Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Στις αρχές του 10ου αιώνα
• αυξάνεται ο αριθμός των θεμάτων σημαντικά: από 7 θέματα το 750 μ.Χ. σε → 17 θέματα το 950 μ.Χ.
• απλουστεύεται η διοίκηση στην επαρχία
Στην Κωνσταντινούπολη η κεντρική κρατική μηχανή αναπροσαρμόζεται διαρκώς:
• πολύπλοκη υπαλληλική ιεραρχία
• ιδρύονται νέες υπηρεσίες
• δημιουργούνται νέα αξιώματα
• καταργούνται παλαιά αξιώματα ή
• τα παλαιά αξιώματα αλλάζουν περιεχόμενο
Η πολύπλοκη αυτή κεντρική διοίκηση
• ελέγχεται και
• κατευθύνεται από
• την βούληση του αυτοκράτορα
→ επικρατεί απόλυτος συγκεντρωτισμός.
Ο αυτοκράτορας είναι:
• ο εκλεκτός του Θεού και
• προστατευόμενος της Θείας Πρόνοιας
• η κεφαλή της δημόσιας διοίκησης
• αρχηγός του στρατού
• ανώτατος δικαστής
• μοναδικός νομοθέτης
• ο προστάτης της Εκκλησίας
• ο φύλακας της Ορθοδοξίας
Η εξουσία του αυτοκράτορα περιορίζεται μόνο:
• από τις εντολές της ηθικής
• από τις εντολές της παράδοσης
• από τους ισχύοντες νόμους
• ο αυτοκράτορας όμως
• μπορεί να καταργήσει τους ισχύοντες νόμους
→ εκδίδοντας νέους
ΔΥΝΑΣΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
Κατά τη διάρκεια της Μακεδονικής Δυναστείας εμπεδώθηκε στον λαό ένα αίσθημα δυναστικής σταθερότητας. Ακόμη και οι λεγόμενοι ευκλεείς σφετεριστές
• Ρωμανός Λακαπηνός ή Λεκαπηνός
• Νικηφόρος Φωκάς
• Ιωάννης Τσιμισκής
δεν έθιξαν το αίσθημα αυτό του λαού και … σεβάστηκαν τα δικαιώματα των νομίμων αυτοκρατόρων υιοθετώντας τίτλους, όπως
• βασιλεοπάτωρ
• καίσαρ ή
• συμβασιλεύς.
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΡΑΤΟΥΣ–ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Όμως κατά την περίοδο της ακμής η εξουσία του αυτοκράτορα δεν επιβαλλόταν σε θέματα καθαρά εκκλησιαστικά. Η πλήρωση του πατριαρχικού θρόνου αποφασιζόταν από τον αυτοκράτορα. Για τον διορισμό και την καθαίρεση των εκκλησιαστικών λειτουργών ήταν απαραίτητη η συγκατάθεση της εκκλησίας.
Οι αυτοκράτορες της Μακεδονικής Δυναστείας επεδίωξαν να απομακρυνθούν από το δίκαιο των εικονομάχων αυτοκρατόρων και να επιστρέψουν στο Ρωμαϊκό Δίκαιο, όμως με προσαρμογές που υπαγορεύουν νέα δεδομένα:
• κοινωνικά και
• πολιτικά
Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Η αναθεώρηση του Δικαίου ξεκινά με την έκδοση του Προχείρου Νόμου (870-879). Ένα νομικό εγχειρίδιο που περιλαμβάνει διατάξεις
• Αστικού Δικαίου
• Δημοσίου Δικαίου
Ο Πρόχειρος Νόμος αντλεί πολλά στοιχεία από την Εκλογή, το νομικό έργο των Ισαύρων, παρόλο που ασκεί αρνητική κριτική σε αυτήν. Η Επαναγωγή είναι ένα νομοθέτημα (συλλογή) που καθορίζει με ακρίβεια
• τις αρμοδιότητες του αυτοκράτορα και
• τις αρμοδιότητες του πατριάρχη,
των δύο κεφαλών της οικουμένης, κράτους και εκκλησίας, που συνεργάζονται στενά.
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό και χάρτες και τις πηγές των εικόνων μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ)
