Κωσταριδάκη Καλλιόπη

O Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα

Ποιός ήταν ο Κάσπαρ Χάουζερ;   

   
                           Η ιστορία του Κάσπαρ Χάουζερ αποτελεί μεγάλο μυστήριο που ακόμη και σήμερα παραμένει άλυτο. Άλλοι τον θεώρησαν θύμα συνωμοσίας και άλλοι ένα απλό τυχοδιώκτη.

• Ήταν πρωί της 26ης Μαΐου του 1828 στη Νυρεμβέργη (ημέρα αργίας). και υπήρχαν λίγοι άνθρωποι στον δρόμο. Ένας τσαγκάρης είδε ένα νέο – όχι πάνω από 17 χρόνων- να περιπλανιέται στο δρόμο, ταλαιπωρημένο και φορώντας κουρέλια. Προσφέρθηκε να τον βοηθήσει αλλά ο νεαρός δεν απάντησε και του έδωσε ένα σφραγισμένο γράμμα με αποδέκτη τον «Αξιότιμο Διοικητή του 6^ου Συντάγματος Ελαφρού Ιππικού στη Νυρεμβέργη, τον Διοικητή von Wessenig.»
• Ο τσαγκάρης τον πήγε στον Διοικητή που προσπάθησε να καταλάβει ποιο είναι το παιδί. Όμως σε κάθε ερώτησή του εκείνο επαναλάμβανε τις φράσεις : «Δεν ξέρω» , «Άλογο! Άλογο!» και «Θέλω να γίνω ιππέας όπως ήταν και ο πατέρας μου.» Τέλος , του έδωσαν μία κόλλα χαρτί να γράψει και εκείνος έγραψε: «Κάσπαρ Χάουζερ». Είχε επάνω του διάφορα αντικείμενα μεταξύ των οποίων ένα μαντήλι με τα αρχικά Κ.Η. , ένα κλειδί και ένα βιβλίο με τίτλο « Η τέχνη της αντικατάσταση του χαμένου χρόνου και των ετών που ξοδεύτηκαν άσκοπα». Στο σώμα του είχε σημάδι από εμβόλιο , που σύμφωνα με ορισμένους, υποδήλωνε καταγωγή από κατώτερη τάξη. Δεν είχε διανοητική καθυστέρηση ούτε ήταν παράφρων ενώ στα γόνατά υπήρχε μία ανωμαλία που υποδείκνυε ότι το παιδί δεν στεκόταν ποτέ όρθιο. Το πιο αξιοπερίεργο ήταν ότι ένιωθε πολύ καλύτερα στο σκοτάδι και είχε εξαιρετική όραση σε αυτό.
• Το γράμμα προς το Διοικητή δεν έφερε υπογραφή. Πιθανολογείται πως προέρχεται από μεροκαματιάρη άνδρα όπου ανέφερε ότι το παιδί τού δόθηκε για κηδεμονία στις 7 Οκτωβρίου του 1812 και εκείνος του έμαθε ανάγνωση, γραφή και τη χριστιανική θρησκεία. Δεν τον άφησε να βγει ποτέ από το σπίτι και το έστελνε να γίνει ιππέας , όπως ήταν και ο πατέρας του. Έκλεινε με τη φράση : «Αν δε μπορείτε να τον κρατήσετε, σφάξτε τον ή κρεμάστε τον από την καπνοδόχο».

• Επάνω του , ωστόσο , υπήρχε και ένα δεύτερο γράμμα , εικάζεται από τη μητέρα του. Ανέφερε ότι το παιδί είχε γεννηθεί στις 30 Απριλίου του 1812, ο πατέρας του ήταν ιππέας όμως πέθανε και εκείνη αναγκάστηκε να δώσει το παιδί, με την οδηγία να υπηρετήσει στο Ιππικό , όπως και ο πατέρας του. Και οι δύο επιστολές ήταν γραμμένες στη βαυαρική διάλεκτο και είχαν τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα.
• Όταν οι υπηρέτες του Διοικητή προσπάθησαν να τον περιποιηθούν ο νέος αντέδρασε περίεργα. Φαινόταν εντελώς απολίτιστος , «άγριος» , αγνοούσε ακόμη και τα βασικά είδη διατροφής. Από το γεύμα που του προσφέρθηκε αρκέστηκε στο ψωμί και στο νερό δείχνοντας πως δεν γνώριζε τι ήταν τα άλλα αγαθά (λουκάνικο – μπύρα), δεν γνώριζε τι είναι ο καθρέπτης και πώς λειτουργεί, δε γνώριζε τη φωτιά αλλά ούτε και τα άλλα ζώα (ονόμαζε όλα τα ζώα «άλογο»).
• Κατόπιν τον οδήγησαν στον πύργο του Vestner, όπου φυλασσόταν από έναν δεσμοφύλακα και τον επισκεπτόταν συχνά ένας γιατρός και τα παιδιά του δεσμοφύλακα. Ο γιός του δεσμοφύλακα του δίδαξε το αλφάβητο και αργότερα ο δεσμοφύλακας τον πήρε στο σπίτι του. Εκεί ο δεσμοφύλακας παρατήρησε ότι ο Κάσπαρ Χάουζερ αγνοούσε τη διαφορά άντρα – γυναίκας , αναγνώριζε τα φύλα μόνο από το ντύσιμο ενώ δεν ντρεπόταν όταν τον έπλεναν άλλοι. Είχε μονίμως ένα ήρεμο χαμόγελο στο πρόσωπό του.

Με τον Κάσπαρ Χάουζερ ασχολήθηκε ο εγκληματολόγος Anselm Ritter von Feuerbach , ο οποίος , παράλληλα με την έρευνα που έκανε για αυτόν, τον έδωσε για υιοθεσία σε ένα πανεπιστημιακό καθηγητή φιλοσοφίας και μεθοδολογίας στην εκπαίδευση , τον George Friedrich Daumer. Η φήμη του απλώθηκε παντού και κόσμος ερχόταν από όλα τα μέρη του κόσμου για να τον δει από κοντά. Ωστόσο, αυτή η φήμη οδήγησε στο σπίτι που διέμενε και ένα μαυροντυμένο άντρα που αποπειράθηκε να τον δολοφονήσει μαχαιρώνοντάς τον στο λαιμό μέσα στο σπίτι του. Ο Κάσπαρ έσκυψε , δέχθηκε το μαχαίρι στο μέτωπο και λιποθύμησε στην προσπάθειά του να ξεφύγει., ωστόσο περιέγραψε τον παραλίγο δολοφόνο του, όσο καλύτερα μπορούσε ενώ ανέφερε πως ο δράστης πριν τον μαχαιρώσει του είπε: «Πρέπει να πεθάνεις πριν φύγεις από τη Νυρεμβέργη». Ο Κάσπαρ σοκαρισμένος επαναλάμβανε τις φράσεις: «Γιατί να σκοτώσεις εμένα; Ποτέ δε σου έκανα τίποτα . Μη σκοτώσεις εμένα! Παρακαλώ να μη με κλειδώσεις ξανά. Ποτέ δε με άφησες από τη φυλακή μου , μη με σκοτώσεις! Εσύ με σκοτώσεις πριν καταλάβω τι είναι η ζωή. Πρέπει να μου πεις γιατί με κλείδωσες!» Οι φράσεις του αυτές αποδείκνυαν πως ο Κάσπαρ αναγνώρισε από τη φωνή τον παραλίγο δολοφόνο του, που ήταν ο ίδιος που τον κρατούσε τόσα χρόνια φυλακισμένο. Αμέσως ξεκίνησε έρευνα ωστόσο αρκετοί ήταν εκείνοι που υποψιάζονταν ότι η απόπειρα εναντίον του ήταν ψεύτικη και έγινε για να τραβήξει πάλι την προσοχή των πολιτών στο πρόσωπό του. Τέσσερις ημέρες αργότερα κατεγράφη ότι  άνδρας που ταίριαζε με την περιγραφή του Κάσπαρ ρωτούσε στην πόλη τους ανθρώπους αν γνώριζαν κάτι για την υγεία του.

• Το 1829 ο Κάσπαρ έγραψε την αυτοβιογραφία του : Μεγάλωσε σε ένα σκοτεινό κλουβί διαστάσεων 2 Χ 1 Χ 1,5 με μοναδική συντροφιά τρία ξύλινα παιχνίδια: Δύο αλογάκια και ένα σκύλο. Μοναδικά τρόφιμά του ήταν ψωμί και νερό. Δεν είδε ποτέ το δεσμοφύλακά του αφού τον έβαζε να γυρνάει την πλάτη του από την άλλη μεριά κάθε φορά που έμπαινε για να του φέρει το ψωμί και το νερό ενώ μερικές φορές το νερό του είχε πικρή γεύση και του έφερνε αμέσως υπνηλία. Όταν ξυπνούσε φορούσε άλλα ρούχα και είχε κομμένα μαλλιά και νύχια. Οι γιατροί που τον εξέτασαν του έβαλαν όπιο μέσα στον νερό για να δουν αν αναγνώριζε τη γεύση και ο Κάσπαρ την αναγνώρισε αμέσως. Κάποια στιγμή ο «άνθρωπος» που τον επισκεπτόταν του έδωσε μερικά βιβλία και τον πρόσταξε να μάθει γραφή και ανάγνωση. Μια μέρα εμφανίστηκε και του είπε πως έπρεπε να φύγουν. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τον έμαθε να στέκεται όρθιος και να λέει τη φράση : «Θέλω να γίνω ιππέας, όπως ο πατέρας μου». Αργότερα βρέθηκε να περπατά στους δρόμους της Νυρεμβέργης.

Σε έρευνα που έκανε ο Anselm Ritter von Feuerbach κατέληξε πως  ο Κάσπαρ Χάουζερ ήταν ο νόμιμος διάδοχος του Δούκα του Baden.

Κατέγραψε λοιπόν ότι:

• Ο Δούκας του Baden, Charles, έκανε τρείς γιούς τους οποίους άγνωστοι δηλητηρίασαν όπως και τον ίδιο αργότερα, ενώ οι κόρες του έζησαν όλες. Αν ο Δούκας δεν αποκτούσε αρσενικό απόγονο το θρόνο θα έπαιρνε ο θείος του Δούκα ο Louis ή ο αδερφός του Louis, ο Leopold. Η μητέρα των δύο αδερφών, Κόμισσα του Hosheberg, λοιπόν, όταν γεννήθηκε ο Κάσπαρ έβαλε στη θέση του ένα ετοιμοθάνατο μωρό και τον ίδιο τον κράτησε όμηρο όλα αυτά τα χρόνια μέχρι που έγινε βασιλιάς ο γιος της Leopold το 1830. Η απόπειρα δολοφονίας κατά του Κάσπαρ έγινε μάλιστα λίγο μετά το θάνατο του Δούκα του Baden. Κάποια χρόνια αργότερα ο βασιλιάς Ludwig της Βαυαρίας, φέρεται να παραδέχτηκε στο ημερολόγιό του πως ο Κάσπαρ ήταν ο «νόμιμος Μεγάλος Δούκας του Baden».

Ο εγκληματολόγος  Feuerbach – μετά από αυτή την αποκάλυψη της έρευνάς του, βρέθηκε ξαφνικά νεκρός σε ένα ταξίδι του, όπου θα συναντούσε κάποιον για να συζητήσει για τον Κάσπαρ , ενώ καταστράφηκε και το προσωπικό του αρχείο που υποστήριζε τη θεωρία του. Νεκρός βρέθηκε ξαφνικά και ο γιός του, λίγα χρόνια αργότερα.

Ο Κάσπαρ Χάουζερ υιοθετήθηκε ξανά από τον Λόρδο  Stanhope

Σύντομα όμως τον βαρέθηκε και τον παράτησε στο σπίτι ενός γνωστού του. Κι εκεί ο Κάσπαρ συμπεριφερόταν παράξενα. Στις 14 Δεκεμβρίου του 1832, συνάντησε έναν άντρα σε ένα πάρκο που είχε πληροφορίες για την μητέρα του. Του έδωσε ένα πορτοφόλι με ένα σημείωμα και τον μαχαίρωσε σε πνεύμονα και συκώτι. Το σημείωμα έλεγε σε αντίστροφη γραφή: «Ο Χάυοζερ μπορεί να σας δώσει την περιγραφή μου, από πού ήρθα και ποιος είμαι. Αλλά για να τον απαλλάξω από τον κόπο θα σας τα πω μόνος μου. Είμαι από…………. στα Βαυαρικά σύνορα και το όνομά μου είναι MLO.» Ο Κάσπαρ Χάουζερ πέθανε τρεις ημέρες αργότερα . Κατηγορήθηκε και πάλι πως αυτοτραυματίστηκε και έγραψε ο ίδιος το σημείωμα ωστόσο ο ιατρός που τον εξέτασε αποφάνθηκε πως η πληγή του ήταν πολύ βαθιά και δεν θα μπορούσε να την έχει κάνει μόνος του.

Ο Κάσπαρ Χάουζερ τάφηκε στο Ansbach της Γερμανίας και η ταφόπετρά του γράφει : « «Ενθάδε κείται ο Κασπάρ Χάουζερ, ένα αίνιγμα της εποχής του. Η γέννησή του ήταν  άγνωστη, ο θάνατος του ένα μυστήριο»…

Annimation Κάσπαρ Χάουζερ : https://www.youtube.com/watch?v=xxBjYm-mLu8&t=179s                                                                                                                                                                 

Ο Τίτλος του αποσπάσματος

           Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως τίτλο του 3^ου κεφαλαίου του βιβλίου του το όνομα του παιδιού που βρέθηκε σε ένα δάσος στη Γερμανία και μεγάλωσε με τα ζώα προσθέτοντας τη φράση “στην έρημη χώρα¨. Προφανώς θεωρεί ότι ανάμεσα στα δύο πρόσωπα υπάρχουν αρκετές ομοιότητες. Είδος: Κοινωνικό μυθιστόρημα με στοχαστική διάθεση 

Ανάλυση

Θεματικά κέντρα : Η μετανάστευση, η αποξένωση των ανθρώπων, η εσωτερική μοναξιά,  η γοητεία της τεχνολογίας, η εργασία και η σχέση μας με αυτή.

Χώρος: Στουτγκάρδη / Χρόνος: δεκαετία του ´60

Γλώσσα: Απλή, καθημερινή.

Ύφος : λιτό, γλαφυρό,  με στοχαστικότητα και ρεαλισμό, τόνος εξομολογητικός.

Σχήματα λόγου

Εικόνες

 Η επιστροφή στο σπίτι το βράδυ/  Mπροστά στη βιτρίνα ενός καταστήματος/ Περπατώντας στην λεωφόρο.

Υπάρχουν επίσης: μεταφορές,  παρομοιώσεις, αντιθέσεις, προσωποποιήσεις, ασύνδετο σχήμα.

Τεχνικές αφήγησης : Χρονολογική- Γραμμική αφήγηση των γεγονότων, Περιγραφή, Εσωτερικός μονόλογος, Επιβράδυνση (στις σκέψεις του συγγραφέα).

Είδος αφηγητή : Δραματοποιημένος, συμμετέχει ως πρωταγωνιστής και αφηγείται σε α΄ ενικό .

Λόγοι  μετανάστευσης  πρωταγωνιστή στη Γερμανία

• Φτώχεια, ανεργία / Δύσκολες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες (διαχρονικά με παγκόσμια ισχύ)

• Δεν υπάρχουν κοντινοί συγγενείς να τον περιμένουν : Οι γονείς έχουν πεθάνει,η αδελφή του έχει παντρευτεί μακριά από το χωριό τους.

 Η ζωή του Κώστα στη Γερμανία

• Ήρωας και αφηγητής ταυτίζονται . Ο Κώστας είναι ένα λαϊκό πρόσωπο που η ζωή του δε φαίνεται να έχει κανένα ενδιαφέρον. Φαίνεται πως δεν έχει καταφέρει να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον ενώ παράλληλα δεν υπάρχει κάτι που να τον δένει με την πατρίδα του. Έτσι νιώθει απέραντη μοναξιά και “ταυτίζεται” με το χαρακτηρισμό του ξένου. “Ξένος” παντού.

• Το γεγονός ότι ταυτίζει τον εαυτό του με το ασήμαντο «μικροβιάκι» μιας σταγόνας νερού φανερώνει επίσης ότι η αυτοπεποίθησή του είναι χαμηλή . Αυτό οφείλεται και στην μονοτονία και έλλειψη της χαράς της δημιουργικότητας στην μονότονη εργασία του, στο εργοστάσιο.

• 

 Ο Κώστας στη Γερμανία / Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα- Ομοιότητες 

• Και οι δύο βρέθηκαν σε μια ξένη χώρα .

• Είναι άγνωστοι ανάμεσα σε αγνώστους και μόνοι.

• Δεν γνωρίζουν τη γλώσσα και δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τους άλλους .

• Δεν έχουν πατρίδα. Ο Κώστας στη Γερμανία δεν έχει κανένα δικό του να τον “δένει” με τη γενέτειρά του και ο Κάσπαρ Χάουζερ δεν ξέρει ποια είναι η πατρίδα του.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ = ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΔΑΚΡΥΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΕΜΑΤΗ ΕΛΠΙΔΑ 

Ο όρος “Μετανάστευση ” δεν είναι άγνωστος στους Έλληνες. Τον δρόμο της ξενιτιάς τον τράβηξαν πολλές φορές και ακόμα και σήμερα οι νέοι μας τον ακολουθούν ονειρευόμενοι ένα καλύτερο μέλλον.

Εδώ μπορούμε να δούμε ένα παλιό ντοκιμαντέρ από τους μετανάστες στην Αστόρια Αμερικής. Περιοχή που κατέληξε “ελληνική αποικία”.

ΤΟ ΝΗΣΙ ELLIS

Το νησί Έλις (Ellis Island), στ’ ανοιχτά του Μανχάταν, υπήρξε ο κύριος σταθμός υποδοχής των μεταναστών που έφταναν στην Αμερική, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, από τα τέλη του 19ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου.

Έως τις αρχές του 17ου αιώνα το νησί ονομαζόταν Γκαλ. Στις 12 Ιουλίου του 1603 ο κυβερνήτης του Νέου Άμστερνταμ (μετέπειτα Νέας Υόρκης) το αγόρασε από τους Ινδιάνους και το μετονόμασε σε Όιστερ Άιλαντ. Κατόπιν, μετονομάστηκε σε Έλις Άιλαντ και μετατράπηκε σε σταθμό υποδοχής.

Εγκαινιάστηκε την 1η Ιανουαρίου του 1892 και ως τις 12 Νοεμβρίου του 1954, οπότε έκλεισε, υποδέχθηκε πάνω από 20 εκατομμύρια μετανάστες απ’ όλο τον κόσμο. Εκεί υποβάλλονταν σε ιατρικές εξετάσεις, προκειμένου να εγκριθεί η είσοδός τους στις ΗΠΑ. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς που έπαιρναν την πολυπόθητη άδεια, εγκαθίσταντο -τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια- στη Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσεϊ.

Από το 1924 χρησιμοποιήθηκε μόνο για κρατουμένους και πρόσφυγες. Η υποδοχή των συνηθισμένων μεταναστών γινόταν σε άλλους σταθμούς.

Κατά κάποιο τρόπο, το Έλις Άιλαντ λειτούργησε και ως μία κολυμπήθρα, καθώς πολλοί άνθρωποι απέκτησαν εκεί ένα νέο όνομα. Λέγεται πως αν κάποιος από τους υπαλλήλους δεν μπορούσε να εκφέρει το όνομα ενός μετανάστη, το άλλαζε κατά προσέγγιση σε κάτι πιο σύντομο και απλό. Ιδιαίτερα, αν ο νεοφερμένος δεν ήξερε να γράφει και να διαβάζει Αγγλικά.

Σήμερα, τις ημέρες αυτές θυμίζει το Μουσείο Μετανάστευσης των ΗΠΑ που στεγάζεται στο Έλις Άιλαντ. Κατά καιρούς, πολλοί εξέφρασαν την άποψη ότι σ’ αυτό το νησί θα έπρεπε να βρίσκεται και το Άγαλμα της Ελευθερίας, λόγω του συμβολισμού του.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/82

© SanSimera.gr

Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα στο ίντερνετ τα αρχεία των επιβατών και όσων καταγράφηκαν στα αρχεία του περίφημου νησιού υποδοχής των μεταναστών  στην Αμερική με αρκετές λεπτομέρειες.

Πατώντας εδώ θα μπορέσετε να ξεναγηθείτε στο νησί Ellis. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν το πρώτο και το τρίτο βίντεο.

Και από εδώ μπορείτε να δείτε αν πέρασαν από το Ellis και δικοί σας πρόγονοι.