Εκπαιδευτική ημερίδα στο 9^ο -12^ο  Δ. Σ. Κοζάνης την Πέμπτη 7^η Σεπτεμβρίου 2017, οργανωμένη από τον γράφοντα.

Το πρόγραμμά της έχει ως εξής:

09.30΄ – 09.50΄ Χαιρετισμοί προσκεκλημένων

09.50΄- 10.00΄ Επί του τίτλου περίγραμμα Θανάσης Καλλιανιώτης (κείμενο – οπτική παρουσίαση)

10.00΄ – 10.20΄ Η γεωγραφία των «άλλων» και οι «άλλοι». Προσεγγίζοντας την Ευρύτερη Μέση Ανατολή εντός της σχολικής τάξης Ανδρέας Αθανασιάδης (οπτική παρουσίαση)

10.20΄ – 10.30΄ Διάλογος

10.30΄ – 10.50΄ Αναπαραστάσεις εθνικής ταυτότητας και διομαδικές σχέσεις: Το παράδειγμα της Γεωγραφίας Ε’ Δημοτικού Νίκος Μανώλας (οπτική παρουσίαση)

10.50΄ – 11.00΄ Διάλογος

11.00΄ – 11.20΄ Διάλειμμα

11.20΄ – 11.40΄ Οι συναρτήσεις του μαθήματος της Γεωγραφίας: το παράδειγμα της Κοζάνης Κώστας Παυλός (οπτική παρουσίαση)

11.40΄ – 11.50΄ Διάλογος

11.50΄- 12.10΄ Το ηλιακό μας σύστημα και οι παράξενοι κόσμοι του: Ένα διδακτικό σενάριο για την ανακάλυψή του Ανδρομάχη Γεροκώστα (οπτική παρουσίαση)

12.10΄ – 12.20΄ Διάλογος

12.20΄ – 12.40΄Ο μετασχηματισμός του φυσικού τοπίου στην περιοχή Κοζάνης Θανάσης Καλλιανιώτης (κείμενο – οπτική παρουσίαση)

12.40΄ – 13.15΄ Γενική επισκόπηση

Προεδρείο: Χαρά Καλλιανίδου

Βιογραφικά εισηγητών και περιλήψεις

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

Γεννήθηκε το 1963 στην Ποντοκώμη Εορδαίας. Σπούδασε μαθηματικά και παιδαγωγικά και υπηρετεί ως δάσκαλος στο Δημ. Σχολείο Ποντοκώμης. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές ειδίκευσης στην «Ιστορία, Τοπική Ιστορία: Έρευνα και Διδακτική», στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (έδρα Φλώρινα) του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Έχει γράψει τρία βιβλία (το τρίτο υπό έκδοση), έχει λάβει μέρος -ως εισηγητής- σε ιστορικά συνέδρια και -ως επιμορφωτής- σε εκπαιδευτικές ημερίδες, ενώ μέρος των εργασιών του είναι δημοσιοποιημένο σε συλλογικούς τόμους, σε περιοδικά και στο διαδίκτυο.

Είναι δεδομένη η έξαρση μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών τα τελευταία χρόνια κυρίως από χώρες της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αντιδράσεις συγκεκριμένων χωρών και η θέση της Ελλάδας «στα σύνορα δύο κόσμων» εγκλωβίζουν πληθώρα προσφύγων εντός της ελληνικής επικράτειας.

Ποιοι είναι αυτοί οι «άλλοι» που έρχονται να πληθύνουν τον ήδη αυξημένο αριθμό αλλοδαπών που διαβιούν εντός της χώρας μας;

Γιατί εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους; Τι ιδεολογικό, πολιτικό ή θρησκευτικό φορτίο φέρουν μαζί τους; Τι κίνδυνος υπάρχει; Εμφαίνονται λύσεις στην περιοχή (Μέσης Ανατολής), που ενδεχομένως θα αμβλύνουν το φαινόμενο;

Η προσπάθεια προσέγγισης απαντήσεων στα παραπάνω ερωτήματα αποτελεί τον κύριο στόχο της ανακοίνωσης, καθώς σε πολλά σχολεία μας και στις γειτονιές μας ενδεχομένως να βρεθούμε με αυτούς τους «άλλους» και τα παιδιά τους. Για να μπορέσουμε λοιπόν να διαχειριστούμε με αξιοπρεπή και ανθρώπινο τρόπο το δράμα αυτών των συνανθρώπων μας, μέχρι (αν και πότε) να δοθούν πολιτικές λύσεις και διέξοδοι στο πρόβλημά τους, πρόβλημα πλέον και της χώρας μας, οφείλουμε να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη θέση τους.

Αυτή μας η προσπάθεια θα μπορούσε να έχει ως προέκταση την οργάνωση ενός project εντός της τάξης μας, όπου διαθεματικά (συμπλέκοντας ενότητες Γεωγραφίας, Θρησκευτικών, Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής), εμείς και οι μαθητές μας, θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε τον «άλλο», σύνοικό μας πλέον, όχι με το δέος ενός άγνωστου και παράξενου, παρανόμως εισερχόμενου μετανάστη-πρόσφυγα, αλλά με τον ιδιαίτερο σεβασμό προς έναν ταλαιπωρημένο και δυστυχή πολίτη του κόσμου που εγκαταλείπει -χωρίς να έχει πολλές επιλογές- τη χώρα του, επιλέγοντας την προσωπική του Οδύσσεια από τον ενδεχόμενο θάνατο.[1]

ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΩΛΑΣ

Φοιτητής τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ

Η παρούσα εργασία εκκινεί από τους δυνητικά αλληλοαποκλειόμενους ορισμούς και στόχους που έχουν τεθεί για την εκπαίδευση από τη θεσμική εξουσία.

Θα εξεταστεί αν μπορεί να συνυπάρξει «ανάπτυξη της εθνικής […] συνείδησης», όπως ορίζει το Άρθρο 16 του Συντάγματος περί Παιδείας, Τέχνης και Επιστήμης, και ταυτόχρονη συνύπαρξη προγραμμάτων, όπως το «Κοινωνικό Σχολείο», που στοχεύουν στην «καταπολέμηση του ρατσισμού» και την «προαγωγή της ειρήνης».

Θα επιχειρήσουμε να εξετάσουμε αυτή τη σχέση μέσα από την διερεύνηση της εθνικής ταυτότητας και τις επιτελέσεις αυτής στα σχολικά βιβλία αλλά και στο ευρύτερο καθημερινό πλαίσιο. Το θεωρητικό υπόβαθρο προέρχεται από το χώρο της Κοινωνικής Ψυχολογίας και μέσω αυτού στοχεύουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: αν με τον τρόπο που παρουσιάζεται η εθνική ταυτότητα στα σχολικά βιβλία –και συγκεκριμένα σε αυτό της Γεωγραφίας Ε’ Δημοτικού- προωθείται ένας συντηρητικός εθνοκεντρισμός, που ίσως μπορεί να πάρει τη μορφή διακρίσεων και ρατσισμού, ή αν οι δύο «μεταβλητές» δεν συσχετίζονται καθόλου.

Τέλος, θα γίνει μία απόπειρα να δημιουργηθεί μία διδακτική πρόταση, που θα μπορεί να αξιοποιηθεί στις ώρες του μαθήματος της Γεωγραφίας, χωρίς ωστόσο να πλαισιώνεται από αυστηρά όρια κάποιας θεωρητικής προσέγγισης.

ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΥΛΟΣ

Ιστορικός

Συσχετίζοντας την ύλη του βιβλίου με την καθημερινή πραγματικότητα (αληθινή ή πλασματική), οδηγούνται οι μαθητές σε μια πιο ενδιαφέρουσα και ουσιαστική προσέγγιση της γνώσης.

Ειδικότερα στο Δημοτικό Σχολείο που η ύλη δεν περιορίζεται από στενές εξεταστικές διαδικασίες, μπορεί ο δάσκαλος να ξεφύγει από το πλαίσιο του βιβλίου, χρησιμοποιώντας το μονάχα σαν οδηγό. Στη Γεωγραφία εν προκειμένω δίδεται η δυνατότητα μελέτης του τοπικού και οικείου φυσικού ή ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην κατανόηση των γενικότερων εννοιών της Γεωγραφίας.

ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΓΕΡΟΚΩΣΤΑ

Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Επιστημών Αγωγής

Η παρούσα ανακοίνωση έχει ως στόχο οι μαθητές να υιοθετήσουν επιστημονικά μοντέλα για το ηλιακό σύστημα μέσα από διαδικασίες καταγραφής πληροφοριών και παρουσίασής τους, συλλογής και ταξινόμησης δεδομένων, κατασκευής ενός μοντέλου του ηλιακού συστήματος με απλά υλικά.

Οι μαθητές, με βασικό άξονα το εποικοδομητικό μοντέλο διδασκαλίας, δραστηριοποιούνται σε ερευνητικές, ανακαλυπτικές και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες για να μελετήσουν το ηλιακό σύστημα. Για την ανάπτυξη του σχεδίου μαθήματος αξιοποιούνται διάφορα διδακτικά εργαλεία και τεχνικές: προσομοιώσεις με το λογισμικό Γαία ΙΙ, παιχνίδια ρόλων, κατασκευές μοντέλων με απλά υλικά, δημιουργική γραφή, επίλυση προβλημάτων, εικόνες, βίντεο.

Το σενάριο διδασκαλίας συσχετίζει έννοιες από τα γνωστικά πεδία των φυσικών επιστημών (π.χ. έννοια βαρύτητας), των μαθηματικών (π.χ. έννοια κλίμακας) και της ιστορίας. Η ενότητα στην οποία εντάσσεται, «Το ηλιακό μας σύστημα», αποτελεί θέμα του κεφαλαίου «Η Γη ως ουράνιο σώμα» της γεωγραφίας στη Στ΄ τάξη του δημοτικού σχολείου και είναι συμβατή με τα νέα ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ.

Λέξεις – κλειδιά: ηλιακό σύστημα, διδακτικό σενάριο, μοντέλο

ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΛΛΙΑΝΙΩΤΗΣ

Διακονεί ως σχολικός σύμβουλος την Β΄ Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Κοζάνης. Σπούδασε Παιδαγωγικά και Ιστορία. Ασχολείται με τη φύση και τον πολιτισμό.

Ορυχεία χρωμίου, αμιάντου και λιγνίτη, υδροηλεκτρικά φράγματα, γεωτρήσεις ή μάστευση επιφανειακών υδάτων κι ανεμογεννήτριες άλλαξαν κι αλλάζουν δραστικά το φυσικό τοπίο. Ποια άραγε η επίδρασή τους στον άνθρωπο, θετική, αδιάφορη ή αρνητική; Με προέχουσα την σημαντική αυτή ερώτηση επεξεργαζόμαστε πρακτικούς τρόπους μετάδοσής της στους μαθητές.

[1] Ενδεικτική βιβλιογραφία εισήγησης Ανδρέα Αθανασιάδη (ελληνική ή σε ελληνική μετάφραση) σχετική με την ανακοίνωση:

Για διδακτική γεωγραφίας∙  γεωγραφία και μετανάστευση

Spykman Nicholas, Η Γεωγραφία της Ειρήνης, μτφρ. Παναγιώτης Κελάνδριας, Παπαζήση, Αθήνα 2004

Κατσίκης Απόστολος, Διδακτική της Γεωγραφίας. Επιστημονική θεώρηση, γεωγραφική γνωστική τεκμηρίωση, Τυπωθήτω, 2η έκδ., Αθήνα 2005

Συρίγος Άγγελος, «Η Ελλάδα και τα μεταναστευτικά ρεύματα», στο Πάνος Καζάκος κ.ά. (επιμ.), Η Ελλάδα στον κόσμο της. Μεταξύ ρεαλισμού και ανεδαφικότητας στο διεθνές σύστημα, Πατάκη, Αθήνα 2016, σ. 155-195

Χατζηβασιλείου Ευάνθης, «Η γεωγραφία και οι μεταλλαγές της: μια χώρα στο σταυροδρόμι των κόσμων», στο Πάνος Καζάκος κ.ά. (επιμ.), Η Ελλάδα στον κόσμο της. Μεταξύ ρεαλισμού και ανεδαφικότητας στο διεθνές σύστημα, Πατάκη, Αθήνα 2016, σ. 103-125

Χατζημιχάλης Κωστής, Ζητήματα γεωγραφίας κατάλληλα για μη γεωγράφους, Νήσος, Αθήνα 2016

Για Μέση Ανατολή, Ισλάμ, Ισλαμισμό και Ισλαμικό Κράτος

Cockburn Partic, Η επιστροφή των Τζιχαντιστών. Το Ισλαμικό Κράτος και η νέα εξέγερση των Σουνιτών, μτφρ. Κωνσταντίνος Γεώρμας, Μεταίχμιο, Αθήνα 2014

Harman Chris, «Ο Προφήτης και το Προλεταριάτο. Ριζοσπαστικό Ισλάμ, Ιμπεριαλισμός και Αριστερά», στο Πάνος Γκαργκάνος, Νίκος Λούντος, Λέανδρος Μπόλαρης  (επιμ.), Η πάλη ενάντια στην Ισλαμοφοβία, μτφρ. Λέανδρος Μπόλαρης, Νίκος Λούντος, Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2015, σ. 13-141

Huntington Samuel, Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης, μτφρ. Σήλια Ριζοθανάση, Πατάκης, Αθήνα 2017 (κυκλοφόρησε στα ελληνικά και από τις εκδόσεις TerzoBooks)

Roy Olivier, Η τζιχάντ και ο θάνατος, μτφρ. Κίττυ Ξενάκη, Πόλις, Αθήνα 2017

Roy Olivier, Οι αυταπάτες της 11ης Σεπτεμβρίου. Στρατηγική και τρομοκρατία, μτφρ. Νίκος Ζαρταμόπουλος, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 2003

Wallerstein Immanuel, Σύγκρουση πολιτισμών; Η μεγάλη εικόνα και το μελλοντικό σύστημα, μτφρ. Σπύρος Μαρκέτος – Ελίνα Φωτεινού, Θύραθεν, Θεσσαλονίκη 2011

Δασκαλάκης Ιπποκράτης, «Ο πόλεμος στη Συρία. Αίτια και ρόλοι των ΗΠΑ, Ρωσίας και Τουρκίας», στο Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, Ανατολική Μεσόγειος, παρόν και μέλλον, Δημ. Ν. Παπαδήμα, Αθήνα 2017, σ. 19-62

Κυρίλλου Δήμητρα, Μέση Ανατολή. Αντίσταση στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2015

Λίβας Σωτήριος, Όψεις της Μέσης Ανατολής. Πόλεμος, ιδεολογία, θρησκεία, Παπαζήση, Αθήνα 2017

Λυγερός Σταύρος, Η ισλαμική τρομοκρατία, Πατάκη, 2η έκδ., Αθήνα 2016

Μπόση Μαίρη, Η Διεθνής Ασφάλεια στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο. Οι αραβικές εξεγέρσεις και η περίπτωση της Συρίας, Ποιότητα, Αθήνα 2014

Παπαγεωργίου Φώτης –  Σαμούρης Αντώνης, Ισλαμισμός και ισλαμοφοφία. Πέρα από την προκατάληψη, τόμος 1ος, ειδ. έκδ. Ταξιδευτής-Έθνος, Αθήνα 2015

Για αμερικανική εξωτερική πολιτική ευρύτερα με εκτενείς αναφορές στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή

Anderson Perry, Η αμερικανική εξωτερική πολιτική και οι διανοητές της, μτφρ. Ηρακλής Οικονόμου, Τόπος, Αθήνα 2017

Chomsky Noam, Παρεμβάσεις, μτφρ. Αριάνδη Αλαβάνου, Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 2009

Chomsky Noam, Ποιος κυβερνά τον κόσμο;, μτφρ. Αντώνης Καλοφύρης, Πατάκη, Αθήνα 2017

Chomsky Noam – Viltchec Andre, Η τρομοκρατία της Δύσης, μτφρ. Χρήστος Καψάλης, Ψυχογιός, Αθήνα 2014

Chossudovsky Michel, Η παγκοσμιοποίηση του πολέμου, μτφρ. Μυρτώ Πουλάκου, Δανάη Καπράνου, Πιρόγα, Αθήνα 2016

Λούλης Γιάννης, No happy end. Η πολιτική Bush σύμμαχος του Bin Laden, Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 2005

Λούλης Γιάννης, Ομπάμα. Πώς γκρεμίστηκαν οι αυταπάτες. Παρακολουθήσεις, πύραυλοι-δολοφόνοι, στήριξη δικτατόρων, Καστανιώτη, Αθήνα 2014

Παπασωτηρίου Χαράλαμπος, Αμερικανικό πολιτικό σύστημα και εξωτερική πολιτική: 1945-2002, Ποιότητα, 5η έκδ., Αθήνα 2012

Φούσκας Βασίλης, Αυτοκρατορία και πόλεμος. Η κρίση της αμερικανικής υψηλής στρατηγικής και η ανάδυση της πολυπολικότητας, Ποιότητα, Αθήνα 2009

Ετικέτες: αμίαντος, ανεμογεννήτριες, Γεωγραφία, διδακτικό σενάριο, ηλιακό σύστημα, λιγνίτης, μοντέλο, νερόλακκοι, ορυχεία, Περιβάλλον, υδροηλεκτρικά φράγματα, φωτοβολταϊκά

Τρίτη πρωί της 8ης Σεπτεμβρίου 2015 στην Αίθουσα Τελετών του 4ου Γυμνασίου Κοζάνης ο σχολικός σύμβουλος της Β΄ Περιφέρειας ΔΕ Κοζάνης Δρ. Θανάσης Καλλιανιώτης οργανώνει ημερίδα με τίτλο Συνιστώσες Σχολικής Ιστορίας.

Το πρόγραμμα, τα βιογραφικά και οι περιλήψεις των εισηγητών έχουν ως εξής:

09.45΄ – 10.00΄ Χαιρετισμοί προσκεκλημένων

10.00΄ – 10.15΄ Εμείς και οι άλλοι: η πρόκληση… Αναστασία Λούδα

10.15΄ – 10.30΄ Λογοτεχνικά  παραθέματα στην Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού

Μάριος Μώρος

10.30΄- 10.45΄ Σχολικά εγχειρίδια και γραφιδοπόλεμοι Κώστας Παυλός

10.45΄ – 11.00΄ Διάλογος ομιλητών –ακροατών επί των εισηγήσεων

11.00΄ – 11.15΄ Διάλειμμα

11.15΄ – 11.30΄ Το «απαγορευμένο» παρελθόν Ανδρέας Αθανασιάδης

11.30΄ – 11.45΄ Επιθετικότητα και πόλεμος: Ψυχολογικές όψεις Νίκος Μανώλας

11.45΄ – 12.00΄ Οι εθνικοί αγώνες των Ελλήνων Θανάσης Καλλιανιώτης (οπτική παρουσίαση)

12.00΄- 12.15΄ Καινοτόμοι νεοέλληνες εκπαιδευτικοί Θωμάς Αγραφιώτης

12.15΄ – 12.30΄ Διάλογος ομιλητών –ακροατών επί των εισηγήσεων

12.30΄ – 13.15΄Ελεύθερο Βήμα Εκπαιδευτικών

Προεδρείο: Σταματία Λαγού

1. Εμείς και οι άλλοι: η πρόκληση… Μαζί κι αγαπημένοι: Ο στόχος…. Αναστασία Λούδα

ΜS. Yπηρετεί ως Διδασκάλισσα στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης “Γ.Κονταρής”. Είναι ΠΟΔΠ 2^ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Κοζάνης

Το πρόβλημα της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού (ΣΒΕ) παρατηρείται όλο και περισσότερο στις σύγχρονες κοινωνίες με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου, αλλά και για τη διαδικασία της μάθησης.  Ο προσδιορισμός των αιτιών που ευθύνονται για την εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς εκ μέρους των παιδιών αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης πολλών επιστημονικών πεδίων.

Η πρόληψη και η αντιμετώπιση φαινομένων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού έγκειται στην εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων καθώς και καλών πρακτικών που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, τόσο στο επίπεδο του σχολείου και της οικογένειας όσο και στην κοινωνία γενικότερα.

2. Λογοτεχνικά παραθέματα στην Ιστορία Στ΄ Δημοτικού. Μάριος-Κυπαρίσσης Μώρος

Φιλόλογος Α.Π.Θ.

Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε με την εξής διαπίστωση: κανένα ποίημα δε γεννιέται σε «κενό αέρος», δηλαδή, κανένα ποίημα δεν είναι θέσαφατο και θεήλατο, παρά πρέπει να ειδωθεί στη συγχρονία του. Ο χρυσελεφάντινος πύργος των λογοτεχνών, κατασκεύασμα του fin de siecle δεν ισχύει απόλυτα∙ ο λογοτέχνης δεν είναι αποκομμένος από το σύγχρονό του κόσμο, τον οποίο προσλαμβάνει και αναπαριστά νοβελιστικά, είτε σε στίχους, είτε σε πρόζα. Επομένως, η σχέση της λογοτεχνίας με την συγχρονική της πραγματικότητα, όπως έχει δείξει η κριτική του Νέου Ιστορικισμού, αλλά και με το παρελθόν, είναι στενή, αφού από τις δύο αυτές πηγές η λογοτεχνία δανείζεται την πρώτη ύλη της.

Σκοπός, λοιπόν, της ανακοίνωσης είναι να εξετάσει τη λειτουργία των λογοτεχνικών παραθεμάτων στο βιβλίο Ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού. Σε πρώτο στάδιο, θα καταλογογραφηθούν τα ονόματα των λογοτεχνών που επιλέγονται, θα εξεταστούν οι περίοδοι στις οποίες ανήκουν τα έργα τους και κατόπιν, θα συζητηθεί η σχέση τους και του εν λόγω έργου με το κεφάλαιο στο οποίο ανήκουν και το γεγονοτολογικό του πλαίσιο, ώστε να διαφανεί η βαρύτητα του ιστορικού περιβάλλοντος στη λογοτεχνική παραγωγή. Τέλος, θα δοθεί βαρύτητα στους λογοτέχνες που δεν ανήκουν στο θεωρούμενο «κανόνα», των οποίων η μαρτυρία, κάποτε, διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από τους αντίστοιχους «κανονικούς», ενώ θα προταθεί και ένα ποίημα του Γ. Σεφέρη ως παράθεμα στο σχετικό με την Αντίσταση κεφάλαιο.

3. Σχολικά εγχειρίδια και γραφιδοπόλεμοι. Κώστας Παυλός

Ιστορικός ΑΠΘ, ΜΑ Τοπικής Ιστορίας ΠΔΜ

Οι ενασχολήσεις του εστιάζονται στην έρευνα αφώτιστων θεμάτων της τοπικής Ιστορίας και της θεωρίας της καθώς και ζητημάτων της τρέχουσας πραγματικότητας.

Η μελέτη προσεγγίζει τη δομή, το περιεχόμενο και τις ιδεολογίες των σχολικών εγχειριδίων Ιστορίας και των συμβολικών πολέμων που τα περιτριγυρίζουν.

4. Το «απαγορευμένο» παρελθόν. Ανδρέας Απ. Αθανασιάδης

Εκπαιδευτικός – συγγραφέας.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις πολιτικές ταυτότητες και επιλογές των εθνοτικών ομάδων στην περιοχή της Μακεδονίας, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, της Κατοχής του Εμφυλίου. Έχει λάβει μέρος σε ιστορικά συνέδρια ως εισηγητής, ενώ μέρος των εργασιών του είναι δημοσιοποιημένο στο διαδίκτυο.

Στην ανακοίνωση εξετάζεται η δυνατότητα παρουσίασης  της ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού εντός ευρύτερων ενοτήτων που προσεγγίζουν θεματικές ενότητες με σημαντικό βαθμό «ευαισθησίας» όπως: εθνική συγκρότηση-γηγενείς-μειονοτικοί-προσφυγικοί πληθυσμοί, εμφύλιοι, δικτατορίες, συνεργασία-αντίσταση-αντίποινα, δάνεια-εξαρτήσεις κλπ.

Προσεγγίζεται ο βαθμός δυσκολίας ανάλογου εγχειρήματος, εξετάζονται οι κίνδυνοι αλλά και οι δυνατότητες διαπραγμάτευσης των παραπάνω θεμάτων από μια σχολική τάξη, η ελκυστικότητα ή ο βαθμός εναντίωσης στα ενδιαφέροντα των συγκεκριμένων μαθητών και τα μεθοδολογικά εργαλεία που ενδεχομένως θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν υποβοηθητικά στο όλο εγχείρημα.

Τέλος παρουσιάζεται συνοπτικά η εμπειρία μιας ανάλογης προσπάθειας που έγινε σε διάφορες χρονικές περιόδους στο Δημοτικό Σχολείο Ποντοκώμης Κοζάνης.

5. Επιθετικότητα και πόλεμος: Ψυχολογικές όψεις. Νίκος Μανώλας

Σπουδαστής στο Τμήμα Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1996. Ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι η Κοινωνική Ψυχολογία (με έμφαση στα θέματα της κοινωνικής συμμόρφωσης και της υπακοής στην εξουσία), καθώς επίσης η Ιστορία, η Φιλοσοφία και η Επιστημολογία της Ψυχολογίας.

Έχει λάβει μέρος ως εισηγητής σε επιστημονικά συνέδρια. Ενδεικτικοί τίτλοι: Νεολαία – «Προβεβηκότες την ηλικίαν»: χάσμα νοοτροπίας και γλώσσας και Η κοινωνική επιρροή και η υπακοή στην εξουσία ως μέσο ερμηνείας ιστορικών γεγονότων και της κοινωνικής πραγματικότητας

6. Οι εθνικοί αγώνες των Ελλήνων: με τη βία που καταπιέζει ή με τη βία που απελευθερώνει; Θανάσης Καλλιανιώτης

Σπούδασε Παιδαγωγικά. Επίσης Ιστορία στο Τμήμα Ιστορίας του ΑΠΘ όπου εκπόνησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία.

Ασχολείται με την Ιστορία, την Οικολογία και τον Αθλητισμό (αναρρίχηση).

Η ανακοίνωση ακροβατεί ανάμεσα στους διακρατικούς και τους εμφύλιους πολέμους παρατηρώντας την επιλεκτικότητα ανάγνωσής τους. Έπειτα ετυμολογεί τη λέξη βία και τις συγγενείς της. Συγκρίνει τέλος την φρασεολογία και την ιδεολογία παραδοσιακής και αποδομητικής ιστορίας επάνω στον καμβά της δεκαετίας του 1940.

7. “Καινοτόμοι νεοέλληνες εκπαιδευτικοί, κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα: Από τη θεωρία στην πράξη” Θωμάς Αγραφιώτης

Δρ. Παιδαγωγικής-Συγγραφέας-Καραγκιοζοπαίχτης.

Η ανακοίνωση αναφέρεται σε επώνυμους και ανώνυμους Έλληνες εκπαιδευτικούς, που έδρασαν στην περίοδο 1900-1950, προσπαθώντας να καινοτομήσουν.

Ιδιαίτερα με τους Αλέξανδρο Δελμούζο-Θόδωρο Κάστανο και στο σχολείο εργασίας, τις συνθήκες που βρήκαν και τις δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν, όπως επίσης και στην έμφαση που έδωσαν για το άνοιγμα του σχολείου στη φύση.

Από τη θεωρία και την πράξη τους, θα περάσουμε με μερικά ακόμα παραδείγματα, στην αφήγηση.

8. Προεδρείο Σταματία Λαγού

MS Διδασκάλισσα.

Αποφοίτησε από το ΠΤΔΕ ΑΠΘ με άριστα. Στο ίδιο τμήμα διετέλεσε συνεργάτης στο Εικαστικό του Εργαστήρι. Διπλωματούχος του ΠΜΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ασχολείται με τη ζωγραφική, το διάβασμα και τον αθλητισμό (μπάσκετ, κολύμβηση).

Ετικέτες: βία, γραφιδοπόλεμοι, Δελμούζος, επιθετικότητα, ημερίδα, ιστορία, Κάστανος, λογοτεχνία, ψυχολογία

Ανακοίνωση του Δρ. Θανάση Καλλιανιώτη στην ημερίδα “Έμπρακτα και εικονικά πειράματα (θεωρία και δοκιμή στα Φυσικά Δημοτικού”. Οργανωμένη από τον γράφοντα και τον MSc χημικό και υπεύθυνο εργαστηρίου Φυσικής Αστέριο Ι. Κούτσιανο, πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΦΕ Κοζάνης την 12η Μαρτίου 2015. Εκφωνήθηκε από στήθους τη συνοδεία οπτικής παρουσίασης.

1. Η 15΄ ανακοίνωσή μου τιτλοφορείται απ΄ τα λόγια στα έργα των Φυσικών Δημοτικού, κατά μιαν οπτική πως από τα συνήθη και τα εύκολα οδηγούμαστε στα σπάνια και τα δυσχερή. Ωστόσο, εδώ εμφιλοχωρεί μιαν αντίφαση, καθώς ο αποτιμητής (ίσως έτσι θα ονομάζονται στο προσεχές μέλλον οι σχολικοί σύμβουλοι) σας παρωθεί σε έργα χρησιμοποιώντας όμως λόγια! Έχετε απόλυτο δίκιο! Και είναι καθ’ όλα πρεπούμενη η αναφορά σας στην λιτή παρουσία του παρόντος στα Σχολεία της υπαίθρου, αναγκαστική λόγω των έξι μόνο επιχορηγούμενων μηνιαίων εξόδων του. Γεγονός που ταυτίζεται με την αρχαιοελληνική ρήση του πολυπράγμονα Δημόκριτου ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος• ήλθες, είδες, απήλθες,[1] την οποία ξεσήκωσαν μετά, προφανώς χωρίς αναφορά στην πηγή, Λατίνοι και Βρετανοί σαν τον Σαίξπηρ, λογογράφοι και θεατρικοί συγγραφείς. Θα ήταν με βεβαιότητα θαυμαστό σε ακόλουθη σχετική μάζωξη, αν υπάρξει εκ μέρους μου, εσείς να είστε παρατηρητές κι ο ομιλών να διδάσκει σε τάξη παιδιών το μάθημα της ημέρας, στον ορισμένο χρόνο του, τις μεταβλητές που διεξέρχεται θεωρητικά εδώ. Ιδού λοιπόν η πραγματική πρόκληση για κάθε θεράποντα της αποφατικής συμβουλευτικής.

2. Τα διδακτικά πακέτα των Φυσικών των Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων τα έγραψε η ίδια ομάδα, οχτώ εκπαιδευτικοί κι ένας καθηγητής Φυσικής, που διδάσκει δασκάλους στην Αθήνα, όπως οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται.[2] Μια μερική κι εν σπουδή διαδικτυακή έρευνα δείχνει πως οι ειρημένοι εκπαιδευτικοί είναι δάσκαλοι με μεταπτυχιακό, μάλλον όλοι, δίπλωμα Παιδαγωγικών Τμημάτων,[3] ενώ ο καθηγητής Φυσικής σπούδασε Χημεία στην Αθήνα και μετά εκπόνησε διατριβή στην ίδια επιστήμη στα Γιάννενα.[4] Ο τελευταίος συμμετείχε στη συγγραφή του 1/3 των σχολικών βιβλίων, ουσιαστικά σε θέματα που γνώριζε καλά, π.χ. στα κεφάλαια της ενέργειας, των μιγμάτων και των υλικών σωμάτων. Την υπόλοιπη ύλη διεξήλθαν οι δάσκαλοι της Α/θμιας και οι καθηγητές της Β/θμιας.

3. Έχει ενδιαφέρον, από την άποψη της ιστορικής μελέτης του συρμού, ο οποίος διατυμπανίζεται σήμερα σωρηδόν από τα ΜΜΕ προς χάριν των ποικίλων ΜΚΟ και της υψηλής πολιτικής, η κατά φύλο διάκριση των συντακτών των εγχειριδίων. Εφτά άνδρες και δύο μόνον γυναίκες. Συγγραφικό ρατσισμό ίσως ονόμαζε με δυνατές δόσεις αστειότητας, κάθε φλεγόμενη φεμινίστρια που θα επιθυμούσε να ξεφύγει μαχητικά από την ανωνυμία, τη διαφόριση αυτή! Ας μνημονευτεί πως ως κριτής στο Βιβλίο Φυσικών της Ε΄ τάξης έλαβε μέρος ο Ιωάννης Μπάκανος εκ Λάβας Σερβίων, Φιλόλογος και Δρ. Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, έως πρότινος ΣΣ της ιδίας περιφερείας.

4. Οι συγγραφείς των Φυσικών Δημοτικού, γενικά όλοι οι εκπαιδευτικοί, αλλά και πληθώρα διανοούμενων θαυμάζουν ένα ιεραρχικό πρότυπο προσέγγισης της γνώσης το οποίο: φωτίζει γερά την ποιότητα και την μεθοδολογία, ενώ εξοβελίζει την ποσότητα στη σκιά. Ο γράφων ως προς το πρώτο απορεί, καθώς η ποιότητα είναι έκγονο ακραίας επιστημονικής εξειδίκευσης, κάτι που εκ των πραγμάτων λείπει από τους δασκάλους, γι’ αυτό και δίνουν βάρος στη μεθοδολογία, στο σερβίρισμα δηλαδή της γνώσης στα παιδιά. Η δυστυχής ποσότητα πάντα υποστατή των δύο για τους πολλούς. Όχι όμως για τους λίγους, ανάμεσα στους οποίους κι ο γράφων, αφού όσο περισσότερα τα δεδομένα, ιδιαίτερα στην Ιστορία, τόσο αξιόπιστη η σύγκριση και η κρίση.

5. Στο βιβλίο για το δάσκαλο, όσον αφορά στη θέση των Φυσικών Επιστημών, οι συγγραφείς παραθέτουν διάφορες γνώμες επιστημόνων ή διανοητών, της Εσπερίας επί το πλείστον, αν όχι αποκλειστικά. Π.χ. το απόσπασμα του Βρετανού Φράνσις Μπέικον «η γνώση από μόνη της είναι εξουσία». Ο γράφων συγκατανεύει βεβαίως πως αληθώς οι Δυτικοί προηγούνται από εμάς σήμερα στην τεχνολογία. Όμως ούτε πρωτοπόροι είναι ούτε έχουν ακόμα ελευθερωθεί από την «κατοχή» του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. Στον φυσικό[5] Δημόκριτο αποδίδεται η ρήση πολυνοίην ου πολυμαθίην ασκέειν χρη, δηλαδή να ασκείσαι στη νοητική αντίληψη κι όχι στις πολλές γνώσεις. Γιατί επιπροσθέτως να προσκυνούμε τους μίμους της Δύσης προς χάριν του τρέχοντος κοσμοπολιτισμού, αφού και με αυτόν πρώτοι οι στωικοί φιλόσοφοι είχαν εμπλακεί αποφθεγγόμενοι ότι κάθε άνθρωπος, Έλληνας ή βάρβαρος, ελεύθερος ή δούλος, είναι λογικό ον;[6]

6. Ναι, για τα Φυσικά μιλάμε. Ο Δημόκριτος, πατέρας της ατομικής θεωρίας. Αιτίαι ουράνιαι επιγράφεται ένα από τα έργα του, όπου ερευνά τα αίτια δημιουργίας των φαινομένων με βάση τη λογική (αιτία π.χ. για την ανακάλυψη θησαυρού είναι το σκάψιμο) και την παρατήρηση (η βροντή είναι αποτέλεσμα ανώμαλων μιγμάτων ατόμων). Φυσικόν λόγον ονομάζει την επιστημονική παρατήρηση, Physics στην αγγλική, Physik στη γερμανική η φυσική επιστήμη.[7] Δύσπιστος ο Δημόκριτος στο ιερατείο; Μάλλον. Όμως και στη Θεοσοφία διέτρεπαν οι αρχαίοι Έλληνες διανοητές, κατ΄ εξοχήν ο ειρημένος φιλόσοφος, με αναφορές στο ον και το μη ον ή στο απόφθεγμα ότι ο θεός οδηγεί τον όμοιο στον όμοιο, νοητικές σηματοδοτήσεις που μεταβάπτισε αργότερα η χριστιανική φιλοσοφία.

7. Σε τρεις βάσεις συμπύκνωσαν οι συγγραφείς τα Φυσικά του Δημοτικού: στη θεωρία διδασκαλίας, στην υπόθεση στην εκτέλεση-καταγραφή και στα συμπεράσματα. Τρίπτυχο που εφαρμόζεται και σε άλλες επιστήμες, με διάφορη βεβαίως ορολογία. Η υπόθεση κεντρίζει τη μνήμη, προκαλεί συγκρίσεις και αφήνει ελεύθερα τα χαλινά της φαντασίας. Η εκτέλεση των πειραμάτων, συνήθως πάντα εντυπωσιακή, κομίζει την αγαλλίαση στην οποία καταλήγει μέσω της χειρωνακτικής εργασίας η ταύτιση της υπόθεσης με την αλήθεια. Η συνοδευτική καταγραφή του προτσές ντύνει με επιστημονικό μανδύα το γεγονός, το δε συμπέρασμα συγκεφαλαιώνει την αρχική θεωρία με την τελική πράξη.

8. Χρειάζεται το μάθημα των Φυσικών; Η απάντηση ενός ιστορικού είναι πως κάθε γνωστική επεξεργασία ή εκάστη νοητική κατασκευή απαραίτητη, αν όχι στο παρόν, σίγουρα στο μέλλον. Στα Φυσικά του Δημοτικού περιλαμβάνουν αρκετές επιστήμες: Φυσική, Χημεία, Ανθρωπολογία, Φυτολογία, Ζωολογία κ.α. Σπουδάζει κανείς τη θεωρία και την πράξη, λαμβάνει συμβουλές ασφάλειας, επαφίεται με την πεπαλαιωμένη κι ακμάζουσα τεχνολογία κι επιπροσθέτως προεκτείνει τις μεταβλητές των Φυσικών Επιστημών (υπόθεση, παρατήρηση, πείραμα, σύγκριση, έρευνα) και στην κοινωνία.

9. Κατά ιεραρχικήν τάξιν τα εργαλεία του δασκάλου στο μάθημα των Φυσικών είναι δύο ειδών: τα θεωρητικά ΔΕΠΠΣ, το ΑΠΣ και Βιβλίο του Δασκάλου και τα πρακτικά Βιβλίο του Μαθητή και Τετράδιο Εργασιών. Τα πρώτα σπανίζουν ως έντυπα στη βιβλιοθήκη της πλειονότητας των διδασκάλων, υπάρχουν όμως ψηφιακά στο διαδίκτυο. Παρά τη χρησιμότητά τους, ελάχιστοι τα ξεφυλλίζουν, θεωρώντας τα δικαίως ως άσκηση επί χάρτου, που επιδεικνύεται σε μαχητές πρώτης γραμμής. Το Τετράδιο Εργασιών (ως πρακτικός οδηγός) και το Βιβλίο του Μαθητή (θεωρητικό υποστύλωμα) κρίνονται ευχρηστότερα. Απολύτως αναγκαίο φαίνεται στην πρώτη ματιά το πρώτο. Πώς θα το δουλέψει ο δάσκαλος εξαρτάται από ποικίλα συμπαρομαρτούντα. Ορθή πάντως κρίνεται η χρήση αμφοτέρων, για να μην παγιώνεται ένας και μόνον γνωσιακός μονόδρομος.

10. Στο μάθημα των Φυσικών για τα περισσότερα κεφάλαια, εκτός από ευχής έργον, κρίνεται πρόσφορη η ομαδική διάταξη των θρανίων. Αυτή η χωρική κατανομή βοηθάει στα πειράματα, αλλά και στην πρακτική επεξεργασία του μαθήματος, ενώ κερδίζεται διδακτικός χρόνος. Οι ομάδες συνεργάζονται μεταξύ τους ως προς τη δημιουργία υποθέσεων, την οποία ανακοινώνει ένας κάθε φορά. Εκτελούν μαζί τα πειράματα, καταγράφουν εγειρόμενα ζητήματα και το τελικό συμπέρασμα. Τελευταίος για ό,τι πρόβλημα προκύπτει είναι ο δάσκαλος, ο οποίος βεβαίως κινείται αφανώς, άσχετα αν δεσπόζει στην πραγματικότητα όλων. Εννοείται πως η ομαδική δουλειά, παρά τις θεωρητικές ευλογίες, δεν είναι το μοναδικό διδακτικό μοντέλο.

11. Η νέα, για την ακρίβεια σχετικά νέα, αντίληψη στο μάθημα των Φυσικών είναι η απλοποίηση των πειραμάτων. Σχεδόν όλα γίνονται με υλικά που φέρνουν τα παιδιά από το σπίτι. Με ένα λεμόνι π.χ. και ολίγο ζωμό από βρασμένο κόκκινο λάχανο εξερευνούν οι μαθητές το πεδίο των οξέων και των βάσεων. Για να γίνει μέρος της Επιστήμης στα μάτια των μαθητών η παιγνιώδης (φαινομενικά) χρήση των απλών αυτών υλικών, χρειάζεται οπωσδήποτε έναν θεωρητικό επικαλυπτικό μανδύα ή μία εις βάθος ανάλυση –ο πρώτος είναι ευκολότερος από το δάσκαλο, ο δεύτερος εναπόκειται στην αγάπη του για το μάθημα. Σε μερικές περιπτώσεις εδώ, όσον αφορά π.χ. τις χημικές ουσίες, είναι αναγκαία η εντατική προσοχή του διδασκάλου: να επιβλέπει ως υψιπετών αετός μιαν επί γης παρέλαση.

12. Οι οδηγίες στο Βιβλίο του Δασκάλου για τα πειράματα των Φυσικών είναι αρκετά κατατοπιστικές. Όμως ως προς την εύρεση κι άλλων αντίστοιχων απλόχερη αρωγή προσφέρει σήμερα ο παγκόσμιος ιστός, π.χ. ο θυγατρικός τόπος YouTube της αμερικανικής διαδικτυακής αυτοκρατορίας Goggle. Στον απαιτητικό τομέα της Οπτικής και συγκεκριμένα στη διάθλασή του φωτός εντυπωσιακότερη είναι η μίμηση απλών πειραμάτων που ευρίσκονται στο διαδίκτυο,[8] παρά η πιστή ακολουθία όσων διατυπώνονται στο Βιβλίο του Δασκάλου.[9] Φυσικά είναι επιθυμητή κάθε διασκευή εκ μέρους του διδάσκοντα.

13. Είναι αμφίβολο, αν τα σημερινά όργανα και υλικά της Φυσικής και της Χημείας, που ευρίσκονται σε προθήκες κι αποθήκες Δημοτικών Σχολείων, λειτουργούν. Τα συνθετικά πολυμερή εξαρτήματά τους (ημι)διαλύθηκαν από το βάρος του χρόνου, ενώ τα γυάλινα έχουν υποστεί ακρωτηριασμούς. Μια επισκευή ή αντικατάσταση όλων προβάλλει ως σύνθετο ζητούμενο. Τα πειράματα επίδειξης με υλικά του εργαστηρίου είναι εξαιρετικά. Τέτοια θα παρουσιαστούν μπροστά σας ζωντανά από τον έτερο ομιλητή ή, ορθότερα πειραματιστή, τον Αστέριο Κούτσιανο. Προκαλούν εντύπωση ως άκρως θεαματικά, όχι, ίσως, τόσο για τα αποτελέσματα που επιφέρουν, αλλά κυρίως για τα φουτουριστικά τους γεωμετρικά σχήματα και την ασυνήθιστη για την καθημερινότητα μορφή τους.

14. Κατά σειρά σπουδαιότητας, σύμφωνα με τη γνώμη του γράφοντος, εκκινούμε από τα πειράματα με απλά μέσα (επενδύοντάς τας όμως με λεκτική επιστημοσύνη). Έπειτα περνάμε στα θεαματικά της επίδειξης. Απομένουν τελευταίες οι προσομοιώσεις, απολύτως αναγκαίες, φορές για το κέρδος του χρόνου και την επαφή με την τεχνολογία, και πάντα για ορισμένα, συνήθως μη κατ΄ ευχήν γενόμενα, πειράματα, όπως η ανασύνθεση του λευκού φωτός, τα οποία προτείνονται στο Τετράδιο Εργασιών.[10] Για την επιτυχία του αναφερομένου πειράματος,[11] όπως επίσης κι άλλων, καταφεύγει κανείς αναγκαστικά σε ψηφιακούς τόπους με διαδραστικές προσομοιώσεις, όπως η Εκπαιδευτική Τεχνολογία περί Φυσικής (Physics Education Technology), γνωστότερη ως PhET.[12]

15. Αναντίρρητα τα πειράματα των Φυσικών Επιστημών θέλγουν τους μαθητές, προ πάντων όταν τα πραγματοποιούν μόνοι τους. Και ποιον δεν θέλγει η πράξη! Στον Δημόκριτο ανήκει το εδάφιο λόγος έργου σκιή, δηλαδή τα λόγια είναι η σκιά των έργων, αλλά το εξέφρασε με λόγια. Ψιττακίζοντας πράττει το ίδιο σήμερα κι ο γράφων. Μίλησε για τα έργα μόνον με λόγο, ελπίζοντας με τον Ορθό. Δέσποζαν στην παλαιά λογοτεχνία ο συγγραφέας και το κείμενό του, ενώ ως υπόβαθρο μόνο θεωρούταν ο αναγνώστης.[13] Σήμερα ανετράπη το αξίωμα, και στο επίκεντρο βρίσκεται ο αναγνώστης, δηλαδή οι ακροατές, εσείς.

Είμαι στη διάθεσή σας!

Υ.Γ. Οι αριθμοί του κειμένου αντιστοιχούν στις διαφάνειες της οπτικής παρουσίασης. Ευρίσκεται στο σύνδεσμο https://drive.google.com/file/d/0B0nFJ7A1flyDN3RWWmZhX2hHbHM/view?usp=sharing

Το πρόγραμμα της ημερίδας είχε ως εξής:

09.05΄ -09.50΄ Απ’ τα λόγια στα έργα των Φυσικών Δημοτικού Θανάσης Καλλιανιώτης

09.50΄ -10.00΄ Διάλειμμα

10.00΄-11.40΄ Έμπρακτα πειράματα στο Δημοτικό Αστέριος Κούτσιανος

10.40΄ -11.50΄ Διάλειμμα

11.50΄ -12.30΄ Εικονικά πειράματα στο Δημοτικό Αστέριος Κούτσιανος

12.30΄ -13.15΄ Αθροιστική αναπόληση Θανάσης Καλλιανιώτης – Αστέριος Κούτσιανος

Σημειώσεις

[1] Προσωκρατικοί, Δημόκριτος, Αποσπάσματα, τ. Α΄-Β΄, Κάκτος, Αθήνα 1995, τ. Α΄, σ. 290. Επίσης Σαραντάκος Νίκος, Ήλθον, είδον και…;, https://sarantakos.wordpress.com/2010/02/02/venividivici και Νickel,  Ήλθον, είδον και απήλθον, http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?5526-%CE%89%CE%BB%CE%B8%CE%BF%CE%BD-%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%BF%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CF%80%CE%AE%CE%BB%CE%B8%CE%BF%CE%BD

[2] Φυσικά (Ε Δημοτικού), http://ebooks.edu.gr/modules/document/document.php?course=DSDIM-E107&download=/4bdaa3d821e1 και Φυσικά (ΣΤ Δημοτικού), http://ebooks.edu.gr/modules/document/document.php?course=DSGL101&download=/4bd81dceerdk

[3] Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες, http://www.dfe.gr/profile/NekthariosTsaglihotes

[4] Καλκάνης, Γεώργιος Θ., http://www.biblionet.gr/author/39963/%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%82

[5] Λεξικό Liddell Scott Κωνσταντινίδου, http://myria.math.aegean.gr/lds/data/volD/pdf/pg_0590.pdf

[6] Lesky Albin, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, μετ. Αγαπητός Τσοπανάκης, 5^η έκδ., Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη 1983, σ. 937

[7] Προσωκρατικοί, ό.π., τ. Α΄, σ. 62, 89, 101

[8] Water Lens – Very easy optics experiment, https://www.youtube.com/watch?v=FFWNvcjEjDQ

[9] Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού, Ερευνώ και ανακαλύπτω, Βιβλίο Δασκάλου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, χ.χ., σ. 207

[10] Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού, Ερευνώ και ανακαλύπτω, Τετράδιο Εργασιών, ΙΤΥΕ «Διόφαντος», Αθήνα χ.χ. σ. 145

[11] Έγχρωμη όραση, https://phet.colorado.edu/el/simulation/color-vision

[12] PhET, Interactive simulations, https://phet.colorado.edu/el

[13] Αριστοτέλης, Ρητορική, μετ. Ηλίας Ηλιού, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα χ.χ., σ. 35 και Παρίσης Ιωάννης –Παρίσης Νικήτας (1999), Λεξικό λογοτεχνικών όρων, ΙΤΥΕ «Διόφαντος», Αθήνα 2012, σ. 12

Ετικέτες: Δημόκριτος, ΕΚΦΕ, ημερίδα, Φυσικά