·        στα δικά τους λάθη

Τα λάθη των Αθηναίων θα πρέπει να χρεωθούν κυρίως στην ηγεσία τους, καθώς δεν προβλέπουν τις κινήσεις του εχθρού, αλλά με εγκληματική αμέλεια τού έχουν παραχωρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, χάνοντας τη χρυσή ευκαιρία να τον προκαλέσουν σε μια ναυμαχία ανοιχτά στο Αιγαίο, όπου μπορούν να εκμεταλλευτούν την ποιοτική και ποσοτική τους υπεροχή στο ναυτικό τομέα

Έχουν αφήσει απροστάτευτα στον Ελλήσποντο τα εμπορικά τους πλοία, τα οποία αποτελούν τη μοναδική πηγή τροφοδοσίας της Αθήνας εδώ και δέκα χρόνια, από τότε που οι Σπαρτιάτες έχουν οχυρώσει τη Δεκέλεια, μετά την προδοσία του Αλκιβιάδη (415 π.Χ.)

Ο Κόνων αγκυροβολεί σε λάθος θέση, η οποία δεν προσφέρει ασφάλεια σε περίπτωση επικείμενης επίθεσης του εχθρού, αλλά και η ανάγκη απομάκρυνσης για  λόγους ανεφοδιασμού (καθοριστικός παράγοντας για τη συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων την εποχή εκείνη) οδηγεί στην εγκατάλειψη των πλοίων και στη συνακόλουθη χαλάρωση της πειθαρχίας.

Ούτε όμως οι νεοεκλεγέντες στρατηγοί διαθέτουν καλύτερες ικανότητες, οι οποίοι δεν μπαίνουν καν στον κόπο να εξετάσουν τις εύστοχες παρατηρήσεις –  συμβουλές που επανειλημμένα τους προσέφερε ο Αλκιβιάδης, είτε γιατί επηρεάστηκαν από το σκοτεινό πολιτικό παρελθόν του, αλλά κυρίως από έπαρση και αλαζονεία για την  νεοαποκτηθείσα ηγετική τους θέση. Ο εγωισμός τους αυτή την κρίσιμη στιγμή άφησε να χαθεί η τελευταία ευκαιρία να αποτρέψουν οι Αθηναίοι το μοιραίο αποτέλεσμα.

Δεν αναλαμβάνουν  καμιά πρωτοβουλία, αλλά επί πέντε συνεχείς ημέρες προβαίνουν στις ίδιες λανθασμένες κινήσεις χωρίς οργάνωση και μεθοδικότητα, χωρίς να προστατεύονται με κάποιο σύστημα αντικατασκοπείας και χωρίς να μπορούν να υποψιαστούν τις κινήσεις του αντιπάλου.

Αντίθετα τις ερμηνεύουν λανθασμένα   έχοντας υπερβολική αυτοπεποίθηση, που φτάνει στα όρια της ανοησίας, περιφρονούν και υποτιμούν την αδράνεια του Λυσάνδρου, πέφτοντας στην καλοστημένη παγίδα που υπομονετικά τους έχει στήσει.

Το ένδοξο   παρελθόν του αθηναϊκού στόλου και ο μεγάλος αριθμός τους όμως δεν προεξοφλεί την νίκη: οι Αθηναίοι έκαναν το μεγάλο λάθος να επαναπαυτούν στις δάφνες τους.

·        στην υπεροχή του αντιπάλου

Η επιτυχία οφείλεται σε ένα εξαίρετο συνδυασμό ικανού ηγέτη και πειθαρχημένου στόλου. Ο Λύσανδρος επινόησε ένα σχέδιο υπολογισμένο στην τελευταία του λεπτομέρεια και στηρίχτηκε στις βασικές αρχές της σπαρτιατικής κοινωνίας  (τυφλή υπακοή και πειθαρχία), που του επέτρεψαν να εφαρμόσει τις ηγετικές του ικανότητες: οργάνωση, προγραμματισμό, μεθοδικότητα, παρατηρητικότητα, διορατικότητα.

Από την αρχή φαίνεται ότι δε φοβάται τον αντίπαλό του (ναυτικό παρελθόν, αριθμητική υπεροχή), αλλά από την πρώτη στιγμή  έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Εκμεταλλεύεται τις παραλείψεις, αδυναμίες και την υπεροψία του αντιπάλου του και του στήνει το δίχτυ – παγίδα περιμένοντας υπομονετικά ώσπου ο εχθρός να πέσει μέσα.

Προφανώς έχει άριστη γνώση του χώρου (αδυναμία προσάραξης των Αθηναίων σε ασφαλές μέρος κοντά του) και θέλει να επιβεβαιώσει την υποψία του με κατασκοπεία, και μάλιστα επαναλαμβανόμενη για να αποκλείσει την περίπτωση απλής σύμπτωσης.

Οι λεπτομέρειες μετρούν: όταν δίνει εντολή να του δώσουν οι κατάσκοποι σήμα στο μέσο της διαδρομής, θέλει να κερδίσει χρόνο όσο είναι ακόμα ημέρα και φυσικά όσο οι αντίπαλοι είναι διασκορπισμένοι. Βασικός στόχος είναι ο αιφνιδιασμός.

Ο Λύσανδρος δεν τρέφει αυταπάτες: ξέρει πολύ καλά τις δυνατότητές του, αλλά και τις δυνατότητες των Αθηναίων στη θάλασσα. Μια νίκη επί του έμπειρου πανίσχυρου αθηναϊκού στόλου σε μια σύγκρουση μέτωπο προς μέτωπο δεν είναι γι αυτόν παρά όνειρο θερινής νυκτός. Μόνο με δόλο έχει ελπίδες να νικήσει. Δημιούργησε λοιπόν τις κατάλληλες συνθήκες, έφερε τα πράγματα προς το μέρος του. Όπως και σε πολλές άλλες πολεμικές συγκρούσεις η αξιοποίηση της λογικής υπερνίκησε κάθε άλλη υπεροχή. Οι Αθηναίοι φημίζονταν και για την τεχνική και τη δύναμη.  Ο Λύσανδρος κατάφερε να ανατρέψει όλα τα προγνωστικά.

• Όπου το δέρμα του λιονταριού δεν προσαρμόζεται, πρέπει να ράβει κανείς επάνω του της αλεπούς το δέρμα.

(μεταφορικά: όπου η παλικαριά δε φέρνει αποτέλεσμα, πρέπει να χρησιμοποιείται η πανουργία).