ΒΗΜΑ εκ-παιδευτικού διαλόγου και προβληματισμού

Στην ορεινή Γλαύκη ταξιδεύουν διαδικτυακά

Τα μυστικά της ηλεκτρονικής συσκευής που χωράει έως και 200 τίτλους βιβλίων!

Είναι εξαιρετικά ελαφρύ- ζυγίζει 292 γραμμάρια. Μπορεί να χωρέσει έως 200 βιβλία- και ακόμη περισσότερα με επέκταση της μνήμης του- και κοστίζει 276 ευρώ.

Λιγότερο βάρος στις τσάντες
«Επιπλέον πλεονέκτημα που μπορεί να προσφέρει αυτή η συσκευή είναι ότι εάν ένα βιβλίο πρέπει να διορθωθεί, οι μαθητές δεν θα χρειάζεται να περιμένουν μέχρις ότου επανεκτυπωθεί και ξαναμοιραστεί. Η διόρθωση μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε και τι βάρος κουβαλάνε στις τσάντες τους ακόμα και οι μικροί μαθητές». Όπως προσθέτει, πρόκειται για ιδιαίτερη φιλική συσκευή με οθόνη LCD και με φωτισμό που δεν κουράζει τα μάτια.
Μπορεί να διαβάσει εφημερίδες

Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ συσκευή ανάγνωσης Αmazon Κindle πρωτοκυκλοφόρησε στην Αμερική τον Νοέμβριο του 2007 από τη διαδικτυακή εταιρεία Αmazon. Η εσωτερική μνήμη της συσκευής μπορεί να χωρέσει 200 βιβλία. Ωστόσο, με επέκταση της μνήμης (sd) ο αναγνώστης μπορεί να βάλει πολλά περισσότερα. Στην Αμερική η συσκευή συνδέεται ασύρματα με το ηλεκτρονικό κατάστημα kindle και έτσι ο ενδιαφερόμενος μπορεί αυτόματα να αγοράσει και να κατεβάσει σε λιγότερο από ένα λεπτό το βιβλίο που τον ενδιαφέρει. Επίσης έχει τη δυνατότητα να διαβάσει εφημερίδες και blogs. Στην Αμερική η συσκευή κοστίζει 359 δολάρια. Το ηλεκτρονικό κατάστημα διαθέτει περισσότερους από 200.000 τίτλους βιβλίων.
NEA

Το ελληνικό εκκρεμές και η μεταρρύθμιση
 

 ΒΗΜΑ 25/1/2009

Σταμάτης Αλαχιώτης

Η ΣΙΣΥΦΕΙΑ νοοτροπία για το εκπαιδευτικό μας σύστημα καλά κρατεί· και σε κάθε «σεληνιακή έκλειψη», η φρενίτιδα «ριζικών» αλλαγών απαστράπτει θαμπώνοντας ό,τι έχει επιτευχθεί προηγουμένως. «Διάττων αστήρ» είναι συνήθως το εξεταστικό πρόβλημα που «ταυτίζεται» με το εκπαιδευτικό σύστημα. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση όμως απαιτεί βαθιά επιστημονική κατανόηση των προβλημάτων, υπομονή και επιμονή σε κάθε αλλαγή που εισάγεται στα σχολεία, συνέπεια και συνέχεια σε κάθε επιστημονικά τεκμηριωμένη παρέμβαση.Βασική και ουσιαστική παιδαγωγική αρχή είναι η εκκίνηση από τη βάση, την υποχρεωτική εκπαίδευση· που έγινε με το ελληνικό συνδυαστικό διαθεματικό μοντέλο και το συνακόλουθο νεοεισαχθέν στα σχολεία εκπαιδευτικό υλικό· ένα μοντέλο όχι απομίμηση, όπως γίνεται συνήθως, αλλά πρωτότυπο και σε αρμονία με τη βιολογία της μάθησης, με την ολιστική λειτουργία του εγκεφάλου και τη σφαιρική κατανόηση και αντιμετώπιση των σύνθετων προβλημάτων της πραγματικότητας και της καθημερινότητας, για τα οποία το σχολείο πρέπει να καλλιεργεί τρόπο σκέψης, δημιουργικότητα και υπευθυνότητα, προκειμένου να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικότερα η σύγχρονη κοινωνική πολυπλοκότητα.Ποιο θα έπρεπε λοιπόν να είναι το επόμενο μεταρρυθμιστικό βήμα; Μα η προσαρμογή του Λυκείου στο νέο σύστημα· κάτι που σημαίνει διαθεματικά Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και ανάλογους τρόπους αξιολόγησης των μαθητών, με στόχο πάντα την παιδαγωγική παράμετρο της βαθμίδας αυτής· ένα Λύκειο που θα μπορέσει από μόνο του σχεδόν, και με τη βοήθεια των πανεπιστημίων, να εξουδετερώσει τον Μινώταυρο των εισαγωγικών εξετάσεων στα τριτοβάθμια ιδρύματα.

Το νέο διαθεματικό σύστημα μόλις τώρα έχει αρχίσει να αφομοιώνεται σταδιακά από τους εκπαιδευτικούς της υποχρεωτικής εκπαίδευσης· και αντί η πολιτεία να τους επιμορφώνει συστηματικά, αλλάζει βήμα για να διατηρηθεί το σημειωτόν· αντί να προχωρήσει σε διορθώσεις κάποιων αστοχιών, αρχίζει διάλογο για δήθεν νέα προγράμματα. Αλλά πώς να μην επιχειρηθεί κάτι τέτοιο σισύφειο, όταν η «επιτροπή σοφών» έθεσε πρόσφατα το θέμα «επιστροφής στη φιλοσοφία που θέλει όλα τα μαθήματα να συνδέονται μεταξύ τους», ενώ αυτή είναι η ισχύουσα διαθεματική κατάσταση; Το ΕΣΥΠ πρότεινε επίσης την αναγκαιότητα «ελεύθερης ζώνης δραστηριοτήτων», ενώ λειτουργεί από το 2001 η Ευέλικτη Ζώνη! Πώς λοιπόν με τέτοιες αντιλήψεις θα μπορέσει η υποχρεωτική εκπαίδευση να σηκώσει το βάρος ισόρροπων αλλαγών και στις ανώτερες βαθμίδες; Στο Λύκειο, λ.χ., όπως προαναφέραμε.

Πού είναι επίσης η εναλλακτική πρόταση της πολιτείας στον απόφοιτο του Γυμνασίου; Μια τέτοια πρόταση είναι βέβαια η ουσιαστικοποίηση της μέσης τεχνικής εκπαίδευσης. Τα ΤΕΕ όμως, που βαφτίστηκαν ΕΠΑΛ, για να ηχήσει πάλι η σειρήνα της μεταρρύθμισης, δεν ικανοποιούν αυτή τη σημαντικότητα· αντίθετα αντανακλούν έναν εύκολο τρόπο απόκτησης ενός τυπικού προσόντος χωρίς αντίκρισμα και βέβαια χωρίς καμιά συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας. Το αποτέλεσμα είναι να συνωθούνται προ των πυλών των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων οι περισσότεροι απόφοιτοι της μεταϋποχρεωτικής εκπαίδευσης, οι οποίοι συχνά προσγειώνονται σε επιστημονικά πεδία που δεν είχαν φανταστεί και συνακόλουθα δεν τους ενδιαφέρουν· μια οικογενειακή και κρατική επένδυση εντελώς αποτυχημένη.

Γι΄ αυτό η λεγόμενη ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια είναι ουσιαστικά χωρίς νόημα· και όποιο εξεταστικό σύστημα, από τα προτεινόμενα, επικρατήσει δεν θα λύσει το πρόβλημα. Γι΄ αυτό ο σωστός, βέβαια, στόχος της αποδέσμευσης του Λυκείου από το εξεταστικό πρόβλημα δεν προσεγγίζεται με προκαταρκτικό έτος, για το οποίο θα προετοιμάζονται πάλι φροντιστηριακά οι μαθητές και το οποίο θα μεταφέρει το πρόβλημα χωρίς να το λύνει· ούτε τα πανεπιστήμια μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των πανελλαδικών εξετάσεων με τις δομές και τα προβλήματα που έχουν· ούτε η ελληνική νοοτροπία και η γενικότερη οργάνωση του εκπαιδευτικού πλέγματος μπορούν να αντέξουν ένα ειδικό διαρκές εξεταστικό κέντρο.

Το περίπλοκο αυτό πρόβλημα ίσως μπορεί να προσεγγιστεί αν, λ.χ., η πρώτη τάξη του Λυκείου ενταχθεί στην υποχρεωτική εκπαίδευση- καθώς στην ηλικία αυτή ολοκληρώνει την ανάπτυξή του ο μετωπιαίος εγκεφαλικός φλοιός, με τον νέο να αρχίζει, εξερχόμενος της εφηβείας, να αναπτύσσει πρωτοβουλίες ζωής- και αν οι δύο άλλες τάξεις επαναπροσανατολιστούν σε ένα προαγωγικό εξεταστικό σύστημα που δεν θα οδηγεί όμως σε πλημμυρίδα αριστούχων, όπως συνέβαινε όταν οι βαθμοί αυτοί έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο· γι΄ αυτό η αποτίμηση της προαγωγικής και απολυτήριας επίδοσης των μαθητών θα πρέπει να συνδυάζει την παιδαγωγική διάσταση (κριτική, δημιουργική σκέψη λ.χ.) με την επιστημονική εγκυρότητα και αντικειμενικότητα (αδιάβλητη και αποπληθωριστική σε αριστούχους αξιολόγηση μέσα στα λύκεια).

Αυτή η μονοκονδυλιά λοιπόν είναι ο γρίφος και ίσως εκεί πάνω θα πρέπει να εστιαστεί η προσοχή των ενασχολουμένων σήμερα με το θέμα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο τα τμήματα των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων μπορούν να έχουν σοβαρό λόγο καθορίζοντας ουσιαστικούς συντελεστές βαρύτητας για τα βασικά μαθήματά τους. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να απλοποιηθεί το εξεταστικό πρόβλημα και να αποδεσμευθεί από το εκπαιδευτικό σύστημα, για να αυτονομηθεί το Λύκειο ως ουσιαστική εκπαιδευτική βαθμίδα διαθεματικής Παιδείας· αλλά όλα αυτά απαιτούν αρετή και τόλμη όλων των εμπλεκομένων· διαφορετικά θα κινούμαστε στον ρυθμό του εκκρεμούς που θα κουρδίζεται κάθε φορά από τις ξενόφερτες επιρροές, οι οποίες δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν σε ξένο έδαφος.

Ο κ. Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης είναι καθηγητής Γενετικής, πρώην πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών.

Αν και στο άρθρο του κ Αλαχιώτη θα μπορούσαν να εντοπιστούν σημεία που επιδέχονται κριτικής και προβληματισμού, ιδιαίτερα όσον αφορά την πληρότητα και σταθερότητα του διαθεματικού μοντέλου (και σε καμία περίπτωση την αναγκαιότητα εφαρμογής του), καθώς και τον τρόπο που έχει συνδεθεί ή διαχυθεί στα ΑΠ και το παραχθέν εκπαιδευτικό υλικό. Σε γενικές όμως γραμμές οι επισημάνσεις του σχετικά με τον τρόπο που γίνεται μια μεταρρύθμιση και πώς αυτή μπορεί να επιλύσει και να ρυθμίσει κομβικά εκπαιδευτικά θέματα είναι καίριες. Πάνω στο ίδιο θέμα παραθέτουμε απόσπασμα από άρθρο της Ελευθεροτυπίας: 

 Οταν μια κοινωνία αρνείται να θέσει με ορθολογικό τρόπο ερωτήματα για τα μεγάλα προβλήματα που την απασχολούν, αναγορεύει σε δόγμα την ανακύκλωση στερεοτύπων και θολών αναπαραστάσεων της πραγματικότητας.

Τα ζητήματα της εκπαίδευσης στη χώρα μας αποτελούν τυπικό πεδίο εφαρμογής του δόγματος αυτού,….. (περισσότερα δες)

Μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα δίνει το απόσπασμα από το άρθρο του  Απόστολου Λακάσα που δημοσιεύτηκε στην “Καθημερινή” της Κυριακής: 

????????????????????

Στείρες αντιπαραθέσειςΤο εγχείρημα της αλλαγής του εξεταστικού συστήματος, προδιαγράφεται ως νέο πεδίο στείρων αντιπαραθέσεων και διαγκωνισμού κομμάτων και εκπαιδευτικών φορέων, με το πιο σύντομο «σενάριο» να θέλει να εφαρμόζεται από το 2012, δηλαδή, η πρώτη «φουρνιά» που θα δοκιμασθεί με το όποιο νέο σύστημα, είναι οι σημερινοί μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου.«Οι αλλαγές θα πρέπει να αρχίσουν από την υποχρεωτική εκπαίδευση», ανέφερε, με παρέμβασή του στην «Κ», ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) κ. Θάνος Βερέμης. Και είναι απαραίτητο ο διάλογος να εστιάσει σε όλα τα τρωτά του συστήματος, από τα πρώτα βήματα του μαθητή στο δημοτικό σχολείο έως και την αποφοίτηση από το ΑΕΙ, ώστε να υπάρξει μία μεταρρύθμιση «που θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα συνδυαστικά και όχι ξεκομμένα, όπως συχνά επιχειρείται». Είναι ενδεικτικό ότι ο νέος υπουργός Παιδείας κ. Αρης Σπηλιωτόπουλος λησμόνησε να συμπεριλάβει στην εξαγγελία περί διαλόγου, το έργο που έχει αναλάβει (επί υπουργίας Στυλιανίδη) η επιτροπή υπό τον καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη για τις αλλαγές στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Και τα τρωτά σημεία είναι πολλά και ευδιάκριτα:– Το σχολείο δεν παρέχει βασικές γνώσεις και δεξιότητες, όπως η εκμάθηση ξένων γλωσσών και πληροφορικής, με αποτέλεσμα οι γονείς να απευθύνονται στα φροντιστήρια.– Η «παπαγαλία» καλά κρατεί αφού αποτελεί για τους μαθητές βασική προϋπόθεση για καλούς βαθμούς στις πανελλαδικές εξετάσεις και εισαγωγή στα ΑΕΙ.– Οι αλλαγές βιβλίων δημιουργούν σύγχυση στους εκπαιδευτικούς ενώ τα τελικά αποτελέσματα στην παιδαγωγική μέθοδο διδασκαλίας είναι αντιστρόφως ανάλογα του υπέρογκου κόστους συγγραφής των βιβλίων.– Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών παραμένει ελλιπής παρά τα κονδύλια που διατίθενται για τον στόχο αυτό. Ουσιαστικά, το εκπαιδευτικό όπλο της επιμόρφωσης μετατρέπεται σε εύκολο μέσο αύξησης των αμοιβών των εκπαιδευτικών από τη συμμετοχή τους σε «προχειροστημένες» επιμορφώσεις.– Σε καμία βαθμίδα δεν λειτουργούν η πειραματική εφαρμογή νέων μεθόδων αλλά ούτε και η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Ουσιαστικά ουδείς εκπαιδευτικός ελέγχεται για το έργο που παράγει στην τάξη.Οι παθογένειες στην υποχρεωτική εκπαίδευση αποτυπώνονται και στην τριτοβάθμια, η οποία επίσης δείχνει να πάσχει από έλλειψη προσανατολισμού. Τα βασικά προβλήματα σχετίζονται από τη μια με την άναρχη διεύρυνσή της καθώς ιδρύονται τμήματα με αντικείμενο που ελάχιστη απήχηση έχει στην αγορά εργασίας αλλά και στην επιστημονική κοινότητα. Από την άλλη, η συνεχιζόμενη απαξίωση των ιδρυμάτων από μειοψηφίες που διεκδικούν την κομματική πρωτοκαθεδρία, επιβάλλοντας τις απόψεις τους με τον νόμο του «έτσι θέλω» ακυρώνουν την όποια προσπάθεια κάνουν τα ελληνικά πανεπιστήμια να επιβιώσουν στο διεθνές, γρήγορα μεταβαλλόμενο και άκρως ανταγωνιστικό, περιβάλλον. Αυτά, οι περισσότεροι κάνουν ότι δεν τα βλέπουν 

Αστοχες καινοτομίες και ασκήσεις ταλαιπωρίας

Πώς γίνεται, αλήθεια, το μάθημα της γλώσσας μέσα σε μια τάξη δημοτικού; Μια συνηθισμένη σκηνή είναι η εξής: «Τώρα θα διαβάσουμε ένα κείμενο», λέει ο δάσκαλος. «Γιατί να το διαβάσω;» αναρωτιούνται, πιθανώς με δυσφορία, κάποιοι από τους μαθητές. Μαθητές είναι, πρέπει να το κάνουν, απαντά κοφτά η πραγματικότητα που οριοθετείται από το διδακτικό τρίπτυχο «ανάγνωση, ερωτήσεις, ασκήσεις (κυρίως γραμματικής)».

Τώρα ας φανταστούμε την ίδια σκηνή διαφορετικά: «Ωρα να διαλέξουμε το θέμα για ένα σχέδιο εργασίας», λέει ο δάσκαλος και όλα αλλάζουν άρδην. Ο ίδιος συζητεί με τα παιδιά, εκείνα συζητούν μεταξύ τους, συνεργάζονται, αξιολογούν ευρήματα, φθάνουν σε συμπεράσματα. «Και γιατί να γίνει όλο αυτό, και μάλιστα στην καθημερινή διδασκαλία;» μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος. «Η εντύπωση είναι ότι ο μαθητής δεν κάνει το μάθημα της γλώσσας. Παρ’ όλα αυτά, είναι η πιο σημαντική σπουδή για την κατανόησή της», απαντούν οι ειδικοί της διδακτικής της γλώσσας, μηδέ εξαιρουμένου του κατ’ εξοχήν υπεύθυνου Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, αν λάβουμε υπ’ όψιν τις διακηρυκτικές του θέσεις. Οι δύο κυριότερες καινοτομίες του νέου συστήματος είναι η διαθεματικότητα και ο επικοινωνιακός προσανατολισμός της γλωσσικής διδασκαλίας. Τόσο στο πρόγραμμα σπουδών όσο και στα βιβλία του δασκάλου, υπάρχουν ρητές αναφορές για την υιοθέτηση της επικοινωνιακής-λειτουργικής προσέγγισης. Ωστόσο, τα νέα βιβλία, κατά την απογοητευτική διαπίστωση της εκπαιδευτικής κοινότητας, αν και δημιουργήθηκαν με σκοπό να εισαγάγουν αυτή τη νέα αντίληψη στα σχολεία, εν τέλει δεν βοηθούν. Τουλάχιστον όχι όσο διακηρύσσεται. Ναι μεν είναι σύγχρονα, ρεαλιστικά και ανταποκρίνονται στις επιταγές των καιρών μας, όμως το αποτέλεσμα δεν είναι αντίστοιχο.

«Πρόκειται για πρακτικές που προσεγγίζουν τη γλώσσα ως γνωστικό αντικείμενο, όπου οι μαθητές καλούνται να μάθουν για τις γραμματικές δομές ή για τα χαρακτηριστικά του κειμένου, αλλά η σύνδεση όλων αυτών με την επικοινωνιακή διαδικασία είναι αόριστη και υποθετική. Εχουμε δηλαδή να κάνουμε με διδασκαλία για απόκτηση γνώσεων για τη γλώσσα και όχι διδασκαλία της χρήσης της γλώσσας και μέσω αυτής κατανόηση της λειτουργίας της», υπογραμμίζει ο κ. Χαραλαμπόπουλος ……….

……………………………………………………………………………………………………

Η συνομιλία μας με την εκπαιδευτική κοινότητα κατέδειξε πως ακόμα κι αν υπερβούμε την προβληματική για την εισαγωγή της νέας αντίληψης στη γλωσσική διδασκαλία παραμένουν πολλές οι ενστάσεις σε πολλά άλλα πεδία. Προς επίρρωσιν, ο αναθεωρήσεις του ίδιου του Π.Ι.

«Μην κάνετε όλες τις ασκήσεις. Είναι πολλές» ή «Μην ακολουθείτε τη χρονική σειρά των ενοτήτων, αν δεν προλαβαίνετε» είναι ορισμένες από τις επαναλαμβανόμενες παρατηρήσεις προς τους εκπαιδευτικούς. Και δεν αφορούν τα παλιά, αλλά τα νέα βιβλία, που δημιουργήθηκαν με σκοπό να ανατρέψουν αυτές τις πρακτικές του παρελθόντος. Ακόμα, αρκετές από τις καινοτομίες καθίστανται άστοχες. Οπως η πρόταση για τη λεγόμενη σπειροειδή διάταξη της ύλης. Σε πολλές περιπτώσεις εφαρμόζεται με επιτυχία και αποτελεσματικότητα. Σε άλλες, όμως, αναιρείται στην πράξη και αντί να διευκολύνει στην κατανόηση της κατά κοινής ομολογίας πιο δύσκολης -πλέον- ύλης την κάνει ακόμη δυσκολότερη.
…………………………………………………………..