Σφενδάμη (παλιότερα Πάλιανη ή Ν. Σκόπελος) – Από το χθες στο σήμερα…
To περιεχόμενο είναι η ιστορική αναδρομή και περιγραφή της περιοχής και των ανθρώπων της. Προέκυψε ως αποτέλεσμα εργασίας των μαθητών του σχολείου στα πλαίσια εκπαιδευτικού προγράμματος για την τοπική ιστορία που υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2014-2015. Οι μαθητές που ερεύνησαν, συγκέντρωσαν, επέλεξαν και συνέγραψαν το υλικό ήταν οι:Ανανιάδης Μιχαήλ, Βαφειάδης Ιωάννης, Κακουλίδης Θεοχάρης, Κητίδης Ηρακλής, Κητίδης Ιάσων, Μιχαηλίδης Μιχαήλ, Πολυχρονίδης Θεόδωρος, Σουνιδάκη Φωτεινή, Φυτοπούλου Παναγιώτα, Χαραλαμπίδου Ελένη. Συντονιστής της ομάδας των μαθητών και υπεύθυνη του έργου ήταν η φιλόλογος Ελένη Αγιάννη.
- Ιστορία
- Αρχαία χρόνια
- Τουρκοκρατία
- 20ος αιώνας
- Συνέντευξη για την ιστορία της Σφενδάμης από κάτοικο του χωριού
- Η αρχιτεκτονική της Σφενδάμης
- Υποδομή
- Οι Εκκλησίες
- Πολιτιστική δραστηριότητα
- Εκδηλώσεις και Γιορτές
- Sfendami Mountain Festival
- Πηγές
Η Σφενδάμη είναι μεγάλος οικισμός του νομού Πιερίας και είναι κτισμένος σε υψόμετρο 160 μ. Βρίσκεται βορειανατολικά της Κατερίνης και απέχει 8 χλμ. από τη θάλασσα, 25 από Κατερίνη και 60 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Συνορεύει βόρεια με το Παλιό Ελευθεροχώρι, ανατολικά με τον Μακρύγιαλο, νότια με τα Αλώνια και τον Κούκο, νοτιοανατολικά με το Κίτρος και δυτικά με την Παλαιόστανη. Έχει 1.167 κατοίκους (απογραφή 2011). Ονομάστηκε Σφενδάμη από το δέντρο Σφένδαμος.
Είναι έδρα του ομώνυμου Δημοτικού Διαμερίσματος στο Δήμο Πύδνας – Κολινδρού. Η γεωργία αποτελεί την κυριότερη ασχολία των κατοίκων, όπως η καλλιέργεια καπνού, οι ελιές, τα σιτηρά και δευτερευόντως η κτηνοτροφία.
Η Σφενδάμη είναι ένα μεγάλο χωριό με μακριές γειτονιές, με δάσος και πολλά εξωκκλήσια. Έχει καλό και ευχάριστο κλίμα και οι κάτοικοί της κατά γενική ομολογία διακρίνονται για τη ζωντάνια και τη φιλικότητά τους.
Αν και η ιστορία του χωριού μας αρχίζει πριν από ένα αιώνα περίπου, η περιοχή στην οποία βρίσκεται κατοικείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Πιο συγκεκριμένα στον λόφο του «Προφήτη Ηλία» (ύψωμα δυτικά της Σφενδάμης) έχουν βρεθεί ευρήματα ηλικίας 7 χιλιάδων ετών! Κάτι που δείχνει πως η περιοχή κατοικείται από τη νεολιθική εποχή.
Λίγα μας είναι γνωστά για την περιοχή μας στα αρχαία χρόνια. Από διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, που έχουμε βρει, καθώς και από ιστορικές πηγές και χάρτες συμπεραίνουμε την ύπαρξη οικισμού στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται η ύπαρξη της πόλης «Αγασσαί» (Αgassa), την οποία κατέλαβε ο στρατηγός Μάξιμος, γιος του ρωμαίου αρχιστράτηγου Αιμίλιου μετά τη μάχη της Πύδνας το 168 π.χ. Η πόλη αυτή βρισκόταν δυτικά της αρχαίας Πύδνας, κοντά στον ποταμό Μύτη και Ασκορδό. Οι ιστορικοί Ηeuzey και Desdevises συμφωνούν ότι ο Μύτης ήταν χείμαρρος κοντά στο σημερινό χωριό Αγιάννης, ενώ ο ποταμός Ασκορδός είναι ο σημερινός χείμαρρος που λέγεται Κρασοπούλι και που χύνεται στον Αλιάκμονα. Ο Έλληνας ιστορικός Δήμητσας επιμένει πως οι Αγασσές βρίσκονταν δυτικά της Πύδνας και πάνω στον δρόμο που οδηγεί στη Βέροια. Η πόλη αυτή θα χρησιμοποιούνταν ως παρατηρητήριο, καθώς ο λόφος έχει άψογη θέα προς τον Θερμαϊκό κόλπο.
Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρουμε τι απέγινε η πόλη Αγασσαί. Μάλλον συνέχισε να υπάρχει κατά τα βυζαντινά χρόνια και να καταστράφηκε ή να εγκαταλείφθηκε για άγνωστους λόγους. Αυτό που ξέρουμε είναι πως επί Τουρκικού ζυγού υπήρχε στην περιοχή «Παλιοχώρι» (περιοχή ανάμεσα στο σημερινό χωριό και στον λόφο του Προφήτη Ηλία) οικισμός με το όνομα Πάλιανη. Το χωριό αυτό υπήρξε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν και καταστράφηκε από τους Τούρκους λόγω εξέγερσης των κατοίκων.
Η ιστορία του σημερινού χωριού ξεκινάει το 1908. Μετά την επανάσταση των Νεότουρκων η Τουρκική κυβέρνηση αποφασίζει να εγκαταστήσει στην περιοχή Τούρκους από τη Βοζνία-Ερζεγοβίνη, καθώς στην περιοχή μας οι Τούρκοι ήταν η μειονότητα.
Τότε αρχίζουν να χτίζονται τα πρώτα σπίτια του χωριού. Στο χωριό δίνεται το όνομα «Πάλιανη», το όνομα δηλαδή του οικισμού που καταστράφηκε από τους Τούρκους. Τα σχέδια των Τούρκων δεν προλαβαίνουν να υλοποιηθούν πλήρως, καθώς το 1912 ο Ελληνικός στρατός ελευθερώνει την περιοχή από τον Τουρκικό ζυγό. Οι Τούρκοι εγκαταλείπουν την περιοχή. Τότε στο χωριό έρχονται πρόσφυγες από τη Σκόπελο της Θράκης, όπου είχαν γίνει τρομερές εκδιώξεις από τους Τούρκους, καθώς και Βλάχοι κτηνοτρόφοι. Οι πρόσφυγες ονομάζουν το χωριό «Νέα Σκόπελος».
Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι του χωριού ήταν όλοι Έλληνες χριστιανοί ορθόδοξοι, που όμως ήξεραν την Τουρκική γλώσσα και ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Όπως όλοι οι προσφυγικοί πληθυσμοί έτσι και αυτοί ζούσαν με την ελπίδα της επιστροφής στα πατρικά τους εδάφη.
Το 1918 οι Θρακιώτες έφυγαν απ’ το χωριό και επέστρεψαν στη γενέτειρά τους, καθώς και μετακινήθηκαν σε άλλες κοντινές περιοχές (Αιγίνιο, Κίτρος κτλ.) ανταλλάσσοντας τα υπάρχοντα και τις περιουσίες τους με Έλληνες που είχε εγκαταστήσει η Ελληνική κυβέρνηση την ίδια περίοδο και που κατάγονταν από περιοχές της ορεινής Στερεάς Ελλάδας.
Το 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, αρχίζουν να εγκαθίστανται στην περιοχή κάτοικοι από περιοχές του Πόντου (Κερασούντα, Τραπεζούντα, Ορντού κτλ.) καθώς και από περιοχές της Ρωσίας, οι οποίοι πήραν ορισμένα κτήματα και οικίες που ανήκαν στους πρώτους κατοίκους του χωριού (ανταλλαγή πληθυσμών και περιουσιών). Το χωριό τότε αριθμεί 240 οικογένειες από τις οποίες πολλές στερούνται καλλιεργήσιμης γης. Έτσι, η οικονομική κατάσταση των παλαιών κατοίκων του χωριού μας δεν ήταν και η καλύτερη. Η φτώχεια ήταν μεγάλη, ενώ το κράτος δε βοηθούσε ιδιαίτερα.
Στις 31 Μαΐου 1925 συνεδριάζει για πρώτη φορά το κοινοτικό συμβούλιο της Πάλιανης. Από εκεί και ύστερα στο χωριό συντελούνται σημαντικές αλλαγές. Αρχικά αλλάζει το όνομα του χωριού από Πάλιανη σε Σφενδάμη, από το ομώνυμο δέντρο σφένδαμος. Χτίζεται το 1928 δημοτικό σχολείο και το 1936 η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Επίσης, δίνονται περισσότερα κτήματα για εκμετάλλευση. Πρώτος πρόεδρος του χωριού έγινε το 1925 ο κ. Χαλκίδης Κων/νος.
Στην περίοδο της Κατοχής, οι Ναζί προέβησαν σε πυρπολήσεις σπιτιών στο χωριό, αλλά και αργότερα στον εμφύλιο πόλεμο συνέβησαν πολλές καταστροφές.
Μεταπολεμικά το χωριό υπέστη μείωση πληθυσμού, αφού πολλοί ήταν αυτοί που μετανάστευσαν προς το εξωτερικό (κυρίως στη Γερμανία) για ένα καλύτερο μέλλον, καθώς υπήρχε μεγάλη φτώχεια. Η μετανάστευση αυτή τελείωσε γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Από εκεί και ύστερα ο πληθυσμός και η κατάσταση του χωριού παραμένει στάσιμη.
Στις μέρες μας το χωριό αριθμεί γύρω στα 1160 άτομα και η υποδομή του είναι αρκετά καλή. Η οικονομική κρίση σταμάτησε τη μετανάστευση προς τα αστικά κέντρα που συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια και έφερε παλαιούς κατοίκους πίσω στη γενέτειρά τους.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πότε ήρθαν οι πρώτοι κάτοικοι στο χωριό και τι καταγωγής ήταν;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν πρόσφυγες από τη Σκόπελο της Θράκης. Ήταν όλοι Έλληνες χριστιανοί ορθόδοξοι, που όμως ήξεραν την Τουρκική γλώσσα και ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς χτίζανε τότε τα σπίτια;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα πρώτα σπίτια που χτίζονταν ήταν ξυλόπλεκτα ή με πλιθιά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η σύνθεση του πληθυσμού σήμερα;
AΠΑΝΤΗΣΗ: Η σύνθεση του πληθυσμού είναι 80% πρόσφυγες Πόντιοι από τον Εύξεινο Πόντο, 15% Θεσσαλοί και από την Παλιά Ελλάδα (Φθιώτιδα, Μαγνησία, Καρδίτσα) και 5% Βλάχοι και Θρακιώτες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι προοπτικές απασχόλησης υπάρχουν;
AΠΑΝΤΗΣΗ: Το χωριό είναι κατεξοχήν αγροτικό• οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια καπνών, σιτηρών, φουντουκιών και τελευταία με την καλλιέργεια βαμβακιού και οπωροκηπευτικών.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιες είναι οι σχέσεις των κατοίκων μεταξύ τους;
AΠΑΝΤΗΣΗ: Οι σχέσεις των κατοίκων μεταξύ τους είναι αρμονικότατες. Παρά τις δυσκολίες που είχαν με την εγκατάσταση, με τις δουλειές τους και με διάφορα άλλα προβλήματα κατάφεραν να διατηρήσουν αρμονικές τις σχέσεις τους έως σήμερα.
Η αρχιτεκτονική της Σφενδάμης είναι παρόμοια με την αρχιτεκτονική που έχουν και τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής.
Παλιά κάθε οικογένεια είχε ένα σχετικά μικρό και κοντό σπίτι, στο οποίο συνήθως ζούσαν πολλά άτομα, καθώς οι οικογένειες ήταν πολυμελείς. Τα σπίτια χτίζονταν αρχικά με πέτρα, καλάμια και λάσπη, ενώ στη συνέχεια (περίπου το 1950) άρχισε να χρησιμοποιείται το τσιμέντο και ο σοβάς.
Τα σπίτια ήταν συνήθως διώροφα. Στον πάνω όροφο έμενε η οικογένεια, ενώ στον κάτω όροφο ήταν ο στάβλος, όπου βρίσκονταν τα ζώα. Εκτός από το σπίτι σχεδόν κάθε οικογένεια είχε έναν αχυρώνα, όπου αποθηκεύονταν η τροφή για τα ζώα. Πολλά σπίτια είχαν και ένα στάβλο επιπλέον, γιατί είτε είχαν πολλά ζώα είτε το σπίτι τους δεν ήταν διώροφο.
Το εσωτερικό των σπιτιών δεν αποτελούνταν από πολλά δωμάτια• συνήθως αποτελούνταν από ένα σαλόνι, στο οποίο υπήρχε πάντοτε ένα τζάκι ή μια σόμπα και από μία ή δύο κρεβατοκάμαρες, όπου κοιμόντουσαν τα μέλη της οικογένειας. Η ύπαρξη διακόσμησης ήταν υποτυπώδης. Αποτελούνταν από χειροποίητα χαλιά, τραπεζομάντηλα και κλινοσκεπάσματα καθώς και από κάποια υαλικά. Η επίπλωση ήταν λιτή, αποτελούμενη από μικρά ξύλινα έπιπλα, κάποιες φορές περίτεχνα διακοσμημένα.
Οι ανέσεις των σπιτιών παλιότερα ήταν σχεδόν ανύπαρκτες, ειδικά για τις πολύ φτωχές οικογένειες που οι συνθήκες ζωής τους ήταν τραγικές. Το μαγείρεμα, το δείπνο, το μπάνιο, όλα έπρεπε να γίνονται έξω. Με τα χρόνια, όμως, άλλαξε αυτό. Σιγά σιγά άρχισαν να χτίζονται μπάνια, εσωτερικές κουζίνες και τα σπίτια άρχισαν να μεγαλώνουν και να γίνονται πιο άνετα και λειτουργικά, ειδικότερα μετά τη δεκαετία του 1960 που ήρθε το ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό.
Στις μέρες μας τα σπίτια στο χωριό μας διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους όσον αφορά το μέγεθος και τον τρόπο χτισίματος καθώς και το στυλ. Το κοινό τους στοιχείο είναι πως όλα τους είναι μονοκατοικίες, στις οποίες υπάρχουν όλες σχεδόν οι ανέσεις.
Στο χωριό σήμερα υπάρχει τριθέσιο Δημοτικό σχολείο και μονοθέσιο νηπιαγωγείο, αγροτικό ιατρείο, γεωργικός συνεταιρισμός, ΚΑΠΗ και επίσης σύλλογος εθελοντών αιμοδοτών -λειτουργεί στο χώρο της Κοινότητας-, που είναι μάλιστα πολύ δραστήριος. Στο χωριό δραστηριοποιείται αθλητικά ο Μορφωτικός Αθλητικός Σύλλογος «Αναγέννηση» Σφενδάμης. Υπάρχει, επίσης, ο Ποντιακός Χορευτικός Σύλλογος «Πυρρίχιος» και πολιτιστικά δραστηριοποιείται ο Λαογραφικός – Πολιτιστικός σύλλογος «Η Πάλιανη» (όπως η παλιά ονομασία του χωριού), που δραστηριοποιείται στα της παράδοσης, όχι μόνο της ποντιακής αλλά της πανελλήνιας. Η «Αναγέννηση» Σφενδάμης είναι ποδοσφαιρική ομάδα της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Πιερίας και έχει δικό της γήπεδο. Αγωνίζεται στην Α΄ ερασιτεχνική.
Τα τελευταία χρόνια στη Σφενδάμη έχουν γίνει σημαντικά αρδευτικά έργα. Το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία αλλά και αυτό της Ζωοδόχου Πηγής αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών. Υπάρχουν, επίσης, οι ναοί της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Δημητρίου που βρίσκονται λίγο πιο έξω από το χωριό. Επίσης, στην είσοδο του χωρίου από Μακρύγιαλο υπάρχει μνημείο αφιερωμένο στη γενοκτονία των Ποντίων από τον Τουρκικό ζυγό.
Αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μνημείο της περιοχής μας το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Το εκκλησάκι αυτό κτίστηκε το 1963 από τους Γ. Πανταζή, Γ. Τσουκνίδα, Ι. Χαλκίδου, Κ. Σαϊμαλίδου, Σ. Συμεωνίδου. Το εκκλησάκι είναι κτισμένο πάνω στον ομώνυμο λόφο της Σφενδάμης πάνω από την περιοχή Παλιοχώρι, στην οποία βρισκόταν το παλιό χωριό (Πάλιανη), πριν χτιστεί η Σφενδάμη. Προτιμήθηκε λοιπόν ο λόφος αυτός, γιατί, όπως λένε διάφορες δοξασίες και μύθοι, ο Προφήτης Ηλίας προτιμούσε τους λόφους και τα βουνά.
Στο χωριό μας ο Προφήτης Ηλίας κατέχει σημαντική θέση. Προς τιμή του γίνεται ένα πανηγύρι στις 20 Ιουλίου παρά το ότι ο πολιούχος είναι ο Άγιος Νικόλαος.
Ο Προφήτης Ηλίας είναι μια θαυμάσια εκκλησία βυζαντινού ρυθμού που γύρω της υπάρχουν πολλά πεύκα και βελανίδια. Αρχικά στο ναό υπήρχε μόνο μια εικόνα, ενώ τώρα μετά από δωρεές των πιστών υπάρχουν πολλές.
Κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου γίνεται ένα πανηγύρι στη μνήμη του. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της περιοχής και παλιά κρατούσε 3 μέρες. Τότε μαζευόντουσαν όλα τα γύρω χωριά, άλλοι έρχονταν με τα πόδια ενώ οι πιο τυχεροί με τα γαϊδούρια. Οι άνθρωποι τον γιόρταζαν, έπαιζαν όργανα, ψήνανε αρνιά και χόρευαν.
Το σημερινό πανηγύρι, όμως, είναι εντελώς διαφορετικό από την παλιά εποχή. Τώρα το πανηγύρι κρατάει 2 μέρες και γίνεται στην πλατεία του χωριού. Συνεχίζουν να έρχονται, για να γιορτάζουν μαζί μας κάτοικοι από τα γύρω χωριά, καθώς και πολλοί Σφενδαμιώτες, που ζουν στα αστικά κέντρα ή στο εξωτερικό. Υπάρχουν παιχνίδια, καντίνες, διάφοροι πάγκοι με πραμάτειες και άλλα. Σε κάθε καφενείο υπάρχουν ορχήστρες και ο κόσμος διασκεδάζει τρώγοντας και χορεύοντας, παρ’ ότι την περίοδο αυτή οι αγροτικές υποχρεώσεις είναι αυξημένες.
Ένα αξιόλογο μέρος του χωριού μας είναι και το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής. Ιδρύθηκε το 1964 από τους Γ. Πανταζή, Α. Κακουλίδη, Α. Σακελλαρίου, Θ. Πιπερίδη, Σ. Παρουσιάδη. Το εκκλησάκι αυτό είναι χτισμένο στην άκρη του χωριού και είναι περιτριγυρισμένο από πανέμορφα κυπαρίσσια και αγριολούλουδα. Ο φυσικός αυτός πλούτος το ομορφαίνει ακόμα περισσότερο. Αποτελεί έθιμο, κυρίως των οντίων κατοίκων του χωριού, ο εορτασμός της Ζωοδόχου Πηγής. Ο εορτασμός γίνεται μετά το Πάσχα και συνοδεύεται από ποντιακά φαγητά και χορούς. Οι άνθρωποι γιορτάζουν μέχρι τις πρωινές ώρες, ενώ έντονο είναι το αίσθημα πίστης τους στο θεό και την Παναγία, προς τιμή της οποίας έχει κτιστεί και η Ζωοδόχος Πηγή.
Ένας από τους σημαντικότερους ναούς της Σφενδάμης είναι και ο Άγιος Νικόλαος. Χτίστηκε το 1934 από δωρεές και προσωπική εργασία των κατοίκων. Αρχικά χτίστηκε με χώμα και πέτρα, ενώ τη δεκαετία του 1960 ανακαινίστηκε πλήρως με νέα στέγη, σοβάτισμα των τοίχων, αγιογράφηση και χτίσιμο του γυναικωνίτη. Είναι βασιλική χωρίς τρούλο, με τρία διαζώματα. Στις 6 Δεκεμβρίου πραγματοποιείται πανηγυρική λειτουργία με αρτοκλασία και στη συνέχεια περιφορά της εικόνας του αγίου σε όλο το χωριό.
Ο πρώτος σύλλογος ιδρύθηκε το 1936 με την ονομασία «Μορφωτικός Σύλλογος Αναγέννηση» με πρώτο πρόεδρο τον κ. Ηρακλή Σταματίδη και γραμματέα τον δάσκαλο κ. Δημ. Σακελλαρίου.
Μία από τις δραστηριότητες του Συλλόγου ήταν η δημιουργία θεατρικής ομάδας. Ανέβηκαν πάρα πολλές θεατρικές παραστάσεις και δημιούργησαν μία θεατρική παράδοση στο χωριό. Έργα που έχουν ανέβει:
- Αθανάσιος Διάκος
- Οι δύο Λοχίοι
- Του φτωχού τ’ αρνί
- Τα δύο αδέρφια
- Η Υφάντρα
- Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας
- Η Εσμέ
- Η Γκόλφω
- Θεού Πλάσμαν εν και ο φτωχόν
- Το Στραβόξυλο
- Αρραβωνιάσματα
- Τη τρίχας το Γεφύρ
- Η Δάφνω
- Ο θρίαμβος της αρετής
- Ο Τσιαπουλάτσης
- Ο πετεινόν Κοσού κίνετε
- Εργάτε και δουλείας
- Όλα επήκεν η παλάσα
- Η κόρ επήεν σο παρχάρ
- Ο Ρήγας Φεραίος
- Ο Λεωνίδας της Σπάρτης
- Οι προύχοντες της Πάργας
- Ο Ξενιτέας
- Η Μόρφω
- Η Αστέρω
Το 1966 ο Σύλλογος μετονομάσθηκε μορφωτικός σύλλογος «Αναγέννηση», για να μπορέσει να παίρνει μέρος στο τοπικό πρωτάθλημα.
Σήμερα η ενασχόληση των κατοίκων με το θέατρο και την ποδοσφαιρική ομάδα συνεχίζεται με τον ίδιο ζήλο.
«Η ΠΑΛΙΑΝΗ»
Στις μέρες μας στο χωριό μας γίνονται πολλές εκδηλώσεις και γιορτές. Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου, η γιορτή της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου και η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής, στις οποίες διοργανώνονται χορευτικές εκδηλώσεις από τους συλλόγους του χωριού.
Ακόμη, διοργανώνεται «Το αντάμωμα των απανταχού Σφενδαμιωτών» από τον ποντιακό σύλλογο «Πυρρίχιο» από 1 έως 2 Αυγούστου, στο οποίο συμμετέχουν πολλοί ποντιακοί σύλλογοι της Πιερίας και το «Λαογραφικό φεστιβάλ Βόρειας Πιερίας» από τον λαογραφικό σύλλογο «Η Πάλιανη» από 12 έως 13 Ιουλίου• στο λαογραφικό φεστιβάλ συμμετέχουν οι περισσότεροι σύλλογοι της Βόρειας Πιερίας αλλά και σύλλογοι από άλλους νομούς. Και οι δύο αυτές εκδηλώσεις προσελκύουν πλήθος κόσμου από το χωριό αλλά και από τις γύρω περιοχές.
Το S.M.F. είναι ένα διήμερο εκδηλώσεων που διοργανώνεται κάθε χρόνο στα μέσα Απριλίου στη Σφενδάμη. Σκοπός της διοργάνωσης είναι η διάδοση αθλημάτων, όπως είναι το ορεινό τρέξιμο και η ορεινή ποδηλασία, η προσέλκυση αθλητών, παιδιών, γονέων και θεατών σε ένα κοινό στόχο, όπως είναι η αγάπη για τον αθλητισμό, για τη φύση αλλά και την ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής. Χώρος εκδηλώσεων είναι ο λόφος του Προφήτη Ηλία, ένας χώρος που αρμόζει στο festival με δυνατότητα των συμμετεχόντων για ελεύθερη κατασκήνωση, άμεση πρόσβαση στις διαδρομές των αγώνων αλλά και δυνατότητα για περισσότερες δράσεις και δραστηριότητες, που αφορούν τον αθλητισμό και το περιβάλλον.
- Το 1ο τεύχος της τοπικής εφημερίδας «Σφένδαμος».
- Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος «Η αρχαία ολυμπική Πιερία».
- wikipedia.gr/Σφενδάμη_Πιερίας
- Συνέντευξη από τον κάτοικο του χωριού κ. Αντώνιο Σοφιανόπουλο.
