ΟΙ ΦΡΑΓΚΟΙ
Οι Φράγκοι (γερμανικά Franken, αγγλικά Francs) είναι γερμανικό «βαρβαρικό» φύλο αποτελούμενο από περισσότερες φυλές, που κατοικούσαν την ρωμαϊκή περίοδο ανατολικά και βόρεια του Ρήνου ποταμού. Κατά την περίοδο της μεγάλης μετανάστευσης των λαών του 5ου αιώνα, οι Φράγκοι μετακινήθηκαν δυτικά του Ρήνου και εγκαταστάθηκαν στις παλιές ρωμαϊκές επαρχίες Germania Inferior, Germania Superior και Gallia Belgica.
Το βασίλειο των Φράγκων το 511
Ο ΧΛΩΔΟΒΙΚΟΣ Α΄
O Xλωδοβίκος Α΄ (466-511) συνένωσε τα διάφορα φραγκικά φύλα σε ένα ενιαίο κράτος μετά την στέψη του ως βασιλιάς των Φράγκων το 481, ισχυροποιεί (κατά άλλους ιδρύει) την δυναστεία των Μεροβίγγειων και επεκτείνει το βασίλειό του μετά από συγκρούσεις με τους Αλαμανούς, τους τελευταίους Ρωμαίους στην Γαλατία και τους Βησιγότθους και ορίζει το Παρίσι ως πρωτεύουσά του. Μετά τον γάμο του με την Κλοτίλδη της Βουργουνδίας κυριαρχεί σε όλη την σημερινή Γαλλία.
Η διάσπαση του φραγκικού βασιλείου μετά τον θάνατο του Χλωδοβίκου Α΄ επηρέασε συνολικά τον πολιτισμό των Φράγκων και την οικονομία τους και οδήγησε:
- στην υποχώρηση του εμπορίου
- στην υποχώρηση της βιοτεχνίας
- στην εγκατάλειψη του οδικού δικτύου
- στην παρακμή των πόλεων
ΟΙ ΚΑΡΟΛΙΔΕΣ
Το σύστημα διακυβέρνησης που είχαν εισαγάγει οι Μεροβίγγειοι οδήγησε μέχρι τις αρχές του 7ου αιώνα στην αποδυνάμωση της βασιλείας και στην ανάδειξη περιφερειακών δυνάμεων. Μία από αυτές ήταν και η εκκλησία. Ο βασιλιάς δεν είχε ουσιαστική εξουσία και η πιο σημαντική θέση στο κράτος ήταν αυτή του αυλάρχη (majordomus), αξιωματούχου της αυλής και έμπιστου του βασιλιά.
Ο θεσμός του αυλάρχη απέκτησε μεγαλύτερη αίγλη μετά την νίκη του αυλάρχη Κάρολου Μαρτέλου επί των Αράβων στην μάχη του Πουατιέ το 732. Ο Κάρολος Μαρτέλος υπήρξε ο ιδρυτής της δυναστείας των Καρολιδών. Ο γιος του Πιπίνος στέφθηκε από τον πάπα Ζαχαρία βασιλιάς των Φράγκων ελέω Θεού, ενώ ο Πιπίνος και οι γιοί του έλαβαν από τον πάπα Στέφανο Β΄ και το τίτλο του πατρικίου των Ρωμαίων, τίτλος που υποχρέωνε τον κάτοχό του να υπερασπιστεί την Ρώμη.
Έτσι οι Φράγκοι προσέφεραν υποστήριξη στον πάπα εναντίον των Λογγοβάρδων που απειλούσαν την Ρώμη: εισέβαλλαν στην Ιταλία, νίκησαν τους Λομβαρδούς, υπέταξαν την βόρεια Ιταλία και ο Πιπίνος προχώρησε σε μία χειρονομία προς τον πάπα, την λεγόμενη «δωρεά του Πιπίνου»: έκανε δώρο στον πάπα τα εδάφη του εξαρχάτου της Ραβέννα, και έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο παπικό κράτος. Πλέον οι δεσμοί μεταξύ πάπα και Φράγκων ηγεμόνων γίνονται πιο στενοί και ο πάπας απομακρύνεται από την Κωνσταντινούπολη.
Το χάσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, που ξεκίνησε με αφορμή την εικονομαχία, έγινε τώρα ακόμη μεγαλύτερο. Όταν πέθανε ο Πιπίνος το 768 το κράτος των Φράγκων περιελάμβανε όλη την σημερινή Γαλλία και μεγάλο μέρος της σημερινής Γερμανίας.
Ο ΚΑΡΛΟΜΑΓΝΟΣ
Ο γιος και διάδοχος του Πιπίνου του Βραχύ Κάρολος ο Μέγας ή Καρλομάγνος επέκτεινε το φραγκικό βασίλειο κατακτώντας το βασίλειο των Λογγοβάρδων στην βόρεια Ιταλία, υποτάσσοντας τους Σάξονες στην βόρεια Γερμανία και εκστρατεύοντας εναντίον των Αβάρων στην κεντρική Ευρώπη. Δημιούργησε μία μεγάλη αυτοκρατορία, που εκτεινόταν από τα Πυρηναία όρη μέχρι τους ποταμούς Έλβα και Δούναβη, και από την Βόρεια Θάλασσα μέχρι την Μεσόγειο.
Ένα τόσο μεγάλο κράτος ήταν δύσκολο να διοικηθεί από μία πρωτεύουσα και έτσι ο Καρλομάγνος έλαβε μία σειρά μέτρων για μια πιο αποτελεσματική διοίκηση:
- διαίρεσε το κράτος σε 200 κομητείες. Οι κόμητες, με την βοήθεια των επισκόπων,ασκούσαν την πολιτική και στρατιωτική εξουσία και ήταν ταυτόχρονα δικαστές και φοροεισπράκτορες.
- καθιέρωσε τον θεσμό των βασιλικών απεσταλμένων, οι οποίοι επέβλεπαν την εφαρμογή των νόμων και των διαταγμάτων
- προχώρησε σε εκκλησιαστική μεταρρύθμιση και έκτοτε η εκκλησία αποτελούσε παράγοντα συνοχής και ενότητας
- συμπλήρωσε την διοικητική μεταρρύθμιση
- δημιούργησε ένα δίκτυο βασιλικών επαύλεων στις οποίες μετακινούνταν συνεχώς επιβλέποντας όλη την αυτοκρατορία
Η αυτοκρατορία του Καρλομάγνου
ΟΙ ΦΡΑΓΚΟΙ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
Η ανάμειξη των Φράγκων στην Ιταλία ξεκίνησε ήδη από τον Πιπίνο τον Βραχύ, όμως ο Καρλομάγνος κατέλυσε το βασίλειο των Λομβαρδών στην Ιταλία και ισχυροποίησε ακόμη περισσότερο το φραγκικό βασίλειο στην Ευρώπη, αφανίζοντας όλα τα άλλα παλιά γερμανικά βασίλεια. Έτσι ο Καρλομάγνος εξουσιάζει ένα μεγάλο βασίλειο με πολλούς διαφορετικούς λαούς.
ΦΡΑΓΚΟΙ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Οι Βυζαντινοί βλέποντας την ισχυροποίηση των Φράγκων ηγεμόνων και ιδιαίτερα του Καρόλου, προσπάθησαν να προσεγγίσουν τον νέο αντίπαλο με διπλωματικά μέσα. Το 781 τελέσθηκαν αρραβώνες μεταξύ του Κωνσταντίνου ΣΤ΄ και της κόρης του Καρόλου Ροτρούδης. Όμως οι σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών επιδεινώθηκαν και ο αρραβώνας διαλύθηκε.
Ο πάπας Λέων Γ΄ αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια από τον Καρλομάγνο με την υπόσχεση να τον στέψει αυτοκράτορα. Ο Καρλομάγνος ανταποκρίθηκε άμεσα και τα Χριστούγεννα του έτους 800 στέφθηκε στην Ρώμη από τον πάπα «Μέγας και ειρηνοποιός αυτοκράτωρ, κυβερνήτης του Ρωμαϊκού Κράτους» σύμφωνα με το βυζαντινό τυπικό. Ο Καρλομάγνος δεν επέλεξε για πρωτεύουσά του την Ρώμη αλλά το Άαχεν της σημερινής Γερμανίας.
Από το 800 και μετά υπήρχαν πλέον δύο αντιμέτωπες αυτοκρατορίες: μία δυτική και μία ανατολική. Οι Βυζαντινοί θεωρούσαν ότι η στέψη του Καρόλου ήταν μία πράξη σφετερισμού των νομίμων δικαιωμάτων των βυζαντινών αυτοκρατόρων, που πίστευαν ότι οι ίδιοι είναι οι συνεχιστές της ρωμαϊκής παράδοσης και κληρονομιάς, και είχαν το δικαίωμα του τίτλου «Βασιλιάς των Ρωμαίων». Η ρήξη μεταξύ Δύσης και Ανατολής δεν ήταν πλέον μόνο θρησκευτική αλλά και πολιτική.
Η παλιά ρωμαϊκή οικουμένη είχε διασπαστεί
- θρησκευτικά
- πολιτικά και
- γλωσσικά
και ξεκίνησε ο σχηματισμός δύο εντελώς διαφορετικών κόσμων.
Παρόλο που οι Βυζαντινοί περίμεναν ότι ο Καρλομάγνος θα τους επιτεθεί, για να υποτάξει την Βυζαντινή Αυτοκρατορία, εκείνος πέτυχε έναν συμβιβασμό ειρήνης με τον Νικηφόρο Α΄ μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις.
Το 814 πεθαίνει ο μεγάλος Φράγκος βασιλιάς Κάρολος και τον διαδέχεται ο γιος του Λουδοβίκος ο Ευσεβής, ο οποίος δεν κατάφερε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις της διατήρησης του μεγάλου φραγκικού βασιλείου. Μετά τον θάνατό του το 840, οι τρεις γιοί του διαίρεσαν τα εδάφη του μεγάλου βασιλείου μεταξύ τους, με την συνθήκη του Βερντέν (Verdun), το 843. Η συνθήκη αυτή θα αποτελέσει την απαρχή της δημιουργίας της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας.
Το δυτικό τμήμα του βασιλείου, η λεγόμενη Francia Occidentalis, θα περιέλθει στον Κάρολο τον Φαλακρό, και θα εξελιχθεί στην σημερινή Γαλλία.
Το ανατολικό τμήμα του βασιλείου, η Francia Orientalis, θα περιέλθει στον Λουδοβίκο τον Γερμανικό και θα εξελιχθεί στην σημερινή Γερμανία.
Το κεντρικό τμήμα, από την Βόρεια θάλασσα μέχρι την Ιταλία θα περιέλθει στον Λοθάριο Α΄ και θα εξελιχθεί στην σημερινή Ιταλία.
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό και χάρτες μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ)
