Πανηγυρικός της ημέρας στην εκκλησία της Κορησού (25η Μαρτίου 2023) από τη φιλόλογο του Γυμνασίου Κορησού, Αρετή Κάρκου
Σεβαστέ πατέρα Διονύσιε, αξιότιμοι εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας, συναδέλφισσες και συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, αγαπητά μας παιδιά,
σήμερα τιμάμε την Ελληνική Επανάσταση, δηλαδή τον ξεσηκωμό των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Τούρκου δυνάστη. Είναι η πιο σημαντική ημερομηνία στην ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, ως αφετηρία της εθνικής παλιγγενεσίας, της ανασύστασης δηλαδή του Νέου Ελληνικού Κράτους.
Ταυτόχρονα σήμερα γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Η μεγάλη αυτή γιορτή της Ορθοδοξίας είναι μια από τις θεομητορικές εορτές της Χριστιανοσύνης, σε ανάμνηση της χαρμόσυνης αναγγελίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ προς την Παρθένο Μαρία ότι πρόκειται να γεννήσει τον Υιό του Θεού.
Η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου καθιερώθηκε γύρω στον 4ο αιώνα και μετά τον ορισμό της εορτής των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου. Μεταξύ των δύο αυτών εορτών υπάρχει στενή σχέση και έπρεπε ο εορτασμός του Ευαγγελισμού να τοποθετηθεί 9 μήνες πριν από τη Γέννηση του Χριστού, δηλαδή στις 25 Μαρτίου.
Πότε όμως καθιερώθηκε ο διπλός εορτασμός, η εθνική με τη θρησκευτική γιορτή, και από ποιον; Γιατί επιλέχθηκε η συγκεκριμένη ημερομηνία για τον εορτασμό του ξεσηκωμού των Ελλήνων;
Ο εορτασμός για τον ξεσηκωμό των Ελλήνων αυτή την ημέρα καθιερώθηκε το 1838 από την Κυβέρνηση του Όθωνα, προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ήταν και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή, για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων.
Πώς όμως φτάσαμε στην επανάσταση του 1821;
Στις 29 Μαΐου του 1453 υπέκυψε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στα χέρια των Οθωμανών που την πολιορκούσαν. Σχεδόν 4 αιώνες αργότερα ξεκίνησε ο απελευθερωτικός αγώνας των υπόδουλων Ελλήνων, παρόλο που τον 19ο αιώνα κάθε άλλο παρά ευνοϊκές ήταν οι συνθήκες για οποιοδήποτε επαναστατικό κίνημα στην Ευρώπη. Ένας αγώνας ο οποίος προετοιμαζόταν επί δεκαετίες με πολύ σημαντική τη συμβολή των Ελλήνων λόγιων του εξωτερικού.
Οι Έλληνες αγωνιστές με μηδαμινά υλικά εφόδια, αλλά πλημμυρισμένοι από το πάθος για την ελευθερία, την ύψιστη αυτή αρετή και το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου, ξεκινούν τον επαναστατικό αγώνα. Οι νίκες στα πεδία των μαχών δυναμώνουν την αυτοπεποίθηση του ελληνικού λαού και τον οπλίζουν με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα. Γράφονται σελίδες ένδοξες της ιστορίας μας. Παντού θυσίες. Στην Αλαμάνα, στη Γραβιά, στα Ψαρά, στο Σούλι, στη Χίο. Η Ευρώπη παρακολουθεί άναυδη τα γεγονότα. Οι λαοί αντικρίζουν έκθαμβοι το αγωνιστικό φρόνημα των Ελλήνων. Οι Ευρωπαίοι αρχίζουν πια να βλέπουν με συμπάθεια τον ελληνικό ξεσηκωμό. Στέλνουν χρήματα και εφόδια, έρχονται να πολεμήσουν στο πλευρό μας.
Στις 8 Ιανουαρίου του 1828 αποβιβάζεται ο Ιωάννης Καποδίστριας στο Ναύπλιο και αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση του ελληνικού κράτους. Από τότε αρχίζει στην πραγματικότητα η επαναστατημένη Ελλάδα να εμφανίζεται με επίσημο κρατικό κύρος. Το πρώτο ελληνικό κράτος περιλαμβάνει την Πελοπόννησο και ένα τμήμα της Στερεάς Ελλάδας.
Χρειάσθηκαν να δοθούν πολλές στρατιωτικές και διπλωματικές μάχες, οι οποίες διήρκησαν σχεδόν έναν αιώνα, ώσπου να αποκτήσει η Ελλάδα τη σημερινή της μορφή. Το 1864 η Μ. Βρετανία παραχώρησε στην Ελλάδα τα Επτάνησα. Το 1881 προσαρτήθηκε ένα μέρος της Θεσσαλίας και η Άρτα. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων 1912-13 η Ελλάδα αποκτά τη Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη και την Ήπειρο. Το 1920 προστίθεται στο ελληνικό κράτος η Θράκη και το 1947 τα Δωδεκάνησα.
Φέτος συμπληρώνονται 202 χρόνια από τη στιγμή που οι Έλληνες αποφάσισαν να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Η ελευθερία είναι αναμφισβήτητο και αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα. Είναι χρέος κάθε ανθρώπου να τη σέβεται και να την υπερασπίζεται. Διότι μόνο μέσα από ελεύθερους λαούς προάγεται η δημοκρατία και μόνο μέσα από τη δημοκρατία γεννιούνται ελεύθεροι άνθρωποι. Άνθρωποι που γνωρίζουν και προασπίζονται το δικαίωμα όλων στην ισότητα, την αξιοπρέπεια, τη δικαιοσύνη. Διότι όπως αναφέρει ο Ρήγας Φεραίος «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».
Η πατρίδα, με το βλέμμα στο μέλλον, θυμάται για μια ακόμη φορά τα λόγια του Μακρυγιάννη:
«… Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν για σένα, να σ’ αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μία φορά ελεύθερη πατρίδα, που ήσουνα χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των εθνών».
Είναι όμως και ιδανική ευκαιρία για αυτογνωσία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Για τους αγωνιστές του 1821 κύριο θέμα ήταν η εθνική απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, η εθνική ανεξαρτησία και η ελευθερία. Σήμερα βέβαια είναι άλλο το ζητούμενο. Ως ιστορικό έθνος πρέπει να συμβάλουμε στην επίλυση των εσωτερικών και των διεθνών προκλήσεων, γιατί όπως είπε και ο Γ. Σεφέρης στον λόγο του, όταν βραβεύθηκε με το Νόμπελ το 1963:
«Σ’ αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται».
Πηγές
