Οργάνωση ευρύτερου κειμένου (έκθεσης) με αιτιολόγηση
Η έκθεση (ευρύτερο κείμενο) μπορεί να παραλληλιστεί με την παράγραφο, γιατί τα μέρη τους βρίσκονται σε αντιστοιχία: η θεματική περίοδος της παραγράφου αντιστοιχεί συνήθως στον πρόλογο της έκθεσης, τα σχόλια στο κύριο μέρος της και η κατακλείδα στον επίλογό της.
Χτίζονται δηλαδή και οι δυο τους με την κοινή λογική: παρουσιάζουν μια θέση και στη συνέχεια προσπαθούν να τη στηρίξουν αναπτύσσοντας μια επιχειρηματολογία. Δε θα ήταν, επομένως, άστοχο, αν λέγαμε ότι η παράγραφος είναι μικρογραφία της έκθεσης. Είναι κι αυτή μια μικρή έκθεση με το θέμα της, το αποδεικτικό της υλικό και τον επίλογό της.
Δεν έχει, βέβαια, η παράγραφος την αυτοτέλεια της έκθεσης, γιατί εξαρτάται νοηματικά από την προηγούμενη παράγραφο ή προετοιμάζει την επόμενη. Έχει, όμως, ανάλογη δομή και οργάνωση. Εξάλλου πολλές παράγραφοι μαζί οργανωμένες λογικά γύρω από ένα νοηματικό κέντρο συναποτελούν την έκθεση.
————————————————————————————————————————————
Η οργάνωση του λόγου και η πειθώ
Θα παρατήρησες ίσως ότι πολλές φορές στην καθημερινή ή στη σχολική ζωή σού έχει ζητηθεί να εκφράσεις και να στηρίξεις τη δική σου θέση, την άποψη που έχεις σχηματίσει για τα διάφορα θέματα. Σου έχει ζητηθεί δηλαδή να παρουσιάσεις αυτά που εσύ πιστεύεις, κοιτάζοντας και εξετάζοντας τα θέματα/πράγματα/προβλήματα από τη δική σου οπτική γωνία. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι πρέπει να έχεις – και έχεις – απόψεις. Αν και δε φτάνει μόνο αυτό· πρέπει παράλληλα να είσαι σε θέση να στηρίζεις τις απόψεις σου και να πείθεις για την ορθότητά τους· να πείθεις τους ακροατές ή τους αναγνώστες ότι η άποψή σου είναι σωστή, να πείθεις δηλαδή γιατί (για ποιους λόγους) αυτά που υποστηρίζεις είναι όπως τα νομίζεις/αισθάνεσαι εσύ. Με άλλα λόγια θα πρέπει να αιτιολογείς τις θέσεις σου: να λες γιατί είναι έτσι και όχι διαφορετικά.
Σε μια τέτοια περίπτωση, όπως καταλαβαίνεις, θα πρέπει πρώτα να βρίσκεις το αποδεικτικό σου υλικό (σκέψεις, επιχειρήματα, συλλογισμούς, παραδείγματα, γεγονότα, περιστατικά κτλ.) και ύστερα να το κατατάσσεις οργανώνοντάς το πειστικά πάνω σε ένα (οικο)δομικό σχέδιο. Και δεν είναι καθόλου περίεργο ότι στο σημείο αυτό μοιάζουν όλοι οι ομιλητές και οι συγγραφείς που προσπαθούν να πείσουν για την άποψή τους. Εξάλλου, η τέχνη να πείθεις για τις απόψεις σου – είτε πολιτικός είσαι είτε δικηγόρος είτε μαθηματικός κτλ. – είναι πανάρχαια και φτάνει ως εμάς από την αρχαία Ελλάδα.
Και όμως, ενώ όλα τα κείμενα είναι πληροφοριακά, δεν είναι γραμμένα στην ίδια γλωσσική ποικιλία. Όλα σχεδόν, άλλο περισσότερο και άλλο λιγότερο, διαφοροποιούνται μεταξύ τους γλωσσικά, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα της πληροφόρησής τους, ανάλογα δηλαδή με το περιεχόμενο του θέματός τους και τον ιδιαίτερο στόχο τους.
————————————————————————————————————————————
Προβλήματα των νέων
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας με τα έντονα οικονομικά προβλήματα, την όξυνση του φαινομένου της ανεργίας και τις ποικίλες εντάσεις σε διάφορες πτυχές της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, δημιουργεί ένα ιδιαίτερα απογοητευτικό και αγχωτικό πλαίσιο για τους σύγχρονους εφήβους. Τη στιγμή που οι έφηβοι καλούνται να αντιμετωπίσουν τα ιδιαίτερα προβλήματα της κρίσιμης ηλικίας τους (διαμόρφωση αυτόνομης προσωπικότητας, υπέρβαση ανασφαλειών, επιλογή επαγγελματικής ταυτότητας), έρχονται αντιμέτωποι με την αίσθηση της εκ των προτέρων διάψευσης των προσδοκιών τους και ματαίωσης των ελπίδων τους για το πέρασμα σε μια δημιουργική και οικονομικά ασφαλή νεότητα.
– Αυξημένες σχολικές και φροντιστηριακές απαιτήσεις: Το πρόγραμμα των εφήβων είναι ιδιαίτερα πιεστικό, καθώς έχουν να διαχειριστούν τις απαιτήσεις του σχολείου, την εκμάθηση ξένων γλωσσών και πιθανώς τις επιπλέον ώρες φροντιστηριακής διδασκαλίας, προκειμένου να επιτύχουν μια ικανοποιητική προετοιμασία τόσο για τις πανελλήνιες εξετάσεις, που σηματοδοτούν το τέλος της σχολικής ζωής και διασφαλίζουν τη συνέχιση των σπουδών, όσο και γενικότερα για τη μελλοντική επαγγελματική τους αποκατάσταση. Αποτέλεσμα αυτού του εντατικού προγράμματος είναι η εκμηδένιση του τόσο αναγκαίου ελεύθερου χρόνου και η ενίσχυση των αισθημάτων άγχους, κούρασης και απογοήτευσης.
– Αγωνία για την ορθή επιλογή επαγγελματικού προσανατολισμού: Καίριο αίτημα των εφήβων, και συνάμα πηγή σημαντικού προβληματισμού, είναι η ανάγκη πλήρους και έγκυρης ενημέρωσης για τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους, ώστε να κατευθυνθούν προς μια αποδοτική επαγγελματική επιλογή. Οι έφηβοι διαμαρτύρονται -δικαίως- πως στο πλαίσιο του σχολείου δεν λαμβάνουν την αναγκαία ενημέρωση, με αποτέλεσμα να προχωρούν σε μια σημαντικότατη για τη ζωή τους επιλογή χωρίς να έχουν πλήρη εικόνα του εργασιακού χώρου.
– Ανασφάλεια και φόβος για το μέλλον: Το ασταθές οικονομικό κλίμα της χώρας και τα έντονα προβλήματα ανεργίας, δημιουργούν στους νέους μια επώδυνη αίσθηση ανασφάλειας, καθώς ανησυχούν πως η όλη προσπάθεια που καλούνται να καταβάλουν ενδέχεται να αποβεί μάταια, εφόσον η πολιτεία αδυνατεί να διασφαλίσει συνθήκες ομαλής επαγγελματικής αποκατάστασης.
– Εσωτερικές ανασφάλειες και αναζήτηση προσωπικής ταυτότητας: Ένα σημαντικό για τους νέους ζήτημα, το οποίο συχνά παραβλέπεται από τους ενήλικες, είναι πως παράλληλα με όλες τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους καλούνται να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να διερευνήσουν τις δυνατότητες, τις κλίσεις αλλά και τις ελλείψεις τους, προκειμένου να διαμορφώσουν μιαν αυτόνομη προσωπικότητα. Οι έφηβοι αισθάνονται συχνά πως δεν τους παρέχεται ο αναγκαίος χρόνος και η αναγκαία ελευθερία, ώστε να προχωρήσουν με σιγουριά στη διερεύνηση της ταυτότητάς τους. Μια διερεύνηση, άλλωστε, που προσκρούει κάποτε στα πρότυπα που προβάλλει η κοινωνία, αλλά και στις απαιτήσεις των γονιών, οι οποίοι δεν είναι πάντοτε έτοιμοι να αποδεχτούν τις επιλογές του εφήβου.
– Αίσθημα απογοήτευσης από την εικόνα της σύγχρονης κοινωνίας: Οι έφηβοι αντιδρούν έντονα και απογοητεύονται, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τις διακρίσεις, την αναξιοκρατία, τις οικονομικές ανισότητες και την ύπαρξη κοινωνικώς ευνοημένων πολιτών έναντι άλλων οικονομικά και κοινωνικά υποδεέστερων. Η αίσθηση πως η κοινωνία δεν επιβραβεύει τους ανθρώπους ανάλογα με την προσπάθειά τους, αλλά ανάλογα με τις γνωριμίες και τις διασυνδέσεις τους, συνιστά μια παθογένεια ιδιαίτερα ενοχλητική για τους εφήβους.
– Αίσθημα πίεσης από τα κοινωνικά πρότυπα και τη δεσπόζουσα θέση της οικονομικής καταξίωσης: Οι έφηβοι αισθάνονται πως υστερούν απέναντι στα πρότυπα ομορφιάς, οικονομικής δύναμης και ελευθερίας που προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης και τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Η επίπλαστη τηλεοπτική και κινηματογραφική εικόνα μιας ιδεατής εφηβείας που παρουσιάζεται ως γνώρισμα άλλων χωρών του δυτικού κόσμου, δημιουργεί εσφαλμένες εντυπώσεις στους σύγχρονους νέους της χώρας μας, οι οποίοι τείνουν να απογοητεύονται από τη δική τους πραγματικότητα την οποία θεωρούν ανεπαρκή.
Τα μη προσεγγίσιμα πρότυπα για τη σωματική διάπλαση και την νεανική ομορφιά που παρουσιάζουν τηλεοπτικά, έντυπα και διαδικτυακά μέσα, εντείνει τα αισθήματα ανασφάλειας των νέων που θεωρούν πως αδυνατούν να ανταποκριθούν σε τέτοιου είδους προσδοκίες. Ενώ, συνάμα, ωθούν τους νέους σε μια επιφανειακή θέαση της πραγματικότητας, όπου η εξωτερική εικόνα του ατόμου κρίνεται πολύ σημαντικότερη σε σχέση με την προσωπικότητα και την πνευματική του καλλιέργεια.
Παράλληλα, τα καταναλωτικά πρότυπα που παρουσιάζουν την κατοχή υλικών αγαθών -για τους εφήβους συνήθως σχετιζόμενα με την τεχνολογία και την ενδυμασία-, αλλά και τη γενικότερη οικονομική άνεση ως τα ιδανικά του σύγχρονου πολιτισμού, δημιουργούν έντονα αισθήματα μειονεξίας στους εφήβους μιας σκληρά δοκιμαζόμενης χώρας.
– Ρατσισμός και σχολικός εκφοβισμός: Οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε θέματα διακρίσεων, καθώς κάποιες φορές έρχονται αντιμέτωποι με αυστηρή κριτική ή και χλευασμό από συνομηλίκους τους για θέματα που σχετίζονται είτε με την εξωτερική τους εμφάνιση είτε τη χώρα καταγωγής τους είτε, ακόμη, και με την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους. Τέτοιου είδους φαινόμενα, παρά το γεγονός ότι δεν χαρακτηρίζουν μεγάλο μέρος των εφήβων, μπορούν να επενεργήσουν με πολύ αρνητικό τρόπο στην ευάλωτη ψυχολογία των νέων.
Εξίσου αρνητικό αντίκτυπο έχουν τα ποικίλα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού (υποτιμητικά σχόλια και χαρακτηρισμοί, πράξεις βιαιότητας, κοινωνική απομόνωση και αποκλεισμός από τις παρέες, κλοπές, σωματική ή ψυχολογική κακοποίηση), τα οποία ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι παρατηρούνται σε μικρή κλίμακα, αποτελούν πηγή σημαντικού άγχους και ψυχικής οδύνης για τους εφήβους που τα βιώνουν.
– Αναποτελεσματικές διέξοδοι εκτόνωσης (αλκοόλ, ναρκωτικά, κάπνισμα): Οι νέοι υπό την πίεση του άγχους και των εσωτερικών τους προβληματισμών, καταφεύγουν συχνά -και χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις ζημιές που προκαλούν στην υγεία τους- σε ανθυγιεινές και πολλαπλά επιζήμιες διεξόδους εκτόνωσης, όπως είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ, αλλά ακόμη και τα ναρκωτικά. Οι τελείως αναποτελεσματικές αυτές επιλογές έρχονται κάποτε και ως προσπάθειες διεκδίκησης της αποδοχής των συνομηλίκων τους, που έχουν ήδη καταφύγει σε ανάλογες διεξόδους.
– Χάσμα των γενεών: Οι έφηβοι αισθάνονται πως οι ενήλικες του περιβάλλοντός τους δεν κατανοούν πάντοτε τα προβλήματά τους, τα οποία τείνουν να τα υποτιμούν ή και να τα παραβλέπουν τελείως. Ενώ, συνάμα, θεωρούν πως η μεταξύ τους επικοινωνία είναι εν γένει δύσκολη εφόσον οι ενήλικες δεν είναι εξοικειωμένοι με τον τεχνολογικό κόσμο που αποτελεί σημαντικό μέρος της σύγχρονης ζωής, αλλά κι επειδή οι ενήλικες έχουν απορροφηθεί σε μεγάλο βαθμό από τα δικά τους προβλήματα και τις δικές τους ανησυχίες. Πρόκειται, βέβαια, για τη διαχρονική διαφοροποίηση ανάμεσα στους εφήβους και τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, η οποία σε κάθε εποχή φέρνει στην επιφάνεια τις αλλαγές που έχουν προκύψει στον τρόπο αντιμετώπισης της πραγματικότητας, στις αξίες και τα ιδανικά κάθε γενιάς.
– Σχέση εξάρτησης με την τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Οι έφηβοι της σύγχρονης εποχής καλούνται να διαχειριστούν και να θέσουν υπό έλεγχο την τάση τους να αποσύρονται στον ιδιαίτερα ελκυστικό γι’ αυτούς κόσμο της τεχνολογίας. Έχει προκύψει, άλλωστε, μια πρωτόφαντη κατάσταση κατά την οποία οι νέοι, αδιαφορώντας για άλλες επωφελείς δραστηριότητες, όπως είναι το διάβασμα και ο αθλητισμός, αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου τους σε διαδικτυακές δραστηριότητες (παιχνίδια, ταινίες, συνομιλίες μέσω σελίδων κοινωνικής δικτύωσης). Είναι, μάλιστα, τέτοια η επιρροή που έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στους νέους, ώστε να θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος τόσο της καθημερινότητάς τους, όσο και του τρόπου που αντιλαμβάνονται την κοινωνική τους υπόσταση. Η μέριμνα για το εικονικό τους προφίλ μοιάζει κάποιες φορές να τους απασχολεί περισσότερο απ’ ό,τι οι υποχρεώσεις και οι δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου.
———————————————————————————————————————————–
Τα Είδη των Συλλογισμών
πηγή:Φιλόλογος online
Σε αυτό το βίντεο αναλύονται τα είδη των συλλογισμών με βάση τη συλλογιστική πορεία: παραγωγικός, επαγωγικός και αναλογικός.
Σημειώσεις σε pdf για τα είδη των συλλογισμών με βάση τη συλλογιστική πορεία: https://bit.ly/eidi_syllogismwn
Οι κατηγορίες των συλλογισμών επιγραμματικά σε pdf: https://bit.ly/eidi_syllogismwn_pinakas
Δες επίσης στο κανάλι:
Αξιολόγηση παραγωγικών συλλογισμών: https://www.youtube.com/watch?v=FALNo…
Αξιολόγηση επαγωγικών συλλογισμών: https://www.youtube.com/watch?v=v7zlL…
————————————————————————————————————————————
Παραγωγικός Συλλογισμός και Επαγωγικός Συλλογισμός
Στον παραγωγικό συλλογισμό ξεκινούμε από κάτι γενικό και αφηρημένο (μια αρχή, έναν ορισμό, έναν κανόνα κτλ.), που θεωρείται ότι έχει αποδειγμένη ισχύ ή ότι αποτελεί εύλογη υπόθεση, και καταλήγουμε σε κάτι ειδικό – στον καθορισμό ή τη διευκρίνιση μιας συγκεκριμένης πρότασης.
Στον επαγωγικό συλλογισμό ακολουθούμε πορεία αντίστροφη προς τον παραγωγικό: ξεκινούμε από το ειδικό και το συγκεκριμένο και καταλήγουμε στο γενικό και το αφηρημένο· από τις επιμέρους περιπτώσεις στον κανόνα, στο νόμο που τις διέπει. Στον επαγωγικό συλλογισμό οδηγούμαστε στο συμπέρασμα συνήθως πιθανολογικά, με την πεποίθηση ή την προσδοκία ότι, αυτό που ισχύει για κάποιο μέρος / τμήμα που μελετήσαμε, θα ισχύει και για τα υπόλοιπα τμήματα του συνόλου.
————————————————————————————————————————————-
VΙ. ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
Ανάμεσα στις γλωσσικές ποικιλίες συγκαταλέγονται και εκείνες που συνδέονται με τον καταμερισμό της κοινωνικής / επαγγελματικής δραστηριότητας. Πρόκειται για ευδιάκριτες γλωσσικές ποικιλίες που δημιουργούνται από τις διάφορες επαγγελματικές ομάδες. Μια επαγγελματική ομάδα δηλαδή, για να εξυπηρετήσει τους επαγγελματικούς της σκοπούς, διαμορφώνει στο πλαίσιο της εθνικής γλώσσας τη δική της γλωσσική ποικιλία με ιδιότυπους όρους της ειδικότητάς της. Μερικοί ονομάζουν τις γλωσσικές αυτές ποικιλίες ειδικές γλώσσες. Έτσι έχουμε τις ειδικές γλώσσες των νομικών, των γιατρών, των μηχανικών, των ψαράδων, των ποδοσφαιριστών, των θεολόγων, των μαθηματικών, των χημικών κτλ., οι οποίες χαρακτηρίζονται κυρίως από λεξιλογικές διαφορές που οφείλονται είτε στη χρήση ειδικών όρων είτε στη χρήση καθημερινών λέξεων που φορτίζονται όμως κατά περίπτωση με ιδιαίτερο σημασιολογικό φορτίο. Η λέξη λ.χ. χολοκυστογραφία (σύνθετη από τις λέξεις χολή, κύστη και γράφω) αποτελεί όρο μόνο της ιατρικής επιστήμης και δηλώνει (γι’ αυτό εξάλλου και κατασκευάστηκε) την ακτινογραφία της χοληδόχου κύστης. Δε συμβαίνει όμως το ίδιο με τη λέξη μέτρο την οποία συναντούμε και στην καθημερινή χρήση (μονάδα μέτρησης, σύγκρισης ποσών κτλ.) και στην ειδική γλωσσική ποικιλία ενός συγκεκριμένου φιλολογικού κλάδου, της μετρικής: μέτρο στίχου, μέτρο και ρυθμός κτλ. Με τέτοιες συνήθως λέξεις – όρους λειτουργούν οι ειδικές γλώσσες.
———————————————————————————————————————————–
Αναφορική λειτουργία της γλώσσας
Ο πομπός χρησιμοποιεί λέξεις ή φράσεις με την κυριολεκτική τους σημασία (δηλωτική χρήση της γλώσσας).
Η γλώσσα λειτουργεί με λογικό τρόπο, δηλαδή απευθύνεται στη λογική του δέκτη.
Ο πομπός αποσκοπεί στην πληροφόρηση.
Ποιητική λειτουργία της γλώσσας
Ο πομπός χρησιμοποιεί λέξεις ή φράσεις με τη μεταφορική τους σημασία -εικόνες, παρομοιώσεις κ.λπ. – (συνυποδηλωτική χρήση της γλώσσας).
Η γλώσσα λειτουργεί με συνειρμικό τρόπο, δηλαδή απευθύνεται στο συναίσθημα του δέκτη.
Ο πομπός αποσκοπεί στη διέγερση συναισθημάτων με συγκινησιακά φορτισμένο λόγο.
πηγή:schooltime.gr
e-didaskalia:
E-learning videos με τον Αποστόλη Ζυμβραγάκη
————————————————————————————————————————————
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΦΥΛΛΟ
Το φύλο καταλαμβάνει, από την πρώτη στιγμή της ζωής μας, κεντρική θέση στη διαμόρφωση της ατομικής και κοινωνικής μας ταυτότητας. Επιπλέον, σε συνάρτηση με την κοινωνικοοικονομική τάξη, την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και την καταγωγή, το φύλο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της κοινωνιογλωσσικής μας συμπεριφοράς. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι άνδρες και οι γυναίκες σε λεκτικό και σε μη λεκτικό επίπεδο, εκφράζει όχι μόνο τις σκέψεις, αλλά και τις σχέσεις ανάμεσα τους.
Η σημασία της επικοινωνίας είναι εξίσου σημαντική και στο πεδίο της επικοινωνίας των φύλων. Σύμφωνα με τη Laurie Arliss η επικοινωνία είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε να είμαστε άνδρες ή γυναίκες και η συμπεριφορά μας να είναι αποδεκτή αναλόγως με το φύλο μας.
Από πολύ νωρίς άνδρες και γυναίκες διδάσκονται διαφορετικές γλωσσικές συμπεριφορές. Συμπεριφορές αποδεκτές από τα αγόρια, για παράδειγμα, μπορεί να θεωρηθούν τελείως ακατάλληλες για τα κορίτσια. Ωστόσο η γλώσσα των γυναικών παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο διδάσκονται οι ίδιες να μιλούν αλλά και τον τρόπο που χρησιμοποιούν οι ίδιες τη γλώσσα. Έτσι οι γυναίκες ανταποκρίνονται στο ρόλο τους στην κοινωνία με το να υιοθετούν γλωσσικές πρακτικές κατάλληλες με την εικόνα της κοινωνίας για τις ίδιες. Γι αυτό το λόγο οι γυναίκες παραδοσιακά προσδιορίζονται σε σχέση με τους άνδρες και γνωρίζουμε επαγγελματικούς τίτλους άλλοι να είναι «για άνδρες» και άλλοι «για γυναίκες».
πηγή:https://laventer.blogspot.com/2009/02/blog-post_21.html
————————————————————————————————————————————
Ερωτικά ιπποτικά μυθιστορήματα
Οι υποθέσεις των ερωτικών μυθιστοριών οικοδομούνται πάνω σε ένα κοινό και στερεότυπο αφηγηματικό υλικό. Ένας πρίγκιπας αγνοεί και περιφρονεί τον έρωτα και φεύγει από την πατρίδα του, είτε σε αναζήτηση ηρωικών κατορθωμάτων είτε σε αναζήτηση μιας ωραίας κόρης, την οποία όμως δεν έχει γνωρίσει από κοντά. Σε κάποιο θαυμαστό κάστρο συναντά την αγαπημένη των ονείρων του. Οι δύο νέοι εκδηλώνουν την αγάπη τους. Μεσολαβεί όμως κάποιο εμπόδιο που αναβάλλει ή ματαιώνει την ένωση των δύο εραστών. Σε ορισμένες περιπτώσεις το εμπόδιο αποδεικνύεται μοιραίο και το ευτυχές τέλος ματαιώνεται. Σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο οι ήρωες χωρίζονται, ο ένας από τους δύο ή και οι δύο θεωρούνται κάποια στιγμή νεκροί. Μετά από περιπέτειες και περιπλανήσεις το ζευγάρι ξαναενώνεται χάρη στη βοήθεια τρίτου προσώπου (για παράδειγμα μιας μάγισσας).
Η ποιητική γλώσσα των ερωτικών μυθιστοριών χαρακτηρίζεται από ευρηματικότητα αλλά και εκζήτηση και υπερβολή στην επινόηση σύνθετων λέξεων. Παρά την αναμενόμενη στερεοτυπία ενός κοινού ποιητικού ιδιώματος, το ύφος των μυθιστοριών πολλές φορές χαρακτηρίζεται από εκλέπτυνση, ζωντάνια και παραστατικότητα.
Γράφτηκαν περίπου από τα μέσα του 13ου ως τα μέσα του 15ου αιώνα. Ονομάζονται ερωτικά γιατί η ιστορία που διηγούνται είναι η ιστορία ενός ζευγαριού που χωρίζει και περνά βάσανα και περιπέτειες ώσπου να ξανασμίξει. Ωστόσο, ονομάζονται και ιπποτικά γιατί είναι φανερή σε αυτά η επίδραση του δυτικού μεσαιωνικού ιπποτισμού με θέματα τον άντρα υποτελή στον έρωτα, τις μονομαχίες και την αγάπη για περιπέτειες σε χώρες μακρινές.
Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι τα εξής:
-υπάρχει έντονο το στοιχείο του παραμυθιού, του υπερφυσικού και του μαγικού ενώ κυρίαρχο είναι και το ερωτικό στοιχείο
-είναι έκδηλη η φραγκική επίδραση αλλά και η επίδραση από την ανατολή
-είναι χαρακτηριστική η επίδραση της λόγιας βυζαντινής παράδοσης
αποτελεί ισχυρό στοιχείο η δημοτική αίσθηση (σε μερικά μυθιστορήματα παραθέτονται αυτούσια δημοτικά τραγούδια της εποχής)
πηγή:http://e-logotexnia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=11:2011-11-08-16-18-19&catid=2:1204-1453&Itemid=
http://www.ime.gr/projects/cooperations/byzantine_literature/gr/700/705ap3.html
—————————————————————————————————————————–
Άγουρος ποθοφλόγιστος
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημα Λίβιστρος και Ροδάμνη. Την ιστορία διηγείται ο Κλιτοβός στη φίλη του τη Μυρτάνη. Συνάντησε, της λέει, κάποτε ένα θλιμμένο νέο, το Λίβιστρο, πρίγκιπα του Λιβάνδρου (χώρας φανταστικής). Ο τελευταίος του εξιστόρησε πώς ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τη βασιλοπούλα Ροδάμνη και πώς, αργότερα, την έκλεψε ο βασιλιάς της Αιγύπτου Βερδερίχος. Από τότε ο Λίβιστρος γυρίζει τον κόσμο να τη βρει. Στην αναζήτηση της Ροδάμνης τον συνοδεύει τώρα και ο φίλος του Κλιτοβός. Οι δυο νέοι βρίσκουν μια μάγισσα που τους πληροφορεί ότι η Ροδάμνη έχτισε ξενοδοχείο και ζήτησε από το Βερδερίχο να περιμένει τέσσερα χρόνια μήπως επιστρέφει ο Λίβιστρος. Οι δυο φίλοι κατευθύνονται προς το ξενοδοχείο
Επαίρνω τον τον Λίβιστρον και ηρξάμεθα την στράταν, και τοιούτους λόγους ήρξατο να λέγει μοιρολόγιν: Αναστενάζουν τα βουνά, πάσχουν δι’ εμέν οι κάμποι, θρηνούσι τα παράπλαγα, βροντούσι τα λιβάδια, και δένδρα τα επαρέδραμα, τα ράχια και οι κλεισούρες 10 έχουν τους πόνους μου ακομή και αντίς μου αναστενάζουν. Λέγουν: Εδιέβην απ’ εδώ στρατιώτης πονεμένος, άγουρος ποθοφλόγιστος δια πόθον ωραιωμένης. Τα δάκρυα του είχεν ποταμούς, βροντάς τους στεναγμούς του, καπνόν επάνω εις τα βουνά τον πονοανασασμόν του· 15 τον ήλιον είχεν μάρτυραν και εις τόπους μετ’ εκείνον τα σύννεφα εσκεπάζαν τον, τους πόνους του ελυπούντο. Και πόνους, φίλε Κλιτοβών, έδε καρδίας οδύνη, τον συμπονούσιν τα βουνά και τα άψυχα συμπάσχουν! Και ως ήκουσα τον Λίβιστρον ότι μοιρολογάται 20 και μετά πόνου εστρίγγιζεν κατάστρατα εις τους κάμπους, και έμεναν ήλθε λογισμός πάλιν δια τη Μυρτάνην και ενθύμησις και ανάμνησις να είπω μοιρολόγιν Άγουρος μυριόθλιβος, ξένος εκ τα δικά του τον εκαταβασάνισε κόρης ωραίας αγάπη, 25 και έφυγεν εκ την χώραν του και από τα γονικά του, και εις ξένον κόσμον περπατεί και αιχμάλωτος διαβαίνει, πόνους του ηγείται τα δεντρά, θλίψεις τας λιβαδίας, και ποταμούς τα δάκρυα του, βουνά τους στεναγμούς του. Αηδόνιν εις την στράταν του να κιλαδεί αν ακούσει, οι κτύποι της καρδίας του και οι βροντοστεναγμοί του σιγίζουν το να μη λαλεί, καρδιοφωνοκρατούσιν: Έδε στρατιώτου συφορά την πάσχει δια φουδούλαν, ούτως ένι αιχμάλωτος, ξένος εις άλλον τόπον!
————————————————————————————————————————————–
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΥΦΟΣ
Το υφολογικό επίπεδο, για να είναι αποτελεσματικό, πρέπει να ανταποκρίνεται στο κοινωνικό επίπεδο.
Το ποιος μιλάει, σε ποιον, με ποιο σκοπό, με ποιο θέμα, πού, πότε, γιατί κτλ. είναι ερωτήσεις που βοηθούν στη διαμόρφωση του αποτελεσματικότερου κάθε φορά ύφους.
Η έννοια “ύφος” έχει πολλές σημασίες, με προσωπικές αποχρώσεις μάλιστα. Το “προσωπικό ύφος” του λόγου ενός ατόμου, για παράδειγμα, είναι μια ασαφής έννοια, για την οποία δεν μπορούν να έχουν όλοι οι αποδέκτες του λόγου την ίδια άποψη. Μέσα στο πλαίσιο της επικοινωνίας, όμως, το ύφος αποκτά συγκεκριμένη σημασία: γίνεται το κατάλληλο επίπεδο του λόγου ανάλογα με την περίσταση της επικοινωνίας, δηλαδή ανάλογα με το ποιος απευθύνεται σε ποιον, για ποιο σκοπό, με ποιο μέσο κ.ο.κ. Η αλλαγή στο ύφος ανάλογα με την περίσταση της επικοινωνίας προκαλεί και την προσαρμογή της ιδιολέκτου του ατόμου στη συγκεκριμένη περίσταση. Με άλλα λόγια το άτομο θα επιλέξει από το σώμα της ιδιολέκτου του εκείνο το κομμάτι που είναι κατάλληλο για την περίσταση, π.χ. από τα συνώνυμα των επιθέτων που γνωρίζει τα πιο απλά για λόγο καθημερινό, τα πιο επίσημα για λόγο φροντισμένο κ.ο.κ.
————————————————————————————————————————————-
Οπτικές της Γλώσσας
Κάθε άνθρωπος βιώνει, εννοεί και αξιολογεί τα πράγματα και τις καταστάσεις με έναν προσωπικό τρόπο. Στον υποκειμενικό αυτό χαρακτήρα του ανθρώπου συμμετέχει και η γλώσσα, με αποτέλεσμα να φανερώνονται συχνά οι διάφορες οπτικές της. Ειδικότερα, παρατηρείται ότι οι άνθρωποι:
προσδιορίζουν τα ίδια πράγματα με διαφορετικές λέξεις. Για παράδειγμα, η κλασική μουσική χαρακτηρίζεται από κάποιους ενδιαφέρουσα και αριστουργηματική, από πολλούς άλλους, όμως, βαρετή και μονότονη.
φορτίζουν την ίδια λέξη με διαφορετικές αποχρώσεις της ίδιας έννοιας. Παραδείγματος χάρη, οι άνθρωποι που ζουν σε εμπόλεμη κατάσταση αντιλαμβάνονται τη λέξη «πόλεμος» διαφορετικά από όσους διαβιούν ειρηνικά.
————————————————————————————————————————————-
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ
Διαφορετικά θα μιλήσει:
ένα παιδί από έναν ηλικιωμένο (ηλικία): Ο νεαρός είναι περισσότερο εξοικειωμένος με τη γλώσσα της τεχνολογίας και χρησιμοποιεί λέξεις / εκφράσεις της συνθηματικής γλώσσας των νέων (αργκό). Π.χ., γκουγκλάρω, κάνω λάικ, τό ‘πιασες;, είμαι μέσα. Αντίθετα, ο ηλικιωμένος μιλάει ενίοτε με παλαιότερους λεκτικούς τύπους (π.χ. οι φοιτηταί, εχρησιμοποιείτο, καλώς). Το λεξιλόγιό του θεωρείται από τους νεότερους παρωχημένο, διότι κάποιες λέξεις χρησιμοποιούνται πλέον σπάνια [π.χ. ανελκυστήρας, πικ-απ, πλυσταριό, μπουγάδα, δραχμή (αντί ευρώ)].
ένας πεπαιδευμένος από έναν αναλφάβητο (μόρφωση – εκπαίδευση): Προφανώς, ο αγράμματος μιλάει λιτά, με αρκετά γλωσσικά «λάθη» και φτωχό λεξιλόγιο. Κάποιες φορές, η αγραμματοσύνη του και η κακή χρήση της γλώσσας κάνουν το λόγο του δυσνόητο. Από την άλλη πλευρά, ο μορφωμένος, ανάλογα με το βαθμό της εκπαίδευσής του και την ποιότητα της παιδείας που έλαβε, συνθέτει ένα δομημένο λόγο και αξιοποιεί ένα πλούσιο λεξιλόγιο. Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο, ο πεπαιδευμένος να γίνεται δύσκολα κατανοητός από χαμηλότερου επιπέδου συνομιλητές.Β
ένα μέλος της λεγόμενης υψηλής κοινωνίας από κάποιον που ανήκει στην εργατική τάξη (κοινωνική τάξη, καταγωγή, οικονομική κατάσταση): Τα μέλη των ανώτερων κοινωνικών τάξεων κατέχουν οικονομική δύναμη και προέρχονται από ισχυρή γενιά («βαστούν από τζάκι»). Η οικονομική άνεση και το υψηλό επίπεδο του άμεσου περιβάλλοντός τους καθίστανται πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια ανώτερης μόρφωσης, η οποία προσδίδει κοινωνικό κύρος. Για να διατηρήσουν αυτό το κύρος, συχνά επιδεικνύουν την πνευματική τους καλλιέργεια μέσω της χρήσης λόγιας γλώσσας.
ένας άνδρας από μια γυναίκα (φύλο): Οι κοινωνιογλωσσολόγοι έχουν παρατηρήσει ότι, γενικότερα, ο λόγος των γυναικών σε σύγκριση με αυτόν των ανδρών βρίσκεται σε ανώτερο επίπεδο. Οι γυναίκες, δηλαδή, χρησιμοποιούν λογιότερες και πιο επίσημες εκφράσεις, που προσδίδουν κοινωνικό κύρος. Μάλιστα, θεωρούν ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής απαίτησης προς τις γυναίκες να είναι «καθωσπρέπει» και να συγκροτούν μια καλή εικόνα του εαυτού τους. Αντίθετα, η περισσότερη κοινωνική ελευθερία που δίνεται στον άνδρα τού επιτρέπει να κάνει χρήση ενός πιο ελεύθερου από γλωσσικούς «καθωσπρεπισμούς» λόγου.
ένας βοσκός από ένα δικηγόρο (επάγγελμα): Η ενασχόληση του δικηγόρου με το λόγο και με τη νομική και γραφειοκρατική ορολογία καθιστούν την ομιλία του λογιότερη και ορθότερα δομημένη από αυτήν του βοσκού.
το ίδιο άτομο α) στους φίλους και στους δασκάλους του, β) σε ένα γράμμα προς τους γονείς του και σε μια διάλεξη, γ) σε μια κουβέντα με θέμα το ποδόσφαιρο και σε μια συζήτηση με θέμα την πολιτική (περίσταση): Όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι στην καθημερινή μας ζωή χρησιμοποιούμε το λόγο διαφορετικά, ανάλογα με την περίσταση (επικοινωνιακό πλαίσιο). Α) Όταν μιλάμε στους φίλους μας, ο λόγος μας είναι ελεύθερα δομημένος και το ύφος μας φιλικό και οικείο («ζεστό»). Αντίθετα, στους δασκάλους μας μιλάμε επίσημα και με σεβασμό. Β) Έπειτα, ένα γράμμα προς τους γονείς μας ξεκινά με προσφώνηση και χαιρετισμό, έχει οικείο ύφος και μπορεί να τελειώνει με ευχές. Αντίθετα, το ύφος της διάλεξης είναι επιστημονικό ή λόγιο, ενώ απαιτείται χαιρετισμός των ακροατών στην αρχή και ευχαριστήρια λόγια για την ακρόαση στο τέλος. Γ) Στην τελευταία περίπτωση, η συζήτηση γύρω απ’ την πολιτική θα είναι οπωσδήποτε πιο σοβαρή από τα αθλητικά σχόλια.
Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι στην καθεμιά περίπτωση εκφραζόμαστε με ένα ιδιαίτερο ύφος (στιλ, τρόπο έκφρασης) και δομούμε ανάλογα το λόγο μας. Για την επιλογή του καταλληλότερου κάθε φορά ύφους και γλωσσικού επιπέδου, ο ομιλητής / γράφων είναι ανάγκη να λαμβάνει υπ’ όψη του τα εξής: ποιος μιλάει, σε ποιον, με ποιο σκοπό, για ποιο θέμα, πού, πότε, γιατί, πώς κ.τ.λ. Το ύφος, ανάλογα με τις ανάγκες, μπορεί να είναι επιστημονικό, δοκιμιακό, επίσημο, ποιητικό, αφηγηματικό, περιγραφικό, ουδέτερο, φιλικό, οικείο, λαϊκό, λόγιο, υψηλό, χαριτωμένο, γλαφυρό, ταπεινό, κομψό, χυδαίο κ.ά.
πηγή:https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/ne
——————————————————————————————————————————–
Το κειμενικό είδος της επιστολής
Η επιστολή είναι γραπτός λόγος που χρησιμοποιούμε, για να επικοινωνήσουμε με πρόσωπα τα οποία δεν είναι παρόντα – οικεία και μη – ή με κοινωνικές ομάδες που θεωρούμε ως κατάλληλους δέκτες των μηνυμάτων μας, με στόχο:
να πληροφορήσουμε για συμβάντα και καταστάσεις,
να διαπιστώσουμε προβλήματα,
να μεταδώσουμε σκέψεις και συναισθήματα,
να εκφράσουμε απόψεις, εισηγήσεις, διαμαρτυρίες,
να ανακοινώσουμε προθέσεις.
Ανάλογα με την επικοινωνιακή περίσταση, οι επιστολές χωρίζονται σε:
α) τυπικές-επίσημες,
β) φιλικές
Το ύφος της επιστολής: Όλα τα είδη των επιστολών πρέπει να χαρακτηρίζονται από: συντομία, σαφήνεια, απλότητα, φυσικότητα, ακρίβεια, ευπρέπεια, λεπτότητα, ευγένεια.
-τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του αποστολέα και του/της παραλήπτη/ριας (ηλικία, θέση, επάγγελμα, αξίωμα, μόρφωση, προσωπικότητα, συναισθήματα του καθενός),
-το σκοπό και το χρόνο συγγραφής της επιστολής,
-τη σχέση μεταξύ πομπού και δέκτη.
Είδη επιστολών:
Τα ενδιαφέροντα του κάθε ατόμου, οι πολλαπλές ανάγκες της ζωής και οι κοινωνικές συνθήκες συντέλεσαν στο να δημιουργηθούν διάφορα είδη επιστολών. Ν
Σε όλα τα είδη επιστολών παρατηρούνται κάποια κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, κυρίως σε σχέση με τη δομή της (ημερομηνία, προσφώνηση, περιεχόμενο, αποφώνηση). Εκτός από το θεματικό περιεχόμενο, εκείνο που διαφοροποιείται είναι κυρίως το ύφος, το οποίο καθορίζεται από την επικοινωνιακή περίσταση της κάθε επιστολής.
Τα μέρη της επιστολής
1. Χωροχρονικό πλαίσιο αναφοράς: γράφεται στο πάνω δεξιό άκρο και περιλαμβάνει τον τόπο και το χρόνο κατά τον οποίο γράφεται η επιστολή:
2. Η προσφώνηση:
3. Το περιεχόμενο της επιστολής
•Πρόλογος
Aφορμή για τη σύνταξη της επιστολής και στόχος του επιστολογράφου.
• Κύριο Μέρος
– Έκθεση ενός θέματος, ενός προβλήματος, ενός φαινομένου, μιας άποψης κτλ.
– Απόδειξη με τη χρήση λογικών επιχειρημάτων, τεκμηρίων, διαπιστώσεων,
παραδειγματικών αναφορών, μαρτυριών.
– Απόκρουση των αντίπαλων επιχειρημάτων (προβολή αντιρρήσεων, επιφυλάξεων,
περιορισμών), που ισχυροποιεί τη θέση του αποστολέα.
• Επίλογος
Περιεκτική ανακεφαλαίωση κατά την οποία ο επιστολογράφος εκφράζει σκεπτικισμό, συγκρατημένη αισιοδοξία ή καλεί τον /την αποδέκτη της επιστολής: να συμμεριστεί, να κατανοήσει, να ευαισθητοποιηθεί, να ανταποκριθεί έμπρακτα, να αναλάβει πρωτοβουλίες, να κινητοποιήσει φορείς.
4.Η αποφώνηση
(ανάλογη με την προσφώνηση) Με αγάπη, Με εκτίμηση, Με σεβασμό, Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία (για επιστολή στον τύπο) πηγή:https://nikalef.blogspot.com/2018/12/blog-post_69.html
————————————————————————————————————————————-
Οι Ποικιλίες της Γλώσσας
-Η γλώσσα, όπως και η κοινωνία στην οποία μιλιέται, είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Βρίσκεται διαρκώς σε εξέλιξη. Όπως μια κοινότητα, ανάλογα με τη γεωγραφική θέση της, την ανάπτυξη στον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό τομέα, το τεχνολογικό επίπεδο και την πνευματική της πρόοδο, διαμορφώνει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, έτσι και η γλώσσα, ως κοινωνικό προϊόν, αντικατοπτρίζει κατά κάποιον τρόπο τις ιδιαιτερότητες αυτές, με αποτέλεσμα οι ομιλητές της εκάστοτε γλωσσικής κοινότητας να χρησιμοποιούν διαφορετικές γλωσσικές ποικιλίες. Οι ποικιλίες αυτές διακρίνονται σε δύο άξονες: τον γεωγραφικό (οριζόντια κατάταξη) και τον κοινωνικό (κάθετη κατάταξη)
————————————————————————————————————————————-Β
πηγή:https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/neoelliniki-glossa/glossa-kai-glossikes-poikilies/
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Οι κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες αναφέρονται ως η κάθετη διαίρεση σε μια γλωσσική κοινότητα – ως οριζόντια διαίρεση αναφέρονται οι γεωγραφικές ποικιλίες.
Οι κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες δημιουργούνται από παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, η καταγωγή, η μόρφωση κτλ.
Οι άξονες, λοιπόν, στους οποίους διαρθρώνεται η ενότητα αυτή είναι οι ακόλουθοι:
γλώσσα και ηλικία
γλώσσα και μόρφωση
γλώσσα και κοινωνική ομάδα
γλώσσα και φύλο
κοινωνικό επίπεδο και υφολογικό επίπεδο (γλώσσα και περίσταση επικοινωνίας)
—————————————————————————————————————————————
Στοιχεία της τραγωδίας στο τραγούδι:”Της Της νύφης που κακοπάθησε”.
Ένα βασικό στοιχείο που συναντάμε στις τραγωδίες είναι οι εναλλαγές στη ζωή του ήρωα, οι οποίες συνήθως συμβαίνουν χωρίς δική του ευθύνη. Οι αλλαγές στην κατάσταση του ήρωα, με τις έντονες αντιθέσεις και τις απρόσμενες ανατροπές, αποτελούν αυτό που στην τραγωδία ονομάζουμε περιπέτεια. Στο τραγούδι της νύφης που κακοπάθησε, μπορούμε να διακρίνουμε τη βασική αντίθεση στη ζωή της ηρωίδας που ενώ μεγάλωσε σε μια πλούσια οικογένεια και έλαβε μεγάλη προίκα για το γάμο της, κατέληξε να ξενοδουλεύει για να ζήσει. Η περιπέτεια, εδώ, γίνεται αισθητή τόσο μέσα από την σκληρή αλλαγή στην τύχη της κοπέλας, όσο και από την ξαφνική επιστροφή στο πατρικό της και τα γεγονότα μέχρι την αναγνώρισή της από τη μητέρα της. Οι διάφορες αυτές εναλλαγές στη ζωή των ηρώων που τους οδηγούν σε δύσκολες καταστάσεις και τους προκαλούν μεγάλο πόνο, συνιστούν την τραγικότητά τους, υπό την έννοια ότι χωρίς οι ίδιοι να έχουν φταίξει σε κάτι, η ζωή τους ανατρέπεται και βιώνουν έντονα συγκρουσιακές καταστάσεις και θλίψη. Η τραγικότητα της Ελένης γίνεται αντιληπτή μέσα από την εξαθλίωση που βιώνει μετά το γάμο της, παρ’ όλο που προτού παντρευτεί ανήκε σε μια πλούσια οικογένεια. Μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή της που προέκυψε μέσα από τυχαία περιστατικά «Μα ‘ρτανε χρόνοι δίσεφτοι κι οι μήνες οργισμένοι», για τα οποία η κοπέλα δεν έχει καμία ευθύνη. Στις τραγωδίες, επίσης, όπως και στα ομηρικά έπη, έχουμε συχνά την αναγνώριση των ηρώων από αγαπημένα τους πρόσωπα. Στο συγκεκριμένο τραγούδι βρίσκουμε την αναγνώριση της κοπέλας από τη μητέρα της, που επιτυγχάνεται τόσο από τη δεξιότητα με την οποία η «άγνωστη» κοπέλα υφαίνει το βλαντί (ύφασμα) που είχε ξεκινήσει να υφαίνει η κόρη προτού παντρευτεί, όσο και μέσα από το μοιρολόι που τραγουδά καθώς υφαίνει. Στοιχεία της τραγωδίας είναι επίσης η προοικονομία και ο προϊδεασμός. «Η προοικονομία σχετίζεται πιο πολύ με την πλοκή του μύθου και των γεγονότων. Με την προοικονομία ένα μελλοντικό γεγονός του μύθου προετοιμάζεται κατάλληλα, για να το δεχθεί ο αναγνώστης ως κάτι το απόλυτα λογικό και φυσικό. Αντίθετα, με τον προϊδεασμό παίρνουμε μια μικρή υποψία, ένα είδος πρόγευσης και διαμορφώνουμε μια πρώτη γενική και αόριστη ιδέα για κάτι που θα συμβεί σε επόμενες στιγμές και στη μετέπειτα εξέλιξη του μύθου.» Παρόλο που το τραγούδι αυτό είναι πολύ σύντομο σε σχέση με μια τραγωδία και η προοικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο, καθώς ο ποιητής δεν προετοιμάζει γεγονότα που θα συμβούν αρκετούς στίχους μετά, όπως συμβαίνει στην τραγωδία, μπορούμε να εντοπίσουμε μια σχετική προοικονομία στον 7ο στίχο: «Μα ‘ρτανε οι χρόνοι δίσεφτοι κι οι μήνες οργισμένοι». Ο στίχος αυτός που συναντάτε σχεδόν παρόμοιος σε πολλές παραλογές, σηματοδοτεί την απότομη αλλαγή και προετοιμάζει τον αναγνώστη για μια δραστική μεταβολή στην κατάσταση των ηρώων. Προοικονομία, επίσης, έχουμε στον 13ο στίχο: «- Θέλω να πάω στη μάνα μου, να πάω στα γονικά μου», καθώς η επιθυμία που εκφράζεται από τη νεαρή κοπέλα προετοιμάζει τον ακροατή για την επιστροφή της στο σπίτι των γονιών της. Αλλά και στον στίχο 19 «Χριστέ, να βρω τσι δούλες μου στη βρύση να λευκαίνουν», που μας προετοιμάζει για τη συνάντηση της Ελένης με τις υπηρέτριες του σπιτιού και την επιβράδυνση που θα προκύψει, με την αδυναμία τους να αντιληφθούν ποια είναι η κοπέλα που τους μιλά. Αντίστοιχα, μπορούμε να διακρίνουμε έναν προϊδεασμό στα λόγια του άντρα της Ελένης, όταν του εκφράζει την επιθυμία της να γυρίσει στους δικούς της: «Ελένη, πλούσια σ’ ήφερα, φτωχή που να σε πάω, / που ντρέπομαι τ’ αδέρφια σου, φοβούμαι τους δικούς σου». Η σκέψη αυτή μας δίνει μια ιδέα για την ντροπή που θα αισθάνεται η κοπέλα, όταν θα επιστρέψει στο πλούσιο πατρικό της. Επιπλέον, στοιχείο της τραγωδίας είναι η επιβράδυνση στην εξέλιξη των γεγονότων λίγο προτού συμβεί κάτι σημαντικό. Εκεί που ο ακροατής περιμένει την αναγνώριση και υποδοχή της κοπέλας από τους δικούς της, βρίσκουμε την ηρωίδα να συνομιλεί με τις υπηρέτριες του σπιτιού της, οι οποίες όχι μόνο δεν την αναγνωρίζουν, αλλά διαβεβαιώνουν και τη μητέρα της Ελένης πως η άγνωστη κοπέλα δεν είναι η κόρη της. Τέλος, σημαντικό στοιχείο της τραγωδίας είναι η τραγική ειρωνεία που προκύπτει όταν οι ήρωες αγνοούν καίριες για τους ίδιους πληροφορίες, τις οποίες όμως γνωρίζει ήδη το κοινό. Στο συγκεκριμένο τραγούδι μπορούμε να διακρίνουμε ίχνη αυτής της ειρωνείας, στη συζήτηση της μητέρας με τις υπηρέτριες, όπου η μητέρα παρ’ όλο που ελπίζει για την επιστροφή της κόρης της και παρ’ όλο που υποψιάζεται ότι η άγνωστη κοπέλα είναι η κόρη της, πιστεύει τις δούλες που τη διαβεβαιώνουν για το αντίθετο. Η τραγική ειρωνεία έγκειται στην άγνοια της μητέρας για την ταυτότητα της κοπέλας που ζητά να δουλέψει στο σπίτι της, ως μία από τις υπηρέτριες.
πηγή:https://latistor.blogspot.com/2011/10/blog-post_2171.html
————————————————————————————————————————————-
”ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ ΠΟΥ ΚΑΚΟΠΑΘΗΣΕ”(δημοτικό τραγούδι)
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ:
Ελένη:
Τραγικό πρόσωπο γιατί η μεταβολή της τύχης την οδήγησε στην ανέχεια, ενώ ήταν συνηθισμένη στα πλούτη. Είναι όμως αποφασιστική και δυναμική, διότι παίρνει την απόφαση να επιστρέψει στους δικούς της με δική της πρωτοβουλία, χωρίς τη συναίνεση του άντρα της. Είναι αγαθός άνθρωπος και καταλαβαίνει ότι στη ζωή σημασία έχει η αγάπη και όχι ο πλούτος.
Νιός (Άντρας της Ελένης):
Βιώνει οικονομικές δυσκολίες. Αισθάνεται ντροπή και φόβο, διότι ανάγκασε τη γυναίκα του να ξενοδουλεύει και να ζει υπό δυσάρεστες συνθήκες. Διστάζει να πάει μαζί της, επειδή φοβάται την αντίδραση των δικών της. Η οικονομική καταστροφή την οποία βιώνει, αν και δεν φταίει, τον έχει αποστερήσει ουσιαστικά από την ανδρική/συζυγική του ιδιότητα.
Μητέρα της Ελένης:
Συναισθηματική. Αγαπάει πολύ την κόρη της και αυτό φαίνεται από τα προικιά που της δίνει κρυφά, αλλά και από το γεγονός ότι δεν παύει ποτέ να περιμένει τον γυρισμό της.
Δούλες:
Δευτερεύοντα πρόσωπα. Ψυχοπονιάρες, λυπούνται την άγνωστη κοπέλα, η οποία είναι η Ελένη, και τελικά προκαλούν το ευτυχισμένο τέλος .
-Η παραλογή “Της νύφης που κακοπάθησε” ξεκινάει με μία κατάσταση ευτυχίας.
Η Ελένη, μία πλούσια κοπέλα, παντρεύεται με προξενιό έναν πλούσιο νέο στα ξένα.
Ο πλούτος της οικογένειας φανερώνεται από τον χρόνο προετοιμασίας των προικιών, την ποσότητα και την αξία τους.
Όλα τα μέλη της οικογένειας συνεισφέρουν στην προίκα της κόρης, δείχνοντας ενδιαφέρον και στοργή.
Ακολουθεί μεταβολή της τύχης και από την προηγούμενη κατάσταση ευτυχίας περνάμε σε μία κατάσταση φτώχειας και κοινωνικού ξεπεσμού του ζευγαριού.
Η Ελένη και όλη η οικογένεια του άντρα της αναγκάζονται να ξενοδουλεύουν.
Έτσι, μια γιορτινή μέρα, παίρνει την απόφαση να γυρίσει στο σπίτι της, έστω και για να δουλέψει σα δούλα.
Συνάντάει άλλες δούλες της οικογένειάς της στη βρύση και τις παρακαλεί να την βοηθήσουν.
Η μάνα της, που ελπίζει κάποτε να ξαναδεί την κόρη της, τις προστάζει να τοποθετήσουν την άγνωστη στο αργαλειό της κόρης της.
Τέλος, γίνεται αναγνώριση της Ελένης από τη μητέρα της, αφού άκουσε το μοιρολόι της και κατάλαβε πως ήταν εκείνη.
Τέλος καλό, όλα καλά.
Υποστηρίζεται ότι στη συγκεκριμένη παραλογή, η γυναίκα είναι ανεξάρτητη, διότι μπορεί να πάρει μόνη της πρωτοβουλίες και αποφάσεις για τον εαυτό της. Άρα, η κίνηση της Ελένης να εεγκαταλείψει την συζυγική εστία αποτελεί μια προσπάθεια της γυναίκας να απελευθερωθεί από τα στερεότυπα και τις κοινωνικές αντιλήψεις εκείνης της εποχής, δηλαδή, πιο συγκεκριμένα, ότι η γυναίκα είναι εξαρτημένη από τον άνδρα. Θα διαφωνήσουμε με αυτή την αντίληψη. Οι οικογενειακές σχέσεις όπως παρουσιάζονται στο συγκεκριμένο τραγούδι ακολουθούν εξ ολοκλήρου σχεδόν το παραδοσιακό μοντέλο ως προς τον ρόλο των φύλων. Τυχόν “δυσαρμονίες” οφείλονται ουσιαστικά στην προφορική παράδοση και την στρωματική επιρροή από τις αντιλήψεις διαφορετικών εποχών, στοιχείο που προκαλείται από την προφορική διάδοση των παραλογών αλλά και από τις ρίζες τους, οι οποίες χάνονται στο βάθος του χρόνου.
Πιο συγκεκριμένα:
1) Ο γάμος γίνεται με προξενιό κατόπιν συννενοήσεως των οικογενειών των μελλόνυμφων και χωρίς να φαίνεται πουθενά ότι απαιτείται ή ζητήθηκε η συγκατάθεση τους, πράγμα που αιτιολογεί και την απόφαση της καλομαθημένης προφανώς Ελένης να παρατήσει τον άντρα της σε μια δύσκολη στιγμή.
2) Ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία για το γάμο, στα πλαίσια της οποίας είναι αναγκαία η προίκα. Το μέγεθος της προίκα που παρέχει η συγκεκριμένη οικογένεια απλά δείχνει την αγάπη που έχει στην κόρη της, εν αντιθέσει με την οικογένεια της Φραγκογιαννούς ας πούμε, αλλά και την ευμάρεια στην οποία ζει. Να σημειωθεί εδώ η αναφορά στα “αντιπροίκια”, τα δώρα δηλαδή τα οποία ανταπέδιδε η οικογένεια του γαμπρού στην οικογένεια της νύφης, μια αναφορά ίσως, ενδέχεται έμμεση μνήμη, στις ομηρικές κοινωνίες, όταν οι άντρες ήταν εκείνοι που έδιναν προίκα στην οικογένεια της νύφης, θυμηθείτε την “πολύφερνη” Πηνελόπη.
3) Μετά τον γάμο, η νύφη αποκόπτεπται και σχεδον αποξενώνεται από την οικογένεια της και εντάσσεται στην οικογένεια του γαμπρού. Αρκετές ήταν οι περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα ππαντρευόταν σε μακρινό μέρος, οπότε με βάσει τις συνθήκες που υπήρχαν τότε στην επικοινωνία ή στις μεταφορές εκ των πραγμάτων ήταν δύσκολη η διατήρηση της επαφής με την οικογένεια της. Θυμηθειτε την μάνα στο “Τραγούδι του νεκρού αδελφου”.
πηγή:https://afterschoolbar.blogspot.com/2014/12/blog-post_16.html
Το ποιήμα ξεκινάει σε μια κατάσταση ευτυχίας. Η Ελένη παντρεύεται και τα προικιά είναι πάρα πολλά. Αυτό τονίζεται στους δυο πρώτους στίχους με την επανάληψη ελαφρώς παραλλαγμένου του πρώτου ημιστίχιου στο δεύτερο, ένα συχνό χαρακτηριστικό των δημοτικών τραγουδιών. Το μέγεθος του πλούτου τονίζεται στο υπόλοιπο της πρώτης στροφής με τη χρήση του σχήματος των τριών, και μάλιστα εις διπλούν. Απαριθμούνται δηλαδή όσα της δίνει ο πατέρας της, όσα της δίνουν τα αδέρφια της και στο τέλος, (σε δύο στίχους) τα σημαντικότερα, αυτά που της δίνει η μάνα της, τα οποία είναι και αυτά τρία στον αριθμό. Η έμφαση στις προσφορές της μάνας αποτελεί ένα είδος προοικονομίας, καθώς μαρτυρεί την αγάπη της και τη λαχτάρα της να ξαναδεί την κόρη της που φαίνεται στο τέλος.
Στη δεύτερη στροφή ο τόνος αλλάζει με την χρήση μιας τυπικής φράσης στα δημοτικά τραγούδια:
“Μα ‘ρτανε οι χρόνοι δίσεφτοι κι οι μήνες οργισμένοι”. Η φράση αυτή επιταχύνει την αφήγηση και λειτουργεί ως προοικονομία της οικονομικής κατάρρευσης της οικογένειας. Η “περιπέτεια” αυτή, η μεταστροφή της τύχης δηλαδή προς το χειρότερο, είναι το πρώτο στοιχείο της παραλογής που παραπέμπει στην αρχαία τραγωδία. Οι πλούσιοι τώρα γίνονται φτωχοί, χωρίς να φταίνε. Παρόλα αυτά διατηρούν την αξιοπρέπεια τους, προσαρμόζονται στην κατάσταση και ξενοδουλεύουν για να ζήσουν (Άτιμη κοινωνία… ).
Αλλά το γεγονός αυτό επηρεάζει τις οικογενειακές σχέσεις του πρώην ευτυχισμένου ζευγαριού. Η Ελένη αισθάνεται ότι δεν δεσμεύεται πια από τις υποχρεώσεις της ως σύζυγος και ζητάει να γυρίσει στο σπίτι της. Το κομβικό αυτό για την εξέλιξη της υπόθεσης χρονικό σημείο τονίζεται με ακόμη έναν τυπικό στίχο (“Μία Κυριακή και μία Λαμπρή, μία πίσημον ημέρα”) ο οποίος εμπεριέχει και το σχήμα των τριών. Ο λόγος για τον οποίο η Ελένη “έσπασε” σε μέρα γιορτής, το Πάσχα, εξελισσόμενη σε τραγικό πρόσωπο είναι προφανής. Οι άνθρωποι τείνουν να βιώνουν περισσότερο τις δυστυχίες σε μέρες γιορτινές, Είτε γιατί βλέπουν την ευτυχία των άλλων την οποία παλιά ίσως ένοιωθαν κι αυτοί, είτε γιατί οι γιορτές είναι μέρες αργίας με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να έρχονται αντιμέτωποι ευκολότερα με τα προβλήματα τους. Ο άντρας της, τραγικό πρόσωπο κι αυτός, αποστερημένος από την συζυγική/πατριαρχική του εξουσία εξαιτίας της φτώχειας, αδυνατεί να επιστρέψει την Ελένη στους δικούς της, λύνοντας προφανώς το γάμο, διότι αισθάνεται ένοχες για την κακή οικονομική κατάσταση του, αν και δεν φταίει, και κυρίως γιατί αδυνατεί να επιστρέψει την προίκα που έχει πάρει. Η χρήση του διαλόγου (χαρακτηριστικό των παραλογών) στο σημείο αυτό αποδίδει το γεγονός λιτά μα παραστατικά.
Γεμάτη ντροπή – κι αφού πήρε στρατί στρατί το μονοπάτι -άλλη τυπική φράση- η Ελένη, μονολογώντας, εύχεται να συναντήσει τις δούλες. Και η ευχή της προοικονομεί την συγκεκριμένη εξέλιξη, επιταχύνοντας την αφήγηση. Οι δούλες υπακούοντας στο πανάρχαιο θεσμό της φιλοξενίας, χωρίς να αναγνωρίσουν την κοπέλα, της προσφέρουν νερο. Το γεγονός αυτό πυροδοτεί την εκκίνηση της αναγνώρισης. Η μάνα, στην οποία η ελπίδα να ξαναδεί την κόρη της κυριαρχεί, ρωτάει ποιος ήπιε από την κούπα, κι αναρωτιέται μήπως η άγνωστη ήταν η Ελένη. Οι δούλες της διαβεβαιώνουν πως όχι, κι έτσι έχουμε και μια τραγική ειρωνεία. Τότε, η μάνα προστάζει να βάλουν την άγνωστη κοπέλα στο αργαλειό της κόρης της. Το ότι έχει κρατήσει τη θέση της στον αργαλειό κενη και το υφαντό της μισοτελειωμένο δείχνει την λαχτάρα της να δει την κόρη της.
Η Ελένη αρχίζει να υφαίνει το υφαντό που είχε αφήσει στην μέση και να μοιρολογεί επαναλαμβάνοντας τα πάθη της εν είδει επιβράδυνσης. Ωστόσο, το περιεχόμενο του τραγουδιού και η άνεση της στο αργαλειό οδηγούν στην αναγνώριση (περισσότερα για την αναγνώριση, και γενικά αλλά για το συγκεκριμένο τραγούδι ειδικότερα, στην ανάρτηση αυτή) από την μάνα της (που δεν την έχει γνωρίσει εξ οψεως να σημειωθεί) και στο ευτυχές τέλος, το οποίο έχει προικονομηθεί εις διπλούν: από την αγάπη την οποία φαίνεται στο σημείο που περιγράφεται η προετοιμασία του γάμου της να απολαμβάνει η Ελένη και τη λαχτάρα της μάνας της η άγνωστη κοπέλα να είναι η κορη της.
πηγή:https://afterschoolbar.blogspot.com/2014/12/blog-post_16.html
—————————————————————————————————————————————
«Του Νεκρού Αδελφού» : το ποίημα και η Ανάλυση του
ΑΝΑΛΥΣΗ – ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Τα βασικά θέματα της παραλογής αυτής είναι οι δεσμοί της οικογένειας, ο θεσμός του γάμου, η μοίρα, ο ξενιτεμός, η δύναμη της κατάρας, ο θάνατος και η μεταβολή της τύχης.
Το ποίημα αρχίζει με την εικόνα της ευτυχισμένης οικογένειας. Τα μέλη που αποτελούν την οικογένεια αυτή είναι έντεκα: η μάνα, οι εννέα γιοι και η μονάκριβη κόρη. Δεν γίνεται καθόλου αναφορά στον πατέρα. Προφανώς να έχει πεθάνει. Το ενδιαφέρον των πρώτων στίχων εστιάζεται στην εξαιρετική ομορφιά της κόρης, η οποία προς το παρόν μένει ανώνυμη. Η ομορφιά της κόρης είναι η αιτία για την οποία καταφθάνουν προξενητάδες από τη Βαβυλώνα για να την πάρουν στα ξένα. Τώρα η κόρη αποχτά το όνομα της: Αρετή, διότι θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα στην εξέλιξη του ποιήματος.
Εισάγεται λοιπόν και το στοιχείο του γάμου, το οποίο συνδέεται στενά με τον ξενιτεμό της κόρης. Η ευτυχία της οικογένειας αναταράζεται. Το οικογενειακό συμβούλιο συσκέπτεται. `Αλλοι αποφασίζουν για τη μοίρα της κόρης, η ίδια δεν έχει γνώμη. Οι γνώμες διχάζονται. Οι οχτώ γιοι και η μάνα δε θέλουν να δώσουν την κόρη σε αντίθεση με τον Κωνσταντίνο, ο οποίος θέλει να τη δώσει. Ο διάλογος Κωνσταντίνου και μάνας κάνει τη σκηνή πολύ παραστατική. Δίνονται άμεσα τα επιχειρήματα του γιου και οι δισταγμοί της μάνας. Ο καθένας σκέφτεται το δικό του συμφέρον. Ο Κωνσταντίνος, ο οποίος είναι ταξιδευτής, θέλει να έχει κάποιον δικό του στα ξένα. Η μάνα από την άλλη, στηρίζεται πάνω στην κόρη για τις δύσκολες ώρες. Τελικά θα επικρατήσει η γνώμη του Κωνσταντίνου, ο οποίος είναι πιθανότατα ή ο μικρότερος γιος και ο αγαπημένος της μάνας ή ο μεγαλύτερος που έχει πάρει τη θέση του πατέρα.
Ο Κωνσταντίνος ορκίζεται στον ουρανό και στους αγίους ότι αν έρθει μια δύσκολη στιγμή, όπως αποφαίνεται η μάνα, αυτός θα πάει και θα φέρει την Αρετή κοντά στη μητέρα της. Ο όρκος αυτός είναι ιερός και δένει τον Κωνσταντίνο με την εκτέλεση των καθηκόντων του. Η δύναμη του όρκου είναι πολύ μεγάλη. Εάν ο όρκος δεν εκπληρωθεί τότε κλονίζονται οι αξίες που μπήκαν εγγυητές για την τήρηση του.
Αφού πέρασε αρκετός καιρός, έπεσε στην οικογένεια θανατικό και τα εννέα αδέρφια πέθαναν. Τότε η μάνα απόμεινε μοναχή, αφού η μοναχοκόρη της η Αρετή ήταν παντρεμένη στα ξένα. Η μάνα κλαίει και θρηνεί σ’ όλα τα μνήματα. Στο μνήμα όμως του Κωνσταντίνου τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την ερημιά και την κατάντια της, οδύρεται, μαλλιοτραβιέται και τον αναθεματίζει. Ο μονόλογος της μάνας πάνω στο μνήμα, σε χρόνο παρατατικό είναι ένα ανακάλεσμα του νεκρού. Τον καλεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Τότε ο Κωνσταντίνος ανασταίνεται για να εκτελέσει την υπόσχεση του. Η νεκρανάσταση του Κωνσταντίνου παρόλο που εντάσσεται σ’ ένα χώρο υπερφυσικό γίνεται με τρόπο εντελώς φυσικό. Ο Κωνσταντίνος βγαίνει από τον τάφο, καβαλικεύει το άλογο του και ξεκινά για τη Βαβυλώνα, για να φέρει πίσω την κόρη. Η ιδέα της ανάστασης των νεκρών συνδέεται συνήθως με κάτι κακό. Ο νεκρός βγαίνει από το μνήμα για να πάρει εκδίκηση. Ο Κωνσταντίνος όμως, στην παραλογή ανασταίνεται για να εκτελέσει ένα καλό σκοπό, μια υπόσχεση που είχε δώσει παλιά.
Ο Κωνσταντίνος φθάνει στην Αρετή. Τώρα η αφήγηση μπαίνει σε χρόνο ενεστώτα, για να ζωντανέψει τη σκηνή. `Ενας διάλογος αναπτύσσεται ανάμεσα στα δυο αδέλφια. `Ενας διάλογος περιττός γιατί τα άστοχα ερωτήματα της Αρετής παραμένουν αναπάντητα. Σκοπός του διαλόγου είναι η επιβράδυνση της υπόθεσης και η αύξηση της αγωνίας.
Την ανεβάζει λοιπόν στο άλογο του και ξεκινούν. Στο δρόμο τα πουλιά βλέπουν το παράξενο ζευγάρι με έκπληξη, θαυμασμό και απορία. Παίρνουν ανθρώπινη μιλιά και εκφράζουν την απορία τους. Τα λόγια των πουλιών επαναλαμβάνονται σαν ερωτήματα από την Αρετή προς τον αδελφό της. `Ομως ο Κωνσταντίνος δεν της αποκαλύπτει την αλήθεια, αλλά βρίσκει διάφορες παραπλανητικές απαντήσεις. Η Αρετή, όμως, υποψιάζεται την αλήθεια. Και ο διάλογος αυτός επιβραδύνει την υπόθεση.
Η αφήγηση συνεχίζεται σε χρόνο ενεστώτα. Τα δύο αδέλφια φθάνουν μπροστά από την εκκλησία. Ο νεκρός Κωνσταντίνος εξαφανίζεται. Μπορούμε να δώσουμε δύο ερμηνείες: είτε γιατί οι «δαίμονες» εξαφανίζονται μπροστά στα σύμβολα της θρησκείας, είτε γιατί έχει εκτελέσει πια την υπόσχεση του. Η Αρετή τώρα καταλαβαίνει. Βλέπει το ερημωμένο σπίτι. Χτυπάει την πόρτα και ακούει την απελπισμένη φωνή της μητέρας της. Η Αρετή της αναγγέλλει την άφιξη της και γίνεται η αναγνώριση. Οι δυο γυναίκες αγκαλιάζονται γεμάτες χαρά και συγκίνηση. Η χαρά όμως αυτή δεν κρατάει για πολύ. Ο θάνατος θα έρθει να πάρει τη θέση της.
Το θέμα του θανάτου κυριαρχεί σε όλο το τραγούδι. Καθορίζει την εξέλιξη της υπόθεσης. Από την αρχή κιόλας θα έρθει να αναστατώσει και να καταστρέψει την ευτυχία της οικογένειας. Στο τέλος του ποιήματος δεν απομένει απολύτως τίποτε από την οικογένεια αυτή.
ΙΔΕΕΣ
Οι ισχυροί δεσμοί της οικογένειας φέρνουν την ευτυχία. Η ευτυχία αυτή μπορεί να καταστραφεί μόνο με το θάνατο.
Η μοίρα της κόρης καθορίζεται από τα μέλη της οικογένειας της.
Ο ξενιτεμός πρέπει να αποφεύγεται, διότι τις περισσότερες φορές προκαλεί δυστυχία.
Ο όρκος έχει μεγάλη δύναμη.
Ο θάνατος μπορεί να μεταβάλει τα πάντα.
Η Αρετή συνειδητοποιεί σιγά-σιγά ότι ο αδελφός της είναι νεκρός.
Τα σημάδια που τη βοηθούν είναι:
ο θαυμασμός, η απορία και τα λόγια των πουλιών.
η μυρωδιά από λιβάνι, που αναδύεται από το νεκρό.
το ότι ο αδελφός της έχει χάσει τα μαλλιά του, το μουστάκι του και γενικότερα την ομορφιά του.
η εξαφάνιση του νεκρού αδελφού της μπροστά στην εκκλησία του χωριού, το βρόντημα της πλάκας και το βουητό του χώματος.
Το τραγούδι κινείται στον κόσμο του πραγματικού μέχρι και το στίχο 28. `Επειτα περνούμε στο χώρο του υπερφυσικού μ’ έναν τρόπο εντελώς φυσικό: «Από το μυριανάθεμα … να της τη φέρει». Ο Κωνσταντίνος ανασταίνεται από τις κατάρες της μάνας. Σηκώνεται από το μνήμα για να εκπληρώσει τον όρκο του. Το τραγούδι θα συνεχίσει να κινείται στο χώρο του φανταστικού μέχρι και το στίχο 68. Μέσα σ’ αυτούς του στίχους βλέπουμε με την ίδια φυσικότητα τα πουλιά να αποκτούν μιλιά και να απορούν με όσα βλέπουν: «ποιος είδε κόρην όμορφην να σέρνει ο πεθαμένος», «Δεν είναι κρίμα … τους αποθαμένους! «, «για ιδές … ο πεθαμένος!». Οι απαντήσεις όμως του Κωνσταντίνου επικαλούνται την πραγματικότητα: «Απρίλης … φωλεύουν», «εχτές βραδίς … λιβάνι», «`Εχω καιρό … τα μαλλιά μου». Από το στίχο 69 το τραγούδι κινείται και πάλι στο χώρο του πραγματικού.
`Οσον αφορά το θέμα είναι βασικό χαρακτηριστικό των παραλογών να έχουν δραματικό περιεχόμενο.
Επίσης είναι χαρακτηριστικό να περιέχουν λαϊκές δοξασίες και μύθους που προέρχονται από τα πολύ παλιά χρόνια.
`Οσον αφορά τη μορφή είναι χαρακτηριστικό των παραλογών να μοιάζουν με παραμύθια και να έχουν πυκνή δράση. Επίσης σημαντική είναι
η αφήγηση και η θεατρικότητα.
πηγή:http://www.odyssey.com.cy/
πηγή:https://24grammata.com/%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%8D-%CE%B1%CE%B4%CE%B5%CE%BB%CF%86%CE%BF%CF%8D-%CF%84%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1/
————————————————————————————————————————————–
Ορισμοί
διάλεκτος : ιδίωμα με μεγάλη έκταση ή με σημαντικές διαφορές από την κοινή στην προφορά, στη μορφολογία, στη σύνταξη και στο λεξιλόγιο, που δε θεωρείται όμως διαφορετική γλώσσα: Kυπριακή / ποντιακή / τσακώνικη ~. || Mιλάει στη ρουμελιώτικη διάλεκτο, ιδίωμα. || ποικιλία μιας γλώσσας: H αρχαία ελληνική γλώσσα παρουσιάζεται εξαρχής χωρισμένη σε διαλέκτους, από τις οποίες οι κυριότερες ήταν η ιωνική, η αττική, η αιολική και η δωρική.
ιδίωμα : 1α. (γλωσσ.) τοπική παραλλαγή μιας γλώσσας, με μικρές αποκλίσεις από την κοινή γλώσσα στο χώρο της φωνολογίας, της μορφολογίας ή του λεξιλογίου· (πρβ. διάλεκτος) : Tο γλωσσικό ~ της Kύμης. Tα βόρεια ιδιώματα. Mε την επικράτηση της κοινής νεοελληνικής γλώσσας τα ιδιώματα παραμερίζονται. Παρόλο που έζησε πολλά χρόνια στην Aθήνα, μιλάει ακόμα το ~ της πατρίδας του. β. (σπάν.) ιδιαίτεροι φραστικοί και λεκτικοί τρόποι συγγραφέα. 2. (προφ.) ιδιαίτερη συνήθεια, λίγο ή πολύ παράδοξη και συνήθ. ενοχλητική· ιδιοτροπία: Έχει το ~ να διακόπτει τους συνομιλητές του.
ιδιωματισμός : γλωσσικό φαινόμενο που εμφανίζεται σε τοπικές γλώσσες (ιδιώματα ή διαλέκτους), αλλά δε συνηθίζεται ή είναι άγνωστο στην κοινή μορφή μιας γλώσσας, (διαφορετικό από το ιδιωτισμός, βλ. λ.).
ιδιόλεκτος : η ιδιαίτερη γλώσσα που χρησιμοποιεί ένα άτομο και με επέκταση η ιδιαίτερη γλώσσα που πλάστηκε και χρησιμοποιείται από ένα περιορισμένο σύνολο ατόμων (παρέα φίλων, οικογένεια κτλ.).
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html
————————————————————————————————————————————-
Το τραγούδι του Νεκρού αδελφού, γνωστό και σαν της Αρετής το τραγούδι, μαζί με το Γεφύρι της Άρτας είναι τα πιο αγαπητά, τα πιο βαλκανικά, σωστότερα παν-βαλκανικά αφηγηματικά δραματικά τραγούδια. Ένας μεγεθυντικός καθρέφτης του κοινού πολιτισμού λαών που τόσες διαφορές τους χωρίζουν. Πολλές επιστημονικές συζητήσεις έχουν γίνει σχετικά με την αρχική του κοιτίδα αλλά και για τα πολυσήμαντα μυθολογικά στοιχεία και τις ιδέες που περιέχει, τη δύναμη του όρκου, του θρήνου και της κατάρας, την επιστροφή του νεκρού, τα πουλιά που μιλούν, και κυρίως τις αντιλήψεις για τον ξενιτεμό και τη ζωή στα άγνωστα ξένα, έννοια που συγχέεται με το θάνατο. Όλα είναι θέματα που αντανακλούν την κοινή μοίρα των λαών που το αγάπησαν και το τραγούδησαν. Γνωστός και σε μορφή παραμυθιού, ο μύθος του τραγουδιού έχει εμπνεύσει πολλούς έλληνες, βαλκάνιους και ευρωπαίους λογοτέχνες, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι αποτελεί κορυφαίο επίτευγμα της λαϊκής ποιητικής δημιουργίας.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
στ. 1- 17 Η πολυπρόσωπη οικογένεια και η αντιμετώπιση του προβλήματος που γεννά το προξενιό.
στ. 18-28
Το θανατικό της οικογένειας και το ανακάλημα της μάνας.
στ. 29-41 Η νεκρανάσταση το Κωνσταντή και η συνάντηση με την αδελφή του.
στ. 42-65 Το ταξίδι της επιστροφής.
στ. 66-81 Η επιστροφή της Αρετής στο σπίτι.
στ. 82 Η λύση του δράματος
διάλεκτος : ιδίωμα με μεγάλη έκταση ή με σημαντικές διαφορές από την κοινή στην προφορά, στη μορφολογία, στη σύνταξη και στο λεξιλόγιο, που δε θεωρείται όμως διαφορετική γλώσσα: Kυπριακή / ποντιακή / τσακώνικη ~. || Mιλάει στη ρουμελιώτικη διάλεκτο, ιδίωμα. || ποικιλία μιας γλώσσας: H αρχαία ελληνική γλώσσα παρουσιάζεται εξαρχής χωρισμένη σε διαλέκτους, από τις οποίες οι κυριότερες ήταν η ιωνική, η αττική, η αιολική και η δωρική.
ιδίωμα : 1α. (γλωσσ.) τοπική παραλλαγή μιας γλώσσας, με μικρές αποκλίσεις από την κοινή γλώσσα στο χώρο της φωνολογίας, της μορφολογίας ή του λεξιλογίου· (πρβ. διάλεκτος) : Tο γλωσσικό ~ της Kύμης. Tα βόρεια ιδιώματα. Mε την επικράτηση της κοινής νεοελληνικής γλώσσας τα ιδιώματα παραμερίζονται. Παρόλο που έζησε πολλά χρόνια στην Aθήνα, μιλάει ακόμα το ~ της πατρίδας του. β. (σπάν.) ιδιαίτεροι φραστικοί και λεκτικοί τρόποι συγγραφέα. 2. (προφ.) ιδιαίτερη συνήθεια, λίγο ή πολύ παράδοξη και συνήθ. ενοχλητική· ιδιοτροπία: Έχει το ~ να διακόπτει τους συνομιλητές του.
ιδιωματισμός : γλωσσικό φαινόμενο που εμφανίζεται σε τοπικές γλώσσες (ιδιώματα ή διαλέκτους), αλλά δε συνηθίζεται ή είναι άγνωστο στην κοινή μορφή μιας γλώσσας, (διαφορετικό από το ιδιωτισμός, βλ. λ.).
ιδιόλεκτος : η ιδιαίτερη γλώσσα που χρησιμοποιεί ένα άτομο και με επέκταση η ιδιαίτερη γλώσσα που πλάστηκε και χρησιμοποιείται από ένα περιορισμένο σύνολο ατόμων (παρέα φίλων, οικογένεια κτλ.)
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html:πηγή
—————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-
ΕΝΟΤΗΤΕΣ-ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ:”Του νεκρού αδελφού”
στ. 1- 17 Η πολυπρόσωπη οικογένεια και η αντιμετώπιση του προβλήματος που γεννά το προξενιό.
στ. 18-28
Το θανατικό της οικογένειας και το ανακάλημα της μάνας.
στ. 29-41 Η νεκρανάσταση το Κωνσταντή και η συνάντηση με την αδελφή του.
στ. 42-65 Το ταξίδι της επιστροφής.
στ. 66-81 Η επιστροφή της Αρετής στο σπίτι.
στ. 82 Η λύση του δράματος
Το τραγούδι του Νεκρού αδελφού, γνωστό και σαν της Αρετής το τραγούδι, μαζί με το Γεφύρι της Άρτας είναι τα πιο αγαπητά, τα πιο βαλκανικά, σωστότερα παν-βαλκανικά αφηγηματικά δραματικά τραγούδια. Ένας μεγεθυντικός καθρέφτης του κοινού πολιτισμού λαών που τόσες διαφορές τους χωρίζουν. Πολλές επιστημονικές συζητήσεις έχουν γίνει σχετικά με την αρχική του κοιτίδα αλλά και για τα πολυσήμαντα μυθολογικά στοιχεία και τις ιδέες που περιέχει, τη δύναμη του όρκου, του θρήνου και της κατάρας, την επιστροφή του νεκρού, τα πουλιά που μιλούν, και κυρίως τις αντιλήψεις για τον ξενιτεμό και τη ζωή στα άγνωστα ξένα, έννοια που συγχέεται με το θάνατο. Όλα είναι θέματα που αντανακλούν την κοινή μοίρα των λαών που το αγάπησαν και το τραγούδησαν. Γνωστός και σε μορφή παραμυθιού, ο μύθος του τραγουδιού έχει εμπνεύσει πολλούς έλληνες, βαλκάνιους και ευρωπαίους λογοτέχνες, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι αποτελεί κορυφαίο επίτευγμα της λαϊκής ποιητικής δημιουργίας
ΜΑΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΝΝΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΟΥΣ – ΗΠΕΙΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΤΟΝΙΑΣ
goun33a:πηγή
————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
”Η πέτρα στη λίμνη”,Τζιάνι Ροντάρι:Γραμματική της Φαντασίας
«Μια πέτρα που ρίχνουμε στα νερά μιας λιμνούλας προκαλεί ομόκεντρα κύματα που απλώνονται στην επιφάνεια παρασέρνοντας στην κίνησή τους, σε διαφορετικές αποστάσεις, με διαφορετικά αποτελέσματα, το νούφαρο και το καλάμι, τη χάρτινη βαρκούλα και το φελλό του ψαρά. Αντικείμενα που πριν ήταν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, το καθένα στην ησυχία του ή στον ύπνο του, είναι σαν να τα ξανάφερε κάποιος στη ζωή, σαν να τα ανάγκασε να αντιδράσουν, να σχετιστούν μεταξύ τους. Άλλες κινήσεις, αόρατες, απλώνονται στο βάθος προς όλες τις κατευθύνσεις, καθώς η πέτρα κατεβαίνει με ορμή, παρασύροντας φύκια, τρομάζοντας ψάρια, προκαλώντας συνεχώς καινούριες μοριακές αναστατώσεις. Όταν, τέλος, φτάσει στο βυθό, σηκώνει λάσπη, αναποδογυρίζει τα πράγματα που κείτονταν εκεί ξεχασμένα, μερικά απ’ αυτά τώρα ξεθάβονται, ενώ άλλα, με τη σειρά τους, σκεπάζονται από την άμμο. Αμέτρητα γεγονότα ή μικρογεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο σε ελάχιστο χρόνο. Ίσως, κι αν ακόμα είχε κανείς τον καιρό και τη διάθεση, δε θα μπορούσε να τα καταγράψει όλα, χωρίς να παραλείψει κανένα.
Με τον ίδιο τρόπο, μια λέξη που πέφτει τυχαία στο μυαλό μας δημιουργεί κύματα στην επιφάνεια και στο βάθος, προκαλεί μια ατελεύτητη σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων, παρασύροντας στην πτώση της ήχους και εικόνες, αναλογίες και αναμνήσεις, σημασίες και όνειρα, σε μια κίνηση που ξυπνά την εμπειρία και τη μνήμη, τη φαντασία και το ασυνείδητο, και η οποία γίνεται πιο περίπλοκη, επειδή το ίδιο το μυαλό δεν παρίσταται παθητικά στην εμφάνιση όλων αυτών, αλλά επεμβαίνει σ’ αυτήν συνεχώς, για να δεχτεί και να απορρίψει, να συνδέσει και να λογοκρίνει, να οικοδομήσει και να καταστρέψει..»
Τζάνι Ροντάρι. (2003). Γραμματική της φαντασίας. Εισαγωγή στην τέχνη να επινοείς ιστορίες. Μτφρ. Γ. Κασαπίδης. Εκδ. Μεταίχμιο.
Θα έχετε πολλές φορές ακούσει το ρητό του Βιτγκενστάιν ότι «τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου». Το βλέπουμε πολύ συχνά σε άρθρα για τη γλώσσα να χρησιμοποιείται για να στηρίξει κάθε λογής απόψεις, ακόμα και ότι π.χ. δεν πρέπει να γράφουμε με γκρίκλις.
Από την άλλη, είναι φανερό πως υπάρχουν πράγματα και καταστάσεις που δεν επιδέχονται περιγραφή με λέξεις -αλλά, ας πούμε, με τη μουσική («η μουσική μπορεί να πει τα πάντα χωρίς να λέει τίποτα», δεν θυμάμαι αν το είπε ο Έρενμπουργκ) και είναι σαφές πως η γλώσσα μόνο δεν επαρκεί για την περιγραφή του κόσμου. Και ο ίδιος ο Βιτγκενστάιν άλλωστε έχει γράψει ότι η ηθική δεν μπορεί να περιγραφτεί με λόγια -Es ist klar, daß sich die Ethik nicht aussprechen läßt. Die Ethik ist transcendental).
Οπότε, όταν είδα το άρθρο του φίλου Φοίβου Παναγιωτίδη, που πραγματεύεται αυτό ακριβώς το θέμα, του ζήτησα την άδεια να το αναδημοσιεύσω στο ιστολόγιο. Είναι λίγο δύσκολο για καλοκαιρινό ανάγνωσμα, αλλά νομίζω πως αξίζει τον κόπο.
Τα όρια της γλώσσας και τα όρια του κόσμου μας
Σχετικά με τη σχέση γλώσσας και νόησης, ένα τσιτάτο που παρατίθεται συχνά είναι το εξής: «Τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου». Η ιδέα που εγκιβωτίζεται μέσα σε αυτό το εδάφιο του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν είναι περίπου ότι η γλώσσα ταυτίζεται με τη σκέψη και τη νόηση. Με άλλα λόγια, ο ισχυρισμός είναι ότι η σκέψη μας φτάνει μέχρι εκεί όπου φτάνει η γλώσσα μας, και δεν μπορεί να πάει παραπέρα.
Η ιδέα αυτή είναι διαδεδομένη και δημοφιλής, ενώ παράλληλα είναι εντελώς λανθασμένη. Αυτό εύκολα το αντιλαμβανόμαστε όσοι έχουμε συναισθήματα, τα οποία είναι κατεξοχήν δύσκολο να περιγραφούν ή και να διατυπωθούν με την απλή χρήση της γλώσσας: είναι πάντοτε δύσκολο να μιλήσουμε για αυτά που νιώθουμε. Επιπλέον, την πλάνη ότι γλώσσα και σκέψη ταυτίζονται την αντιλαμβανόμαστε όσοι από εμάς σκέφτονται με διαγράμματα (π.χ. οι μηχανικοί) ή με μελωδίες ή με εικόνες ή, για να θυμηθούμε και πάλι τον Βιτγκενστάιν, με νοητικά βιντεάκια – π.χ. όταν ανακαλούμε μια αλληλουχία γεγονότων. Υπάρχει ένα πολυποίκιλο σύμπαν νόησης που βρίσκεται πέρα από γλωσσικές διατυπώσεις.
Αν πάντως τα όρια της γλώσσας μου ήταν όντως τα όρια του κόσμου μου, τότε κολοβώνοντας τη γλώσσα μου θα μου φαλκίδευαν την ικανότητά μου για (κριτική) σκέψη. Η ιδέα αυτή αποτελεί ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος 1984 του Τζωρτζ Όργουελ, στο οποίο ένα από τα τρία ολοκληρωτικά καθεστώτα που κυβερνούν τον κόσμο έχει καταφέρει να κολοβώσει, να τιθασεύσει και τελικά να ποδηγετήσει την ανθρώπινη σκέψη περιορίζοντας τη σημασία κάποιων λέξεων και, κυρίως, καταργώντας τις περισσότερες λέξεις. Με αφορμή το 1984, πολλοί έχουν αναρωτηθεί αν ένας τέτοιος κίνδυνος είναι υπαρκτός, δηλαδή αν ένα περιορισμένο λεξιλόγιο όντως αντιστοιχεί σε περιορισμένη σκέψη, καθώς και αν μαζί με κάθε λέξη που χάνεται χάνεται και η έννοια που η λέξη αυτή καταδηλώνει.
Κατ’ αρχάς καμία άνωθεν κατάργηση λέξεων ή γραμματικών δομών δεν υπήρξε ποτέ επιτυχής – σκεφτείτε λ.χ. τις διάφορες κατά καιρούς απόπειρες να ρυθμιστεί η καθομιλούμενη γλώσσα με βάση το ένα ή το άλλο πρότυπο. Οι λέξεις μπορεί να δημιουργούνται και να πεθαίνουν από μόνες τους, οι γραμματικές δομές να αναδύονται και να εκπίπτουν, όμως δεν καταργούνται.
Παραμένοντας στις λέξεις, ακόμα και αν καταργούνταν κάποιες από αυτές, έννοιες και λέξεις δεν ταυτίζονται: δεν υπάρχει αντιστοιχία μίας προς μία ανάμεσα στις έννοιες και τις λέξεις. Μια έννοια μπορεί, αν χρειαστεί, να εκφραστεί με μία λέξη, μία φράση ή και μία ολόκληρη πρόταση. Έτσι, η αγγλική λέξη frustration καταδηλώνει μια έννοια που στα ελληνικά χρειάζεται ολόκληρη φράση για να διατυπωθεί: «απογοήτευση και βουβή οργή».
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η αγγλική γλώσσα είναι «πλουσιότερη», αφού π.χ. στην αγγλική θα χρειαζόταν ολόκληρη φράση για να εκφράσει την έννοια του φιλότιμου. Άλλωστε όταν για τον οποιονδήποτε λόγο είναι απαραίτητο μια έννοια να εκφραστεί μονολεκτικά, κάθε φυσική γλώσσα έχει τα μέσα για να το επιτύχει: με δανεισμό (όπως το αγγλικό spaghetti από τα ιταλικά) ή νεολογίζοντας (όπως ο αγγλικός όρος mansplain).
Τέλος, όπως παρατηρεί ο φιλόσοφος Jerry Fodor, δεν γνωρίζουμε γλώσσες που να εκφράζουνε μονολεκτικά την έννοια «απομεινάρι νεκρού φυτού», το αντίστοιχο δηλαδή της λέξης «ψοφίμι» για τα φυτά· αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να αντιλαμβανόμαστε εύκολα τη συγκεκριμένη έννοια. Και πάλι, στα αγγλικά λ.χ. δεν υπάρχει λέξη αντίστοιχη της ελληνικής «τροχοφόρο», αν και βέβαια η έννοια του τροχοφόρου υπάρχει.
Ας προχωρήσουμε όμως παραπέρα. Το ευρύτερο θέμα που εγείρει το εδάφιο του Βιτγκενστάιν είναι κατά πόσο η γλώσσα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της νόησης, ακόμα και αν όντως δεν ταυτίζεται μαζί της. Σε ένα πρώτο επίπεδο αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι απαραίτητο κάποιος που είναι ευφυής να έχει και ευφράδεια. Λίγο πιο πικρά, δεν είναι καν απαραίτητο κάποιος που είναι ευφραδής να είναι και ευφυής. Ωστόσο η σχέση γλώσσας και νόησης παραείναι σοβαρό ζήτημα για να αρκεστούμε στις παραπάνω πολύ πρόχειρες παρατηρήσεις.
Ευτυχώς υπάρχουν πολλές κλινικές μελέτες που ρίχνουν φως στη λεγόμενη διπλή αποσύνδεση γλώσσας και νόησης, δηλαδή στο ότι μπορεί να υπάρχει βλάβη στη νόηση χωρίς να υπάρχει βλάβη στη γλώσσα και ότι μπορεί να υπάρχει βλάβη στη γλώσσα χωρίς να υπάρχει βλάβη στη νόηση. Με άλλα λόγια, δεν είναι απαραίτητο κάποιος ο οποίος έχει λ.χ. νοητική υστέρηση να παρουσιάζει γλωσσικό πρόβλημα και δεν είναι απαραίτητο κάποιος ο οποίος παρουσιάζει γλωσσικό πρόβλημα να έχει νοητική υστέρηση.
Διπλή αποσύνδεση γλώσσας και νόησης σημαίνει ότι και τα τέσσερα λογικά σενάρια παίζουν. Δηλαδή: τυπική νόηση με τυπική γλώσσα, γλωσσικό πρόβλημα με τυπική νόηση, γλωσσικό πρόβλημα και νοητική υστέρηση, αλλά και νοητική υστέρηση με τυπική γλώσσα.
Αναλυτικότερα, είναι γνωστές περιπτώσεις ανθρώπων με νόηση σε πολύ καλύτερη κατάσταση σε σχέση με τις σοβαρές γλωσσικές διαταραχές τους. Τα γνωστότερα παραδείγματα είναι η Τζίνι (Genie) και η Τσέλσι (Chelsea).
Η Τζίνι ήταν ένα κορίτσι το οποίο είχε φυλακιστεί από τον ψυχωσικό πατέρα της και το οποίο έφτασε μέχρι τα δεκατρία χρόνια της στη δεκαετία του ’70 χωρίς να της μιλάνε και χωρίς να έχει επαφή με τον έξω κόσμο. Το ενδιαφέρον είναι ότι όταν τελικά διασώθηκε και μπήκε σε πρόγραμμα θεραπείας κι αποκατάστασης, η νοημοσύνη της άρχισε να αναπτύσσεται επειδή πλέον έπαιρνε ερεθίσματα και βρισκόταν σε ένα περιβάλλον ανθρώπινο και όχι φυλακισμένη κάτω από τη σκάλα του σπιτιού της. Απεναντίας, η γλώσσα της παρέμεινε στοιχειώδης και χωρίς γραμματική δομή: η Τζίνι αναπτύχθηκε νοητικά αλλά όχι γλωσσικά.
Παρόμοιο περιστατικό είναι της Τσέλσι, η οποία διαγνώστηκε όταν ήταν τριάντα ενός ετών ως κωφή· παρότι ζούσε στη Βόρεια Καλιφόρνια, επί τριάντα ένα χρόνια οι διαγνώσεις των ειδικών βεβαίωναν ότι ήταν ψυχωσική και ενδεχομένως επικίνδυνη. Επειδή μεν ήταν κωφή δεν μπορούσε να κατακτήσει ομιλούμενη γλώσσα, επειδή δε δεν είχε διαγνωστεί, δεν της νοημάτιζαν. Όταν τελικά διαγνώστηκε ως κωφή και της τοποθετήθηκε κοχλιακό εμφύτευμα μπόρεσε να αναπτυχθεί αρκετά ικανοποιητικά νοητικά, σε βαθμό που έχει δουλειά και είναι πια ανεξάρτητη, αλλά γλωσσικά έμεινε εντελώς πίσω: η ομιλία της και ο λόγος της δεν μοιάζουν ούτε καν με μικρού παιδιού.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι γλωσσικές διαταραχές συνυπάρχουν με τη νόηση να βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση, αν και με προφίλ νοητικής υστέρησης. Βεβαίως, είναι δυνατόν άτομα με τυπική νόηση να παρουσιάζουν καθαρά γλωσσικές διαταραχές. Πέρα από επίκτητες αφασίες (π.χ. μετά από τραυματισμούς ή από εγκεφαλικά επεισόδια), μία από τις πιο γνωστές καθαρά γλωσσικές διαταραχές είναι η συγγενής Ειδική Γλωσσική Διαταραχή, από την οποία πάσχει ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού (περίπου το 7,4%) και της οποίας οι συνέπειες μπορούν συνήθως να διορθωθούν με έγκαιρη παρέμβαση.
Αντίστοιχα υπάρχουν πολλές κλινικές περιπτώσεις όπου η γλώσσα είναι δυσανάλογα ανεπτυγμένη σε σχέση με το γενικότερο νοητικό προφίλ, στις οποίες δηλαδή έχουμε ένα προφίλ νοητικής υστέρησης με ανεπτυγμένη γλώσσα. Τέτοιες περιπτώσεις περιλαμβάνουν αυτή της Ντενίζ (Denyse), η οποία είναι εξαιρετικά ετοιμόλογη κι ευφραδής – μάλιστα χαίρεται να μιλάει – παρότι πάσχει από βαριά νοητική υστέρηση. Ενώ δίνει την εντύπωση ενός ευχάριστου και λαλίστατου συνομιλητή, η υστέρησή της δεν της επιτρέπει να έχει καν εικόνα του ποια είναι τα μέλη της οικογένειάς της ενώ πολλές φορές μιλάει για πράγματα τα οποία δεν υπάρχουν (π.χ. τον τραπεζικό της λογαριασμό) μόνο και μόνο για τη χαρά να μιλάει.
Επίσης υπάρχουν άτομα με σύνδρομο Ντάουν και με προφίλ πολύ βαριάς νοητικής υστέρησης αλλά με σχεδόν κανονική γραμματική, ακόμη και όσον αφορά τα λεγόμενα δύσκολα σημεία της γραμματικής. Η γαλλόφωνη Φρανσουάζ (Françoise) είναι μια τέτοια περίπτωση, που αν και με πολύ χαμηλή νοητική ηλικία έχει τη γλωσσική ανάπτυξη παιδιού οκτώ ετών, συνεπώς δεν έχει πρόβλημα με τη γραμματική της γλώσσας της, ούτε καν με το γένος της γαλλικής.
Τέλος μία μοναδική περίπτωση είναι ο Κρίστοφερ (Christopher)· ο Κρίστοφερ είναι savant, που στα ελληνικά έχει αποδοθεί με τον άκομψο όρο «σοφός μικρόνους», όπως ο αυτιστικός πρωταγωνιστής του κινηματογραφικού «Ανθρώπου της βροχής» (Rainman). Ο Κρίστοφερ παρουσιάζει ένα σύνθετο προφίλ αυτισμού, γενικευμένης νοητικής υστέρησης και σωματικής αναπηρίας: διαθέτει ελλιπέστατη οπτικοχωρική αντίληψη, είναι πολύ κακός στο να λύνει προβλήματα, δεν του αρέσει η μυθοπλασία, δεν καταλαβαίνει τα ανέκδοτα, δεν του αρέσει η συναναστροφή με τους ανθρώπους ούτε είναι ιδιαίτερα επικοινωνιακός. Ταυτόχρονα έχει ένα ταλέντο: τις γλώσσες. Αποτελεί μοναδική περίπτωση, αφού όχι μόνο μιλάει άψογα τη μητρική του αγγλική γλώσσα αλλά και ακόμα είκοσι δύο ομιλούμενες γλώσσες ενώ επίσης νοηματίζει στη βρετανική νοηματική γλώσσα. Η πολυγλωσσία σε τέτοια έκταση δεν είναι ανήκουστη, ωστόσο στην περίπτωση του Κρίστοφερ έχουμε έναν πολύγλωσσο ο οποίος πάσχει από πολύ βαριά νοητική υστέρηση και αναπηρία.
Συνοψίζοντας, μπορεί κανείς να διαθέτει τυπική νόηση με προβληματική γλώσσα (Ειδική Γλωσσική Διαταραχή ή αφασίες), μπορεί να διαθέτει άθικτη ή και υπερανεπτυγμένη γλώσσα με νοητική υστέρηση (Ντενίζ, Φρανσουάζ, Κρίστοφερ) και φυσικά υπάρχουν και οι άλλες δύο περιπτώσεις: τυπική γλώσσα με τυπικό νοητικό προφίλ ή βαριά υστέρηση και στα δύο.
Το θαυμαστό γεγονός, ανακάλυψη των γλωσσικών επιστημών τις τρεις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, είναι ότι μπορεί ένα παιδί με πολύ βαριά νοητική υστέρηση να κατακτήσει πλήρως το πολύπλοκο σύστημα της γλώσσας. Αυτή είναι και η καλύτερη εμπειρική επιβεβαίωση ότι γλώσσα και νόηση δεν ταυτίζονται. Η γλώσσα στους ανθρώπους αποτελεί συνεπώς δυνατότητα η οποία ενυπάρχει από τη γέννηση και δεν αποτελεί προϊόν της γενικότερης νοητικής ανάπτυξης: η γλωσσική ανάπτυξη δεν προϋποθέτει «ανάλογη» νοητική ανάπτυξη.
Και ο Βιτγκενστάιν; Έκανε λάθος; Η απάντηση, όπως και σε κάθε ζήτημα που αφορά τον Βιτγκενστάιν, είναι σαφώς πιο σύνθετη. Ο Friedrich Waismann στο βιβλίο του The Principles of Linguistic Philosophy, που αποτελεί την καλύτερη εκλαΐκευση της κατά Βιτγκενστάιν φιλοσοφίας της γλώσσας, εξηγεί στα κεφάλαια 1 και 5 ότι για τον δάσκαλό του «γραμματική» είναι κάθε σύστημα κανόνων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι και «γλώσσα» κάθε εφαρμογή αυτής της «γραμματικής». Με άλλα λόγια, τα όρια της «γλώσσας» μας κατά Βιτγκενστάιν ίσως να είναι τα όρια του κόσμου μας· ωστόσο, η γλώσσα όπως την αντιλαμβάνονται οι γλωσσολόγοι αλλά και όλοι οι άνθρωποι πλην του Βιτγκενστάιν είναι ένα αυτόνομο σύστημα που, καλώς εχόντων των πραγμάτων, συνεργάζεται με τη νόηση χωρίς επ’ ουδενί να ταυτίζεται μαζί της ή έστω να αποτελεί μέρος της.
πηγή:https://sarantakos.wordpress.com/2019/07/31/foivos-3/
——————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
Οι Παραλογές αποτελούν μία ιδιαίτερη κατηγορία παραδοσιακών τραγουδιών.
Είναι πολύστιχα αφηγηματικά τραγούδια με πλαστή,παραποιημένη υπόθεση, που δεν μεταφέρουν στον ποιητικό χώρο ένα απλό επεισόδιο αλλά περιγράφουν μια ολοκληρωμένη πράξη.Επίσης διακρίνονται διότι εντάσσουν στο περιεχόμενο των τραγουδιών τους διάφορα υπερφυσικά, παράλογα και εξωλογικά στοιχεία.Το περιεχόμενό τους είναι συνήθως δραματικό.Οι παραλογές θεωρούνται από πολλούς ως την σημαντικότερη καλλιτεχνική δημιουργία του λαού μας. Αξίζει να αναφερθεί ότι παραλογές συναντιούνται και σε άλλους βαλκανικούς λαούς.
Χαρακτηριστικά
Οι Παραλογές έχουν κάποια χαρακτηριστικά που τα διακρίνουν από τα άλλα παραδοσιακά τραγούδια:[1]
Αντλούν το περιεχόμενό τους και την θεματολογία τους από την αρχαιοελληνική μυθολογία, από διάφορα δραματικά γεγονότα της ζωής (πχ, τον αναπάντεχο θάνατο ενός κοντινού προσώπου), ή έχουν τελείως πλαστή, φανταστική ιστορία.
Διαθέτουν πολλά εξωλογικά και φανταστικά στοιχεία. (πχ βρικόλακες, δράκους κλπ…)
Η αφήγηση των παραλογών είναι πυκνή, συνεπώς έχουν γρήγορη ροή στην εξέλιξη της ιστορίας.
Κυριαρχεί το δραματικό στοιχείο.
πηγή:Βικιπαίδεια.