έχει μέγεθος σχεδόν όσο όλοι οι άλλοι ωκεανοί μαζί. Καταλαμβάνει περίπου το 1/3 της γήινης επιφάνειας, ενώ στην Τάφρο των Μαριάνων βρίσκεται το βαθύτερο σημείο όλων των ωκεανών (10.971 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας). Περιλαμβάνει 25.000 νησιά, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται κάτω από τον Ισημερινό. Πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο.

 

Ατλαντικός Ωκεανός

Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα της ελληνικής μυθολογίας, ο οποίος κρατούσε στους ώμους του τον ουρανό.

 

Ινδικός Ωκεανός

Εκτείνεται ανάμεσα στη νότια Ασία (βόρεια), την Αραβία και την Αφρική (δυτικά) και την Αυστραλία (ανατολικά). Νότιά του βρίσκεται ο Νότιος Ωκεανός.

 

Νότιος Ωκεανός

Περιβάλλει την Ανταρκτική. Παλιότερα λεγόταν Νότιος Παγωμένος Ωκεανός.

 

Αρκτικός Ωκεανός

Είναι ο πιο μικρός και ο πιο ρηχός ωκεανός. Μεγάλο μέρος της επιφάνειάς του είναι παγωμένο. Τον χειμώνα οι πάγοι τον καλύπτουν απ’ άκρη σ’ άκρη. Στο κέντρο του βρίσκεται ο γεωγραφικός Βόρειος Πόλος. Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Παλιότερα λεγόταν Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός.

Οι μεγαλύτερες θάλασσες της Γης

Οι θάλασσες είναι μικρότερες από τους ωκεανούς και περιβάλλονται συνήθως από στεριές.

 

 

 

Νησιωτικά Συμπλέγματα

Νησιωτικά συμπλέγματα είναι ομάδες κοντινών νησιών που βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή. Τέτοια είναι η Ιαπωνία, οι Φιλιππίνες, η Ινδονησία, η Μικρονησία, η Πολυνησία, οι Αζόρες, οι Μπαχάμες, οι Αντίλλες κ.ά.

 

Τα μεγαλύτερα νησιά και νησιωτικά κράτη της Γης

 

Τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου

Τα πέντε μεγαλύτερα μεσογειακά νησιά είναι, κατά σειρά,η Σικελία, η Σαρδηνία, η Κύπρος, η Κορσική και η Κρήτη.
https://drive.google.com/file/d/0B_QMSEBk7EMQNEpEZnZURXFxTTg/view?usp=sharing