Η παράγραφος μπορεί να αναπτυχθεί με τους εξής τρόπους :
- με παραδείγματα : η θεματική περίοδος αναπτύσσεται με συγκεκριμένα παραδείγματα . « H νευρικότητα και η αμηχανία της ήταν φανερές. H κοπέλα στο λεωφορείο είχε αγωνία για το πού θα κατέβει, για το κάθε πότε περνάει το λεωφορείο, για το πόσο κόσμο έχει… Ρωτούσε συνεχώς τους διπλανούς της και είχε την αγωνία ενός ταξιδιώτη σε ξένη χώρα που φοβάται ότι θα χάσει τη σωστή στάση. Ήταν, βεβαίως, φανερό ότι δεν έμπαινε συχνά σε κάποιο από τα Mέσα Mαζικής Mεταφοράς.»
- με αιτιολόγηση : στη θ. π. εκφράζεται μια άποψη που στη συνέχεια στηρίζεται και αιτιολογείται με επιχειρήματα .
«Η ανάγνωση και η μελέτη βιβλίων, εφόσον αυτά ανταποκρίνονται στην ψυχική διάθεση και ικανοποιούν τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του ανθρώπου, είναι ένας πολύ καλός τρόπος ψυχαγωγίας. Το βιβλίο ψυχαγωγεί τον αναγνώστη, επειδή του μεταδίδει έντονες συγκινήσεις. Μεταφέροντάς τον νοερά σε κόσμους φανταστικούς τον αποσπά από την ανιαρή και – συχνά – πληκτική πραγματικότητα και του υποβάλλει συναισθήματα χαράς ή λύπης που «καθαίρουν» την ψυχή του. Τέλος, με την ανάγνωση και τη μελέτη βιβλίων ο άνθρωπος αποκτά γνώσεις για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του, οι οποίες συχνά, πέρα από την πνευματική απόλαυση, του προσφέρουν και ένα αίσθημα αισιοδοξίας. Για όλους αυτούς τους λόγους το βιβλίο είναι ένα από τα σπουδαιότερα ψυχαγωγικά μέσα. » - με διαίρεση : διαιρείται στα επιμέρους συστατικά της μια έννοια που παρουσιάζεται στη θ. π..
«. Οι άνθρωποι μπορούν να μοιραστούν σε δύο κατηγορίες : στους «ανθρώπους του ναι» και τους «ανθρώπους του όχι». Οι πρώτοι, όταν προκαλούνται να εκδηλωθούν, αυθόρμητα συμπεριφέρονται θετικά, έστω και αν αργότερα, άμα καλοσκεφτούν και ζυγίσουν πιο ψύχραιμα τα δεδομένα, νικηθούν από τις αμφιβολίες ή τις δυσκολίες και αναθεωρήσουν την αρχική τους τοποθέτηση. Το «ναι» έρχεται εύκολα και τις περισσότερες φορές στο στόμα τους.[…] Αντίθετα, οι άνθρωποι της άλλης κατηγορίας αρχίζουν πάντα με το «όχι», η άρνηση είναι κατά κανόνα η πρώτη αντίδρασή τους, ακόμα και όταν έπειτα από ψυχραιμότερη κρίση […] φανούν υποχωρητικοί. Αυτοί ξεκινούν αρνητικά […]Νομίζει κανείς ότι, στην κάθε περίπτωση, έχει να κάμει με ένα εντελώς διαφορετικό ψυχικό κλίμα. Εκεί αιθρία, ανοιχτός ορίζοντας, κάτι το μαλακό και το λείο. Εδώ συννεφιά, κλεισούρα, κάτι το σκληρό και το τραχύ»
4.με σύγκριση – αντίθεση : δύο έννοιες, πρόσωπα ή πράγματα συγκρίνονται στη θ.π. με αναφορά στις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Όταν αντιπαραβάλλονται το ένα με το άλλο, τονίζονται οι διαφορές τους
«Ένα χάσμα χωρίζει το Σωκράτη από τους σοφιστές. Ο Σωκράτης ζητούσε τη μία και καθολική έννοια, τη μία και καθολική αλήθεια, ενώ οι σοφιστές υποστήριζαν τις πολλές γνώμες για το ίδιο πράγμα. Επίσης και στον τρόπο της ζωής υπάρχει ριζική αντίθεση μεταξύ σοφιστών και Σωκράτη. Οι σοφιστές ήταν έμποροι γνώσεων, ενώ ο Σωκράτης υπήρξε ένας άμισθος δάσκαλος και ερευνητής της αλήθειας. Το μόνο κοινό μεταξύ των σοφιστών και του Σωκράτη ήταν ότι κι αυτός κι εκείνοι διαπίστωσαν ότι η παραδεδομένη μόρφωση και παιδεία δεν ήταν αρκετή για την εποχή τους.»
5.με ορισμό : στη θ.π. δίνεται ο ορισμός μιας έννοιας που στη συνέχεια γίνεται πιο σαφής με την αναφορά της γενικής κατηγορίας στην οποία ανήκει αλλά και με τη διαφοροποίησή της από άλλες έννοιες της ίδιας γενικής κατηγορίας.
« Συνήθως μιλώντας για δημοκρατία εννοούμε το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία απορρέει και ασκείται από τον λαό. Πρόκειται δηλαδή για εκείνο το σύστημα πολιτικής οργάνωσης στο οποίο ο λαός συμμετέχει στη λήψη των αποφάσεων, που καθορίζουν τη ζωή του. Η συμμετοχή αυτή στην εποχή μας πραγματοποιείται μέσω αιρετών αντιπροσώπων. Οι τελευταίοι είναι υποχρεωμένοι να κινούνται στα πλαίσια των νόμων και του δημοκρατικού Συντάγματος, ώστε να αποφεύγεται η αυθαιρεσία. Παράλληλα, υπάρχουν θεσπισμένοι μηχανισμοί ελέγχου (Βουλή, Τύπος κ.λ.π.), ενώ η διάκριση των εξουσιών προστατεύει από ενδεχόμενα φαινόμενα αυταρχισμού της εξουσίας.”
- με αναλογία : δηλ. παρουσίαση μιας ομοιότητας ανάμεσα σε 2 ή περισσότερα πράγματα με παρομοίωση ή παραλληλισμό.
« Μια ανθρώπινη ψυχή χωρίς την πρέπουσα παιδεία μοιάζει με ένα μάρμαρο λατομείου, που δεν αποκαλύπτει καμιά από τις ομορφιές του, ως τη στιγμή που η τέχνη του μαρμαρά αποκαλύψει τα χρώματα και φέρει στο φως κάθε απόχρωση, κηλίδα και φλέβα που περνά μέσα απ’ τον κορμό του. Με τον ίδιο τρόπο και η παιδεία, όταν επενεργήσει πάνω σ’ ένα έξοχο πνεύμα, μας αποκαλύπτει όλες τις κρυφές αρετές και τα προτερήματά του, που χωρίς μια τέτοια βοήθεια δε θα μπορούσαν να βγουν στο φως.”
»
- με σχέση αιτίου – αποτελέσματος : η θ.π. αναλύεται με παρουσίαση των αιτίων και των συνεπειών ενός γεγονότος ή φαινομένου .
«Πολύ σοβαρό είναι και το πρόβλημα του σωστού προσανατολισμού των νέων. Το πρόβλημα αυτό, αν και υπήρχε για τους νέους όλων των εποχών, στις μέρες μας εμφανίζεται οξύτερο. Αυτό οφείλεται από τη μια στις γρήγορες εξελίξεις που άλλαξαν ριζικά τις συνθήκες της ζωής, και από την άλλη στην ανεπάρκεια πολλών παραδοσιακών αξιών και προτύπων ζωής να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος τις αμφισβητεί και τις απορρίπτει. Αποτέλεσμα είναι να λείπουν από τη ζωή των νέων σταθερές αξίες, στόχοι και ιδανικά που θα τους κατευθύνουν.»