Άρθρα με ετικέτα Γονείς

Γονεϊκή φροντίδα στην εποχή του Ιού

Συντάχθηκε από στις

Γράφει: Ρεϊζοπούλου Ιωάννα,
Ψυχολόγος Msc & Οικογενειακή Θεραπεύτρια

Μένουμε σπίτι για να προστατεύσουμε τόσο τους εαυτούς μας όσο και τους άλλους, από την μετάδοση του ιού, σύμφωνα με τις οδηγίες του Ε.Ο.Δ.Υ. Ωστόσο, βιώνουμε στις μέρες μας μια νέα, πρωτόγνωρη κατάσταση με πολλές παραμέτρους. Η νέα αυτή συνθήκη αποτελεί πρόκληση για νέες προσαρμογές και δοκιμάζει τις ψυχικές αντοχές όλων μας. Έτσι, η έννοια της ψυχικής ανθεκτικότητας γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Η έννοια αυτή σχετίζεται με τον τρόπο που τα άτομα και τα συστήματα, ανταπεξέρχονται και προσαρμόζονται στις αντίξοες συνθήκες.
Αντιδρούμε με ψυχραιμία και σωστή ενημέρωση ή με πανικό κι αδιαφορία;

Το ξαφνικό κλείσιμο των σχολείων αναμφίβολα δημιούργησε μεγάλη αναστάτωση τόσο στα παιδιά όλων των ηλικιών όσο και στους γονείς τους. Τα παιδιά έχασαν αιφνίδια, ένα βασικό, σταθερό σημείο αναφοράς τους, την σχολική ζωή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Παράλληλα, βομβαρδίζονται από πολλές πληροφορίες σχετικά με τον νέο “τρομακτικό κι επικίνδυνο ιό” και, συνεπώς, βιώνουν έντονα -αρνητικά κυρίως- συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας και σύγχυσης. Είναι υποχρέωση των γονέων λοιπόν, να καλλιεργήσουν την ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών τους εις όψη της νέας αυτής πρόκλησης. Τα τρία βασικά στοιχεία γονεϊκής πρακτικής που βοηθούν στο μεγάλωμα ενός ψυχικά ανθεκτικού παιδιού είναι τα εξής: η διατήρηση ισχυρών δεσμών μεταξύ γονέα και παιδιού, οι υψηλές προσδοκίες του γονέα προς το παιδί του και οι δυνατότητες για συμμετοχή στα δρώμενα του σπιτιού και της καθημερινότητας.

Μερικές απλές συμβουλές για γονείς:
Εξηγήστε στα παιδιά με απλά και κατανοητά λόγια τα γεγονότα. Εκφραστείτε με ειλικρίνεια, αλλά χωρίς πολλές λεπτομέρειες και επιστημονικές πληροφορίες, καθώς τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να τις επεξεργαστούν ψυχικά. Καθοδηγήστε με ηρεμία τα παιδιά και μάθετέ τους τους βασικούς κανόνες σωστής υγιεινής και, άρα προφύλαξης. Με αυτό τον τρόπο, διδάσκετε στα παιδιά σας την έννοια της ανάληψης προσωπικής ευθύνης και συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων για τη ζωή τους.
Οι γονείς καλούμαστε να αναγνωρίσουμε τα ποικίλα συναισθήματα αγωνίας και θλίψης των παιδιών μας, τα οποία είναι αναστατωμένα λόγω των πολλών κι αιφνίδιων αλλαγών, χρησιμοποιώντας την ενεργητική ακρόαση και αφήνοντας ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας μαζί τους. Δίνουμε περισσότερο έμφαση στις θετικές συμπεριφορές των παιδιών αποφεύγοντας την κριτική και τα αρνητικά σχόλια προς τα παιδιά. Αντί αυτών να επιδιώκουμε ένα όσο το δυνατόν πιο ευχάριστο οικογενειακό κλίμα, να διασκεδάζουμε με τα παιδιά μας παίζοντας αγαπημένα τους παιχνίδια, να τρώμε μαζί, αξιοποιώντας ποιοτικά τον κοινό μας χρόνο και δημιουργώντας ένα πλαίσιο, στο οποίο τα παιδιά νιώθουν άνετα να συζητούν τα επίκαιρα θέματα που τους απασχολούν. Καλό είναι επίσης να μοιράζουμε απλές αρμοδιότητες, όπως το στρώσιμο τραπεζιού και η βοήθεια στην προετοιμασία του οικογενειακού γεύματος, στα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους, ώστε να συμμετέχουν στα οικογενειακά δρώμενα και να αντιλαμβάνονται την έννοια των δικαιωμάτων, αλλά και των υποχρεώσεων. Συνεχίστε να θέτετε στόχους στα παιδιά για αρμοστή συμπεριφορά, εφαρμόζοντας το ίδιο σύστημα πειθαρχίας όπως και πριν τον αποκλεισμό στο σπίτι. Κινητοποιήστε τα να βρουν ενδιαφέρουσες ασχολίες που θα απασχολήσουν το μυαλό τους δημιουργικά και θα καλλιεργήσουν την φαντασία τους.

Επίσης, θα ήταν χρήσιμο οι γονείς να αποτρέψουμε την πολύωρη έκθεση των παιδιών στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, καθώς αυτή προκαλεί βομβαρδισμό πληροφοριών, επιτείνοντας το παιδικό άγχος. Επομένως, για κάποιες ώρες της ημέρας καλό είναι να κλείνουν όλες οι οθόνες, ώστε να παύει η εισροή πληροφοριών σχετικά με το θέμα της πανδημίας. Στόχος όλων των γονέων είναι να προστατέψουμε τα παιδιά μας σε ψυχικό επίπεδο, να
επαναφέρουμε μια αίσθηση κανονικότητας και σταθερότητας στη ζωή τους, ώστε να αποκτήσουν νέες συνήθειες όσο χρειάζεται να παραμείνουν μέσα στο σπίτι. Αυτές οι ρουτίνες θα επαναφέρουν μια αίσθηση ασφάλειας και προβλεψιμότητας που τα παιδιά έχουν ανάγκη. Είναι πολύτιμο το να μπορούν να απολαμβάνουν μια συνηθισμένη, καθημερινή μέρα, που σημαίνει ότι ζουν το παρόν με ευγνωμοσύνη κι ισορροπία. Είναι σημαντικό επίσης, οι ενήλικες να αποκτήσουμε μια επίγνωση και των δικών μας δύσκολων συναισθημάτων φόβου, αβεβαιότητας κι αγωνίας. Είναι απόλυτα φυσιολογικά συναισθήματα που σχετίζονται με την δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε.

Επομένως, τώρα δοκιμάζονται τα επίπεδα ψυχικής αντοχής και των γονέων. Ωστόσο, θα πρέπει να βρούμε υγιείς τρόπους να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας, δίνοντας το καλό παράδειγμα στα παιδιά μας, χωρίς να τα
επιβαρύνουμε. Οι γονείς οφείλουμε να έχουμε πάντα επίγνωση των όσων λέγονται μπροστά στα παιδιά. Οι συζητήσεις των ενηλίκων, όπως αναφέρει και ο Payne, πρέπει να περιορίζονται στους ενήλικες, ώστε να μειώνεται το άγχος των παιδιών και να τίθενται σαφή όρια μεταξύ γονέων και παιδιών. Οι γονείς μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε ευχάριστες δραστηριότητες που μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα ή μέσω των οποίων μπορούμε να διοχετεύουμε δημιουργικά τις ανασφάλειες μας.

Τέλος, οι ενήλικες πρέπει να αποδεχτούμε τι είναι στον έλεγχό μας και τι όχι. Είναι η ευκαιρία να αναλάβουμε την προσωπική και την συλλογική μας ευθύνη και να αποτελέσουμε ένα θετικό πρότυπο για τα παιδιά μας, μετατρέποντας τους εαυτούς μας σε πολίτες που συμμορφώνονται στις οδηγίες της πολιτείας. Έτσι, καταφέρνουμε να μεγαλώσουμε ώριμους πολίτες που τους χαρακτηρίζουν η υπομονή, η υπευθυνότητα, η αλληλεγγύη, η αισιοδοξία και η ευελιξία, έννοιες που λειτουργούν προστατευτικά για την ψυχική ανθεκτικότητα παιδιών και ενηλίκων.

Βιβλιογραφικές Αναφορές:
Χατζηχρήστου Χρυσή, Λαμπροπούλου Αικατερίνη & Αδαμοπούλου Ειρήνη, “Βασικά θέματα
Ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών: Ψυχική Ανθεκτικότητα”, connecting4caring.gr
Επιστημονική Ομάδα Πλοήγηση Newsitamea, “Πώς θα διαφυλάξουμε την ψυχική μας υγεία μέσα
στην κρίση του κορωνοϊού”
Kim John Payne & Lisa M.Ross (2009), “γονείς Απλά!, Αθήνα, Καλειδοσκόπιο

Πώς να προσφέρουμε Ηρεμία στα παιδιά μας σε έναν Εύθραυστο Κόσμο! της Karen Young

Συντάχθηκε από στις

Μετάφραση & προσαρμογή από Ρεϊζοπούλου Ιωάννα, Msc,Ψυχολόγος & Οικογενειακή Θεραπεύτρια

Όταν τα παιδιά νιώθουν άσχημα, θα ανατρέξουν στους γονείς τους. Αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να είστε παρόντες. Ως οι σημαντικοί ενήλικες στην ζωή των παιδιών σας, έχετε την ικανότητα να δημιουργήσετε, εκ νέου, το αίσθημα της ασφάλειας. Ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω τους, είτε μια φυσική καταστροφή, μια παγκόσμια κρίση είτε ένα οικογενειακό τραύμα, τα παρηγορητικά λόγια και η παρουσία των γονέων μπορούν να θεραπεύσουν και να ενδυναμώσουν τα παιδιά. Μερικές φορές οι γονείς δεν ξέρουν τι ναπουν και είναι κατανοητό. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να δημιουργούν χώρο, ώστε να ξεκινήσει η συζήτηση. Συχνά, τα παιδιά τρομάζουν με αυτά που ακούν και βλέπουν στις ειδήσεις, αν δεν έχουν τους γονείς στο πλάι για να τους βοηθούν να βάζουν σε τάξη τα νέα δεδομένα. Δεν υπάρχει λάθος τρόπος να ξεκινήσει μια συζήτηση με το παιδί. Αφήστε τα λόγια να ξεχειλίσουν από μέσα σας. Να μερικές ιδέες:

1. Ρωτήστε τα παιδιά, τι γνωρίζουν ήδη και δημιουργείστε χώρο για περισσότερη συζήτηση.
“Γίνονται πολλές συζητήσεις γύρω από την πανδημία. Τι έχεις ακούσει; Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να με ρωτήσεις; Μπορείς να με ρωτήσεις για οτιδήποτε σε απασχολεί”.
Μερικά παιδιά ίσως δεν θέλουν να μιλήσουν κι αυτό είναι θεμιτό. Απλώς διαβεβαιώστε τα για την διαθεσιμότητά σας.
2. Προσπαθήστε, ώστε τα παιδιά να εστιάσουν στις διαφορές ανάμεσα σε αυτούς που νοσούν και στους εαυτούς τους που είναι υγιείς.

Δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας το να εντοπίζουν τις διαφορές. “Σημαντική διαφορά αποτελεί το γεγονός ότι σήμερα διαθέτουμε πληροφορίες που δεν διαθέταμε χθες και πως κάθε μέρα μαθαίνουμε νέους τρόπους, ώστε να μένουμε
ασφαλείς. Θα το ξεπεράσουμε”.
3. Αναγνωρίστε ως “φυσιολογικό” κάθε συναίσθημα που βιώνουν τα παιδιά στη διάρκεια αυτής της παγκόσμιας κρίσης.
Όποιο συναίσθημα και να εκφράζουν τα παιδιά, όπως άγχος, ματαίωση, θυμό θλίψη -ή κανένα από όλα αυτά- είναι σημαντικό να γίνει αποδεκτό. “Αυτό που συμβαίνει είναι τρομακτικό. Δεν υπάρχουν “σωστά” συναισθήματα.
Διαφορετικοί άνθρωποι νιώθουν διαφορετικά συναισθήματα. Είναι εντάξει να νιώθεις ό,τι νιώθεις”.
4. Δείξτε γενναιότητα για χάρη των παιδιών.
Όσο τρομακτική κι αν είναι η κατάσταση, το αίσθημα ασφάλειας που μπορείτε να προσφέρετε στα παιδιά, με την στάση σας, είναι πολύτιμο. Πριν προσπαθήσετε να επιβεβαιώσετε τα παιδιά, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τα δικά σας, καθώς και τα δικά τους συναισθήματα. Όταν αφουγκραζόμαστε τα συναισθήματα των παιδιών μας, τότε μπορούμε να τα διαχειριστούμε με ψυχικό σθένος. “ Ξέρω, αγάπη μου ότι αυτή η κατάσταση σου φαίνεται τρομακτική, ωστόσο πιστεύω βαθιά μέσα μου ότι θα είμαστε καλά”.
5. Νιώστε ό,τι νιώθουν και εμπλουτίστε
Οι γονείς αποδέχονται όλα τα παιδικά συναισθήματα και τα επικυροποιούν, αλλά συγχρόνως εμπλουτίζουν και αναπλαισιώνουν. Όταν τα παιδιά αγχώνονται, οι γονείς εμφυσούν κουράγιο, όταν τα παιδιά νιώθουν αβεβαιότητα οι γονείς εμπνέουν πίστη ότι όλα θα πάνε καλά. Όταν τα παιδιά είναι λυπημένα, οι γονείς τονίζουν τα πράγματα που πάνε καλά και για τα οποία μπορούν να νιώθουν ευγνωμοσύνη. Είναι θεμιτό να εκφράζονται συναισθηματικά και οι ίδιοι οι γονείς, γιατί ανοίγουν το δρόμο να εκφράσουν και τα παιδιά με τη σειρά τους αρνητικά συναισθήματα
κι έτσι να ανακουφιστούν. “Μερικές φορές νιώθω άγχος για αυτό που συμβαίνει, καθώς αλλάζουν τόσο γρήγορα οι
καταστάσεις. Πιστεύω επίσης ότι όλα θα πάνε καλά. Θα το ξεπεράσουμε μαζί.”
6. Παραμείνετε στον δικό τους εσωτερικό, συναισθηματικό κόσμο “στο εδώ και τώρα” χωρίς να προσδοκάτε αλλαγή.
Αυτή η στάση επιδεικνύει ενσυναίσθηση προς το παιδί, δηλαδή ότι οι γονείς προσπαθούν να δουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια του παιδιού τους. Ακόμη κι από αυτή την παιδική οπτική, οι γονείς πιστεύουν ότι όλα θα πάνε καλά. Η επιβεβαίωση των γονέων γίνεται πιο πιστευτή, καθώς ξεκινούν από το πλαίσιο αναφοράς των παιδιών.
7. Αφήστε τα να γνωρίζουν ότι τους προστατεύει όλη η κοινότητα
Αφήστε να νιώθουν την προστατευτική δύναμη της ανθρώπινης κοινότητας. Με αυτή την σκέψη, νιώθουν ότι η παγκόσμια κοινότητα, η συλλογική γνώση και εμπειεία προστατεύει όλα τα παιδιά. “Εργάζονται πολλοί ειδικοί, για να μας προστατέψουν από την μετάδοση του ιού. Προσπαθούν πολλοί, για να μας φροντίζουν και εγώ τους έχω εμπιστοσύνη”.
8. Μετατρέπω το άγχος των παιδιών σε δράση
Το διαρκές άγχος θα τους κάνει να εστιάσουν σε αυτά που δεν μπορούν να κάνουν, γεγονός που ενισχύει το αίσθημα της αβοηθησίας. Οπότε, είναι βοηθητικό να επιστήσουμε την προσοχή των παιδιών σε όσα μπορούν να κάνουν.
Στην εποχή αντιμετώπισης του COVID-19, αυτό πρακτικά μπορεί να σημαίνει το να πλένουν συστηματικά τα χέρια τους, να βήχουν μέσα στον αγκώνα τους, να κοιμούνται και να τρώνε υγιεινά, ώστε να διατηρούν το σώμα τους υγιές. Με αυτές τις πράξεις, κάνουν κάτι σπουδαίο, συντελούν στο να κρατούν τους ανθρώπους υγιείς και ασφαλείς.
“Με το να προσέχεις την υγεία σου και να παραμένεις στο σπίτι, κάνεις κάτι σπουδαίο” Προστατεύουμε έτσι τους ηλικιωμένους ανθρώπους, από το να μην νοσήσουν. Με αυτούς τους τρόπους, συνεργαζόμαστε όλοι οι άνθρωποι μαζί και εσύ αποτελείς σημαντικό κομμάτι σε αυτή την προσπάθεια”.
9. Υπενθυμίστε τους ότι “Έχουμε περάσει κι άλλες δύσκολες στιγμές στο παρελθόν, τις οποίες ξεπεράσαμε”.
Μια επιβεβαίωση από τους γονείς ότι η ανθρωπότητα έχει αντιμετωπίσει κι άλλου είδους καταστροφές και κατάφερε να τις ξεπεράσει. Έτσι κι εμείς θα ξεπεράσουμε την τωρινή δύσκολη συνθήκη.
10. Τα μέτρα που επιβάλλει η πολιτεία είναι σαν τις “Ζώνες Ασφαλείας”
Σε μια κρίσιμη κατάσταση, η πολιτεία επιβάλλει μέτρα προστασίας που πιθανά να φαίνονται τρομακτικά για τα παιδιά. Όσο πιο δραστικά γίνονται τα μέτρα, τόσο περισσότερο μπορεί να τρομάζουν τα παιδιά, καθώς νομίζουν ότι επέρχεται μεγάλη καταστροφή. Εξηγήστε στα παιδιά ότι είναι μέτρα που λαμβάνουμε “σε περίπτωση που ..”, όχι ότι είμαστε ήδη σε κρίσιμη κατάσταση. “Για σκέψου, είναι σαν τις “ζώνες ασφαλείας”. Τις φοράμε πάντα στο αμάξι, όχι γιατί πιστεύουμε ότι θα συμβεί ατύχημα. Τις φοράμε, για την περίπτωση που θα συμβεί ένα ατύχημα. Είμαστε
τυχεροί που έχουμε τέτοιες συνήθειες, που μπορούν να μας κρατούν ασφαλείς”.
Μην Ξεχνάτε
1. Δεν χρειάζεται να ψάχνετε αλλού απαντήσεις για τις αγωνίες των παιδιών. Εσείς οι ίδιοι είστε η απάντηση. Ο κόσμος των παιδιών θα είναι πιο γαλήνιος κι ασφαλής -στον χωροχρόνο που εσείς δημιουργείτε- χάρη στην δική σας παρουσία, την ηρεμία, το κουράγιο, την σοφία και τα παρηγορητικά λόγια. Εσείς ξέρετε καλύτερα.

2. Όταν κι εσείς οι ίδιοι κατακλύζεστε από έντονα συναισθήματα, επιστρέφετε σε αυτά που θεωρείτε δεδομένα. Όταν νιώθετε αβεβαιότητα, επιστρέψτε σε πράγματα που δίνουν νόημα. Πλησιάστε ο ένας τον άλλον, στις στιγμές, στο παιχνίδι, στην ξεκούραση και στη συζήτηση. Επιστρέψετε στην ενεργητική ακρόαση και στην στοργή, στη φύση και στα ζεστά μπάνια. Πολεμάμε για αυτά που μπορούμε να ελέγξουμε και παραδινόμαστε απλά σε αυτά που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Επιστρέψτε σε ιστορίες και μουσική και στην ασφάλεια της κοινότητας. Επιστρέψετε στο κομμάτι του εαυτού σας που είναι δυνατό και σοφό, που πιστεύει ακράδαντα ότι η κρίση θα ξεπεραστεί.
Συνοψίζοντας…
Αυτή η χρονική συγκυρία, απαιτεί να φροντίσουμε τόσο τους άλλους αλλά και τους εαυτούς μας. “Μπορείτε να τα καταφέρετε”. Σε πρωτόγνωρες καταστάσεις, κάνουμε αυτά που “έχουμε ανάγκη να κάνουμε” κι όχι αυτά που “πρέπει”. Έχουμε ανάγκη να δείχνουμε την αγάπη μας, να κρατάμε κοντά τα παιδιά μας, αλλά να αφήνουμε χρόνο για παιχνίδι, κουβέντες, ακρόαση και ύπνο. Έχουμε ανάγκη να διαβάζουμε μαζί τους και να γελάμε. Και θα είναι επαρκές. Θα έχουμε και δύσκολες μέρες που νιώθουμε εξουθενωμένοι, γιατί δεν είμαστε τέλειοι, είμαστε άνθρωποι.
Αναγνωρίζουμε ότι αυτή η περίοδος είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και θα κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να την διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Με την στάση της ανυπέρβλητης αγάπης, καταφέρατε τα παιδιά σας να βγουν αλώβητα. Καταφέρατε ως γονείς να προσφέρετε στα παιδιά σας, αυτό που χρειάζονταν και συνεπώς καταφέρατε να προστατέψτε την ψυχική τους ηρεμία!

Πηγή: Hey Sigmund, Karen Young, (2020), “How to Help Children Feel Calm During a Global
Crisis – (Talking to Kids & Teens About COVID-19 and other Global Trauma)”
Μετάφραση & προσαρμογή: Ρείζοπούλου Ιωάννα, Ψυχολόγος, MSc & Οικογενειακή
Θεραπεύτρια
#Υποστήριξη γονέων & παιδιών
Karen Young, μετάφραση & προσαρμογή από Ρεϊζοπούλου Ιωάννα, Msc, Ψυχολόγος &
Οικογενειακή Θεραπεύτρια, Μάρτιος 2020.
Karen Young, μετάφραση & προσαρμογή από Ρεϊζοπούλου Ιωάννα, Msc, Ψυχολόγος &
Οικογενειακή Θεραπεύτρια, Μάρτιος 2020.

2 Απριλίου – Ημέρα Παιδικού Βιβλίου (για γονείς)

Συντάχθηκε από στις

Το άγνωστο ταξίδι του παραμυθά, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν στην Ελλάδα.

Κυκλοφορούσε με άμαξα στην Αθήνα και γιόρτασε τα 36α γενέθλιά του στην Ακρόπολη!…

Διαβάστε όλο το άρθρο:

http://www.mixanitouxronou.gr/to-agnosto-taxidi-tou-paramitha-chans-kristian-antersen-stin-ellada-kikloforouse-me-amaxa-stin-athina-ke-giortase-ta-36a-genethlia-tou-stin-akropoli/

“…Το να ζεις μόνο δεν είναι αρκετό, είπε η πεταλούδα. Πρέπει να έχεις λιακάδα, ελευθερία και ένα μικρό λουλούδι…”. Xανς Κρίστιαν Άντερσεν. Έχουν περάσει 210 χρόνια από τον Απρίλιο του 1805  και το παραμύθι της ζωής του πιο μεγάλου παραμυθά στον κόσμο παραμένει αναλλοίωτο στο χρόνο γιατί είναι πέρα για πέρα αληθινό. Της Ελένης Μπετεινάκη*

 «…Σουτ! Αρχίζει το παραμύθι! Όταν τελειώσει, θα ξέρουμε περισσότερα από ότι τώρα…» Χ. Κ. Άντερσεν

Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, πριν πολλά πολλά χρόνια στις 2 Απριλίου του 1805, σε μια μικρή πόλη της Δανίας, την Οντένσε, γεννιέται ο Χανς , γιος ενός φτωχού τσαγκάρη και μιας πλύστρας. Είναι ένα πολύ μικρό αγόρι, αδύναμο και καχεκτικό με πολλή φαντασία και ταλέντο στην ποίηση, στο θέατρο και τη δημιουργία ιστοριών. Σε ηλικία 7 χρόνων βλέπει την πρώτη θεατρική του παράσταση κι αποφασίζει πως όνειρο της ζωής του είναι να γίνει ηθοποιός. Μένει ορφανός στα 11 του χρόνια και κάνει χίλιες δυο δουλειές για να επιβιώσει. Το όνειρο του μένει ανεκπλήρωτο, όμως συνεχίζει να ελπίζει και να δημιουργεί με την φαντασία του ιστορίες. Τις παίζει με κούκλες σε ένα μικρό κουκλοθέατρο που έχει κατασκευάσει ο ίδιος για να ξεφεύγει από την μοναξιά του. Με πολλές δυσκολίες καταφέρνει να τελειώσει το Γυμνάσιο στα 23 του χρόνια, λένε με βοήθεια πολλών επιφανών ανδρών της εποχής ανάμεσά τους κι ο ίδιος ο βασιλιάς της Δανίας Φρειδερίκος ο 6ος. Από το 1822 γράφει συνεχώς … Το 1828 ο Χανς καταφέρνει να πετύχει τις εξετάσεις και να γίνει δεκτός στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Δεν ολοκληρώνει ποτέ τις σπουδές του, συνεχίζει όμως το γράψιμο και σιγά σιγά αρχίζει να γίνεται γνωστός. Ένα από τα έργα που γράφει παρουσιάζεται στο Βασιλικό Θέατρο. Στα 1835 καταφέρνει να γράψει το πρώτο του ολοκληρωμένο βιβλίο για παιδιά. Οι ιστορίες του δημιουργούν ταραχή στους λογοτεχνικούς κύκλους. Όπως λένε οι κριτικοί, «ένα νέο αστέρι γεννιέται». Τα παιδιά αρχίζουν να τον αγαπούν. Πιστεύουν πως είναι ένας άγγελος που γράφει ωραίες ιστορίες .

Το ταξίδι στην Ελλάδα

Του αρέσουν πολύ τα ταξίδια και γράφει αρκετή ταξιδιωτική λογοτεχνία. Στις 15 Μαρτίου 1841 ανεβαίνει στο ατμόπλοιο «Λεωνίδας» και στις 19 του ίδιου μήνα καταφέρνει να έρθει στην Ελλάδα. Ενθουσιασμένος γράφει στο ημερολόγιό του: «Πέρα από τη φωτεινή γαλάζια θάλασσα με χαιρετά η Ελλάδα. Αγνάντια από τα μάτια μου ο Μοριάς με το χιονόσκεπο βουνό να αστράφτει στις ηλιαχτίδες, και το δελφίνι που πετά και χαίρεται το κύμα». Με μια άμαξα κυκλοφορεί στην Αθήνα, το Θησείο, το Φάληρο, τον Κολωνό. Ανεβαίνει στην Ακρόπολη στις 2 Απριλίου του 1841 και γιορτάζει εκεί τα γενέθλιά του κλείνοντας τα 36 του χρόνια . Μαγεύεται από τον Παρθενώνα και τον επισκέπτεται σχεδόν καθημερινά: « Στενά μονοπάτια σε οδηγούν ανάμεσα σε σπασμένα κιονόκρανα που είναι σαν το χιόνι, εκθαμβωτικά λευκά…» έγραψε ένα βράδυ επιστρέφοντας στο μικρό ξενοδοχείο όπου έμενε, στην οδό Ερμού, στην «Πόλη της Μινέρβας», όπως αποκαλεί την Αθήνα, «με τρία φράγκα ημερησίως» σε ένα δωμάτιο με θέα τον δρόμο. Ο Πειραιάς αναφέρει έχει «περίπου 120 σπίτια…» και ο δρόμος προς την πρωτεύουσα που «…λίγα χρόνια πριν ήταν απλώς ένας βάλτος…» μοιάζει πια με εθνική οδό. Τον Μάρτιο του 1841, ο Άντερσεν έκανε ένα ταξίδι στην Ελλάδα. Στην Αθήνα που μένει περίπου έναν μήνα καταφέρνει να πραγματοποιήσει δυο επιθυμίες του. Με τη βοήθεια της δανικής παροικίας και των αδελφών Κρίστιαν και Θεόφιλου Χάνσεν, αρχιτεκτόνων που έκτισαν πολλά από τα σπουδαία κτίρια των Αθηνών, όπως το Πανεπιστήμιο, την Ακαδημία, τη Βιβλιοθήκη και το Νομισματοκοπείο κατάφερε να διαβάσει έργα του σε λογοτεχνικούς κύκλους της Αθήνας και να γίνει δεκτός από το βασιλικό ζεύγος. Το 1867 η πόλη του η Οντένσε του χαρίζει το « κλειδί της πόλης». Συνεχίζει να γράφει και να εκδίδει τα βιβλία του αντλώντας τα θέματά του από τον χαρακτήρα του αιώνιου παιδιού, από μύθους, θρύλους και μπαλάντες της χώρας του. Τον πόνο και την αποτυχία τη διαδέχεται στα παραμύθια του η γενναιοδωρία και η ελπίδα στη δικαιοσύνη.

 Το άδοξο τέλος

Ένα ακόμα ατύχημα στη ζωή του σε μεγαλύτερη ηλικία πια σημαίνει και το τέλος του. Ενώ κοιμάται πέφτει από το κρεβάτι του και τραυματίζεται σοβαρά . Περνούν τρία ολόκληρα χρόνια που δεν καταφέρνει να αναρρώσει και φεύγει από την ζωή στις 4 Αυγούστου 1875 έχοντας ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας του, τον χώρο και τον χρόνο. Το όνομά του θα ταυτιστεί με τα παραμύθια. Μέσα από αυτά ψιθυρίζει ένα μήνυμα στα παιδιά:

« Αν έχεις ένα όνειρο, μπορείς να γράψεις για τον εαυτό σου μια μαγευτική ιστορία!»

Και να θυμάστε λέει: «Τα παραμύθια είναι περήφανα. Έρχονται μόνο όταν τους αρέσει…» Πολλά τα παραμύθια που έχει γράψει, όπως : «Η μικρή γοργόνα», «οι μαγικές γαλότσες», «Το ασχημόπαπο που έγινε κύκνος», «τα καινούργια ρούχα του Αυτοκράτορα», «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», «Η βασίλισσα του χιονιού», «Η μαγική κασέλα», «Τα κόκκινα παπούτσια », «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι», «Η τοσοδούλα » , «Ο γιός του μπαλωματή», «Το μικρό χριστουγεννιάτικο έλατο», «Ο καπνοκαθαριστής και η βοσκοπούλα », «Ο μολυβένιος στρατιώτης», «οι αγριόκυκνοι» και τόσα άλλα. Στον μαγικό κόσμο που δημιούργησε ο Άντερσεν όλοι και όλα έχουν δικαίωμα στη ζωή και στην αγάπη, άνθρωποι, ζώα ακόμη και αντικείμενα. Λένε πως μετουσίωνε και τους έρωτες που ο ίδιος δεν έζησε και τους έδινε την αθανασία, όπως ο Σβούρος που έμεινε μόνος του ή ο Κνουδ που τον εγκατέλειψε η Γιοχάνε. Όπως ο Μολυβένιος στρατιώτης που αγάπησε ως το θάνατο την όμορφη μπαλαρίνα ή ο παλιάτσος που είδε την αγαπημένη του κολομπίνα να παντρεύεται άλλον. Όπως ο Ιμπ που τόσο πολύ ήθελε την Χριστίνα κι εκείνο το έλατο το χριστουγεννιάτικο που όλο κάτι ήθελε στην ζωή του, ανικανοποίητο πάντα. Ο ίδιος ήταν σαν να έπαιρνε μέρος στα ιστορίες του κι ήταν περισσότερο από όλους τους ήρωες του το «Ασχημόπαπο» που περίμενε καρτερικά την αναγνώριση, ώσπου μεταμορφώθηκε σε έναν πανέμορφο κύκνο. Τραγούδησε τη φύση, την αγάπη την ίδια τη ζωή κι ο λόγος ήταν όπως έγραψε σε ένα από τα ποιήματα του …το τραγούδι του ανθρώπου δεν τελειώνει ποτέ! Κι έζησε αυτός στον χρόνο …κι εμείς που τον ακούμε και τον διαβάζουμε ,ακόμα τον τιμούμε και τον θυμόμαστε!

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός…