Κωσταριδάκη Καλλιόπη

Ενότητα 2η

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η : ΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ποια αγαθά προσφέρει η οικογενειακή ζωή;

Παιδικά χωριά SOS. Ας τα γνωρίσουμε πατώντας στις  παρακάτω εικόνες. 

 Το χαμόγελο του παιδιού ! Εδώ μπορείτε να μάθετε για αυτό και να δείτε την επίσημη ιστοσελίδα του!

Τα παιδιά του Χαμόγελου μας μιλούν για αυτό.

Οι χρόνοι του ρήματος

Εγκλίσεις – ποιόν ρήματος

Το θέμα του ρήματος και η αύξηση

Τα είδη των συνθέτων

Περίληψη κειμένου

Η αύξηση του ρήματος στα νέα ελληνικά

Κλίση ρήματος στα νέα ελληνικά 

Οι εγκλίσεις 

η οριστική, η υποτακτική και η προστακτική.

Οριστική 

Φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι κάτι το βέβαιο και πραγµατικό, είτε είναι  κατάφαση είτε  είναι άρνηση  είτε  είναι ερώτηση. Επίσης όμως εκφράζει ευχή και λέγεται ευχετική οριστική  με τα μόρια άμποτε, είθε, μακάρι να, ας και οριστική παρελθοντικού χρόνου (π.χ. Μακάρι να ερχόταν μαζί μας !) αλλά και παράκληση (Δεν δουλεύεις και εσύ μαζί μου;) .

Π.χ.:   Θα βρέξει αύριο.        (κατάφαση)/∆ε θα βρέξει αύριο.       (άρνηση)

Θα βρέξει αύριο;(ερώτηση) Η  οριστική παίρνει άρνηση δε(ν).

Υποτακτική

Φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι κάτι που θέλουµε να γίνει ή περιµένουµε να γίνει.

Π.χ.:   Θέλω να έρθεις./Ας ξεκουραστούµε λίγο.

Όταν ένα ρήµα βρίσκεται στην υποτακτική, συνοδεύεται ή από έναν από τους συνδέσµους για να, όταν, πριν, αν, άµα, ή από τα µόρια να, ας. Παίρνει άρνηση µη(ν).

Υποτακτική έγκλιση έχουν τρεις χρόνοι: ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρακείµενος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής.

Προστακτική

Φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι προσταγή, επιθυµία, ευχή.

Προστακτική έγκλιση έχουν δύο χρόνοι: ο ενεστώτας και ο αόριστος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής. Επίσης η προστακτική έχει µόνο δύο πρόσωπα: το β΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό.

Ασκησούλα στην e-me ! Ευκολάκι!!!!!!

Οι σύνθετες λέξεις και τα είδη τους 

Δείτε το στο slideshare.net

Η Σύνθεση

Θυμάμαι ότι :

Σύνθετη λέξη : Η λέξη που προκύπτει α)όταν προσθέσουμε στην αρχή μιας λέξης αχώριστο μόριο ή πρόθημα π.χ. α + κακός = άκακος β) όταν ενωθούν δύο ή περισσότερες λέξεις.πχ. σιγά + κλαίω = σιγοκλαίω.

Παράγωγη : Δημιουργείται από ριζική λέξη με την προσθήκη στο τέλος μιας κατάληξης. π.χ. πόρτα – πορτάκι.

• Κατά τη σύνθεση δύο λέξεων το αρχικό φωνήεν της δεύτερης λέξης είναι ισχυρότερο από το τελικό φωνήεν της πρώτης λέξης το οποίο συνήθως χάνεται ή  σπανιότερα διατηρούνται και τα δύο. π.χ.από+ αθάνατος = απαθανατίζω

• Όταν το α΄ συνθετικό είναι κλιτό, ενώνεται με το β΄ συνθετικό συνήθως με ένα

–ο- , που λέγεται συνδετικό φωνήεν. π.χ.  γυναίκες+ παιδιά= γυναικόπαιδα/

• Όταν το α΄ συνθετικό είναι επίρρημα σε –ω- κρατάει το –ω-, εκτός από το επίρρημα

χάμω που μετατρέπει το ω σε ο. π.χ. έξω+ εκκλησία = εξωκλήσι/ πίσω+ πλάτη = πισώπλατα/ χάμω+ κλαδί = .χαμόκλαδο.  Το ίδιο συμβαίνει και με το επίρρημα γύρω (γυροφέρνω)

• Το επίρρημα «έξω» + σύμφωνο παραμένει ως έχει : έξω + πόρτα = εξώπορτα.

• Μαζί με φωνήεν χάνει το –ω : έξω + οδός = έξοδος

ΠΡΟΣΟΧΗ

Τα ουσιαστικά οδύνη ( = πόνος), όλεθρος ( = καταστροφή), όνομα (όνυμα), όροφος και ορυχείο. όταν γίνονται δεύτερα συνθετικά, τρέπουν το αρχικό -ο – σε – ω- : επί + οδύνη > επώδυνος, επί + όνομα > επώνυμο,, άνθρακας + ορυχείο > ανθρακωρυχείο/ ανθρακωρύχος, δύο + όροφος > διώροφος και το επίθετο ομαλός ως δεύτερο συνθετικό τρέπει το -ο- σε -ω-: αν – (στερητικό) + ομαλός > ανώμαλος.

Είδη σύνθετων λέξεων

1) Παρατακτικά: Τα δύο συνθετικά παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο και ανήκουν στην ίδια κατηγορία (ουσιαστικό με ουσιαστικό, επίθετο με επίθετο κ.λ.π.).Π.χ. μαχαίρι + πιρούνι -> μαχαιροπίρουνο

2)Προσδιοριστικά: Το πρώτο συνθετικό προσδιορίζει το δεύτερο ή του αποδίδει κάποια ιδιότητα. Π.χ. μεγάλη + πόλη -> μεγαλούπολη

3) Κτητικά: Μπορούν να αποδοθούν με τη φράση « εκείνος που έχει…». Φανερώνουν τον κάτοχο, τον ιδιοκτήτη. Π.χ. σκληρή + καρδιά -> σκληρόκαρδος

4) Αντικειμενικά: Το ένα συνθετικό είναι ουσιαστικό, το άλλο ρήμα. Το ουσιαστικό έχει θέση αντικειμένου του ρήματος. Π.χ. κρέας + πωλώ -> κρεοπώλης

Πώς γράφουμε μία περίληψη

Δείτε το στο slideshare.net

Οδηγίες

1. Πρώτη ανάγνωση του κειμένου , αργά και προσεκτικά , για να βρεθεί το Θεματικό Κέντρο.

2. Δεύτερη ανάγνωση και αντιμετώπιση του κειμένου κατά παράγραφο:

α. διαβάζω

β. υπογραμμίζω

γ. κατανοώ

δ. βγάζω διευρυμένο πλαγιότιτλο – συμπυκνωμένο νόημα της παραγράφου

3. Ο διευρυμένος πλαγιότιτλος αποτελεί φράση – πρόταση με ολοκληρωμένο νόημα, διότι, πρόκειται να αποτελέσει περίοδο λόγου στη μελλοντική μου περίληψη.

Συγγραφή περίληψης:

Η εισαγωγή της περίληψης

Είναι προτιμότερο να ξεκινούμε με αναφορά στο συγγραφέα ή στο κείμενο

π.χ. Ο συγγραφέας αναφέρει , αναφέρεται , παρουσιάζει ………………………….

 Στη θεματική περίοδο της περίληψης παρουσιάζουμε το θεματικό κέντρο

• Συνδέουμε τα μικρά συμπυκνωμένα νοήματα που γράψαμε (= διευρυμένοι πλαγιότιτλοι) , αξιοποιώντας διαρθρωτικές λέξεις, για να αποδώσουμε τη δομή της σκέψης και την οργάνωση του λόγου του συγγραφέα.

• Πιθανό τέλος της περίληψης: «Τέλος / συνοψίζοντας/ τελειώνοντας ο συγγραφέας προτείνει / συμπεραίνει / διαπιστώνει …»

Προσοχή

• Δεν αντιγράφουμε ποτέ αυτούσιες εκφράσεις ή προτάσεις

• Δεν κρίνουμε τις απόψεις του συγγραφέα

• Δεν προσθέτουμε δικά μας σχόλια στη περίληψη

• Δεν διατυπώνουμε δικά μας συμπεράσματα

• Δε γράφουμε παραδείγματα

• Δε γράφουμε πολύ μεγαλύτερη ή πολύ μικρότερη περίληψη από αυτή που μας ζητήθηκε!

  Βασικές τεχνικές πύκνωσης λόγου

  Αντικατάσταση μιας περίφρασης με τη λέξη:	Οι οικογένειες που έχουν πάνω από δύο τέκνα : οι πολύτεκνες οικογένειες.
  Αντικαθιστούμε τις απαριθμήσεις με έναν όρο.	Ο πατέρας, η μητέρα, ο αδελφός μου : η οικογένειά μου..
  Παραλείπουμε τα επίθετα και τους προσδιορισμούς.	Η πολυμελής αλλά αγαπημένη οικογένειά μου = η οικογένειά μου.
  Απαλείφουμε τις δευτερεύουσες προτάσεις	Η οικογένεια, όπως ξέρουμε όλοι, είναι το βασικό κύτταρο μιας κοινωνίας : η οικογένεια είναι το βασικό κύτταρο της κοινωνίας.
  Αντικαθιστούμε τις επιρρηματικές προτάσεις με εμπρόθετο προσδιορισμό ή επίρρημα.	Επειδή πολλές φορές εμείς τα παιδιά δεν ακούμε τις συμβουλές των γονιών μας : για την ανυπακοή μας.

Παραγωγή Γραπτού Λόγου

ΘΕΜΑ : «Περιγράψτε την καθημερινή ζωή της σύγχρονης εργαζόμενης μητέρας. Πότε ξυπνάει, ποιες δουλειές κάνει στο σπίτι, ποιες εκτός σπιτιού και ποιες αναθέτει σε σας. Επιπρόσθετα, αναφερθείτε στις επιπτώσεις που έχει η εργασία τόσο σε αυτή όσο και στην οικογένειά της».

Πρόλογος – Πολλές οι προκλήσεις και οι απαιτήσεις για τη σύγχρονη γυναίκα που είναι εργαζόμενη και μητέρα.

Κύριο μέρος

1^η παράγραφος – Η καθημερινή ζωή της σύγχρονης εργαζόμενης μητέρας

• Το πρωί : ξυπνά πρώτη, ετοιμάζει το πρωινό και το κολατσιό των παιδιών, τα ξυπνά, τα βοηθά με τις τσάντες και τα ρούχα τους, ετοιμάζεται για τη δουλειά της.

• Το μεσημέρι / το απόγευμα (μετά τη δουλειά) :

Στο σπίτι : ετοιμάζει το φαγητό, στρώνει το τραπέζι, βοηθά τα παιδιά στα μαθήματά τους, πλένει τα πιάτα, σιδερώνει τα ρούχα, καθαρίζει το σπίτι.

Εκτός σπιτιού : πηγαίνει τα παιδιά στο φροντιστήριο και στις υπόλοιπες δραστηριότητές τους, ψωνίζει για το σπίτι και την οικογένειά της.

• Το βράδυ : βλέπει τηλεόραση (αν έχει χρόνο), βάζει τα παιδιά για ύπνο.

• Επομένως, δεν έχει πολύ χρόνο για τον εαυτό της, ν’ασχοληθεί με μία αγαπημένη δραστηριότητα, να βγει έξω και να διασκεδάσει.

2^η παράγραφος – Οι θετικές και οι αρνητικές επιπτώσεις της γυναικείας εργασίας τόσο στην ίδια όσο και στην οικογένειά της

Θετικά

• Η γυναίκα γίνεται ανεξάρτητη, δυναμική και δραστήρια. Τονώνεται η αυτοπεποίθησή της και ολοκληρώνεται ως προσωπικότητα.

• Ενισχύει οικονομικά την οικογένειά της.

• Όλα τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν να προσφέρουν. Τα παιδιά κάνουν δουλειές, όπως το στρώσιμο του κρεβατιού, την τακτοποίηση του δωματίου τους, τα ψώνια. Έτσι, ωριμάζουν γρηγορότερα.

Αρνητικά

• Πολλές φορές οι σύζυγοι είναι απρόθυμοι να κατανοήσουν και να βοηθήσουν την εργαζόμενη γυναίκα τους – συγκρούσεις και προστριβές.

• Όταν και οι 2 γονείς δουλεύουν και γυρίζουν στο σπίτι κουρασμένοι, δεν περνούν πολύ χρόνο με τα παιδιά τους – μοναξιά και προβληματική συμπεριφορά παιδιών.

• Συχνά η εργαζόμενη μητέρα μεταφέρει την πίεση και το άγχος της δουλειάς στο σπίτι. Απουσία ηρεμίας και ασφάλειας.

• ΠΗΓΗ : https://e-didaskalia.blogspot.gr/2013/06/blog-post_9291.html

Ασκήσεις

 1. Να βρεθεί η έγκλιση των ρημάτων 

2. Να βρεθεί η έγκλιση και η σημασία της 

3. Άσκηση για την παραγωγή και τη σύνθεση 

4. Άσκηση στα είδη των σύνθετων 

5. Άσκηση στην περίληψη

Δείτε το στο slideshare.net