Μοίρα – θάνατος

Συγκινητική και παραστατική είναι η περιγραφή της ανθρώπινης μοίρας που δίνεται με δυο  παρομοιώσεις. Και οι δύο είναι παρμένες από τον κόσμο της φύσης. Ο ποιητής παρακολουθώντας την εξέλιξη και κατάληξη του φυσικού βασιλείου και εκείνη του ανθρώπου εντάσσει και τη δεύτερη στην ίδια φυσική νομοτέλεια, στους νόμους της δημιουργίας, της ανάπτυξης, της παρακμής, της πτώσης και του θανάτου.

Η ματαιότητα, η προσωρινότητα, η φθαρτότητα που απορρέει από τα χωρία αυτά αφήνει μια πικρή γεύση, όμως (είναι παρήγορο;)  κι έτσι η ζωή συνεχίζεται με άλλους όμως πρωταγωνιστές.

«Καθώς των φύλλων, απαράλλαχτη κι η φύτρα των ανθρώπων:

άλλα απ’ τα φύλλα ρίχνουν οι άνεμοι στο χώμα, κι άλλα πάλε

το δάσος ξεπετά τ’ ολόχλωρο την άνοιξη παρόμοια

και των θνητών η μια ξεπέταξε κι η άλλη γενιά πεθαίνει.» Ζ 146-49

Φ 463-5 ο Απόλλωνας αρνείται να αναμετρηθεί με τον Ποσειδώνα για χάρη των θνητών που μια τρανεύουν σαν τα φύλλα των δέντρων όλο ζωή και φλόγα τρώγοντας απ’ τον καρπό της γης τους και μια πεθαίνουν κι αφανίζονται

Εκτός από τη νομοτελειακή ορθολογιστική αυτή θεώρηση του κόσμου ο ποιητής εκφράζει καθαρά μοιρολατρικές απόψεις. Η μοίρα είναι εκείνη που κυβερνά τη ζωή του ανθρώπου. Η ζωή και ο θάνατος του ανθρώπου είναι προδιαγεγραμμένα και όλες οι προσπάθειες του ανθρώπου τελικά καταλήγουν σ’ αυτό το αποτέλεσμα, αυτό που έχει προδιαγράψει η μοίρα και που δεν είναι κατ’ ανάγκη πάντοτε κακό..

Ζ 487-9 ο Έκτορας για να παρηγορήσει την Ανδρομάχη της λέει ότι δεν πρόκειται να πεθάνει, αν δεν είναι της μοίρας του· εξάλλου κανείς απ’ όσους γεννήθηκαν στον κόσμο αυτό δε γλίτωσε ποτέ του.

Υ 300-4 ο Ποσειδώνας λέει στην Ήρα και την Αθηνά ότι τον Αινεία τον ξεγέλασαν τα λόγια του Απόλλωνα, όμως εκείνος σίγουρα  δεν πρόκειται να του διώξει το χάρο. Γι’ αυτό πρέπει αυτοί να τον γλιτώσουν από το Χάρο, γιατί αν τον σκότωνε ο Αχιλλέας, θα θύμωνε ο Δίας, αφού είναι γραφτό του να ξεφύγει, για να μη σβήσει ολότελα άκληρο και ασήμαδο το γένος του Δάρδανου, που ο Δίας αγάπησε πιο πολύ απ’ όλα τα παιδιά του.

Της μοίρας τα γραμμένα…

Ε 674-5 μα του Οδυσσέα δεν του ήταν γραφτό να σκοτώσει το Σαρπηδόνα.

Μ 112-8 δεν  ήταν γραφτό του Άσιου να γυρίσει στο κάστρο της Τροίας. Σκοτώνεται στη Ν  ραψωδία.

Ρ 289-303 ο Ιππόθοος σέρνει με λουρί από τους αστραγάλους τον Πάτροκλο, αλλά τον χτυπά με το κοντάρι ο Αίας του Τελαμώνα στο κεφάλι και πετάγονται τα μυαλά του στη δέση του κονταριού, παρατά τον Πάτροκλο και ο ίδιος σωριάζεται δίπλα στο νεκρό. Δεν ήταν γραφτό του να γυρίσει στην πατρίδα του, τη Λάρισα, και να δει τους γονείς του στα γηρατειά τους, αλλά έγινε λιγόχρονος εξαιτίας του Αίαντα.

Χ 179-80 την άποψη του Δία απορρίπτει η Αθηνά, αφού το θάνατό του έχει  από χρόνια αποφασίσει η μοίρα.

Ω 83-6 η Ίριδα σταλμένη από το Δία βρίσκει τη Θέτιδα στη βαθιά σπηλιά της θάλασσας ανάμεσα στις αδερφές της να κλαίει το γιο της που η μοίρα του έγραψε να πεθάνει στην Τροία μακριά από την πατρίδα του.

Ω194-99 όταν ο Πρίαμος ρωτά τη γνώμη της Εκάβης για το μήνυμα της Ίριδας, εκείνη (στ. Ω 201-16) εκπλήσσεται από την τόλμη του να πάει μόνος του να αντικρίσει τον άνθρωπο που του σκότωσε πολλούς γενναίους γιους. Θα πρέπει να έχει καρδιά από σίδερο. Φοβάται ότι ο Αχιλλέας δε θα τον λυπηθεί, αλλά θα τον σκοτώσει, γι’ αυτό είναι προτιμότερο να τον κλαίνε από μακριά, καθούμενοι στο σπίτι τους, αφού η σκληρή του Μοίρα τού έκλωσε από τη μέρα που γεννήθηκε να τον φάνε άσπλαχνα σκυλιά μακριά από τους γονείς του έξω από την πόρτα άσπλαχνου άνδρα. Εκφράζει την ευχή να μπορούσε να του φάει το συκώτι, για να μπορέσει τουλάχιστον να πάρει το αίμα του πίσω, που δε φοβήθηκε την ώρα του χαμού του, αλλά στάθηκε μπροστά να υπερασπίσει τους Τρώες και τις Τρωαδίτισσες, χωρίς να σκεφτεί καθόλου να τραπεί σε φυγή για να γλιτώσει.

Ν 5215 το θάνατο του γιου του δεν ήταν ακόμη ώρα να τον μάθει ο Άρης, γιατί καθόταν μαζί με τους αθάνατους θεούς  στον Όλυμπο σύμφωνα με τη διαταγή του Δία.

Ψ 80-1 ο Πάτροκλος προφητεύει στον Αχιλλέα ότι η Μοίρα του του έγραψε να τον βρει ο Χάρος μπροστά στο κάστρο των Τρώων

Π 786-7 μα σύντας χίμιξε και τέταρτη, θεός λες κι ήταν, τότε

σήμανε πια ο καιρός σου Πάτροκλε να κατεβείς στον Άδη..

Η μοίρα φέρνει τα πράγματα εκεί που έχει προγραμματίσει

Ν 601-3 στον ξακουστό Μενέλαο ο Πείσανδρος χιμίζει απάνω τότε

κι η μαύρη μοίρα του τον έσπρωχνε να βρει το θάνατό του

Μενέλαε να χαθεί από το χέρι σου στην άγρια μέσα μάχη.

Χ 5-6 ενώ όλοι ο Τρώες έχουν μπει ασφαλείς στο κάστρο, τον Έκτορα τον κάρφωσε το μαύρο ριζικό του να μείνει εκεί μπροστά στην Τροία, δίπλα στη Ζερβόπορτα.

Οι ενέργειες των θεών ακολουθούν την πορεία που χάραξε η μοίρα, διευκολύνουν ή θέτουν σε εφαρμογή το έργο της.

Θ 470- 77 Ο Δίας απτόητος αποκαλύπτει τους λόγους που τους απαγόρευσε να συμμετέχουν στη μάχη, καθώς περιμένει την επομένη με μοχλό την ανδρεία του Έκτορα, που θα αφανίζει τον αργίτικο στρατό, να βάλει στη μάχη τον Αχιλλέα μετά το θάνατο του Πατρόκλου, όπως έχει ορίσει η μοίρα..

Ο 612-4 ο Δίας τιμούσε και δόξαζε τον Έκτορα που η μοίρα του έγραφε να είναι λιγόχρονος, γιατί κιόλας η Αθηνά σίμωνε τη μέρα που θα έβρισκε το θάνατο από τον Αχιλλέα

Φ 64-96 ο Αχιλλέας περιμένει το Λυκάονα κι εκείνος σαστισμένος πλησιάζει να πιάσει τα γόνατά του ποθώντας πάνω απ’ όλα να γλιτώσει το μαύρο θάνατο και την παντέρμη μοίρα. Όπως ο Αχιλλέας σήκωσε το κοντάρι να τον χτυπήσει, εκείνος έτρεξε και αρπάζει τα γόνατά του σκυφτός κι έτσι το κοντάρι έπεσε στη γη, κι ας λαχτάριζε να χορτάσει με σάρκα. Τότε ο ικέτης με το ένα χέρι του έπιασε τα γόνατα  και με το άλλο το κοντάρι και αξίωσε να τον σπλαχνιστεί, επειδή τον παρακαλούσε ως ικέτης. Συνειδητοποιεί ότι θα τον εχθρεύεται ο Δίας, για να τον ξαναρίξει, αφού έχει περάσει τόσα, για δεύτερη φορά στα χέρια του Αχιλλέα. Είναι γιος του Πριάμου από τη Λαοθόη. Τον άλλο γιο της και αδερφό του ο Λυκάονας ξέρει (;) ότι τον σκότωσε ο Αχιλλέας και ανάλογη μοίρα περιμένει και τον ίδιο, αφού δεν ελπίζει, αφού η μοίρα τον έριξε  στα χέρια του, ότι θα γλιτώσει. Ως τελευταίο επιχείρημα σκέφτεται ότι δε βγήκε από την ίδια κοιλιά με τον Έκτορα που του σκότωσε τον αγαπημένο του σύντροφο.

Καμιά φορά οι αποφάσεις των θεών ταυτίζονται με τη μοίρα

Τ 4-9 η Θέτιδα επιστέφοντας ξημερώματα από τον Όλυμπο βρίσκει τον Αχιλλέα πεσμένο πάνω στον Πάτροκλο να κλαίει πικρά, ενώ γύρω του πλήθος μαζεμένοι σύντροφοι θρηνούσαν. Προσπαθεί να τον παρηγορήσει και να τον τραβήξει από το νεκρό, αφού έτσι το θέλησαν οι αθάνατοι θεοί, για να φορέσει την πανοπλία που του έφερε.

Φ 64-96 ο Αχιλλέας περιμένει το Λυκάονα κι εκείνος σαστισμένος πλησιάζει να πιάσει τα γόνατά του ποθώντας πάνω απ’ όλα να γλιτώσει το μαύρο θάνατο και την παντέρμη μοίρα. Όπως ο Αχιλλέας σήκωσε το κοντάρι να τον χτυπήσει, εκείνος έτρεξε και αρπάζει τα γόνατά του σκυφτός κι έτσι το κοντάρι έπεσε στη γη, κι ας λαχτάριζε να χορτάσει με σάρκα. Τότε ο ικέτης με το ένα χέρι του έπιασε τα γόνατα  και με το άλλο το κοντάρι και αξίωσε να τον σπλαχνιστεί, επειδή τον παρακαλούσε ως ικέτης. Συνειδητοποιεί ότι θα τον εχθρεύεται ο Δίας, για να τον ξαναρίξει, αφού έχει περάσει τόσα, για δεύτερη φορά στα χέρια του Αχιλλέα. Είναι γιος του Πριάμου από τη Λαοθόη. Τον άλλο γιο της και αδερφό του ο Λυκάονας ξέρει (;) ότι τον σκότωσε ο Αχιλλέας και ανάλογη μοίρα περιμένει και τον ίδιο, αφού δεν ελπίζει, αφού η μοίρα τον έριξε  στα χέρια του, ότι θα γλιτώσει. Ως τελευταίο επιχείρημα σκέφτεται ότι δε βγήκε από την ίδια κοιλιά με τον Έκτορα που του σκότωσε τον αγαπημένο του σύντροφο.

Χ 297-305 ο Έκτορας, όταν καλεί το Δηίφοβο και δεν παρουσιάζεται, συνειδητοποιεί ότι οι θεοί τον έχουν σίγουρα καλέσει στο θάνατο και ότι τον έζωσε ο μαύρος Χάρος, που είναι κοντά του, και δεν μπορεί  να του γλιτώσει. Σκέφτεται ότι μια τέτοια απόφαση θα έχουν πάρει από παλιά ο Δίας με τον Απόλλωνα, αυτοί που τον βοηθούσαν με αγάπη. Όμως αποφασίζει να μη χαθεί αδόξαστα, αλλά να κάνει έργο τρανό, που θα το θυμούνται και οι επόμενες γενιές.

Καμιά φορά η μοίρα παρουσιάζεται ανώτερη και από τους  ίδιους τους θεούς, οι οποίοι είναι  υποχρεωμένοι να υποχωρήσουν, αν και θα ήθελαν να πάνε ενάντια στις βουλές της.

Π 440-57 η Ήρα είναι αρνητική στην παραπάνω σκέψη του Δία, αφού η Μοίρα έχει γράψει για το Σαρπηδόνα να σκοτωθεί. Εξάλλου και οι άλλοι θεοί έχουν διαφορετική γνώμη απ’ αυτόν, εφόσον θα θέλουν στο εξής να σώζουν κι εκείνοι τα παιδιά τους. Του προτείνει λοιπόν να τον αφήσει να πεθάνει από τα χέρια του Πατρόκλου και, όταν ξεψυχήσει, να στείλει τον Ύπνο και το Θάνατο να τον πάρουν στα χέρια και να τον πάνε στη Λυκία, όπου οι δικοί του και οι φίλοι θα του σηκώσουν μνήμα με μια κολόνα επάνω, μιας και αυτή είναι η μόνη χάρη για τους νεκρούς

Χ 166-87 Ο Δίας λυπάται τον Έκτορα που πρόκειται να σκοτωθεί από τον Αχιλλέα και προτείνει να σκεφτούν αν θα τον σώσουν, η Αθηνά όμως έχει άλλη γνώμη, γιατί η Μοίρα έχει προαποφασίσει το θάνατό του και γιατί οι υπόλοιποι θεοί έχουν άλλη γνώμη, πράγμα που κάνει το Δία να υποχωρήσει και να δώσει το ελεύθερο στην Αθηνά να κατέβει να προσφέρει τη βοήθειά της στον Αχιλλέα

Καμιά φορά οι θεοί δυσκολεύονται να διαγνώσουν τι έχει αποφασίσει ή μοίρα ή για να είναι σίγουροι θέτουν σε εφαρμογή μια διαδικασία που ονομάζεται ζυγοστασία και Ψυχοστασία

Θ 70-3  ο Δίας βάζει στους δίσκους της ζυγαριάς δυο κλήρους του Χάρου, τη σηκώνει από τη μέση και εκείνη κλίνει σε βάρος των Αχαιών.

Χ 208-13 όταν φτάνουν για τέταρτη φορά πια στις βρυσομάνες, ο Δίας τέντωσε τη ζυγαριά του και έβαλε δεξιά και αριστερά δυο κλήρους του ανήλεου θανάτου, στη μια του Έκτορα και στην άλλη του Αχιλλέα. Καθώς τη σήκωσε από τη μέση το ριζικό του Έκτορα γέρνει στον Άδη και αμέσως τον άφησε ο Απόλλωνας.

Οι θεοί πολλές φορές δε θέλουν να διαταράξουν την αιώνια μακαριότητα και ευδαιμονία τους που απορρέει από το πλεονέκτημα της αθανασίας τους ανακατευόμενοι στα ανθρώπινα πράγματα.

Θ 428-9 η Ήρα φοβούμενη την απειλή του Δία λέει στην Αθηνά ότι δεν την νοιάζει ποιος  από τους θνητούς ζει ή πεθαίνει, όπως το φέρνει η τύχη, φτάνει να μην έρθει αντιμέτωπη με τον πατέρα των θεών.

Ο 139-41 η Αθηνά για να εμποδίσει τον Άρη να παραβεί την εντολή του Δία του λέει ότι ούτως ή άλλως η μοίρα των ανθρώπων είναι ο θάνατος και δε γίνεται να ξεφύγουν.

Ο θάνατος είναι η κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων χωρίς εξαιρέσεις. Αυτός ο κανόνας χωρίς εξαιρέσεις κάποιους τους βρίσκει αδικημένους, εκείνους που προσπάθησαν και κουράστηκαν περισσότερο δηλώνει με πικρία ο Αχιλλέας.

Ι 320 ο Αχιλλέας ακόμα πικραμένος λέει στον Αχιλλέα ότι πολυκαμάτης και ανεπρόκοπος και οι δυο πεθαίνουν το ίδιο.

Λ 409-10 ο Οδυσσέας πληγωμένος σκέφτεται να φύγει, όμως συνέρχεται, γιατί όσοι ανδρειωμένοι παίρνουν μέρος στον πόλεμο πρέπει να το ξέρουν αυτό: ή θα σκοτώσουν ή θα σκοτωθούν.

Ρ 227-32 ο Έκτορας, παρακινώντας τους συμμάχους να πολεμήσουν γύρω από τον Πάτροκλο, τους υπόσχεται τα μισά λάφυρά του, τα άλλα μισά θα είναι δικά του, ενώ η δόξα τους ισάξια με τη δική του. Όσο για το αποτέλεσμα ή θα γλιτώσουν ή θα πεθάνουν: τέτοιο έχει ο θάνατος γλυκοκουβεντολόι.

Και το ερώτημα που μένει αιωνίως αναπάντητο είναι: μπορεί ο άνθρωπος να ορίσει ο ίδιος τη ζωή του και ν’ αλλάξει τη μοίρα του; Τα ακόλουθα χωρία μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι για τον Όμηρο ακόμα και «της μοίρας τα γραμμένα» μπορεί ν’ αλλάξουν. Όμως είναι τόσο λίγα τα χωρία αυτά σε σχέση με τα άλλα που δείχνουν το αντίθετο…

Π 686-7 αν  ο Πάτροκλος άκουγε τη συμβουλή του Αχιλλέα θα ξέφευγε τη μοίρα του μαύρου Χάρου.

Υ 335-9 ο Ποσειδώνας συμβουλεύει τον Αινεία να τραπεί σε φυγή, όταν ξαναβρεθεί μπροστά στον Αχιλλέα, να μη βρεθεί στον Άδη, κι ας μην το γράφει ακόμη η Μοίρα του. Όταν ο Αχιλλέας σκοτωθεί και φύγει από τη μέση, τότε να μπει στην πρώτη γραμμή, αφού κανένας άλλος Αχαιός δεν μπορεί να τον σκοτώσει.

ΟΤΑΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ…

Αποκάλυψη τη μοίρας: ελάχιστες φορές ένας θνητός έχει το πλεονέκτημα (;) να ξέρει τη μοίρα του (= το θάνατό του): αυτός είναι ο Αχιλλέας, που η θεά μητέρα του του αποκάλυπτε συχνά, αν και όχι τα πάντα.

Μόνο ένας μπορεί να γνωρίζει τη μοίρα του και να την περιφρονεί τόσο κατάφωρα και να την προκαλεί: ο Αχιλλέας, από το πάθος της εκδίκησης για το θάνατο του Πατρόκλου. Η δυνατότητα να αποφύγει το θάνατο -το ξέρει, του το είπε εξάλλου ξεκάθαρα η μητέρα του-είναι μόνο υποθετική. Σίγουρα δεν τρέφει αυταπάτες ότι ο θάνατός του θα έρθει  και βέβαια δεν είναι το ίδιο να πεθάνεις νέος, πριν προλάβεις να ζήσεις, να χαρείς και να δημιουργήσεις, όμως αυτή τη στιγμή δεν είναι αυτό που απασχολεί τον ήρωα. Αργότερα θα δούμε να σταλάζει από το στόμα του η πίκρα και να μεταφράζεται σε ανήλεη σκληρότητα για όποιον πέφτει στα χέρια του στο πεδίο της μάχης.

 Σ 114-25 δηλώνει αποφασιστικά ότι θα πάει να βρει τον Έκτορα που του σκότωσε το πιο ακριβό κεφάλι. Κι όσο για το θάνατο καλώς να `ρθει την ώρα που θα ορίσει ο Δίας και ο άλλοι αθάνατοι θεοί. Ούτως ή άλλως κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει του Χάρου, ούτε ο Ηρακλής που τον αγάπησε ιδιαίτερα ο Δίας. Έτσι κι εκείνος είναι πρόθυμος να υποταχθεί στη μοίρα του. Πιο πριν όμως θα κάνει τις γυναίκες της Τροίας να στήσουν πικρό μοιρολόγι σκουπίζοντας διπλοπάλαμα τα κλάματα από τα απαλά τους μάγουλα. Γι αυτό ζητά από τη μητέρα του να μην προσπαθήσει να τον εμποδίσει.

Σ 328-40 ο Αχιλλέας θρηνώντας τον Πάτροκλο λέει ότι είναι γραφτό να βάψουν κόκκινη τη γη στην Τροία και οι δυο τους  και δεν του μέλλεται να γυρίσει πίσω στο σπίτι τους και να τον δεχτεί ο Πηλέας και η Θέτιδα, αλλά τον περιμένει εκεί ο θάνατος. Αφού είναι όμως γραφτό να μπει στη γη μετά τον Πάτροκλο, δε θα τον θάψει πριν του φέρει τα άρματα και το κεφάλι του Έκτορα και ακόμη 12 Τρωόπουλα για τη νεκρική πυρά του, αφού τόσο του έχει φρενιάσει τα σπλάχνα ο χαμός του Στο μεταξύ γύρω από τον Πάτροκλο θα κλαίνε γυναίκες της τρωάδας και της Δαρδανίας μουσκεμένες στα κλάματα νύχτα μέρα, αυτές που αιχμαλώτισαν οι δυο τους.

Χ 365-6 ο Αχιλλέας αδιαφορεί για την προφητεία του Έκτορα: ας πεθάνει εκείνος και ο δικός του ο θάνατος καλώς να  έρθει να τον ανταμώσει, όταν του ορίσει ο Δίας και οι άλλοι αθάνατοι θεοί..

Υπάρχουν δύο ακόμα περιπτώσεις:

Φ 291-7 ο Ποσειδώνας πηγαίνοντας να βοηθήσει τον Αχιλλέα από τον ποταμό του λέει ότι δεν είναι γραφτό του να πεθάνει από τον ποταμό, ο οποίος θα γαληνέψει γρήγορα και τον συμβουλεύει να μη σταματήσει να χτυπά τους Τρώες, μέχρι να κλειστούν στο κάστρο τους, αλλά αφού σκοτώσει τον Έκτορα να γυρίσει στα πλοία.

Η 53 η Αθηνά αποκαλύπτει στον Έκτορα, για να τον βάλει να μονομαχήσει με κάποιο Αχαιό, ότι δεν είναι ακόμα η ώρα του να πεθάνει.

Προφητεία

Ψ 80-1 ο Πάτροκλος προφητεύει στον Αχιλλέα ότι η Μοίρα του του έγραψε να τον βρει ο Χάρος μπροστά στο κάστρο των Τρώων

Η μοίρα

Γ 101  ο Μενέλαος, όταν πρόκειται να μονομαχήσει με τον Πάρη, εύχεται να βρει θάνατο όποιος του γράφει η μοίρα να πεθάνει

Οι θεοί

Γ 308-9 Ο Πρίαμος λέει ότι μόνο ο Δίας και οι αθάνατοι θεοί γνωρίζουν για ποιο από τους δυο, Πάρη ή Μενέλαο, από τη Μοίρα γράφτηκε να βρει το Χάρο.

Ο 64-9 ο Δίας αποκαλύπτει στην Ήρα το σχέδιό του και αυτά που πρόκειται να συμβούν: ότι ο Πάτροκλος θα σκοτώσει το Σαρπηδόνα, ότι θα σκοτωθεί από τον Έκτορα, κι εκείνος από τον Αχιλλέα, που θα εκδικηθεί το θάνατο του φίλου του.

Ρ 188-208 ο Δίας τον συμπονεί βλέποντάς τον, αφού τον πλησιάζει ο θάνατος από τον Αχιλλέα, καθώς του σκότωσε τον πιστό σύντροφό του και του άρπαξε άπρεπα την πανοπλία του. Επειδή δε θα γυρίσει να τον δεχτεί η Ανδρομάχη να βγάλει από πάνω του την πανοπλία του Αχιλλέα, αποφασίζει να του χαρίσει ανδρεία.

Χ 169 ο Δίας βλέποντας τον Έκτορα, που πρόκειται να σκοτωθεί από τον Αχιλλέα, λέει ότι κλαίει πικρά η καρδιά του

Χ 279-86  μετά την αποτυχημένη επίθεση του Αχιλλέα ο Έκτορας αναθαρρεί ότι έλεγε ψέματα ότι γνώριζε το θάνατό του από το Δία. Του δηλώνει ότι δε θα τον χτυπήσει πισώπλατα, καθώς θα φεύγει, αλλά μπροστά στο στήθος, καθώς θα του επιτίθεται, αν του κάνει τη χάρη κάποιος θεός να τον σκοτώσει. Πιο πριν όμως θα πεθάνει. Έτσι οι Τρώες θα ένιωθαν ελαφρότερο τον πόλεμο, αν πέθαινε, γιατί αυτός τους στάθηκε η πιο βαριά κατάρα.

Ρ 401-11 ο Αχιλλέας δεν ήξερε ακόμα το θάνατο του Πατρόκλου, γιατί η μάχη γινόταν μακριά από τα πλοία, όπου βρισκόταν ο ίδιος,  και δεν έβαζε ποτέ στο μυαλό του ότι θα τον σκότωναν, αλλά μόλις έφτανε στην πύλη του κάστρου, όπως του είχε παραγγείλει, θα γύριζε πίσω. Δεν έλπιζε ποτέ ότι θα πατήσει την Τροία χωρίς αυτόν, αλλά ούτε και μαζί του. Συχνά η μητέρα του του φανέρωνε το θέλημα του Δία, για το θάνατο του Πατρόκλου όμως δεν του είχε μιλήσει ποτέ.

Οι μελλοθάνατοι

Ζ 448-65 Ο Έκτορας βλέπει με τα μάτια του μελλοθάνατου τη μέρα που θα χαθεί το κάστρο της Τροίας με όλους τους ανθρώπους του, αλλά δεν τον πονά  τόσο ο χαμός όλων εκείνων, όσο ο δικός της ο χαμός, τόσο που εύχεται να μη ζει, να βρίσκεται βαθιά στη γη χωσμένος, παρά να τη δει να βασανίζεται.

Π 844-54 ο Πάτροκλος, πριν πεθάνει, λέει στον Έκτορα ότι είναι μάταιος ο κομπασμός του, αφού με την προφητική ικανότητα του μελλοθάνατου γνωρίζει ότι και αυτόν σύντομα τον περιμένει ο θάνατος και μάλιστα από τα χέρια του Αχιλλέα. Εξάλλου γνωρίζει ότι ο θάνατός του δεν είναι αποκλειστικό κατόρθωμα του Έκτορα, αλλά  πρώτον του Απόλλωνα και της μαύρης μοίρας, δεύτερον  του Εύφορβου και τρίτον  του Έκτορα.

Π 858-61 ο Έκτορας δε δίνει σημασία στα προφητικά λόγια του Πατρόκλου, αλλά αισιοδοξεί ότι μπορεί ο ίδιος να σκοτώσει τον Αχιλλέα.

Χ ο Πρίαμος βλέπει με τα μάτια του μελλοθάνατου το θάνατο το δικό του και της Τροίας

ΧΨ ο Έκτορας προφητεύει το θάνατο του Αχιλλέα από τον Απόλλωνα και τον Πάρη

Οι μάντεις

Λ 328-32 ο Μέροπας ως μάντης προσπάθησε να αποτρέψει τους γιους του από τον πόλεμο, γιατί γνώριζε τη μοίρα τους, όμως εκείνοι δεν τον άκουσαν, λες και τους έσπρωχναν στο θάνατο οι μαύρες Λάμιες του Χάροντα

όσοι μπορούν να ερμηνεύσουν θεϊκά σημάδια

Μ 226-7 ο Πολυδάμας ερμηνεύοντας το σημάδι του Δία λέει ότι αν προχωρήσουν στα πλοία των Αχαιών θα αφήσουν εκεί πολλούς Τρώες, που οι Αχαιοί προσπαθώντας να διαφεντέψουν τα καράβια τους θα ρίξουν νεκρούς.

Οι νεκροί

Ο Πάτροκλος προφητεύει το θάνατο στον Αχιλλέα

Η ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ

Από την αρχή κιόλας του έπους (Α 352) προβάλλει η θλιβερή μοίρα του Αχιλλέα: ότι είναι λιγόχρονος, χωρίς όμως να γνωρίζουμε το λόγο ή τις συνθήκες Και ο ίδιος ο Αχιλλέας γνωρίζει τη μοίρα του, αφού η μητέρα του συχνά του αποκάλυπτε τις θείες βουλές (Ρ 401-11), όχι βέβαια όλες. Ζητά με παράπονο ως αντιστάθμισμα, μετά την προσβολή του Αγαμέμνονα, τουλάχιστον δόξα.

 Όταν η μητέρα του ακούει το κλάμα του αρχίζει το δικό της κλάμα (Α 417): εύχεται να μπορούσε ο γιος της, αφού η μοίρα τον έκανε λιγόχρονο, να έμενε τουλάχιστον χωρίς στενοχώριες. Όμως μια κι αυτό δε γίνεται, είναι πρόθυμη να εκτελέσει την επιθυμία του γιου της, την τελευταία άραγε; Η μεγάλη μπόρα, η μεγάλη συμφορά πλησιάζει. Εκείνη το ξέρει, δεν είναι όμως ώρα ακόμα να το αποκαλύψει στο γιο της..

 Έτσι με μισόλογα, σα μια φοβερή αλήθεια που τη γνωρίζουμε, μα που δεν τολμούμε να την πούμε με το όνομά της ή που δε θέλουμε να μιλάμε  γι’ αυτήν  χρησιμοποιεί τη μοίρα του Αχιλλέα ως επιχείρημα για να πείσει το Δία να δώσει ικανοποίηση στο γιο της. (Α 518)

Τη δόξα που ζήτησε ο Αχιλλέας δυστυχώς γι’ αυτόν πολύ γρήγορα παρουσιάστηκε η δυνατότητα να την αποκτήσει. Ναι, δεν έπεσε έξω στις εκτιμήσεις του, οι ευχές του εκπληρώθηκαν: οι Αχαιοί, ακόμα και ο ίδιος ο Αγαμέμνονας, έριξαν τον εγωισμό τους και έστειλαν πρεσβεία να τον παρακαλέσουν να τους βοηθήσει. Η ώρα της δικαίωσης έφτασε…

Η δικαίωση όμως αυτή δεν  αναιρεί τη μοίρα του. Η δικαίωση δε συνοδεύεται από μακροζωία, δεν έρχεται ως αντιστάθμισμα της ζωής…  Περισσότερες λεπτομέρειες για τη μοίρα του Αχιλλέα ακούμε από τον ίδιο, όταν η πρεσβεία των Αχαιών έρχεται στη σκηνή του να του ζητήσει να επιστρέψει στη μάχη:

«διπλούς για μένα οι μοίρες άνοιξαν τους δρόμους του θανάτου·

-αν απομείνω εδώ και μάχουμαι γύρω απ’ των Τρώων το κάστρο,

ξοπίσω δε γυρνώ, μα αθάνατο θα μείνει τ’ όνομά μου.

Αν ίσως πάλε γύρω σπίτι μου, στη γη την πατρική μου,

πια θα μου λείψει κάθε παίνεμα τρανό, κι ωστόσο χρόνια

θα `χω να ζω πολλά, κι ο θάνατος θ’ αργήσει να με πάρει.»

                                                                                             Ι 410-6

Η μοίρα του δεν είναι λοιπόν προδιαγεγραμμένη οριστικά και τελεσίδικα·  ο Αχιλλέας φαίνεται να έχει το δικαίωμα της επιλογής ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, ή για να είμαστε πιο ακριβείς έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δύο δίπολα που το ένα περιλαμβάνει τη ζωή και το άλλο τη δόξα. Όμως κάθε δίπολο περιλαμβάνει εκτός από το «καλό» και ένα «κακό», που είναι το αντίθετο του άλλου «καλού» Αν επιλέξει  ένα «καλό», κατ’ ανάγκην πρέπει να δεχτεί και ένα «κακό».

1^ο δίπολο: «ζωή – έλλειψη δόξας»

2^ο δίπολο: «δόξα – θάνατος’

Στο παραπάνω απόσπασμα  ο Αχιλλέας παρουσιάζεται ως αρνητής της μοίρας του: ως υπέρμαχος της ζωής και αρνητής της δόξας, φαίνεται να κλίνει υπέρ του δίπολου «ζωή – έλλειψη δόξας». Ξεκάθαρα το δηλώνουν τα χωρία:

 τι όσο η ζωή μου αξίζει αλάκερα τα πλούτη δεν αξίζουν (Ι 401), και

Τα παχιά πρόβατα κουρσεύονται, κουρσεύονται τα βόδια,

τα ξανθοκέφαλα αγοράζουνται φαριά και τα τριπόδια.

Μόνο η ζωή του ανθρώπου, ως ξέφυγε της δοντωσιάς το φράκτη,

πίσω δε γέρνει, δεν κουρσεύεται, δεν πιάνεται ποτέ της(Ι 406-9)

ως έμμεση απάντηση στον Αγαμέμνονα που του έταζε πολύτιμα δώρα.

Γιατί αλήθεια ο Αχιλλέας, ενώ προηγουμένως ζητούσε τη δόξα, τώρα την αρνείται; Έχει πειστεί ότι έχει εξασφαλίσει τη ζωή; Ή μήπως ο εγωισμός του τον τυφλώνει τόσο που τον σπρώχνει να διακινδυνεύσει να χάσει και τα δύο;

Όταν τα γεγονότα έχουν πάρει το δρόμο τους και ο Αχιλλέας θρηνεί για το θάνατο του Πατρόκλου, πριν ακόμα πάρει την απόφαση να εκδικηθεί το θάνατο του φίλου του, η Θέτιδα αρχίζει στα βάθη της θάλασσας το δικό της θρήνο: ξέρει ότι η πικρή ώρα βρίσκεται πολύ κοντά, γι’ αυτό πρέπει να πάει να προειδοποιήσει το γιο της και να προσπαθήσει ίσως να τον εμποδίσει. Όταν βέβαια του το λέει ευθέως, εκείνος είναι αμετάπειστος. Η Θέτιδα γνωρίζει το γιο της: τις αποφάσεις του τις παίρνει πάντα απόλυτα, οριστικά και τελεσίδικα. Δεν έχει κανένα νόημα να επιμείνει στην άποψή της. Της μένει μόνο το παράπονο, που εκμυστηρεύεται στον Ήφαιστο, από τον οποίο ζητά νέα πανοπλία για τον Αχιλλέα, συμβάλλοντας έτσι στο θάνατό του.(Σ 35-7, 95-6, 440-1)

Όταν ο Αχιλλέας μπαίνει στη μάχη για να σκοτώσει τον Έκτορα, τα αθάνατα άλογα, ο Ξάνθος και ο Βαλίος, του επιβεβαιώνουν ότι η μέρα του θανάτου του είναι κοντά και εξηγούν ότι δεν είναι αυτά υπεύθυνα, παρά η Μοίρα και ένας μεγάλος θεός. Του αποκαλύπτουν ότι η μοίρα του γράφει να πεθάνει στη μάχη από ένα αθάνατο και ένα θνητό μαζί. Αυτό δεν είναι βέβαια ικανό να σταματήσει τον Αχιλλέα. (Τ 408-17, 420-23)

Αυτό που μαθαίνουμε σε πρώτη φάση είναι οι ιδιότητες των προσώπων γενικά.

Έχοντας βαθιά  γνώση και συναίσθηση της μοίρας του, η πίκρα και το παράπονό του σε συνδυασμό με την οργή για το θάνατο του Πατρόκλου μετατρέπονται σε  σκληρότητα, κυνικότητα, αναλγησία. Δε χαρίζεται σε κανένα, αφού ξέρει ότι θα φτάσει κάποια αυγή ή σούρουπο ή μεσημέρι που και τη δική του ζωή θα πάρει κάποιος στον πόλεμο ή με κοντάρι ή με σαίτα. (Φ 99-113)

Όταν έρχεται παραλίγο κατάματα με το θάνατο φοβάται, όχι όπως κάθε άνθρωπος φοβάται το θάνατο, αλλά που θα χάσει ταυτόχρονα και τα δύο «καλά», και τη ζωή και τη  δόξα . Δεν τον πειράζει που θα πεθάνει, αλλά που η μητέρα του του είπε, όπως νομίζει, ψέματα, ότι θα πεθάνει κάτω από τα τείχη της Τροίας χτυπημένος από τον Απόλλωνα. Εύχεται να έπεφτε τουλάχιστον από τον Έκτορα, και έτσι θα αποκτούσε δόξα και αυτός που σκότωσε και ο σκοτωμένος. Τώρα θρηνεί που θα έχει φριχτό θάνατο, άδοξο, στο ποτάμι σα βοσκαρούδι που το πνίγει το ορμητικό ρέμα το μεσοχείμωνο. Εδώ η μορφή του θεού φωτίζεται και αποκαλύπτεται: ο Αχιλλέας φαίνεται να ξέρει ότι ο θεός που θα συμβάλει στο θάνατό του είναι ο Απόλλωνας. (Φ 273-83)

Ο Έκτορας πεθαίνοντας προφητεύει στον Αχιλλέα το θάνατό του εξαιτίας του δικού του θανάτου. Επιβεβαιώνει τη συμμετοχή του Απόλλωνα και αποκαλύπτει ότι ο θνητός είναι ο Αλέξανδρος, ενώ τόπος η Ζερβόπορτα. Τόπος, πρόσωπα και αιτίες φωτίζονται με το σκληρό και κρύο φως της αλήθειας και αποκαλύπτονται διάπλατα.(Χ 358-60)

Πρόσωπα λοιπόν καθόλου αξιοκαταφρόνητα θα συμβάλλουν στο θάνατο του Αχιλλέα, ενώ κι ο τόπος μπροστά στα τείχη της Τροίας στην κύρια πύλη του κάστρου δεν είναι ασήμαντος. Δε θα πεθάνει βέβαια πάνω στα τείχη της Τροίας σε στιγμή που η πόλη θα πυρπολείται, αλλά αυτό δεν το είχε φανταστεί ούτε ο ίδιος στα πιο τολμηρά του όνειρα.

Όμως ο Αχιλλέας αδιαφορεί για την προφητεία του Έκτορα: ας πεθάνει εκείνος και ο δικός του ο θάνατος καλώς να  έρθει να τον ανταμώσει, όταν του ορίσει ο Δίας και οι άλλοι αθάνατοι θεοί. Η έπαρση για τη νίκη του, η ικανοποίηση για την εκδίκηση του θανάτου του Πατρόκλου βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Όλα τα άλλα είναι μακρινά και ασήμαντα γι’ αυτόν τη στιγμή αυτή της άγριας νίκης. (Χ 365-6)

O Πάτροκλος τέλος, όταν εμφανίζεται σε όραμα στον Αχιλλέα να του ζητήσει να φροντίσει για την ταφή του και να τον αποχαιρετίσει, του προφητεύει ότι η Μοίρα του του έγραψε να τον βρει ο Χάρος μπροστά στο κάστρο των Τρώων. Η επιβεβαίωση τώρα από τον αγαπημένο του Πάτροκλο γίνεται πιστευτή. (Ψ 80-1)

Κατά τη νεκρική τελετή του Πατρόκλου ο Αχιλλέας δίνει εντολή το μνήμα να το σηκώσουν όσο ταιριάζει σε ένα νεκρό και, όταν πεθάνει κι εκείνος, να το φαρδύνουν και να το ψηλώσουν εκείνοι που θα ζήσουν. Το έχει πάρει απόφαση ότι θα πεθάνει και έχει συμφιλιωθεί με την ιδέα. (Ψ 235-48)

Αργότερα όταν ο Πρίαμος έρχεται στη σκηνή του να ζητήσει το πτώμα του Έκτορα θρηνεί για  τον πατέρα του που αξιώθηκε ένα μόνο γιο και μάλιστα λιγόχρονο. (Ω 540)

Για ποιον κλαίει ο Αχιλλέας: Για τον πατέρα του ή για τον ίδιο του τον εαυτό;

Η μοίρα του Αχιλλέα είναι σκληρή και αδυσώπητη; Ή μήπως ο ίδιος ο Αχιλλέας είναι σκληρός με τον εαυτό του και με τους άλλους, προκαλεί τη μοίρα του, η οποία είναι ελαστική και διαμορφώσιμη, εφόσον εξαρτάται από τις επιλογές του ανθρώπου; Σε κανένα άλλο ομηρικό ήρωα δε συναντάμε αυτή τη δυνατότητα. Άρα ο Αχιλλέας διαμορφώνει τη μοίρα του με τον εγωισμό και το πείσμα του. Η δυνατότητα να αποφύγει το μοιραίο του δόθηκε (πρεσβεία των Αχαιών), αλλά εκείνος την κλώτσησε, και μάλιστα με τριπλή άρνηση.

Αυτά που γνώριζε στην αρχή γενικά και αόριστα συγκεκριμενοποιούνται σιγά σιγά και αποκαλύπτονται σαν τα κομμάτια ενός παζλ, όταν ο ίδιος με τις ενέργειές του συμβάλλει στην αυτοκαταστροφή του.

Θεοί υπεύθυνοι για το θάνατο κάποιου

Ε 260-1 ο Διομήδης λέει στον ηνίοχό  του Σθένελο αν η Αθηνά τον βοηθήσει να σκοτώσει και τον Αινεία και τον Πάνδαρο που τους καταδιώκουν.

Ζ 139-40  ο θεομάχος Λυκούργος δεν έζησε πολλά χρόνια, γιατί όλοι οι θεοί τον εχθρεύτηκαν

Ν 434-4 Ο Αλκάθος δαμάζεται στα χέρια του Ιδομενέα από τον Ποσειδώνα, ο οποίος του δένει τα γόνατα, του γητεύει τα μάτια, ώστε δεν μπορεί πια να φύγει να γλιτώσει και έτσι τον βρίσκει κατάστηθα το κοντάρι του Ιδομενέα και σπαρταρά, ώσπου να πεθάνει.

Ι 21-2 ο Αγαμέμνονας θεωρεί ότι αφού ξέκανε τόσο στρατό κατά παραπλάνηση του Δία δεν του μένει άλλος δρόμος από την επιστροφή στη πατρίδα.

Ξ 69-70 ο Νέστορας υποψιάζεται ότι ο αφανισμός των Αχαιών γίνεται με τη θέληση του Δία.

Ξ 458-68 πιο πολύ ο θάνατος του Προθήνορα στεναχώρησε τον Αίαντα, γιατί έπεσε δίπλα του νεκρός. Προσπάθησε να σκοτώσει τον Πολυδάμαντα χωρίς όμως να το καταφέρει και πέτυχε κατά λάθος έναν άλλο, Τρώα, γιατί αυτόν σκέφτονταν οι θεοί να σκοτώσουν, τον Αρχέλοχο, γιο του Αντήνορα. Το θανάσιμο χτύπημα τον βρήκε στα δυο νεύρα που ενώνουν ο σώμα με το κεφάλι, του τα έκοψε και το κεφάλι έπεσε στη γη πριν από το σώμα.

Ο 612-4 ο Δίας τιμούσε και δόξαζε τον Έκτορα που η μοίρα του έγραφε να είναι λιγόχρονος, γιατί κιόλας η Αθηνά σίμωνε τη μέρα που θα `βρισκε το θάνατο από τον Αχιλλέα.

Π 692-7 Πάτροκλε, ο πρώτος ποιος που σκότωσες, ποιος ο στερνός αλήθεια, την ώρα αυτή, οι θεοί στο θάνατο που σ’ είχαν πια καλέσει; (αναφέρονται 9, ενώ οι άλλοι όταν τον είδαν που τους σκότωνε, τράπηκαν σε φυγή.)

Π 788-821 περιγραφή του θανάτου του Πατρόκλου.

Π 844-54 ο Πάτροκλος, πριν πεθάνει, λέει στον Έκτορα ότι είναι μάταιος ο κομπασμός του, αφού με την προφητική ικανότητα του μελλοθάνατου γνωρίζει ότι και αυτόν σύντομα τον περιμένει ο θάνατος και μάλιστα από τα χέρια του Αχιλλέα. Εξάλλου γνωρίζει ότι ο θάνατός του δεν είναι αποκλειστικό κατόρθωμα του Έκτορα, αλλά  πρώτον Δία, του Απόλλωνα και της μαύρης μοίρας, δεύτερον  του Εύφορβου και τρίτον  του Έκτορα.

Σ 454-6 η Θέτιδα διηγούμενη στον Ήφαιστο τα γεγονότα που συνέβησαν λέει ότι οι Αχαιοί θα είχαν καταφέρει να κυριεύσουν την Τροία, αν ο Απόλλωνας δε σκότωνε τον Πάτροκλο, ο οποίος ρήμαζε πολλούς Τρώες πολεμώντας στην πρώτη γραμμή.

Τ 273-4  ο Αχιλλέας μιλώντας στη σύναξη των Αχαιών λέει ότι το δίχως άλλο ο Δίας θα έβαλε στο μυαλό του να κατεβούν αμέτρητοι Αχαιοί στον Άδη.

Τ 408-17 τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα του απαντούν ότι αυτή τη φορά θα τον γλιτώσουν, όμως πλησιάζει η μέρα του θανάτου του και δεν είναι αυτά οι υπεύθυνοι, παρά μονάχα η παντοδύναμη Μοίρα και ένας μεγάλος θεός. Ωστόσο δεν είναι δική τους ευθύνη που οι Τρώες άρπαξαν την πανοπλία από τον Πάτροκλο, τον οποίο σκότωσε  ο Απόλλωνας. Του αποκαλύπτουν στο τέλος ότι η μοίρα του γράφει να σκοτωθεί από ένα αθάνατο και ένα θνητό μαζί στη μάχη.

Υ 94-100 ο Αινείας λέει στον Απόλλωνα, που προσπαθεί να τον βάλει να μονομαχήσει με τον Αχιλλέα, ότι παλιότερα που τα είχε βάλει μαζί του, θα τον έστρωνε στη γη, και η Αθηνά τον βοηθούσε να ρίχνει νεκρούς και του έδινε κουράγιο. Γι αυτό τον φοβάται, επειδή δε σταματά τη φόρα του πριν τρυπήσει το κορμί κάποιου.

Φ 34-63 το γιο του Πρίαμου Λυκάονα, που τον είχε πιάσει παλιότερα και τον είχε πουλήσει στη Λήμνο, αλλά αυτή ήταν η δωδέκατη μέρα που είχε επιστρέψει, κάποιος θεός τον ξανάριξε στα χέρια του και ήρθε η στιγμή που εκείνος θα τον έστελνε με το ζόρι στον Άδη.

Φ 64-96 ο Αχιλλέας περιμένει το Λυκάονα κι εκείνος σαστισμένος πλησιάζει να πιάσει τα γόνατά του ποθώντας πάνω απ’ όλα να γλιτώσει το μαύρο θάνατο και την παντέρμη μοίρα. Όπως ο Αχιλλέας σήκωσε το κοντάρι να τον χτυπήσει, εκείνος έτρεξε και αρπάζει τα γόνατά του σκυφτός κι έτσι το κοντάρι έπεσε στη γη, κι ας λαχτάριζε να χορτάσει με σάρκα. Τότε ο ικέτης με το ένα χέρι του έπιασε τα γόνατα  και με το άλλο το κοντάρι και αξίωσε να τον σπλαχνιστεί, επειδή τον παρακαλούσε ως ικέτης. Συνειδητοποιεί ότι θα τον εχθρεύεται ο Δίας, για να τον ξαναρίξει, αφού έχει περάσει τόσα, για δεύτερη φορά στα χέρια του Αχιλλέα. Είναι γιος του Πριάμου από τη Λαοθόη. Τον άλλο γιο της και αδερφό του ο Λυκάονας ξέρει (;) ότι τον σκότωσε ο Αχιλλέας και ανάλογη μοίρα περιμένει και τον ίδιο, αφού δεν ελπίζει, αφού η μοίρα τον έριξε  στα χέρια του, ότι θα γλιτώσει. Ως τελευταίο επιχείρημα σκέφτεται ότι δε βγήκε από την ίδια κοιλιά με τον Έκτορα που του σκότωσε τον αγαπημένο του σύντροφο.

Φ 209-21 ο Αχιλλέας σκοτώνει 7 στη σειρά (αναφέρονται μόνο τα ονόματά τους) και θα σκότωνε και άλλους, αν δεν του έλεγε  ο ποταμός να σταματήσει, γιατί είχε σαστίσει, ή να πάει μακριά στον κάμπο να διώξει τους Τρώες και να τους σκοτώνει, αν ο Δίας του επέτρεψε να τους σκοτώσει όλους, γιατί τα κουφάρια τού φράζουν το ρέμα του και δεν μπορεί να χύσει στη θάλασσα τα νερά του.

Χ 123-30 ο Έκτορας αναρωτιέται γιατί να σκέφτεται τη λύση των διαπραγματεύσεων φοβούμενος μήπως πηγαίνοντας εκείνος δε νιώσει σπλαχνιά και τον ξεκάνει ξαρμάτωτο, όπως θα είναι, χωρίς τα άρματά του σα μια γυναίκα. Δεν είναι  όμως καιρός να στήνουν κουβέντα σα νεαρός με κοπέλα. Είναι καλύτερα ν’ αρχίσουν τη μονομαχία, για να δουν σε ποιον θα χαρίσει τη νίκη ο Δίας.

Χ 179-80 την άποψη του Δία απορρίπτει η Αθηνά, αφού το θάνατό του έχει  από χρόνια αποφασίσει η μοίρα.

Χ 218-21 η Αθηνά δηλώνει στον Αχιλλέα ότι θα τον βοηθήσει να σκοτώσουν μαζί τον Έκτορα για να αποκτήσουν δόξα και ότι δε γίνεται να γλιτώσει καθόλου ο Έκτορας, ακόμα κι αν πασχίσει ο Απόλλωνας να κυλιστεί στα πόδια του Δία.

Χ 261-72 ο Αχιλλέας δε δέχεται τη συμφωνία, γιατί όπως δε μονιάζουν τα λιοντάρια με τους ανθρώπους και τα αρνιά με τους λύκους το ίδιο κι αυτοί δε γίνεται να έχουν αγάπη πριν ένας από τους δύο πέσει στη γη και χορτάσει με το αίμα του το Χάρο. Τέλος λέει ότι δεν έχει γλιτωμό, αλλά το θάνατό του ετοίμασε η Αθηνά με το κοντάρι του κι έτσι θα πληρώσει μαζεμένες τις πίκρες για τους συντρόφους που του σκότωσε.

Χ 279-86  μετά την αποτυχημένη επίθεση του Αχιλλέα ο Έκτορας αναθαρρεί ότι έλεγε ψέματα ότι γνώριζε το θάνατό του από το Δία. Του δηλώνει ότι δε θα τον χτυπήσει πισώπλατα, καθώς θα φεύγει, αλλά μπροστά στο στήθος, καθώς θα του επιτίθεται, αν του κάνει τη χάρη κάποιος θεός να τον σκοτώσει. Πιο πριν όμως θα πεθάνει. Έτσι οι Τρώες θα ένιωθαν ελαφρότερο τον πόλεμο, αν πέθαινε, γιατί αυτός τους στάθηκε η πιο βαριά κατάρα.

Χ 358-60 ο Έκτορας απογοητευμένος προφητεύει για τον Αχιλλέα το θάνατό του από τον Αλέξανδρο και τον Απόλλωνα μπροστά στη Ζερβόπορτα, εξαιτίας του δικού του θανάτου.

Χ 379 ο Αχιλλέας δηλώνει ότι οι θεοί τον αξίωσαν να σκοτώσει τον Έκτορα.

Χ 437-48 η Ανδρομάχη δεν είχε ακούσει τίποτα, αλλά ύφαινε στον αργαλειό και είχε διατάξει τις δούλες να ζεστάνουν νερό για το μπάνιο του, ωστόσο που να το ήξερε ότι η Αθηνά με τα χέρια του Αχιλλέα τον έριξε μακριά από τα λουτρά. Όταν έφτασαν οι φωνές στα αυτιά της και οι θρήνοι, της παράλυσαν χέρια και πόδια, της έφυγε η σαίτα από τα χέρια .

Ω 602-9 ο Απόλλωνας και η Άρτεμη σκότωσαν τους έξι γιους και τις έξι κόρες της Νιόβης, επειδή  η μητέρα τους καυχήθηκε ότι γέννησε πολλά παιδιά, ενώ η Λητώ μόνο δύο. Για 9 μέρες τα παιδιά έμεναν άταφα, αφού κανείς δε βρισκόταν να τα θάψει, καθώς ο Δίας είχε πετρώσει τον κόσμο γύρω τους. Τέλος στις δώδεκα μέρες οι θεοί του Ολύμπου τα έθαψαν και τότε κι αυτή θυμήθηκε να φάει.

Σκοτώνοντας άλλον

Ξ 458-68 πιο πολύ ο θάνατος του Προθήνορα στεναχώρησε τον Αίαντα, γιατί έπεσε δίπλα του νεκρός. Προσπάθησε να σκοτώσει τον Πολυδάμαντα χωρίς όμως να το καταφέρει και πέτυχε κατά λάθος έναν άλλο, Τρώα, γιατί αυτόν σκέφτονταν οι θεοί να σκοτώσουν, τον Αρχέλοχο, γιο του Αντήνορα. Το θανάσιμο χτύπημα τον βρήκε στα δυο νεύρα που ενώνουν ο σώμα με το κεφάλι, του τα έκοψε και το κεφάλι έπεσε στη γη πριν από το σώμα.

Ξ 487-505 ο θάνατος του Πρόμαχου στεναχώρησε όλους τους Αχαιούς, κυρίως όμως τον Πηνέλαο , ο οποίος πάει να σκοτώσει τον Ακάμαντα, εκείνος του ξεφεύγει και βρίσκει τον Ιλιονέα κάτω από το φρύδι, στο μάτι.

Ο 429-5 ο Έκτορας σημαδεύει τον Αίαντα, αντί γι’ αυτόν όμως πετυχαίνει το Λυκόφρονα — σύντροφο που ο Αίαντας είχε κρατήσει κοντά του, όταν είχε σκοτώσει κάποιον στα Κύθηρα και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του—στο κεφάλι στο αυτί και έπεσε από την πρύμνη του πλοίου, όπου είχε ανεβεί.

Ο 520-44 ο Μέγης σημαδεύει τον Πολυδάμα, αλλά ο Απόλλωνας δεν άφησε να σκοτωθεί και έτσι πετυχαίνει τον Κροίσμο. Καθώς σκύβει να τον γδύσει σημαδεύεται από το Δόλοπα χωρίς επιτυχία, αλλά και αυτός δεν πετυχαίνει το στόχο του, έως ότου έρχεται ο Μενέλαος και τον χτυπά πισώπλατα και του παίρνουν τα όπλα.

Ρ 304-10 ο Έκτορας σημαδεύει τον Αίαντα, αλλά εκείνος γλιτώνει παρά τρίχα και πετυχαίνει το Σχέδιο στο κλειδοκόκαλο και η μύτη του κονταριού βγήκε από την πλάτη.

Ρ 608-19 ο Έκτορας σημαδεύει τον Ιδομενέα, αλλά σφάλλει η βολή και πετυχαίνει τον ηνίοχο του Μηριόνη, τον Κοίρανο. Το κοντάρι τον βρήκε κάτω από το αυτί και βγήκε από το σαγόνι του ο χαλός του πετά έξω τα δόντια και του έκοψε στη μέση τη γλώσσα και πέφτουν από τα χέρια του τα χαλινάρια.