Γεωργία Πατσιοδήμου (Α3)

Το χωριό   Καρυές   απέχει  21  χιλιόμετρα  από  την  Κατερίνη  και πήρε  το όνομα  του  από  τις  πολλές  καρυδιές  που υπήρχαν  σε αυτή  την τοποθεσία. Ο  επισκέπτης  μπορεί   να  εξακριβιώσει  την  ιστορική  φυσιογνωμία  των  Καρυών    που  φαίνεται  να  συνδέεται  με  τα  χρόνια  της τουρκοκρατίας. Ένα   μνημείο  είναι  το  Κονάκι, θερινή  κατοικία  του  τσιφλικά  του χωριού, που  κατεδαφίστηκε  το  1920, και  στην  θέση  του  χτίστηκε  ο   σημερινός  ναός  της Αγίας  Βαρβάρας. Η  περιοχή  ωστόσο  των  Καρυών  πρέπει  να  κατοικήθηκε  από  ελληνικά  φύλα  από  τους  προϊστορικούς  ακόμη  χρόνους,  όπως  μαρτυρεί  το αρχαίο  νεκροταφείο  που  βρέθηκε  γύρω  από  το  νεκροταφείο  των  Καρυών.

Καθώς  η  συγκεκριμένη  περιοχή  βρίσκεται  πάνω  στον δρόμο  που  οδηγούσε  από  τη  Θεσσαλία  στη  θάλασσα  ήταν  φυσικό  να  έχει  οχυρωθεί  και  να  κατοικηθεί  από  την  αρχαιότητα. Δύο  μαρμάρινα  λιοντάρια  στη  θέση  Άγιος  Αθανάσιος, το  ένα  από  τα  οποία  φυλάσσεται  στο  καμπαναριό  της  εκκλησίας  της  Αγίας  Βαρβάρας, πρέπει  να  προέρχονται  από  ταφικό  μνημείο  ή  οικισμό  ελληνιστικών  χρόνων  που  υπήρχε  εκεί. Από  τις  διάφορες  τοποθεσίες  των  Καρυών (Άγιος  Αθανάσιος, Γραμμένη  Πέτρα, Μνήματα, Παλιογέφυρο) φαίνεται  ότι  στις  θέσεις  αυτές  δημιουργήθηκαν  κατά  τους  ελληνιστικούς  μέχρι  και  τους  βυζαντινούς  χρόνους  φρούρια  και  οικισμοί,   που  μετά  από  σεισμούς  ή  άλλες  φυσικές  καταστροφές  μετακινούνται  σε  άλλη  θέση.

Ανεβαίνοντας  προς  το  χωριό, κοντά  στην  εκκλησία  του  Αγίου  Αντωνίου  και  στην θέση   “Κεραμαριό” το  χώμα  γίνεται  ασπροκόκκινο  και  αποτελεί  άριστο  υλικό  για  πήλινες  κατασκευές. Στο  υπέδαφος  της  περιοχής  βρίσκονται  σπασμένες  κεραμίδες, που  γεννούν  την υποψία  ύπαρξης  φούρνου, όπου  έψηναν  πηλό. Στο  μέσο  της  διαδρομής  ο   επισκέπτης  μπορεί  να  εντοπίσει  μέσα  στους  καταπράσινους  αγρούς  πήλινα  δοχεία, διακοσμητικά  ή  αποθήκευσης  τροφίμων, πήλινα  αντικείμενα  με  παραστάσεις, ακόμη  και  αρχαία  νομίσματα  με  την  κεφαλή  του  Μ. Αλεξάνδρου.

Έτσι  ο   επισκέπτης  που  θα  αποφασίσει  να  περιηγηθεί  στα  φροντισμένα  σοκάκια  των  Καρυών  μέσα  σε  ένα  απίστευτα  όμορφο   φυσικό  τοπίο  θα  ακολουθήσει  της  ιστορίας  το  διάβα.  Αλλά  και  αυτός  που  θα βρεθεί  στην  θέση  “Στριβό“, μια  καταπράσινη  πλαγιά  σε απόσταση  1000  περίπου  μέτρων  πριν  από  την  είσοδο  του  χωριού, θα  περιηγηθεί  στης  ομορφιάς  το  διάβα. Εδώ  κάτοικοι  από  όλους  τους  οικισμούς  του  δημοτικού διαμερίσματος  Πέτρας  συγκεντρώνονται  για  να  γιορτάσουν  την  Καθαρά   Δευτέρα, τα  κούλουμα, πετώντας  χαρταετό  και  απολαμβάνοντας  παραδοσιακή  φασολάδα  και  λαγάνα. Τέλος, ο επισκέπτης  πρέπει  να  επισκεφθεί  τον  “Κούκο”  που είναι  λίγα  μέτρα  πάνω  από  το  δημοτικό  σχολείο  Καρυών.

Αποστόλης Πίτσιας (Α3)

Τα Φωτεινά είναι ένα ορεινό χωρίο στον Νομό Πιερίας, ανάμεσα στον Όλυμπο και στα Πιέρια. Ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 423 κατοίκους, κυρίως κτηνοτρόφους, καπνοπαραγωγούς και υλοτόμους. Το Δημοτικό διαμέρισμα των Φωτεινών έχει συνολικά 838 κατοίκους. Περιλαμβάνει την Πέτρα ή όπως την λένε οι ντόπιοι Λόκοβη, τη Μόρνα (Σκοτεινά) και το ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου. Απέχει 20 χιλιόμετρα από την Κατερίνη και μπορείτε να φτάσετε στο χωριό με το αυτοκίνητο και το λεωφορείο.

Η εκκλησία του χωριού, ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται λίγα μέτρα, αφού μπείτε στο χωριό, ενώ το νεκροταφείο είναι της Αγίας Παρασκευής και βρίσκεται στο πάνω χωριό. Υπάρχει στο χωριό πολιτιστικός-χορευτικός σύλλογος ο Ορφέας Φωτεινών.

Παλαιότερα το χωριό βρισκόταν πιο ψηλά, σε ένα μέρος με λιγοστό φως, τη Μόρνα ή Σκοτεινά. Τα Σκοτεινά είναι μικρό ορεινό χωριό της Πιερίας, χτισμένο σε υψόμετρο 700 μέτρων, 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κάτω Μηλιάς. Η ονομασία του χωριού μέχρι τις 31 Αυγούστου 1926 ήταν Μόρνα (το όνομα σημαίνει σκοτεινός τόπος). Εκεί βρίσκεται και ένα φαράγγι με πλούσια βλάστηση, άφθονα νερά και άγρια ομορφιά. Επειδή το μέρος είναι ανήλιαγο λόγω της πυκνής βλάστησης , οι κάτοικοι έδωσαν το όνομα Σκοτεινά στο χωριό που εγκατέλειψαν και Φωτεινά στο νέο χωριό, όπου υπήρχε περισσότερο φως. Τα πέτρινα σπίτια της δεν κατοικούνται εδώ και περίπου 40 χρόνια, καθώς οι κάτοικοι της Μόρνας ίδρυσαν τα Φωτεινά, το 1965

Εκεί λειτουργούσε εργοστάσιο ξυλείας και έτσι ο Πληθυσμός έφτασε τους 1.178 κατοίκους το 1940. Εκεί γεννήθηκε ο Χρήστος Τσολάκης ενώ από την Μόρνα κατάγεται ο Γεωργάκης Ολύμπιος.

Πριν μπεις στη Μόρνα υπάρχει να πέτρινο γεφύρι. Αξίζει να το επισκεφθείτε, για να ψαρέψετε και να κάνετε μια όμορφη βόλτα. Οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό το 1965 και πήγαν σε ένα πιο φωτεινό μέρος, στα Φωτεινά.

Στα Φωτεινά οι κάτοικοι είναι κυρίως ντόπιοι αλλά υπάρχουν και λίγοι βλάχοι. Τα Φωτεινά βρίσκονται σε υψόμετρο 300 μέτρα, ενώ η Μόρνα στα 700. Επίσης, λίγο πιο πάνω από το χωριό, τον Δεκέμβριο του 1997 είχε πέσει αεροπλάνο, όπου έχασαν πολλά άτομα την ζωή τους. Επίσης, η οξιά της Μόρνας θεωρείται από τις καλύτερες στην Ελλάδα και μεταξύ των άριστων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Λέγεται ότι κάποιοι κάτοικοι της Μόρνας ήρθαν από το Σούλι και πρωτοεγκαταστάθηκαν στην Πέτρα και στην συνέχεια στην Μόρνα. Η πρώτη αναφορά προς το χωριό γίνεται κατά το 1850 από μία δωρεά από την Μονή Ζάβορδας των Γρεβενών προς την Μονή του Αγίου Νικολάου. Στο χωριό εδώ και μερικούς μήνες υπάρχει διαθέσιμο Ίντερνετ.

Λίγα χιλιόμετρα μακριά του χωριού έχει βρεθεί και αρχαίο νεκροταφείο, από τη μυκηναϊκή εποχή. Σύμφωνα με την παράδοση στην περιοχή βρισκόταν το μικρό βασίλειο της Πέτρας, ή Καρακόλι όπως ονομάζουν την περιοχή ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι του χωριού. Έπειτα από προδοσία σύμφωνα με μία εκδοχή, οι Τούρκοι υπέταξαν το Κάστρο και σκότωσαν τους στρατιώτες , ενώ η βασίλισσα που επέζησε, αυτοκτόνησε πέφτοντας από το βράχο, μαζί με το παιδί της.