Γεώργιος και Μάχη Παπανικολάου
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1910 η Μάχη Μαυρογένους -κόρη αξιωματικού- παντρεύτηκε το Δρ. Γεώργιο Ν. Παπανικολάου, που γνώρισε σε μία από τις εκδρομές της, με την οικογένεια της στην Κύμη. Ο Γεώργιος Παπανικολάου διαπίστωσε έναν χαρακτήρα γεμάτο θάρρος, εγκαρτέρηση, γενναιότητα, αξιοπρέπεια. Η ζωή τους απέδειξε ότι η διορατικότητά του ήταν απολύτως ακριβής. Η Μάχη -Ανδρομάχη Μαυρογένους- παρέμεινε επί 52 χρόνια η πιστή του συμβία. Η γυναίκα του και το θύμα του όπως συνήθιζε να την συστήνει. Η “άξια σύντροφος ενός μεγάλου προς την δόξα” τιμητικός τίτλος που της δόθηκε αργότερα.
Το ζεύγος αναχωρεί για Αμερική το 1913 όπου και φτάνει με 250 δολάρια. Εκείνη, μία απλή, γελαστή κοπέλα. Εκείνος, ένας άσημος γιατρός, αποφασισμένος όμως ν’ αφοσιωθεί στο μεγάλο του πάθος, την έρευνα. Η Μάχη, πάντα με αξιοπρέπεια, δούλεψε σε ραφτάδικα, μπακάλικα, για 5 δολάρια την εβδομάδα, για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Αργότερα έγινε σωφερίνα, παρασκευάστρια, ιδιαίτερη γραμματέας και τέλος πολύτιμη συνεργάτης του συζύγου της.
Το 1914 αρχίζει η συνεργασία του κορυφαίου επιστήμονα με το Cοrnell. Με το Πανεπιστήμιο αυτό έμελλε να δέσει τη ζωή του μέχρι έξι μήνες πριν από τον θάνατό του – όταν το άφησε για να μετακομίσει στο Μαϊάμι προκειμένου να οργανώσει και να διευθύνει το Ινστιτούτο Ερευνας του Καρκίνου που έφερε το όνομά του. Η Μάχη ζούσε μια σκληρή και ασκητική ζωή μέσα στο εργαστήριο, όπου κυριαρχούσε ο ερευνητικός στοχασμός και η προσπάθεια μιας σωτήριας ελπίδας. Στερήθηκε τη μητρότητα, για να μη λείψει από το πειραματικό εργαστήριο. Δεν έτρωγαν μαζί με το σύζυγό της το μεσημέρι, για εξοικονόμηση χρόνου. Η έρευνά του κατ’ αρχήν, αφορούσε ορμονικές διαταραχές και ανωμαλίες του γεννητικού κύκλου και της στειρότητας, πειραματιζόμενος σε ινδικά χοιρίδια. Τις παρατηρήσεις του εν συνέχεια, μετέφερε στην γυναίκα του. Η Mrs Pap, όπως έλεγε, ήταν το καλύτερο “πειραμα-τόζωο”. Κάθε μέρα έπαιρνε από εκείνη κολπικό έκκριμα γιατί ήταν φυσιολογική. Η Μάχη ενεθάρρυνε τον άνδρα της να συνεχίσει την πρακτική εφαρμογή των ερευνών του, παρά την αντίθετη γνώμη αξιόλογων συναδέλφων του. Και τόνιζε ότι τον ενεθάρρυνε, δεν τον συμβούλευε, γιατί «το φεγγάρι» έλεγε «δε δίνει φως στον ήλιο». Η συμβολή της στην αθέατη πλευρά του εργαστηρίου του συζύγου της κράτησε 70 χρόνια. Ο Γ. Παπανικολάου συνεχώς ομολογούσε ότι, χωρίς τη Μάχη, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιήσει τις έρευνές του, για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η Μάχη δεν ήταν μόνο η αχώριστη σύντροφος του μεγάλου επιστήμονα αλλά και εμψυχώτριά του και πειραματόζωο. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία την χαρακτήρισε: “ως τη μοναδική γυναίκα που βοήθησε, όσο κανείς στον κόσμο τον άνθρωπο, που έταξε για σκοπό της ζωής της να βοηθήσει όλες τις γυναίκες της ανθρωπότητας”.
Δούλευε ασταμάτητα. Ακόμη και μέσα στο αυτοκίνητο όταν κάθε βράδυ επέστρεφαν στο σπίτι τους στο Λονγκ Αϊλαντ, που απείχε περίπου μία ώρα από το εργαστήριο. H Μάχη του έλεγε: “Εχεις δίπλωμα οδηγού του πίσω καθίσματος”‘. Ακόμη και ανήμερα το Πάσχα δεν ήθελε να σταματά την έρευνα. Τον είχαν πείσει λοιπόν μια χρονιά να παρευρεθεί στο γλέντι, βγάζοντάς του στον κήπο στο σπίτι του ανιψιού του, που επίσης κατοικούσε στο Λογνκ Αϊλαντ, το μικροσκόπιο!.
Το φθινόπωρο του 1961 το ζεύγος μετακόμισε στο Μαϊάμι της Φλώριδος παρά τις αντιρρήσεις των συνεργατών τους. Εκεί του αφιέρωσαν ένα καινούργιο Ινστιτούτο έρευνας του Καρκίνου υπό το όνομά του “Γεώργιος Παπανικολάου”. Δεν πρόλαβε ούτε τα εγκαίνια, που έγιναν με βαριά θλίψη αργότερα από την Mrs Pap. Εκείνη έζησε 20 ακόμα χρόνια, μέχρι τις 14 Οκτωβρίου 1982, μετατρέποντας με εγκαρτέρηση την λύπη της σε ενεργητικότητα, έτρεχε σε συνέδρια, παρακολουθούσε την πρόοδο στο Ινστιτούτο, κεντούσε για να μαζεύει χρήματα για τις εκεί έρευνες, προωθούσε τον άτλαντα Κυτταρολογίας, την πιο σημαντική απότις εκδόσεις του. Το μεγαλειώδες έργο του Παπανικολάου και η πολύτιμη συνδρομή της γυναίκας του, αποτελούν το ωραιότερο παράδειγμα και την ανεκτίμητη κληρονομιά σε μας τους νεότερους, επιστήμονες και μη.
Στις 15-8-1980 η Μάχη Παπανικολάου τιμήθηκε στην Αμερική με την ευκαιρία των 90ών γενεθλίων της. Της δόθηκε βραβείο “επειδή στάθηκε για μισό αιώνα πιστή και αφοσιωμένη σύντροφος στο μεγαλειώδες έργο του δόκτορος PAΡ”. Η 15η Αυγούστου, ύστερα από πρόταση του κυβερνήτη της Φλόριδα, ορίστηκε “ως μέρα ευγνωμοσύνης στο ιατροκοινωνικό έργο της Μάχης Παπανικολάου”. Μετά το θάνατο του συζύγου της (1962) η Μάχη δούλεψε επί 20 έτη (απεβίωσε το 1982) αδιάκοπα στη στέγη της Αποφολιδευτικής Κυτταρολογίας και του Ερευνητικού Αντικαρκινικού Κέντρου, που φέρει το όνομα “GEORGE N. PAPANIKOLAOU” στο Μαϊάμι της Φλόριδα.
Στην Αμερική η Μάχη είναι πασίγνωση και πολυβραβευμένη, στην Ελλάδα παντελώς άγνωστη.
Πρόσφατα σχόλια