ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΛΛΙΑΝΙΩΤΗ

Από αριστερά: Πατούλη Κρυσταλλία, Μαρία Μποντίλα, Λεωνίδας Χρυσομάλης και Θανάσης Καλλιανιώτης. Δημαρχείο Χαϊδαρίου 13.12.13 (φωτογραφία Αναστασίας Γερακίτη)

Ανακοίνωση στην ημερίδα «πρόγραμμα Ελπίδα, η ιστορία της ενεργούς μνήμης της Ευρώπης. Εκείνοι που αντιστάθηκαν στο Χίτλερ. Προς τιμήν και σε μνήμη των θυμάτων του Ναζισμού», οργανωμένη από το Δήμο Χαϊδαρίου.

Αγαπητοί μαθητές, κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ πολύ το Δήμαρχο Χαϊδαρίου και τους οργανωτές για την τιμή της ομιλίας κι εσάς επίσης που παρευρίσκεστε. Είμαι στη διάθεσή σας στο διάλογο που θα ακολουθήσει.

Το θέμα μου σχετίζεται με μία σημαντική εποποιία απλών ανθρώπων όπως ο παριστάμενος στη φωτογραφία καβαλάρης, κάτοικος της κωμόπολης Σιάτιστας, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, την οποία ακολούθησε βαθύς διχασμός.

Την παρούσα ανακοίνωση διατρέχουν οι εξής άξονες:

Συνέχεια →

Αριστερά ο ομιλών, δεξιά ο Διευθυντής του Σχολείου. Αιανή 02.12.2013

Κατόπιν προσκλήσεως μεσημέρι της 2ης Δεκεμβρίου 2013 συνομίλησα με τους μαθητές των Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων του Δημοτικού Σχολείου Αιανής για την περιοδολόγηση, τους οικισμούς και τις πηγές της τοπικής Ιστορίας κι ακόμη για το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄. Αρχικά, ενδιαμέσως και τελικά παρών όπως πάντα ο διάλογος.

Έπειτα από ευμενή εισαγωγή του Διευθυντή του Σχολείου ειπώθηκαν στην τοπική ιδιόλεκτο από το γράφοντα ελάχιστα για τον ίδιο (σπουδές κι ενδιαφέροντα) κι ορισμένα για το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ (τρόπος γραφής, δομή κττ).

Συνέχεια →

Κρίστοφερ Γούντχαουζ. Πολιτικός καθοδηγητής της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην ορεινή Ελλάδα, ένθερμος ελληνιστής

Το σαμποτάζ σχεδίασαν και οργάνωσαν Βρετανοί στρατιωτικοί

Θανάσης Καλλιανιώτης, Ιστορικός, Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Η Καθημερινή (10.10.10) 31

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942 δεν ήταν το μοναδικό στην Ελλάδα γεγονός όπου συνεργάστηκαν διάφορες μεταξύ τους παρατάξεις, ο ΕΔΕΣ και το ΕΑΜ εν προκειμένω, αφού τρεις μήνες αργότερα, στο οροπέδιο Φαρδύκαμπος της Σιάτιστας αντάρτες του αριστερού ΕΛΑΣ και συνάδελφοί τους εθνικιστές της ΥΒΕ/ΕΚΑ αιχμαλώτισαν ένα ολόκληρο τάγμα Ιταλών.

Χωρίς το πρώτο είναι απίθανο να υπήρχε το δεύτερο κι αμφότερες οι επιτυχίες διέθεταν κοινό παρονομαστή, έναν αμέσως επακολουθήσαντα ενδοελληνικό σπαραγμό. Είναι φανερό πως η διαφοροποίηση ανάγεται στον «ανάδοχο»: στον Φαρδύκαμπο δεν υπήρχε κανείς, ενώ ο Γοργοπόταμος σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και κατά ένα μέρος εκτελέστηκε από Βρετανούς. Χωρίς την παρουσία τους όχι μόνον δεν θα λάβαινε χώρα η καταστροφή της γέφυρας, αλλά η μετέπειτα σημαντική ένοπλη αντίσταση εναντίον των τριών κατακτητών δύσκολα θα ξεπερνούσε στην ύπαιθρο το στάδιο των ασύνδετων ανταρτοομάδων, εκ των οποίων ελάχιστες θα ασχολούνταν με μαζικές επιθέσεις εναντίον των κατακτητών.

Συνέχεια →

Ο επιστρατευμένος αγρότης Αθανάσιος Κύρινας από την Αιανή λίγο πριν αναχωρήσει για το μέτωπο της Αλβανίας το Σεπτέμβρη του 1940

Στο Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο Κοζάνης το Σάββατο 26^η Οκτώβρη 2013, ώρες 6 έως 8 απόγευμα, το Σχολείο του Λαού διοργανώνει εισήγηση με ομιλητή τον Ιστορικό και Δρ. Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ Θανάση Καλλιανιώτη. Τίτλος της «Ζήτω ο αρχηγός»: η διακυβέρνηση Μεταξά και ο πόλεμος του ΄40.

Στο πρώτο μέρος, αφού παρουσιαστεί αδρομερώς η δεκαετία του 1930 στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, ο φακός της Ιστορίας θα εστιάσει κυρίως σε τοπικό επίπεδο απαντώντας στα κάτωθι αλλά και σε άλλα ερωτήματα:

– για ποιο λόγο στην πρωινή προσευχή οι μαθητές του Μικροβάλτου προσέθεσαν το «φύλαξον υπό την σκέπην σου τον σιδηρούν κυβερνήτη της χώρας»;

– γιατί διωκόταν η κτηνοτροφία στα Γρεβενά τέλη Ιουλίου του 1936;
ποια ήταν τα αιτήματα των απεργών οικοδόμων της Κοζάνης το καλοκαίρι του 1936;

– σε τι οφειλόταν το αντικοινοβουλευτικό κλίμα των τοπικών εφημερίδων πριν αναλάβει την εξουσία ο Ιωάννης Μεταξάς;
– τι ήθελαν να δείξουν οι αστοί αρχηγοί της ΕΟΝ Κοζάνης παραθέτοντας πριν από την υπογραφή τους τη φράση «ζήτω ο αρχηγός»;

– πώς ακριβώς αντιλαμβάνονταν το πολιτικό καθεστώς οι αγρότες;

– γιατί νίκησαν οι Έλληνες στρατιώτες τους Ιταλούς το 1940;

Έπειτα με αφορμή τα λεχθέντα θα συγκριθούν από τότε έως σήμερα οι σχέσεις της μόνιμης Ιστορίας με την παροδική Πολιτική. Τέλος θα ακολουθήσει διάλογος.

Y.Γ. 1. Η οπτική παρουσίαση της εισήγησης υπάρχει εδώ.

Υ.Γ. 2. Ευχαριστούμε πολύ το Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο για τη φιλοξενία κι επίσης τους φιλίστορες που προσήλθαν.

Η πρώτη σελίδα της οπτικής παρουσίασης

Παρουσίαση του βιβλίου Ιστορίας ΣΤ΄ Δημοτικού από το γράφοντα στο 3ο ΔΣ Σιάτιστας την Τρίτη 15η Οκτωβρίου 2013/12:00΄ -14:00΄.

Καλεσμένος από τον ΣΣ ΠΕ Κοζάνης Ιωάννη Παπαδέλη. Ακροατήριο οι δάσκαλοι της ΣΤ΄ τάξης των Σχολείων Βοΐου.

Την ολιγόλεπτη ανακοίνωση συνόδευσε οπτική παρουσίαση, η οποία υπάρχει εδώ.

Στο διάλογο που ακολούθησε προσεγγίστηκαν και διάφορα θέματα εκτός της σχολικής ιστορίας, από την αρχαία εποχή έως σήμερα.

Απλώθηκαν ακόμη στην κουβέντα σύγχρονες συμφωνίες κι ασυμφωνίες μεταξύ της παροδικής πολιτικής και της μόνιμης Ιστορίας.

Στο Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο Κοζάνης το Σάββατο 5^η Οκτωβρίου 2013, ώρα 6 το απόγευμα, το Σχολείο του Λαού οργανώνει συζήτηση με θέμα «Η ακριβής έδρα της επανάστασης του 1878 στη ΝΔ Μακεδονία».

Το ιστορικό πλαίσιο θα χαραχτεί από το Θανάση Καλλιανιώτη, ιστορικό και διδάκτορα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ.  Έπειτα θα επιχειρηθεί η διόρθωση της ημαρτημένης επιχειρησιακής θέσης της επανάστασης του 1878: δεν ήταν ο θερινός κτηνοτροφικός οικισμός «Μπούρινος» όπου διεξάγονται έως σήμερα αναμνηστικές περί του Μακεδονικού Αγώνα εορτές, αλλά η θέση Ζγκόστ(ι),  κείμενη μεταξύ των οικισμών Ροδιανή, Αγ. Παρασκευή, Λευκοπηγή και Μεταμόρφωση.

Η νέα άποψη προέρχεται έπειτα από προσεκτική μελέτη, ανάλυση κι ερμηνεία των παλαιών πηγών, στις οποίες προστίθεται μία άγνωστη έως σήμερα ενθύμηση από εκκλησιαστικό βιβλίο του οικισμού Κερασιά. Ακόμη εξετάζεται η συμβολή  θρησκευτικών και διοικητικών κριτηρίων όπως επίσης και μεταβλητές τόσο του ιδεολογικού χάρτη όσο και της πολεμικής τέχνης της εποχής (επιμελητεία, καιρός, έδαφος, διαβιβάσεις).

Συνέχεια →

Το Σχολείο του Λαού ανοίγει στην Κοζάνη τον ετήσιο κύκλο των ομιλιών σήμερα Σάββατο 28η Σεπτεμβρίου 2013, ώρα 6 το απόγευμα, στο καφέ Σένσο (Ολύμπου κι Αριστοτέλους γωνία).

Ο ιστορικός και διδάκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ Θανάσης Καλλιανιώτης θα ασχοληθεί με το θέμα Ιστορικοί και Ιστορία.

Εισερχόμενος κι εξερχόμενος από το παρελθόν στο παρόν κι αντίστροφα θα περιγράψει το περιεχόμενο, το σκοπό, τη μέθοδο και τα εργαλεία της Ιστορίας, γενικής και τοπικής, επίσημης κι ανεπίσημης, έγγραφης και προφορικής, τυπικής και άτυπης.

Έπειτα θα σκιαγραφήσει τους θεράποντες της Ιστορίας, παλαιούς και τρέχοντες. Ποιες μεταβλητές εκτός των δημόσιων πόρων διατρέχουν τη ζωή και το έργο των ιστορικών,  των ιστοριογράφων ή των ιστοριοδιφών;

Ποιο φαίνεται να είναι το μέλλον της Ιστορίας και των Ιστορικών;

Αρχικώς, ενδιαμέσως ή στο τέλος της ανακοίνωσης απαραίτητες οι συμπληρώσεις, τοποθετήσεις, αρνήσεις, επεξηγήσεις, αντιρρήσεις, ερωτήσεις, γενικώς η ανταλλαγή οπτικών, γνωμών κι απόψεων.

Ο Ανάργυρος Φτάκας επεξεργάζεται άσκαστο βλήμα όλμου του ΔΣΕ , μάλλον γερμανικού, στο ύψωμα Κλέφτης του Σμόλικα

1. Η πάλη δύο κόσμων σε ένα μικρό χωριό: η δεκαετία του 1940 στην Κερασιά Κοζάνης

Δύο ήταν οι κόσμοι στον περιορισμένο χώρο της Κερασιάς στην ειρημένη περίοδο, ο παλαιός προπολεμικός κι ο νέος –ο τελευταίος διεκδικούσε την ανάληψη της έδρας του πρώτου.

Οι ομοιότητές τους είναι περισσότερες από τις διαφορές, όταν παραμερίσουμε τις παραθλάζουσες εκούσιες σκιές. Κύριο όμοιο στοιχείο η πυραμιδική σχέση της εξουσίας: στο επάνω μέρος οι λίγοι που γνώριζαν τι ήθελαν, στο κάτω οι πολλοί που αγνοούσαν τι πραγματικά επιδίωκαν οι πρώτοι.

Τη δομή του κόσμου που είχε επί δεκαετίες χτίσει η Δεξιά υιοθέτησε η Αριστερά αλλάζοντας μαεστρικά τίτλους και φρασεολογία και τοποθετώντας σε θέσεις κλειδιά κατά προτίμησιν όσους παλαιούς δήλωναν υποταγή ή τους νέους που ήθελαν να διακριθούν. Κοινό στοιχείο όλων η πίστη, δηλαδή η υπακοή σε όσους θεωρούνταν –ασχέτως αν ήταν- ανώτεροι.

Αμφότεροι κρατούσαν όπλα, οι παλαιοί μέσω δοκιμασμένων ένστολων σωμάτων, οι νέοι στα χέρια ένθερμων ομάδων πολιτών. Τη θεσμική και ήπια βία των δεξιών, αντιμετώπιζε η κρυφή κι ωμή βία των αριστερών αφού ο χρόνος και οι κληρονομιές δεν επαρκούσαν ώστε να πειστούν οι πολλοί για την αναγκαιότητα της αλλαγής. Εδώ συνάπτεται η αγωνία και τα θύματα του χωριού.

Στις μεταβλητές ωστόσο του παρελθόντος τοπίου, προστέθηκαν στη δεκαετία του 1940 δραστικές νέες όπως η παρουσία των Γερμανών κι ο συνακόλουθος εξοπλισμός χωρικών κατά των ανταρτών. Η Κερασιά υπέστη τα παρεπόμενα της γεωγραφίας ευρισκόμενη εγγύς των μεταλλωρύχων Γερμανών και στο ενδιάμεσο της ζώνης ΕΛΑΣ κι ΕΕΣ, δηλαδή μεταξύ ορεινών ανταρτών και πεδινών αντικομουνιστών, γενικώς εν μέσω του παλαιού και του νέου κόσμου.

Στον Κλέφτη πολέμησε ως φαντάρος εναντίον του ΔΣΕ ο Αθανάσιος Τζελαπτσής από την Κερασιά. Τα λιτά του απομνημονεύματα θα παρουσιαστούν στην ημερίδα.

Υ.Γ. Η συνοδευτική οπτική παρουσίαση ανοίγει εδώ.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Η βυζαντινή και οθωμανική Κερασιά

Παλαιά εικόνα από το ναό του Άι Λια Κερασιάς, η μοναδική που έχει σωθεί μετά από την εξ ακαθορίστου χρόνου ερείπωσή του

H παρούσα εργασία:

α) δεικνύει την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού

β) τοποθετεί την αρχαία Αιανή στη θέση Ούτσινου

γ) αναλύει την εμπειρία της οθωμανικής κατάκτησης

δ) ορίζει την έδρα της επανάστασης του 1878 στο Ζγκόστ(ι)

Υ.Γ. 1. Η συνοδευτική οπτική παρουσίαση της ανακοίνωση ανοίγει εδώ.

Υ.Γ. 2 Για τις περιλήψεις των άλλων εισηγητών και διάφορα αλλά πατήστε εδώ.

Συνεδριακό κέντρο ΕΣΗΕΜ-Θ, Θεσσαλονίκη 31.01.09. Από αριστερά: α) ο ομιλών β) Ιωάννης Χασιώτης, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας ΑΠΘ γ) Αλεξάνδρα Πατρικίου, υπ. διδ. Ιστορίας Παντείου δ) Στράτος Δορδανάς, Λέκτορας Ιστορίας ΠΔΜ

Ανακοίνωση του Ιστορικού και Δρ Ιστορίας ΑΠΘ Θανάση Καλλιανιώτη στην ημερίδα Ο Τύπος της Βόρειας Ελλάδας στην Κατοχή, που διοργάνωσε η Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας –Θράκης την 30ή Ιανουαρίου 2009

Ευχαριστώ τους διοργανωτές που με επέλεξαν ως ομιλητή στην ημερίδα αυτή κι επίσης εσάς που παρευρίσκεστε. Αρχικά θα επεξηγηθεί ο τίτλος της ανακοίνωσης κι έπειτα θα περιγραφούν οι οπτικές του τύπου. Μετά θα παρουσιαστεί ο τύπος της επανάστασης και τέλος θα γίνει αναφορά στο δίπολο Αλήθεια –Προπαγάνδα.

Συνέχεια →