4η Ενότητα

123

ΦΕΛΛΟΠΟΔΕΣ!!!!

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ 

  O Λουκιανός (γεννήθηκε το 120 μ.Χ. περίπου) καταγόταν από τη Συρία. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, στρέφεται με το έργο του εναντίον καθιερωμένων αντιλήψεων και καυτηριάζει τα κακώς κείμενα της εποχής του. Ένα σημαντικό έργο του είναι η Ἀληθὴς Ἱστορία, που αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της δημιουργικής φαντασίας και του ανήσυχου πνεύματός του. Σε αυτό, με χαριτωμένο λόγο και περιπαικτική διάθεση, σατιρίζει τα περιπετειώδη μυθιστορήματα της εποχής του επινοώντας ένα υπερπόντιο ταξίδι που τον οδηγεί σε μια απίστευτη συνάντηση…

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a04xm.htm

Πατήστε εδώ για τη μετάφραση του κειμένου

Απαντήσεις στις ερωτήσεις κατανόησης

1. Οι άνθρωποι έμοιαζαν στο πρόσωπο και στο σώμα με τους ανθρώπους και η μόνη διαφορά τους βρισκόταν στα πόδια τους , που ήταν φτιαγμένα από φελλό . Χάρη σε αυτή την κατασκευή τους είχαν τη δυνατότητα να επιπλέουν στο νερό , να μπορούν να περπατούν πάνω στη θάλασσα χωρίς να βουλιάζουν , και να διανύουν τις θαλάσσιες αποστάσεις χωρίς να χρησιμοποιούν πλοία. Επιπλέον μιλούσαν την ελληνική γλώσσα. 

2. Οι Φελλόποδες όταν συνάντησαν τον αφηγητή και τους συντρόφους του τους πλησίασαν , τους χαιρέτησαν και τους είπαν πως κατευθύνονταν προς την πατρίδα τους, τη Φελλώ. Κατόπιν τους συνόδευσαν και , όταν έφτασε η στιγμή να χωρίσουν, τους ευχήθηκαν καλό ταξίδι. Η συμπεριφορά τους ήταν δηλαδή εξαιρετικά φιλική. 

3. Οι φανταστικοί ήρωες του Λουκιανού μοιάζουν αρκετά με τις αγαπημένες μας φιγούρες κινουμένων σχεδίων αφού και οι μεν και οι δε παρουσιάζουν βασικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Η σωματική διάπλαση είναι κοινή, μιλάνε την ίδια γλώσσα με εμάς, είναι ευγενικοί (ανάλογα πάντα με τον ρόλο που υποδύονται), έχουν κάποιες υπεράνθρωπες δυνατότητες (πετούν, περπατούν στο νερό κ.λ.π.)

Ερμηνείες λέξεων λεξιλογικού πίνακα

αντιφωνώ = απαντώ σε προηγούμενη προσφώνηση.

αναφωνώ= φωνάζω δυνατά/ ανακηρύσσω, αναγορεύω.

διαφωνώ = εκφράζω αντίθετη άποψη.

η διαφωνία= η έλλειψη συμφωνίας, διχογνωμία , αντιγνωμία

εύφωνος =  αυτός που έχει γλυκιά φωνή / αυτός που διακρίνεται για την ηχηρή φωνή του.

 η ευφωνία= γλυκιά και ευχάριστη φωνή/ καλή προφορά

ευφωνικός = αυτός που αναφέρεται στην ευφωνία.

μικρόφωνος= αυτός που έχει αδύναμη φωνή.

μικρόφωνο= ηλεκτρική συσκευή που ενισχύει την ένταση των ηχητικών σημάτων, το μεγάφωνο.

η μικροφωνία = η απαλή , ευχάριστη και γλυκιά φωνή.

μεγαλόφωνος = αυτός που έχει δυνατή φωνή/ εγωιστής, υπερήφανος.

φώνημα = ο φθόγγος που δίνει μία νέα λέξη π.χ. πόνος , τόνος , μόνος : τα π, τ, μ, που διαφοροποιούν τις λέξεις μεταξύ τους είναι φωνήματα.

φωνητικός= αυτός που έχει σχέση με τη φωνή/ αυτός που βοηθά στην παραγωγή της φωνής/ αυτός που έχει                                     σχέση με τους φθόγγους/ ο προικισμένος με φωνή.

φωνήεν = ο φθόγγος που παράγεται από τις φωνητικές χορδές του λάρυγγα/ τα φωνήεντα α, ε , η , ι, υ, ο, ω.

φωνηεντικός = αυτός που έχει σχέση με τα φωνήεντα.

η φωνασκία= άσκηση της φωνής στο τραγούδι ή στην απαγγελία/ πολύ ενοχλητική και δυνατή ομιλία.

σύμφωνος= αυτός που έχει την ίδια γνώμη για κάτι με άλλον/ αυτός που είναι ανάλογος και ταιριαστός με κάτι                              άλλο.

άφωνος= άλαλος, βουβός

η αφωνία = η πλήρης απώλεια της φωνής

καλλίφωνος= αυτός που έχει ωραία φωνή

παράφωνος = ο φάλτσος , αυτός  που δεν ακολουθεί τους κανόνες της μουσικής αρμονίας / κακόφωνος.

η παραφωνία = δυσαρμονία, παρατονία, φάλτσο.

πολύφωνος= αυτός που βγάζει πολλούς και διαφορετικούς ήχους, φωνές.

η πολυφωνία = συνδυασμός πολλών φωνών ή οργάνων κατά την εκτέλεση μιας μουσικής σύνθεσης/μεταφορικά: η ύπαρξη πολλών διαφορετικών απόψεων για το ίδιο θέμα, πλουραλισμός.

πολυφωνικός= αυτός που αναφέρεται στην πολυφωνία.

φωνακλάς = αυτός που μιλά πολύ δυνατά/ αυτός που εκνευρίζεται πολύ εύκολα και βάζει τις φωνές.

μεγαλόφωνα ή μεγαλοφώνως= με δυνατή φωνή.

γραμμόφωνο= συσκευή αναπαραγωγής ήχου.

φωνογράφος = συσκευή για την εγγραφή και αναπαραγωγή ήχων.

φωνοληψία = σύνολο διαδικασιών με τις οποίες επιτυγχάνεται η λήψη και  αποτύπωση ήχων, η ηχοληψία.

φωνολογία = ο κλάδος της γλωσσολογίας που μελετά τη λειτουργία των φωνημάτων μιας ορισμένης γλώσσας.

φωνολογικός = αυτός που σχετίζεται με τη φωνολογία.

 

Παραγωγή ουσιαστικών

παραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά

• Υποκοριστικά – Περιεκτικά – Τοπικά

Υποκοριστικά (-άριον, – ιον, -ίδιον, -ίς, – ίσκος, -ύδριον, -ύλλιον)

Λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία δηλώνουν

– πραγματική  σμίκρυνση π.χ. σῶμα → σωμάτιον  (μικρό σώμα)

–  συναισθηματική σμίκρυνση της πρωτότυπης λέξης. π.χ. ἄνθρωπος → ἀνθρωπάριον (= αυτός που δεν του αξίζει να λέγεται άνθρωπος)

Περιεκτικά (-(ε)ών, -ιά)

Λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν το μέρος που περιέχει πολλά από εκείνα που φανερώνει η πρωτότυπη λέξη ή πολλά όμοια πράγματα που βρίσκονται στο ίδιο μέρος.

π.χ. ἄμπελος → ἀμπελών (= η περιοχή που περιέχει αμπέλια)

Τοπικά (-ιον, εον)

Τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν τον τόπο όπου μένει ή εργάζεται το πρόσωπο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή τον τόπο όπου γίνεται μια ενέργεια.

π.χ. ἰατρός → ἰατρεῖον (= ο τόπος στον οποίο βρίσκεται-εργάζεται ο γιατρός)

Καταλήξεις υποκοριστικών

-άριον

ἀνθρωπάριον < ἄνθρωπος

-ιον

σωμάτιον < σῶμα

-ίδιον

οἰκίδιον < οἶκος

-ίς

νησίς < νῆσος

-ίσκος

νεανίσκος < νεανίας

ύδριον

νησύδριον < νῆσος

ύλλιον

εἰδύλλιον < εἶδος (σύντομο ποίημα συχνά με βουκολικό περιεχόμενο)

Καταλήξεις περιεκτικών

(ε)ών

ἀμπελών < ἄμπελος
ἐλαιών < ἐλαία

-ιά

μυρμηκιά < μύρμηξ
στρατιά < στρατός

Καταλήξεις τοπικών

-ιον

ἐμπόριον < ἔμπορος

(ε)ῖον

ἰατρεῖον < ἰατρός

 

 

Το άρθρο

Το άρθρο είναι μονοσύλλαβη κλιτή λέξη, που μπαίνει μπροστά από ουσιαστικά , επίθετα , αντωνυμίες ή ακόμη και μπροστά από ρήματα.

Κλίνεται ως εξής :

 

                       Ενικός Αριθμός

Αρσενικό

Θηλυκό

Ουδέτερο

Ονομαστική

τὸ

Γενική

τοῦ

τῆς

τοῦ

Δοτική

τῷ

τῇ

τῷ

Αιτιατική

τὸν

τὴν

τὸ

Κλητική

Πληθυντικός Αριθμός

Ονομαστική

οἱ

αἱ

τὰ

Γενική

τῶν

τῶν

τῶν

Δοτική

τοῖς

ταῖς

τοῖς

Αιτιατική

τοὺς

τὰς

τὰ

Κλητική

🙄

 

Β΄ Κλίση Ουσιαστικών

Η δεύτερη κλίση περιλαμβάνει ονόματα:  

β κλίση

Οι καταλήξεις των πτώσεων είναι οι εξής:

αρσενικό και θηλυκό

ουδέτερο

ενικός αριθμός

πληθυντικός αριθμός

ενικός αριθμός

πληθυντικός αριθμός

ονομαστική

-ος

-οι

-ον

γενική

-ου

-ων

-ου

-ων

δοτική

-ῳ

-οις

-ῳ

-οις

αιτιατική

-ον

-ους

-ον

κλητική

-οι

-ον

α) Παραδείγματα αρσενικών και θηλυκών

Ενικός αριθμός

ον.

ἄνθρωπος

ἀγρὸς

νῆσος

ὁδὸς

γεν.

τοῦ

ἀνθρώπου

ἀγροῦ

τῆς

νήσου

ὁδοῦ

δοτ.

τῷ

ἀνθρώπ

ἀγρῷ

τῇ

νήσ

ὁδῷ

αιτ.

τὸν

ἄνθρωπον

ἀγρὸν

τὴν

νῆσον

ὁδὸν

κλ.

(ὦ)

ἄνθρωπε

ἀγρὲ

(ὦ)

νῆσε

ὁδὲ

Πληθυντικός αριθμός

ον.

οἱ

ἄνθρωποι

ἀγροὶ

αἱ

νῆσοι

ὁδοὶ

γεν.

τῶν

ἀνθρώπων

ἀγρῶν

τῶν

νήσων

ὁδῶν

δοτ.

τοῖς

ἀνθρώποις

ἀγροῖς

ταῖς

νήσοις

ὁδοῖς

αιτ.

τοὺς

ἀνθρώπους

ἀγροὺς

τὰς

νήσους

ὁδοὺς

κλ.

(ὦ)

ἄνθρωποι

ἀγροὶ

(ὦ)

νῆσοι

ὁδοὶ

β) Παραδείγματα ουδετέρων

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ον.

τὸ

μυστήριον

δῶρον

φυτὸν

τὰ

μυστήρια

δῶρα

φυτὰ

γεν.

τοῦ

μυστηρίου

δώρου

φυτοῦ

τῶν

μυστηρίων

δώρων

φυτῶν

δοτ.

τῷ

μυστηρί

δώρῳ

φυτῷ

τοῖς

μυστηρίοις

δώροις

φυτοῖς

αιτ.

τὸ

μυστήριον

δῶρον

φυτὸν

τὰ

μυστήρια

δῶρα

φυτὰ

κλ.

(ὦ)

μυστήριον

δῶρον

φυτὸν

(ὦ)

μυστήρια

δῶρα

φυτὰ

 

Οι προσωπικές αντωνυμίες!!!

 

Το  τραγούδι της Κατερίνας Φωτεινάκη για τις προσωπικές αντωνυμίες των Αρχαίων.

α’ πρόσωπο

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός
α.ε. ν.ε. α.ε. ν.ε.
ονομ. ἐγώ εγώ ἡμεῖς εμείς
γεν. ἐμοῦ, μου εμένα, μου ἡμῶν εμάς, μας
δοτ. ἐμοί, μοι ἡμῖν
αιτ. ἐμέ, με εμένα, με ἡμᾶς εμάς, μας

β΄ πρόσωπο

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός
α.ε. ν.ε. α.ε. ν.ε.
ονομ. σύ εσύ ὑμεῖς εσείς
γεν. σοῦ, σου εσένα, σου ὑμῶν εσάς, σας
δοτ. σοί, σοι ὑμῖν
αιτ. σέ, σε εσένα, σε ὑμᾶς εσάς, σας

 

 Παρατήρηση

Οι αντωνυμίες δεν έχουν κλητική (εξαιρείται η δεικτική αντωνυμία οὗτος, (που θα δούμε αργότερα).

Οι ασκησούλες μας !!!

1. Να βρείτε τα ουσιαστικά της β΄ κλίσης του κειμένου

2. Άσκηση στα θηλυκά ουσιαστικά της β΄ κλίσης 

3. Άσκηση στα ουδέτερα ουσιαστικά της β΄ κλίσης.

4. Άσκηση στα αρσενικά ουσιαστικά της β΄κλίσης. 

5. Άσκηση στις προσωπικές αντωνυμίες

Τελικά δεν είναι και τόσο δύσκολα!!!