περίληψη
Α. προσυγγραφικό στάδιο:
- Πρώτη ανάγνωση του κειμένου, αργά και προσεκτικά, για να βρεθεί το Θεματικό Κέντρο (Θ.Κ)
- Δεύτερη ανάγνωση του κειμένου κατά παράγραφο:
α. διαβάζω
β. υπογραμμίζω
γ. κατανοώ
δ. διατυπώνω το νόημα με απλά λόγια
ε. βγάζω διευρυμένο πλαγιότιτλο – συμπυκνωμένο νόημα της παραγράφου
- Ο διευρυμένος πλαγιότιτλος αποτελεί φράση – πρόταση με ολοκληρωμένο νόημα, διότι, πρόκειται να αποτελέσει περίοδο λόγου στη μελλοντική μου περίληψη
- Κάποτε μπορεί να αντιμετωπίσω το κείμενο και κατά ενότητα, ενώνοντας 2-3 παραγράφους που έχουν νοηματική συνάφεια και βγάζοντας ένα ενιαίο νόημα.
- Εντοπίζω τις διαρθρωτικές λέξεις καθώς και τις φράσεις με τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή του ευρύτερου κειμένου. Βρίσκω τις νοηματικές σχέσεις που σημαίνουν και τις μεταφέρω στο κείμενο της περίληψης.
- Δημιουργία πρώτα μιας προφορικής περίληψης. Είναι αναγκαία η συνολική γνώση και εποπτεία του κειμένου, των βασικών ιδεών, της δομής και των νοηματικών του συνδέσεων και έπειτα περίληψη στο πρόχειρο
- Συγγραφικό στάδιο:
- Συνδέουμε τα μικρά συμπυκνωμένα νοήματα που γράψαμε (= διευρυμένοι πλαγιότιτλοι), αξιοποιώντας τις διαρθρωτικές λέξεις – φράσεις που έχουμε υπογραμμίσει, για να αποδώσουμε τη δομή της σκέψης και την οργάνωση του λόγου του συγγραφέα.
- Στη θεματική περίοδο της περίληψης μας παρουσιάζουμε το θεματικό κέντρο του κειμένου . ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ (στο μέτρο του δυνατού) αναφορικές προτάσεις και ρήματα
- ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ την κατάχρηση διαρθρωτικών ρημάτων (τονίζει, υπογραμμίζει, προσθέτει, συμπληρώνει κτλ), καθώς και λέξεων που δηλώνουν χρονική συνέχεια (έπειτα, στη συνέχεια, ταυτόχρονα κτλ).
- Χρησιμοποιούμε όρους του κειμένου. Δεν αντιγράφουμε ποτέ αυτούσιες εκφράσεις ή προτάσεις
- Δεν κρίνουμε τις απόψεις του συγγραφέα
- Δε μιμούμαστε το ύφος του συγγραφέα
- Δεν προσθέτουμε δικά μας σχόλια στην περίληψη
- Δεν διατυπώνουμε δικά μας συμπεράσματα
- Δε γράφουμε παραδείγματα, παρά μόνο υπό προϋποθέσεις
- Πιθανή αρχή της περίληψης: «Στο κείμενο αυτό ο Χ / ο συγγραφέας πραγματεύεται / διερευνά…+ (Θ.Κ)»
- ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ, στόχος μας είναι να αποδώσουμε τις σημαντικές ιδέες του κειμένου και τον τρόπο (τη μέθοδο) με τον οποίο τις συνδέει ο συγγραφέας.
- ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ τη χρήση καθημερινού ή προφορικού λεξιλογίου.
Γ. ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ:
- Περιεχόμενο: μεταφορά των βασικών ιδεών του κειμένου (= θεματικές περίοδοι και κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες της κάθε παραγράφου)
- Δομή: οι περίοδοι λόγου (τα βασικά νοήματα της περίληψης) πρέπει να χαρακτηρίζονται από συνοχή νοηματική και εκφραστική, δηλαδή να συνδέονται μεταξύ τους και να υπάρχουν αντίστοιχες διαρθρωτικές λέξεις, αντωνυμίες, λέξεις – κλειδιά.
- Έκφραση: Να υπάρχει εκφραστική αυτονομία και να μη χρησιμοποιούνται αυτούσιες φράσεις του αρχικού κειμένου (εξαιρούνται οι λέξεις – κλειδιά που είναι απαραίτητες για την κατανόηση του κειμένου).
Να μη γίνεται κατάχρηση του πλάγιου λόγου («ο συγγραφέας πιστεύει, νομίζει, ισχυρίζεται…» κ.λ.π)
- Έκταση: Να μην ξεπερνά κατά πολύ το όριο των επιτρεπόμενων λέξεων