ΒΗΜΑ εκ-παιδευτικού διαλόγου και προβληματισμού

  Η ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Τα προγράμματα Τοπικής Ιστορίας και Λογοτεχνίας που προτείνονται στα σχολεία της Περιφέρειάς μας  έχουν ως στόχο την καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης των μαθητών και, παράλληλα, τη θεμελίωση της σχέσης του παιδιού με την ανάγνωση και το βιβλίο.

Η πρότασή μας αυτή στηρίζεται σε δύο παιδαγωγικά δεδομένα: πρώτον ότι η εξοικείωση με τον τόπο που ζούμε (γενέθλιος ή μη) είναι σημαντικό στάδιο  της γνωστικής και συναισθηματικής πορείας προς την ωριμότητα.

Δεύτερον ότι η  Τοπική Ιστορία προσφέρει κίνητρα/ δημιουργεί ερωτήματα για την ανάγνωση πολλών και διαφορετικών κειμένων με επίκεντρο τον τόπο που ζουν: [ιστορικά βιβλία, μυθιστορήματα, παραμύθια,  εφημερίδες, ταξιδιωτικούς οδηγούς, ποιήματα, δημοτικά τραγούδια, λαογραφία κλπ].

Η ευρύτερη περιοχή της Λαμίας με τη σημαντική και πλούσια τοπική ιστορία σε όλες τις ιστορικές περιόδους παρέχει έναν ανεξάντλητο θησαυρό αυθεντικών ερεθισμάτων και  εμπειριών για να μάθουν οι μαθητές όχι μόνο την ιστορία του τόπου τους, αλλά, κυρίως, να έρθουν σε επαφή με κρίσιμα ζητήματα της ιστορίας και μέσα από αυτά να αντιληφθούν καλύτερα τις διαδικασίες συγκρότησης  της ιστορίας.

Ουσιαστικά τα προγράμματα «ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ»  με τη φιλοσοφία που τα διέπει και τη μεθοδολογία που προτείνεται να υλοποιηθούν αποτελούν μια διαθεματική πρόταση διδασκαλίας για την κριτική αγωγή των μαθητών στο σύγχρονο πολιτισμό

Η σελίδα αυτή δημιουργήθηκε προκειμένου να παρέχει αρχικά πληροφορίες και υλικό στους εκπαιδευτικούς που τώρα υλοποιούν PROJECT Τοπικής Ιστορίας και Λογοτεχνίας, κυρίως για την ευρύτερη περιοχή της Λαμίας αλλά, και γενικότερα του Ν. Φθιώτιδας.

Στη συνέχεια μέσα από τέτοιου είδους προγράμματα και αφού συγκεντρωθεί ικανός αριθμός εκπαιδευτικού υλικού (πρωτογενών και δευτερογενών ιστορικών πηγών, λογοτεχνικών και ιστορικών κειμένων, δραστηριοτήτων, οπτικού υλικού, συνεντεύξεων κλπ) υπάρχει η πρόβλεψη το υλικό αυτό να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ιστοεξερευνήσεων οργανωμένων γύρω από σημαντικά θέματα Τοπικής Ιστορίας.

 1. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ  ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

http://el.wikipedia.org/

http://www.lamia-city.gr/

http://www.mylamia.com/

http://www.e-lamia.gr/

http://www.lamia-world.gr/

http://clubs.pathfinder.gr/lamia_fans

http://www.lamiablogs.gr/

http://www.culture.gr/

http://www.vres.gr/

http://www.e-ecology.gr/

2. Ο συνάδελφος εκπαιδευτικός – ερευνητής τοπικής ιστορίας Γ. Σταυρόπουλος έχει συγκεντρώσει και καταγράψει τα παρακάτω λογοτεχνικά βιβλία που αναφέρονται στην ευρύτερη περιοχή της Λαμίας και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους:

 ΤΟΠΙΚΟΙ  ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΜΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΤΑ ΣΑΪΠΕΪΚΑ  – ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΡΟΥΜΠΕ ΛΑΜΙΑΣ (1994)μια λογοτεχνική μεταφορά της ζωής στη γειτονιά, κυρίως της προπολεμικής, πλατείας Διάκου και στο συγκρότημα κατοικιών Σαϊπέικα, έργο για το οποίο θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ως Μαρία Ιορδανίδου της Λαμίας. ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΜΟΥ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΣ (2003)αναφέρεται με τον ίδιο βιωματικό, τρόπο, την ρέουσα γραφή και την ανθρωπιστική της διάθεση, στη ζωή στην παλιά Λαμία και ιδιαίτερα της πληθυσμιακής ομάδας (της παλιότερης ίσως στη Λαμία), των γύφτων.  ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ (1997) ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ (1998) ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ? ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ (1998) ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΜΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΕΙΜΑΔΙΑ (1999)μια θαυμάσια, βιωματική μεταφορά στο χαρτί της ζωής μιας Σαρακατσάνικης, κτηνοτροφικής ομάδας (της οικογένειάς της) στα βουνά και στις πεδιάδες της Φθιώτιδας, την ίδια χρονική περίοδο.  ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΛΑΡΑΣ Vita vita Ο ΑΔΕΡΦΟΣ ΜΟΥ Ο ΑΡΗΣ Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ Αυτοβιογραφικά κείμενα (και η βιογραφία του αδερφού του  Θανάση Κλάρα ?Άρη Βελουχιώτη) του καταξιωμένου λογοτέχνη και δημοσιογράφου (δημιουργού της Φιλολογικής Βραδυνής) με πολλές εύστοχες και ενδιαφέρουσες αναφορές στο κλίμα, στα πρόσωπα, στα γεγονότα της προπολεμικής αλλά και της μεταπολεμικής Λαμίας.  ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΖΟΡΜΠΑΣ ΛΑΜΠΡΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΑ (1976) Συλλογή διηγημάτων με φόντο την προπολεμική αλλά κυρίως τη Λαμία (και τη Φθιώτιδα γενικότερα) της εποχής του πολέμου, της αντίστασης και της απελευθέρωσης. Θαυμάσια διηγήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άνετα στη μελέτη της ιστορίας εκείνης της περιόδου.    
 ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΛΟΒΟΣ  Η ΑΥΛΗ ΜΕ ΤΑ ΣΠΑΣΜΕΝΑ ΟΝΕΙΡΑ (1998)ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΤΟΥΣ (2001) Μυθιστορήματα (με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία) του γνωστού ηθοποιού, που αναφέρονται στη Λαμία της δεκαετίας του ?50, κυρίως. Πολλές και οι αναφορές στην πολιτική και κοινωνική κατάσταση της δύσκολης αυτής  εποχής διατυπωμένες με τολμηρό και αιχμηρό τρόπο από το συγγραφέα, ο οποίος ζούσε την περίοδο εκείνη στη Λαμία.   ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΠΕΛΑ ΣΤΟ ΠΕΛΑΓΟΣ (2007) Αυτοβιογραφικό κείμενο του γνωστού Φθιώτη πανεπιστημιακού και συγγραφέα, που, μεταξύ των άλλων, περιγράφει με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο τα της διαμονής του στην πόλη, ως μαθητής δημοτικού και γυμνασίου.  ΑΥΓΗ ΠΑΠΑΚΟΥ ? ΛΑΓΟΥ Ο ΕΥΡΥΛΟΧΟΣ ΑΛΕΥΑ, Ο ΛΑΡΙΣΑΙΟΣ 

Ο Ευρύλοχος Αλεύα, Λαρισαίος είναι μια μυθιστορηματική βιογραφία του ομώνυμου υπαρκτού προσώπου, σύγχρονου του νομοθέτη Σόλωνα του Αθηναίου, στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ.

Ο Ευρύλοχος, μια πολυδιάστατη προσωπικότητα, κυβέρνησε με σύνεση και κράτησε ενωμένη τη Θεσσαλία, που μαζί με τα υποτελή σ’ αυτή φύλα ξαπλωνόταν από τον Όλυμπο μέχρι τις Θερμοπύλες. Πρωτοστάτησε στον Α’ Ιερό Πόλεμο που κήρυξαν οι Αμφικτύονες των Δελφών, πρώτα κατά της πόλης Κίρρας και ύστερα κατά της Κρίσας. Σαν αρχιστράτηγος του συμμαχικού στρατού διακρίθηκε για τη γενναιότητά του και υμνήθηκε σαν «άλλος Αχιλλέας» όχι μόνο από τους σύγχρονούς του, αλλά και από τους μετέπειτα, όπως ο Πίνδαρος. Βοήθησε στην επέκταση και σε άλλες πόλεις-κράτη, της Αμφικτυονίας του Μαντείου των Δελφών και της αρχαίας Ανθήλης- που εξασφάλιζε, σαν άλλος ΟΗΕ 3.500 χρόνια πριν, τη λύση των διαφορών με ειρηνικό (αλλά και με πολεμικό) τρόπο.

Η συγγραφέας Α.Π. στηριγμένη σ’ αδιάσειστα ιστορικά στοιχεία, με τη γνωστή της δεξιοτεχνία, γλαφυρότητα και ζωντάνια του λόγου, υφαίνει μια συναρπαστική μυθιστορία, φωτίζοντας την τόσο σημαντική και πολυτάραχη εκείνη εποχή, που με τη Πυλαία και τη Δελφική Αμφικτυονία και τους πανελλήνιους αθλητικούς αγώνες που καθιέρωσε, συνέσφιξε τις σχέσεις των ελληνικών πόλεων-κρατών και έθεσε τα θεμέλια για το θαύμα του 5ου αιώνα και την άνθηση του Ελληνικού Πολιτισμού.

 ΜΙΜΙΚΑ ΚΡΑΝΑΚΗ 

ΟΤΑΝ ΚΑΠΝΙΖΕΙ Ο ΛΟΥΛΑΣ (ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΣΙΡΚΟ 1950)

Εξαιρετική νουβέλα για τη ζωή στην παλιά Αγία Μαρίνα, με πολύ μικρή έως ανύπαρκτη σχέση με τον τίτλο. Ένα λογοτέχνημα που διαβάζεται «μονορούφι», λόγω του ελκυστικού τρόπου γραφής της Λαμιώτισσας, που έζησε για πολλές δεκαετίες και δίδαξε στο Παρίσι. 

   ΑΛΛΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ Η ΚΥΡΟΥΛΑ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ (ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΩΡΑ ΠΟΛΕΜΟΥ» 1946) Εκτεταμένο, πολύ ενδιαφέρον, διήγημα που αναφέρεται στην ιστορία μιας χαροκαμένης μάνας ων χρόνων της Κατοχής στη Λαμία. [Τα χρόνια εκείνα ζούσε η αδερφή του Βενέζη, η Αγάπη Βενέζη, στην πόλη].  ΔΗΜΗΤΡΗΣ  ΧΑΤΖΗΣ ΦΩΤΙΑ (2000) Μυθιστόρημα, των χρόνων της Κατοχής, που αναφέρεται και στην περιοχή μας (και στη Λαμία).  ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑΣ ΜΕ ΤΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟ Πολύ όμορφο διήγημα για τα πρώτα χρόνια του σιδηροδρόμου στην περιοχή μας, για τις αντιλήψεις και τον τρόπο αντίδρασης διαφόρων ομάδων στο πρωτόγνωρο, για την εποχή εκείνη,  γεγονός.  ΤΑΚΗΣ ΛΑΠΠΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ, Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΑΛΑΜΑΝΑΣ Μυθιστορηματική βιογραφία του Αθανάσιου Διάκο, από τον έγκυρο ρουμελιώτη ιστορικό και συγγραφέα Τάκη Λάππα.    ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ (πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές στη Λαμία μέσα από τα δημοσιεύματά του στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ. Μπορούν να βρεθούν στη μηχανή αναζήτησης του δικτυακού τόπου της εφημερίδας)   ΑΛΛΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΩΣΤΑΣ ΑΒΡΑΑΜ, ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΠΡΟΥΛΑΚΗΣ, ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ