Κωσταριδάκη Καλλιόπη

6η Ενότητα

Η ομορφιά δεν είναι το παν

Αίσωπος

   Γεννήθηκε στο Αμόριο της Φρυγίας και πέθανε στους Δελφούς, όπου είχε σταλεί από το Βασιλιά Κροίσο, γα να λάβει χρησμό από το μαντείο των Δελφών. Κατηγορήθηκε εκεί για ιεροσυλία και καταδικάσθηκε σε θάνατο από ιεροδικαστές. Τον έριξαν από την κορυφή του Παρνασσού.
Ο Αίσωπος είναι ο διασημότερος από τους αρχαίους μυθοποιούς, αναμφισβήτητος πατέρας του αρχαίου μύθου. Τη βιογραφία του τη συνέγραψε τον 14ο μ.Χ. αιώνα ο μοναχός Μάξιμος Πλανούδης και περιέχονται σε αυτή ένα σωρό ανέκδοτα γα τη ζωή και τη δράση του. Θεωρείται επίσης σαν ο κορυφαίος της λεγόμενης “διδακτικής μυθολογίας”. Οι μύθοι του έχουν συγκεντρωθεί σε “Συλλογή Αισώπειων μύθων” και πρωταγωνιστές σε αυτούς είναι ορισμένα ζώα όπως η αλεπού, το λιοντάρι, το ελάφι κ.ά.  Ο χαρακτήρας τους είναι ηθικοδιδακτικός, συμβολικός και αλληγορικός. Ο Αίσωπος ήταν ταπεινής καταγωγής και τέρας ασχήμιας αλλά, παράλληλα ήταν ευφυέστατος. Παρά το ότι, όσο ζούσε ήταν δούλος, οι Αθηναίοι του έστησαν αργότερα ανδριάντα, για να δείξουν έτσι ότι κάθε άνθρωπος αξίας πρέπει, ανεξάρτητα από την καταγωγή του, να τιμάται.

Το κείμενο του βιβλίου μας

Πατήστε εδώ για τη μετάφραση

Απαντήσεις στις ερωτήσεις κατανόησης

1. Το ελάφι κοιτάζοντας την εικόνα του μέσα στο νερό καμάρωνε την όμορφη εμφάνισή του που αντικατοπτριζόταν μέσα σε αυτό. Υπερηφανευόταν για τα όμορφα κέρατά του , τα οποία θεωρούσε στολίδι για την εμφάνισή του, αλλά στενοχωριόταν για τα πόδια του γιατί ήταν πολύ λεπτά , συγκριτικά με το υπόλοιπο σώμα του, και θεωρούσε πως το έκαναν να φαίνεται άσχημο.

2. Το χαρακτηριστικό που το βοήθησε να ξεφύγει από τους κυνηγούς είναι αυτό που λίγο πριν κατηγορούσε, τα “άσχημα” πόδια του. Χάρη σε αυτά μπόρεσε να τρέξει γρήγορα και να απομακρυνθεί από αυτούς και από τα σκυλιά τους. Όμως τα κέρατά του, αυτά δηλαδή που επαινούσε για την ομορφιά τους, ήταν αυτά που μπλέχτηκαν στα κλαδιά των δέντρων και έγιναν η αιτία να αιχμαλωτιστεί τελικά και να χάσει τη ζωή του.

3. Αυτός ο  μύθος του Αισώπου, όπως και οι υπόλοιποι μύθοι του, έχει διδακτικό χαρακτήρα. Προσπαθεί να μας διδάξει ότι θα πρέπει στη ζωή μας να μάθουμε να εκτιμάμε όχι μόνο το όμορφο αλλά και το χρήσιμο και να μην κρίνουμε τα πάντα από την εμφάνισή τους. Εξάλλου η ομορφιά είναι ένα θέμα καθαρά υποκειμενικό, κάτι που σε εμάς φαίνεται όμορφο μπορεί σε κάποιον άλλο να φαίνεται άσχημο ή όχι τόσο όμορφο! Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε πως η εξωτερική ομορφιά είναι ένα χαρακτηριστικό προσωρινό που χάνεται με το πέρασμα του χρόνου! Γι’ αυτό θα πρέπει να μας ενδιαφέρει περισσότερο η “εσωτερική” ομορφιά των ανθρώπων (=χαρακτήρας) και , αν πρόκειται για αντικείμενα , η χρησιμότητά τους στη ζωή μας. Γιατί η ομορφιά αν δεν συνδυάζεται και με καλοσύνη ή χρησιμότητα είναι εντελώς άχρηστη!

4. Η εξωτερική εμφάνιση πάντοτε έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων και φυσικά αυτό ισχύει και σήμερα. Για αυτήν σπαταλάμε άπειρες ώρες μπροστά στον καθρέπτη μας και καταναλώνουμε μεγάλο ποσοστό των χρημάτων μας για να την αναδείξουμε ή να τη συντηρήσουμε. Δεν θα πρέπει όμως να αγνοούμε ότι αυτό που προσελκύει τους ανθρώπους γύρω μας και τους διατηρεί κοντά μας δεν είναι τελικά η εξωτερική μας ομορφιά αλλά η εσωτερική. Η εξωτερική μας εμφάνιση μπορεί να τους ελκύσει για λίγο και να τους φέρει κοντά μας όμως, αν δεν διαθέτουμε εσωτερική ομορφιά, σύντομα αυτοί οι άνθρωποι θα εξαφανιστούν από δίπλα μας και θα μείνουμε μόνοι μας με την προσωρινή ομορφιά μας, μέχρι να μας εγκαταλείψει και αυτή!

Διαδραστικό σχολικό βιβλίο

Το ελάφι και το λιοντάρι!

Λεξιλογικός Πίνακας

ποτισμός = πότισμα

ο πότης = μέθυσος, μπεκρής, οινοπότης

.

η πόση = το να πίνει κανείς

άμπωτη = η κάθοδος της στάθμης του νερού

η οινοποσία = η υπερβολική κατανάλωση κρασιού, κρασοκατάνυξη , κρασοπότι.

καταπίνω = κατεβάζω την τροφή από τον φάρυγγα στο στομάχι / μεταφορικά: ανέχομαι δυσάρεστες καταστάσεις.

η κατάποση = το κατέβασμα της τροφής και υγρών στο στομάχι

η πρόποση = χαιρετιστήριος λόγος που απευθύνει κανείς προς τιμήν κάποιου με υψωμένο το ποτήρι.

ο συμπότης = αυτός που πίνει μαζί με άλλους , ο συμποσιαστής.

το συμπόσιο = πλούσιο φαγοπότι, τσιμπούσι, συνεστίαση. / επιστημονικό συνέδριο

η υδροποσία = η πόση νερού

ηδύποτος = ο γλυκός στην πόση

το πιόμα = το ποτό, οτιδήποτε πίνει κανείς.

πιωμένος = μεθυσμένος

ποτοποιός = αυτός που παρασκευάζει ποτά

ποτοαπαγόρευση = η απαγόρευση της παραγωγής , πώλησης και κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών.

Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα

• Ουσιαστικά που δηλώνουν το πρόσωπο που ενεργεί

• Ουσιαστικά που δηλώνουν ενέργεια, πάθος, κατάσταση ή το αποτέλεσμα ενέργειας

Γραμματική

Η α′ κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά.

• Οι καταλήξεις των πτώσεων είναι οι εξής:

  	αρσενικά		θηλυκά		αρσενικά και θηλυκά
  	ενικός αριθμός				πληθυντικός αριθμός
  ονομαστική	-ας	-ης	-α	-η	-αι
  γενική	-ου	-ου	-ας/-ης	-ης	-ῶν
  δοτική	-ᾳ	-ῃ	-ᾳ/-ῃ	-ῃ	-αις
  αιτιατική	-αν	-ην	-αν	-ην	-ας
  κλητική	-α	-η/-α	-α	-η	-αι

  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

   ΑΡΣΕΝΙΚΑ

  	Ενικός Αριθμός				Πληθυντικός Αριθμός
  	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
  ονομ.	ὁ κοχλίας	κοχλίας	ὁ κριτής	κριτής	οἱ κοχλίαι	κοχλίες	οἱ κριταί	κριτές
  γεν.	τοῦ κοχλίου	κοχλία	τοῦ κριτοῦ	κριτή	τῶν κοχλιῶν	κοχλιών	τῶν κριτῶν	κριτών
  δοτ.	τῷ κοχλίᾳ		τῷ κριτῇ		τοῖς κοχλίαις		τοῖς κριταῖς
  αιτ.	τὸν κοχλίαν	κοχλία	τὸν κριτήν	κριτή	τοὺς κοχλίας	κοχλίες	τοὺς κριτάς	κριτές
  κλητ.	(ὦ) κοχλία	κοχλία	(ὦ) κριτά	κριτή	(ὦ) κοχλίαι	κοχλίες	(ὦ) κριταί	κριτές

• ΘΗΛΥΚΑ

  	Ενικός αριθμός				Πληθυντικός αριθμός
  	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
  ονομ.	ἡ ὥρα	ώρα	ἡ πηγή	πηγή	αἱ ὧραι	ώρες	αἱ πηγαί	πηγές
  γεν.	τῆς ὥρας	ώρας	τῆς πηγῆς	πηγής	τῶν ὡρῶν	ωρών	τῶν πηγῶν	πηγών
  δοτ.	τῇ ὥρᾳ		τῇ πηγῇ		ταῖς ὥραις		ταῖς πηγαῖς
  αιτ.	τὴν ὥραν	ώρα	τὴν πηγήν	πηγή	τὰς ὥρας	ώρες	τὰς πηγάς	πηγές
  κλητ.	(ὦ) ὥρα	ώρα	(ὦ) πηγή	πηγή	(ὦ) ὧραι	ώρες	(ὦ) πηγαί	πηγές

Παρατηρήσεις

1. Η κατάληξη –ας είναι μακρά, π.χ. τοὺς κριτάς, τῆς ὥρας, τὰς ὥρας.

2. Θυμόμαστε ότι : α. Οι δίφθογγοι αι και οι στο τέλος της λέξης είναι  βραχείες. β. Η γενική και δοτική όταν τονίζονται στη λήγουσα παίρνουν περισπωμένη.

3. Τα οξύτονα και παροξύτονα ουσιαστικά α′ κλίσης διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις (στη γενική βέβαια του πληθυντικού όλα τονίζονται στη λήγουσα), π.χ. ὁ κριτής, τοῦ κριτοῦ, τῷ κριτῇ, τὸν κριτήν.

4. Προσοχή στην κλητική ενικού των αρσενικών σε -ης! Τα περισσότερα σχηματίζουν κλητική σε -α βραχύ. Μόνο τα ουσιαστικά σε –δης (π.χ. εὐπατρίδης) και το κύριο όνομα Αἰσχίνης διατηρούν την κατάληξη -η.

5. Τα θηλυκά σε -η στον ενικό διατηρούν το -η σε όλες τις πτώσεις.

6. Για τα θηλυκά σε -α:

   Αν πριν το -α υπάρχει φωνήεν ή ρ σχηματίζουν γενική σε -ας και δοτική σε

   ᾳ . π.χ. ἡ χώρα → τῆς χώρας, τῇ χώρᾳ

7. Αν πριν το -α υπάρχει σύμφωνο εκτός του ρ τότε σχηματίζουν γενική σε -ης και δοτική σε –

   ῃ. Μετά οι καταλήξεις έχουν πάλι την κατάληξη -α. Π.χ. ἡ γλῶσσα → τῆς γλώσσης, τῇ γλώσσῃ.

 Οι ασκησούλες μας!!!

– Βρείτε τα ουσιαστικά της α΄ κλίσης που υπάρχουν στο κείμενο.

– Αρσενικά ουσιαστικά σε -ας 

– Αρσενικά ουσιαστικά σε -ης

– Θηλυκά ουσιαστικά σε -α

– Και πάλι θηλυκά ουσιαστικά σε -α

– Θηλυκά ουσιαστικά σε -η