4ος – 6ος ΑΙΩΝΑΣ
Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Μετά τις ταραχές του 3ου αιώνα, το ρωμαϊκό κράτος έχει υποστεί φθορές, που θα επιταχύνουν την ανάγκη για αλλαγές στο τρόπο λειτουργίας του. Η παρακμή του ρωμαϊκού κόσμου έχει αρχίσει, και σταδιακά θα μετατραπεί σε ένα κόσμο που τον γνωρίζουμε ως «μεσαιωνικό», με νέα γνωρίσματα. Το πέρασμα από τον αρχαίο ρωμαϊκό κόσμο της μεγάλης αυτοκρατορίας στον μεσαίωνα, η λεγόμενη ύστερη αρχαιότητα, θα διαρκέσει δύο περίπου αιώνες και θα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά σε Ανατολή και Δύση.
Στην αρχή αυτής της διαδικασίας βρίσκεται ο Διοκλητιανός. Θα προβεί σε τολμηρές αλλαγές στον τρόπο της οργάνωσης και της διοίκησης του κράτους, στη προσπάθειά του να σταθεροποιήσει την αυτοκρατορία και να την προστατέψει από τις βαρβαρικές επιδρομές.
Στη συνέχεια ο Μέγας Κωνσταντίνος με την μεταφορά της έδρας της αυτοκρατορίας στην Ανατολή και την αποδοχή της νέας θρησκείας του Χριστιανισμού δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την μετεξέλιξη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το τμήμα στην Ανατολή θα γίνει ισχυρό και θα εξελιχθεί παίρνοντας σταδιακά τα βυζαντινά του χαρακτηριστικά.
Το μεγαλύτερο διάστημα του 4ου αιώνα η αυτοκρατορία είναι διαιρεμένη σε ανατολικό και σε δυτικό τμήμα. Η διαίρεση αυτή γίνεται οριστική το 395 όταν ο Θεοδόσιος Α΄ χώρισε την αυτοκρατορία και όρισε διάδοχό του στην Ανατολή τον γιό του Αρκάδιο και στην Δύση τον γιό του Ονώριο.
Δυτική και Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Στο ανατολικό τμήμα το κυρίαρχο ελληνικό στοιχείο σε συνδυασμό με τον Χριστιανισμό θα προσδώσουν στην αυτοκρατορία τα βυζαντινά της χαρακτηριστικά και θα την ισχυροποιήσουν.
Στη Δύση η διαίρεση και η μεγάλη μετανάστευση των λαών θα επιφέρει την πτώση της αυτοκρατορίας, που θα κατακλυσθεί από ξένους λαούς και θα σηματοδοτήσει το τέλος της αρχαίου κόσμου το 476.
Η μετανάστευση των λαών
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ)
