«Ηλεκτρονική» ανάγνωση;
Eίναι μια παλιά συζήτηση. Στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, πριν από καμιά δεκαετία περίπου, είχε πέσει ο ίδιος πανικός: Το ηλεκτρονικό βιβλίο θα υποκαταστήσει, θα εξαφανίσει για την ακρίβεια, το έντυπο. Τότε ίσως ήταν πολύ πρώιμο. Τίποτα απ? όσα φοβούνταν οι εκδότες δεν έγινε, όλα συνέχισαν το δρόμο τους, ή τουλάχιστον έτσι νομίζαμε.
Γιατί ήδη οι μηχανές ανάγνωσης, βάρους 292 γραμμαρίων, είναι ένα από τα νέα, πολυπόθητα γκάτζετ για κάποιες ομάδες πληθυσμού. Οσο για την Ελλάδα, το ηλεκτρονικό βιβλίο μπήκε στη ζωή μας, αφού πρώτα πέρασε από τα? έδρανα της Βουλής.
Και κάπου εκεί άρχισαν να ξανακούγονται οι φωνές ανησυχίας, δυσπιστίας, δυσανεξίας. Οχι μόνο από τους εκδότες, που έχουν πολλούς λόγους ν? ανησυχούν για τη διασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων των προϊόντων τους, και για τις ανεξέλεγκτες παράνομες αντιγραφές βιβλίων ολόκληρων, αλλά και από τους εραστές του έντυπου βιβλίου, εκείνους που θέλουν να μυρίσουν το τυπωμένο χαρτί, να σημειώσουν στα περιθώρια, να υπογραμμίσουν τις λέξεις?κλειδιά, να συνδέσουν με την ώρα της ανάγνωσης προσωπικές στιγμές χαλάρωσης και στοχασμού. «Θα χάσουμε τη σχέση μας με το χαρτί», λένε αγαπητοί φίλοι. Είναι όμως έτσι;
Δεν μπορούμε να προβλέψουμε την εξάπλωση αυτής της νέας μηχανής ανάγνωσης. Θα τη χρησιμοποιούν οι φοιτητές, οι μελετητές, οι ερευνητές, οι πανεπιστημιακοί, που χρειάζονται δεκάδες βιβλία για μια υποσημείωση στη δουλειά τους, για μια υπενθύμιση, για μια παραπομπή; Σ? αυτή την περίπτωση, το ηλεκτρονικό βιβλίο μάλλον θ? αποδειχθεί σωτήριο, απέναντι στο κουβάλημα τόμων ή την αναζήτηση σπάνιων εκδόσεων. Ή θα γίνει μια ακόμη μόδα νεόπλουτης επίδειξης νέων τεχνολογιών από ανθρώπους που διαβάζουν δύο, το πολύ τρία βιβλία τον χρόνο, κι αυτά στην παραλία το καλοκαίρι;
Στην πρώτη περίπτωση το ηλεκτρονικό βιβλίο θα είναι πράγματι εργαλείο σε ανθρώπους οι οποίοι θα ξέρουν πού να το αναζητήσουν, από ποια sites να το κατεβάσουν, ποια διαδικασία ν? ακολουθήσουν. Στη δεύτερη περίπτωση, η χρήση του ηλεκτρονικού βιβλίου θα είναι ένα ακόμη αξεσουάρ, ένα ακόμη ηλεκτρονικό προϊόν, το οποίο οπωσδήποτε θα πρέπει να αγοράσουν ακόμα κι όσοι έχουν πλημμελέστατη σχέση με την ανάγνωση.
Σκέφτομαι, δηλαδή, ότι με τον ίδιο τρόπο θα εκτιμάται το καλό βιβλίο, με τον ίδιο τρόπο θα αναζητείται, ίδια θα είναι η σχέση αναγνώστη και κειμένου. Είτε είναι σε έντυπη σελίδα είτε σε ηλεκτρονική. Οσο για τις βιβλιοθήκες, θα εξακολουθούν να φιλοξενούν τα αγαπημένα βιβλία του καθενός, τις παλιές εκδόσεις, τα αντίγραφα με υπογραφή από τον συγγραφέα, τα βιβλία με τα οποία ο καθένας έχει δεθεί. Απλώς θα ελαφρύνουν λίγο από εκείνους, τους πολλούς τόμους, που νομίζουμε ότι θα χρησιμοποιήσουμε και ποτέ δεν ανοίγουμε. Θα γίνουν, δηλαδή, λίγο πιο ορθολογικές.
Μάιος 2017