Σήμερα (31 Μαΐου 2012) είναι η παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος. Το κάπνισμα είναι μια «μόδα» που καλά κρατεί εδώ και πολλά χρόνια. Τα αρνητικά του τσιγάρου και τις επιπτώσεις του στην υγεία μας τα γνωρίζουμε όλοι λίγο πολύ.

Σκεφτήκατε ποτέ όμως πώς οι καπνιστές άρχισαν να επιδίδονται σ’ αυτό το «σπορ»;;; Κατά πλειοψηφία το κάπνισμα ξεκινάται στην εφηβεία, όπου ο άνθρωπος είναι πιο επιρρεπής στους εξωτερικούς παράγοντες. Αυτοί, μπορεί να είναι η παρέα (ή γενικά οι συνομήλικοι), η τηλεόραση, διαδίκτυο και γενικά τα πρότυπα που προβάλλει η σημερινή κοινωνία. Αρχικά γίνεται η δοκιμή, γιατί τι σόι προχωρημένος νέος είσαι αν δεν έχεις δοκιμάσει τσιγάρο;;; Το επόμενο στάδιο είναι το «Έλα μωρέ, ένα τσιγάρο μια στο τόσο. Το ελέγχω.» και μετά γίνεται κομμάτι της καθημερινότητας μας. Κάθε έφηβος καπνιστής, δεν το παραδέχεται ανοιχτά, απλά λέει ότι το κάνει για το κέφι του και δεν έχει εθιστεί ουσιαστικά. Και κάπως έτσι αρχίζουν όλα… ένα σήμερα, δυο αύριο, ένα πακέτο μετά από ένα μήνα. Έγινες ήδη μέλος στο (ευρύ πλέον) κλαμπ των καπνιστών χωρίς να το καταλάβεις. Βέβαια, δε σου φαντάζει και πολύ άσχημο, γιατί πιστεύεις ότι ανά πάσα στιγμή μπορείς να το σταματήσεις. Πιστεύοντας αυτό έκανες ένα μεγάλο λάθος. Το να σταματήσει κάνεις το τσιγάρο είναι, εκτός από ψυχοφθόρο, πολύ δύσκολο και είναι ελάχιστοι αυτοί που επιτυγχάνουν το στόχο τους με απόλυτη επιτυχία.

«Για πόσο μπορείς να ζήσεις;;;»

Στα 16 σου δεν θα μπεις ποτέ στον κόπο να σκεφτείς τη μελλοντική σου υγεία. Η ηλικία 40 και μετά φαντάζει κάτι μακρινό, πολύ μακρινό που σε ένα παράλληλο συμπάν ίσως και να υπέφερες από κάποια πάθηση εξαιτίας του ενός τσιγάρου/πακέτου που κάνεις τώρα τη μέρα.  Μπορώ να σε διαβεβαιώσω όμως ότι (σ’ αυτό το συμπάν) θα αρχίσουν τα πράγματα να στενεύουν λόγω του καπνίσματος και τότε θα είναι πολύ αργά για να αλλάξεις τα σημερινά δεδομένα. Έχω ακούσει πολλές φόρες από παιδιά της ηλικίας μου να λένε με βεβαιότητα πως δεν έχουν πάθει τίποτα από το τσιγάρο και δε τους κάνει καθόλου κακό, άρα ποιος ο λόγος να το κόψουν. Φυσικά και μέσα σε ένα και δυο χρόνια δε θα δεις πολλές αλλαγές, ίσως να μη δεις και καθόλου, αλλά από τα πρώτα χρόνια κιόλας παρουσιάζονται τα αρχικά δείγματα για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.

Το τσιγάρο δε θα σε κάνει ποτέ να νιώσεις ανώτερος και πιο μάγκας. Είναι απλά ο πιο εύκολος τρόπος για να ξεπεράσεις την ανασφάλεια που κρύβεις μέσα σου. Το πιο σωστό και αποτελεσματικό που μπορείς να κάνεις είναι να έχεις άποψη και να μην αφήνεις τους άλλους να σε επηρεάζουν. Γιατί στη σημερινή πολυάσχολη κοινωνία μας, μόνο τα άτομα με πυγμή και υπόσταση θα προχωρήσουν, οι άλλοι θα γίνουν ένα με τη μάζα και θα καταταχτούν με συνοπτικές διαδικασίες στον εύκολο στόχο, στα άτομα που μπορούν μερικοί να χειραγωγήσουν εύκολα. Και αν αυτά που λέω φαντάζουν υπερβολικά και λίγο δραματικά αρκεί μονό να σκεφτείς ότι κανένας δεν ξύπνησε λοξά ένα πρωί και αποφάσισε ότι θέλει όσο τίποτα άλλο να αρχίσει το κάπνισμα, κάποιοι του έβαλαν ιδέες και σαν υπάκουο και καλό παιδί τις εφάρμοσε στην πράξη.

Το μονό που πρέπει να κάνεις είναι να θέσεις προτεραιότητες. Τί είναι πιο σημαντικό τελικά; Η υγεία σου ή τα βλέμματα των γύρω σου όταν θα πετάξεις ένα πακέτο τσιγάρα στο τραπέζι;

Θέλεις να πεις κάτι…το σκέφτεσαι…είσαι μόλις 16 και δέχεσαι κριτική μονό και μονό για την ηλικία σου. Ο κοινωνικός περίγυρος έχει αποκρυσταλλωμένες απόψεις (με ελάχιστες εξαιρέσεις) για τους έφηβους. Πιστεύει ότι στα 16 σου δεν έχεις άποψη για τίποτα, δε σε νοιάζει τίποτα παρά μονό να περνάς καλά. Ξέρεις ότι δεν είναι έτσι. Πας να πεις κάτι αλλά κομπλάρεις. Δε θέλουν να μιλάς. Δε θέλουν να καταλαβαίνεις και πολλά πολλά απ’αυτά που κάνουν. Σε θέλουν άβουλο ον. Είμαι υπερβολική;; Ίσως… Είμαι ρεαλίστρια;; Σίγουρα…

Ας το πάρουμε από την αρχή… Όλοι μας έχουμε κάποια δικαίωματα και κάποιες υποχρεώσεις. Τα δικαιώματα μας θεωρητικά τα γνωρίζουμε όλοι… Ελευθερία λογού σκέψεις μπλα μπλα μπλα… Θεωρητικά, γιατί πρακτικά γίνονται προσπάθειες να μας τα καταργήσουν. ΟΧΙ, δε θα βγει κάνεις να σου πει «Από αύριο δε μπορείς να λες την άποψη σου ελευθέρα» θα το κάνει έμμεσα…θα προσπαθήσει να σου αποσπάσει αυτό το δικαίωμα χωρίς να το καταλάβεις και εν τέλη θα θεωρείς απόλυτα φυσιολογικό να το κλείνεις όταν θέλεις να πεις κάτι που ίσως δυσαρεστήσει τα μεγάλα κεφάλια. Για τα δικαιώματα αυτά βεβαία μάχονταν πολλοί άνθρωποι, χάθηκαν ζωές και εσύ δεν τα εκτιμάς… τα θεωρείς δεδομένα.

Λέγοντας δεδομένα θυμήθηκα κάτι που άκουσα πρόσφατα. «Τίποτα να μη θεωρείς δεδομένο, όλα αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη!». Σοφό, δε λέω…Αλλά είμαι 16… Δεν μπορείς να καταλάβεις ότι κάνω όνειρα. Αν θεωρήσουμε ότι η ζωή μας μπορεί να χαθεί από τη μια στιγμή στην άλλη τότε πάει. Το χάσαμε το παιχνίδι, γιατί μια ζωή θα ζούμε μέσα στη μιζέρια. ΟΧΙ, δε θα σταματήσω να ελπίζω… ΟΧΙ, δε θα αρκεστώ στο καλό ενώ μπορώ να αγγίξω το καλύτερο. ΟΧΙ, δε θα συμβιβαστώ…

Λοιπόν, για να συνδυάσω λίγο τις παραγράφους μεταξύ τους, έχω να πω πως η κοινωνία και γενικά η εξουσία θέλει εύπλαστους ανθρώπους χωρίς άποψη κατά προτίμηση για να μπορεί να τους χειραγωγεί εύκολα. Ίσως γι’αυτό και προσπαθούν από τα σχολειά ακόμη να κάνουν τα παιδιά υπάκουα χωρίς ενδιαφέροντα. Με την πρώτη μάτια βεβαία θα διαφωνήσεις αλλά αν το ξανασκεφτείς θα διαπιστώσεις πως έχω δίκιο. Η παπαγαλία και μονό είναι ένα παράδειγμα πως στο σχολείο δε θέλουν παιδιά με άποψη και σκέψη, αλλά παπαγάλους χωρίς μυαλό. Πόσες φόρες το σχολείο σου έδωσε ερεθίσματα για να σκεφτείς, να αναρωτηθείς, να αμφισβητήσεις;;;

Η εξουσία προσπαθεί να μας κατευθύνει εκεί που θέλει. Όσο πιο άπραγοι μένουμε τόσο χειρότερα γίνονται τα πράγματα. Όταν λέω εξουσία δεν εννοώ μονό τους πολιτικούς. Στα μαθητικά χρόνια για παράδειγμα εξουσία είναι ο δάσκαλος/καθηγητής στα μετέπειτα ο εργοδότης και πάει λέγοντας. Αν ο «λαός» δέχεται αβίαστα το κάθε τι τότε, μάντεψε, η εξουσία αρχίζει και κάνει ό,τι θέλει και εσύ τα δέχεσαι όλα αυτά… Γιατί έτσι σου έμαθαν….

Ξεκινώντας ως μαθητής…που δεν πρέπει να έχεις άποψη γιατί είσαι ακόμα μικρός, μαθαίνεις να πνίγεις τις σκέψεις σου, να τις θεωρείς λανθασμένες, ανόητες, ανούσιες. Έχουν καταφέρει να σου επιβάλουν τον δικό τους τρόπο σκέψης και εσύ δεν κάνεις κάτι γι’αυτό. Σε κόβουν και σε ράβουν στα μέτρα τους, για να γίνεις ένας «σωστός» αυριανός πολίτης που θα δέχεσαι αβίαστα ό,τι σου πλασάρουν. Θα κινούν τη ζωή σου με βάσει τί τους βολεύει… Μπράβο, θα είσαι περήφανος για τον εαυτό σου, θα έχεις γίνει ένα με τη μάζα. Δε θα διαφέρει ο τρόπος σκέψης σου με άλλων ποσών εκατομμυρίων. Αυτοί θα χαίρονται γιατί πέτυχαν το σκοπό σου… Αλλά εσένα η ζωή σου τί θα είναι;  Ένα παιχνίδι προσχεδιασμένο και καλά μελετημένο από τα 10 άτομα που σου κάνουν κουμάντο.

Ακούγομαι πολύ πεσιμίστρια ε;;; Ναι, γιατί όταν προσπαθούν να σε βγάλουν αντισυμβατική επειδή το μυαλό σου παίρνει στροφές και έχεις άποψη, προσπαθείς με έναν τρόπο να εκφράσεις αυτό που νιώθεις. ΟΧΙ, δε θα γίνω αυτό που θέλετε, όχι δε με φοβίζει το αύριο γιατί κάνω όνειρα που δε χωράνε στο μυαλό σας. Και κάτι τελευταίο, ο σεβασμός δεν κερδίζεται με απειλές και τέτοια παρεμφερή αλλά με κόπο και πράξεις. Γι’αυτό επειδή στην προκείμενη η εξουσία θέλει να κερδίσει το σεβασμό μου με τέτοιο τρόπο δεν τα καταφέρνει.

Χαίρομαι γι’αυτό που είμαι, γι’αυτό που σκέφτομαι, το ίδιο θα πρέπει να κάνεις και εσύ… Μη φοβάσαι να πάρεις θέση, γιατί οι λίγοι καθορίζουν το μέλλον των πολλών!

(Το άρθρο αυτό αποτελεί καθαρά προσωπικές απόψεις. Δεν αναφέρομαι σε συγκεκριμένες καταστάσεις και πρόσωπα και δεν ισχύουν τα λεγόμενα μου για όλους. Είμαι εναντία στον κοινωνικό ρατσισμό λόγω ηλικίας θέσης κλπ. Αφορμή για να το γράψω ένα πρόσφατο περιστατικό. Δε θα ήθελα σε καμία περίπτωση να εκφράζω τις απόψεις μου ανυπόγραφα. )

Γεωργία Καλαϊτζή