Ημέρα: 16 Μαρτίου 2022

 

https://www.argiro.gr/2019/03/kura-sarakosti-pampalaio-ethimo-kai-suntagi/

Το έθιμο της κυρά-Σαρακοστής είναι από τα παλιότερα έθιμα που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα, σήμερα όμως λίγο πολύ ξεχασμένο. Χρησίμευε πάντα ως ημερολόγιο για να μετράμε τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα, καθώς η κυρά-Σαρακοστή έχει 7 πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της περιόδου της Σαρακοστής. Πρόκειται για ένα έθιμο που τείνει στις ημέρες μας να εκλείψει, ενώ παλαιότερα το συναντούσαμε σε όλο τον ελλαδικό χώρο με διάφορες παραλλαγές και χρησιμοποιούνταν ως ημερολόγιο που μετρούσε τις εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής.

Η κυρά-Σαρακοστή, στις περισσότερες περιοχές, ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά, που απεικόνιζε μια γυναίκα, που έμοιαζε με καλόγρια, με 7 πόδια, σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται, ένα σταυρό γιατί πήγαινε στην εκκλησία και χωρίς στόμα γιατί νηστεύει. Στο τέλος κάθε εβδομάδας, αρχής γενομένης από το Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα, της έκοβαν ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή καρύδι (περιοχή της Χίου), το οποίο τοποθετούσαν μαζί με άλλα. Όποιος το έβρισκε θεωρούνταν τυχερός και γουρλής. Σε κάποιες περιοχές, το έβδομο πόδι το τοποθετούσαν μες στο ψωμί της Ανάστασης και όποιος το έβρισκε του έφερνε γούρι.

Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, η κυρά-Σαρακοστή φτιάχνεται από ζυμάρι με απλά υλικά και, κυρίως, πολύ αλάτι για να μη χαλάσει. Εξάλλου, δεν τρωγόταν, αφού χρησιμοποιούνταν ως ημερολόγιο. Αλλού πάλι, την έφτιαχναν από πανί και τη γέμιζαν με πούπουλα.

Στον Πόντο, η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που το κρεμούσαν απ’ το ταβάνι και πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα. Εδώ το έθιμο ονομαζόταν “Κουκουράς”, ο οποίος ήταν και ο φόβος των παιδιών!

Για το έθιμο της κυρα-Σαρακοστής έχουν γραφτεί οι παρακάτω στίχοι:

Την κυρά Σαρακοστή
που ‘ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν’
με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν’ ένα τη βδομάδα
μέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά.
.
(Στιχουργός: Πόλυ Βασιλάκη)

.

Ας περπατήσουμε σαν την κυρα Σαρακοστή!

Μα, πως, καταφέρνει και περπατάει με 7 πόδια;

 

 

Ας την ζωγραφίσουμε όπως την φανταζόμαστε.

Ο αριθμός 7

Τραγουδάμε το τραγούδι “είμαι η Κυρά Σαρακοστή”

 

 

Πρόκειται για ένα πολύ αγαπημένο θέμα, γιατί ανακαλύπτεις   το τι κρύβει κάθε παιδάκι στην ψυχούλα του….θετικά αλλά και αρνητικά συναισθήματα…Ένα θέμα πολύ επίκαιρο ιδίως αυτήν την εποχή, που η πανδημία του κορονοϊού  δημιουργεί πολλά, ανάμεικτα , δυσάρεστα συναισθήματα στα παιδιά (φόβου, λύπης, στεναχώριας, ανασφάλειας, θυμού κλπ.). Οι παρακάτω δραστηριότητες,  παρόλο που πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο, βοηθούν  τα παιδιά  να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα τους, να τα κατανοήσουν, να τα εκφράσουν με σκοπό να μάθουν να τα διαχειρίζονται. 

 

Με αφορμή τον Αρλεκίνο από το ομώνυμο παραμύθι της αγαπημένης Ζωρζ Σαρή, στα πλαίσια της θεματικής μας για τις Απόκριες, συζητήσαμε τα συναισθήματα του κεντρικού ήρωα. Αυτή η συγκινητική ιστορία προκάλεσε πλήθος συναισθημάτων και όλοι μαζί προσπαθήσαμε να τα αναγνωρίσουμε.

 

Στο ολοήμερο τα παιδιά  με την καθοδήγηση της κυρίας Κατερίνας δημιούργησαν έναν δικό τους κλόουν που τον ονόμασαν “γλυκούλη”.

Ο γλυκούλης ποτέ ήταν χαρούμενος κ πότε λυπημένος.

Τι ήταν άραγε αυτό που θα μπορούσε να τον κάνει να νιώσει χαρά και τι αυτό που τον κάνει λυπημένο; τα παιδιά κατέγραψαν σε χάρτινα πιατάκια τι τους προκαλεί φόβο και τι τους προκαλεί θυμό. Οι απαντήσεις ήταν ενδιαφέρουσες.

Ύστερα όλοι μαζί συνέθεσαν το δράκο των αρνητικών συναισθημάτων.

Δίπλα στο δράκο έβαλαν το δέντρο της αγάπης, μέσα σε κάθε καρδούλα τα παιδιά ζωγράφισαν τα πρόσωπα που αγαπούν.

Αλλά και το κέικ της χαράς που είναι συνταγή με εγγυημένη επιτυχία.

Εσείς γνωρίζατε ότι το γέλιο είναι το καλύτερο φάρμακο;

Ένα αστείο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα.

Και ο Μάρτης έχει συναισθήματα!

Είναι λίγο ιδιότροπος μήνας.

Τα παιδιά εμπνεύστηκαν από τον γλυκούλη κλόουν κι έφτιαξαν ένα όμορφο παραμύθι με τίτλο “τα γενέθλια του γλυκούλη”