Στην εποχή των φυτοφαρμάκων, των καρκίνων και της παχυσαρκίας είναι επείγον να ξαναμάθουμε να τρώμε σωστά. Ειδικοί παραδίδουν απλά μαθήματα υγείας και επισημαίνουν ότι η μακροζωία περνά από το τραπέζι μας
Κινεζικό γάλα μολυσμένο με μελαμίνη, διοξίνη στο ιρλανδέζικο χοιρινό, ζώα κτηνοτροφίας που εκτρέφονται με γενετικά τροποποιημένη σόγια, καρκινογόνα βιομηχανικά λίπη στο φαγητό των παιδιών, φυτοφάρμακα ακόμη και στα καλύτερα κρασιά… Αν σ΄ αυτά προσθέσουμε τους συναγερμούς από επιστήμονες για την επιδημία της παχυσαρκίας, των καρκίνων, των καρδιαγγειακών ασθενειών, ο πίνακας είναι πλήρης. Το να τρώμε, αυτή η πράξη απόλαυσης, αρχίζει να μας γεμίζει άγχος. Επείγει να μάθουμε- ή να ξαναμάθουμε- να τρώμε καλά. Σ΄ ένα πρόσφατο αφιέρωμά του, το γαλλικό περιοδικό «Le Νouvel Οbservateur» προσφέρει συμβουλές προς αυτή την κατεύθυνση.
ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΜΕΝΟΥ
? ΨΑΡΙΑ. Και ιδιαίτερα ο σολομός, το σκουμπρί, οι αντζούγιες, οι σαρδέλες (πλούσια σε ωμέγα 3). Φροντίστε να τρώτε διάφορα. Και μη σνομπάρετε τις κονσέρβες. Οι σαρδέλες σε κονσέρβα (με ελαιόλαδο)
είναι γεμάτες ωμέγα 3. Το ίδιο και ο τόνος.
? ΟΣΠΡΙΑ. Ζήτω οι φακές! Όλοι οι διατροφολόγοι τις εγκωμιάζουν ως πηγή πρωτεϊνών. Ανακαλύψτε επίσης τον αρακά και τα ξερά φασόλια. Μη διστάσετε να τα παντρέψετε με δημητριακά (σιτάρι, ρύζι, κ.λπ.).
? ΣΟΓΙΑ. Να την καταναλώνετε σε όλες τις μορφές της.
? ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ. Να προτιμάτε τα ολικής αλέσεως. Αντί για τα «κλασικά» δημητριακά στο πρωινό, προτιμήστε νιφάδες βρώμης ή το μούσλι. Ανακαλύψτε επίσης το κινόα, το νοτιοαμερικάνικο δημητριακό που είναι γεμάτο πρωτεΐνες. Πολύ καλοί είναι και οι λιναρόσποροι.
Βάλτε τους στη σαλάτα και στα φαγητά επειδή περιέχουν ωμέγα 3. ? ΧΟΡΤΑ ΚΑΙ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ.
Καταναλώστε τα άνευ μετριοπάθειας, πολύ περισσότερο που τα περισσότερα έχουν αποδεδειγμένες αντικαρκινικές ιδιότητες. Αυτό συμβαίνει με όλη την οικογένεια των συγγενών των «συγγενών» του σκόρδου. Ζήτω λοιπόν το σκόρδο, το κρεμμύδι, το φρέσκο κρεμμυδάκι, το πράσο και… η πιπεριά. Κάντε επίσης κατάχρηση βοτάνων:
θυμάρι, ρίγανη, βασιλικό, δεντρολίβανο, αντράκλα.
Ο κρόκος είναι το κατ΄ εξοχήν αντικαρκινικό μπαχαρικό σύμφωνα με τον καρκινολόγο Νταβίντ ΣερβάνΣρεμπέρ.
? ΛΙΠΙΔΙΑ.
Ελαιόλαδο και λάδι ελαιοκράμβης. Στο τηγάνι, αποφύγετε τα υδρογονωμένα έλαια και τα λάδια με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά οξέα όπως τα εξωτικά λάδια (φοινικέλαιο, λάδι καρύδας).
? ΛΑΧΑΝΙΚΑ. Καταναλώνετε όσα θέλετε, αλλά κατά προτίμηση ξεφλουδισμένα, αν δεν είναι βιολογικά. Ιδιαίτερα την οικογένεια του λάχανου (λαχανάκια Βρυξελλών, μπρόκολα, πράσινα λάχανα), την πορτοκαλο-κόκκινη οικογένεια (καρότο, γλυκοπατάτα, κολοκύθα, ντομάτα, παντζάρι, όλα πλούσια σε βήτα καροτίνη), την πράσινη οικογένεια (σπανάκι, ξυνήθρα, μπρόκολο, αβοκάντο, είναι όλα πλούσια σε φολικό οξύ Β9)
? ΚΟΚΚΙΝΑ ΦΡΟΥΤΑ: φράουλα, βατόμουρο, μύρτιλο ? ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ, ΛΩΤΟΣ, ΒΕΡΙΚΟΚΟ ? ΧΥΜΟΣ ΡΟΔΙΟΥ. ? ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ. Τα καρύδια και τα φουντούκια ή τα αμύγδαλα είναι πλούσια σε μαγνήσιο και σε ωμέγα 3. ? ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΖΑΧΑΡΗ. Πολύ της μόδας είναι το σιρόπι της αγαύης (αθάνατος) ως ευχάριστο υποκατάστατο της ζάχαρης, ακόμη και του μελιού.
? ΜΑΥΡΗ ΣΟΚΟΛΑΤΑ. Με κακάο 70%. Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και σε μαγνήσιο.
? ΠΟΤΑ. Πράσινο τσάι, νερό, κόκκινο κρασί (με μέτρο, βεβαίως…)
ΟΙ ΕΠΤΑ ΠΑΓΙΔΕΣ
Τα φυτοφάρμακα
Κρασιά, φρούτα, λαχανικά… τα φυτοφάρμακα είναι πανταχού παρόντα. Είναι καλύτερα να καταναλώνουμε προϊόντα της εποχής ή να περιοριζόμαστε στα βιολογικά προϊόντα.
Τα κρυμμένα λίπη
Ο καταναλωτής αγνοεί μερικές φορές την παρουσία των τρανς λιπαρών οξέων στα έτοιμα φαγητά, καθώς οι παρασκευαστές τους δεν είναι υποχρεωμένοι να τα αναφέρουν στην ετικέτα του προϊόντος. Τα τρανς λιπαρά οξέα είναι λίπη που κρύβονται σε πολλά προϊόντα του σούπερ μάρκετ- γλυκίσματα, τούρτες, σοκολάτες, τσιπς, ζύμη για τάρτες. Δημιουργούνται με την υδρογόνωση του λαδιού, το οποίο μεταμορφώνεται έτσι σε ένα είδος ζύμης που χρησιμοποιείται στις τούρτες επειδή τις κάνει μαλακές. Είναι φτηνότερο από το βούτυρο και επιτρέπει τη συντήρηση του προϊόντος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Μόνο που οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νόσων, διαβήτη και καρκίνου του μαστού.
Το αλάτι
Το υπερβολικό αλάτι είναι ένας από τους μείζονες παράγοντες της υπέρτασης. Καταναλώνουμε κατά μέσο όρο 8,5 γραμμάρια αλάτι την ημέρα, ενώ η φυσιολογική ανάγκη μας υπολογίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σε 1 ή 2 γραμμάρια ημερησίως. Καθώς όμως το 90% του αλατιού που καταναλώνουμε βρίσκεται μέσα σε τροποποιημένα τρόφιμα, είναι σχεδόν αδύνατο να ελέγξουμε πόσο τρώμε. Το βρίσκουμε ακόμη και σε προϊόντα που δεν το περιμένουμε, όπως η σοκολάτα.
Οι ετικέτες
Τα Ε κατατάσσονται ανάλογα με το πώς λειτουργούν. Τα Ε100 είναι χρωστικά, τα Ε200 συντηρητικά, τα Ε300 εμποδίζουν το τάγκισμα και είναι όξινα, τα Ε400 είναι γαλακτοματοποιητές. Ένας απλός κανόνας: αποφεύγετε να αγοράζετε προϊόντα με περισσότερα από 3 Ε. Και αποφεύγετε τις χρωστικές ουσίες Ε100.
Οι φλούδες
Αν δεν μπορείτε να τρώτε βιολογικά προϊόντα, πρέπει τουλάχιστον να πλένετε πάντα πολύ καλά και να ξεφλουδίζετε τα φρούτα και τα λαχανικά. Να τα ψήνετε στον ατμό μάλλον παρά στο νερό. Και σε τρόφιμα όπως το μαρούλι και το λάχανο, να αφαιρείτε πάντα τα εξωτερικά φύλλα και το κοτσάνι.
Τα συντηρητικά
Τα βιομηχανικά αλλαντικά λατρεύουν τα συντηρητικά. Όχι όμως και οι επιστήμονες, οι οποίοι τα υποψιάζονται για ένα σωρό κακά.
Το νιτρικό άλας, που χρησιμοποιείται συχνά ως συντηρητικό στα αλλαντικά, μπορεί να είναι καρκινογόνο. Η κόκκινη χρωστική ουσία Ε128 που απαγορεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (ΕFSΑ), είναι κι αυτή ύποπτη ως καρκινογόνος, ενώ υπάρχουν επίσης υποψίες ότι «επηρεάζει το γενετικό υλικό των κυττάρων»! Έως την απαγόρευσή της, η Ε128 χρησιμοποιούνταν ευρέως για τον χρωματισμό κρεάτων για μπέργκερ και λουκάνικα. Τα «λάιτ»
Η τροφή μας έχει εκβιομηχανιστεί υπερβολικά, πρέπει να επιστρέψουμε σε πιο απλές γεύσεις. Να αποφεύγουμε τα συνθετικά αρώματα, να ξεσυνηθίσουμε τα αναψυκτικά και τα αρωματισμένα επιδόρπια: καλύτερα ένα γιαούρτι που θα του βάλεις εσύ μαρμελάδα, παρά ένα τεχνητά αρωματισμένο γιαούρτι με γεύση φράουλα. Μην πέφτετε στην παγίδα του λάιτ: συνήθως σας πωλούν ακριβότερα προϊόντα που είναι παραγεμισμένα με λίγο περισσότερο αέρα και νερό. Και να μην ξεχνάμε ότι η ασπαρτάμη είναι περισσότερο από αμφισβητούμενη και δεν συνιστάται στις εγκύους.
ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ ΜΕ ΜΕΤΡΟ
? ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ. Μην ξεπερνάτε τα 200 γραμμ. την εβδομάδα. Πιθανή αιτία του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Περιορίστε τα αλλαντικά.
Αποφεύγετε την πέτσα στα πουλερικά.
? ΑΛΚΟΟΛ. Οι ειδικοί συνιστούν την αποχή. Σε κάθε περίπτωση μην ξεπερνάτε τα 10 με 15 γραμμάρια αλκοόλη την ημέρα οι γυναίκες και τα 20 με 30 γραμμάρια οι άνδρες, δηλαδή το αντίστοιχο ενός έως δύο ποτηριών κρασί.
? ΑΛΑΤΙ. Περιορίστε το αλάτι σε λιγότερο από 6 γραμμάρια ημερησίως.
? ΛΕΥΚΗ ΖΑΧΑΡΗ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ.
? ΕΤΟΙΜΑ ΦΑΓΗΤΑ. Όσο είναι δυνατόν περιορίστε τα. Δεν ελέγχετε την περιεκτικότητά τους σε λίπη, ζάχαρη, αλάτι.
? ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ. Είναι πάντα καλύτερο να καταναλώνετε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά μέσω μιας παραδοσιακής διατροφής απ΄ ό,τι με τη μορφή χαπιών.
? ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΒΡΥΣΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ. Ενημερωθείτε από τον δήμο σας για την περιεκτικότητα σε νιτρικά άλατα και σε φυτοφάρμακα.
Κατά του Αλτσχάιμερ
ΤΟΥ LUC ΜΟΝΤΑGΝΙΕR
Από καιρό ενδιαφέρομαι για την επίδραση των αντιοξειδωτικών στην πρόληψη του καρκίνου, αλλά και των εκφυλιστικών νόσων όπως το Αλτσχάιμερ ή το Πάρκινσον. Τα βρίσκουμε σε πολλά λαχανικά και φρούτα, κυρίως στο ρόδι.
Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πολύ λίγες έρευνες γι΄ αυτά τα τρόφιμα από τα φαρμακευτικά εργαστήρια, επειδή δεν είναι δυνατόν να δοθούν δικαιώματα ευρεσιτεχνίας σ΄ ένα φυσικό προϊόν, άρα δεν υπάρχει το κίνητρο του κέρδους. Ένας άλλος ερευνητικός τομέας είναι η επίδραση ορισμένων βακτηρίων που είναι παρόντα στην εντερική πανίδα μας στην ανάπτυξη ασθενειών. Κι εκεί η διατροφή μας μπορεί να έχει άμεσο ρόλο. Έχουμε καταλάβει πως, εναντίον ορισμένων εκφυλιστικών νόσων του νευρικού συστήματος, μία δίαιτα χωρίς καζεΐνη (η κύρια πρωτεΐνη σε όλα τα είδη γάλακτος) και χωρίς γλουτένη (πρωτεΐνες στα δημητριακά) θα μπορούσε να είναι ευεργετική.
Ο Λικ Μοντανιέ βραβεύτηκε φέτος με το Νόμπελ Ιατρικής μαζί με την Φρανσουάζ Μπαρέ-Σινουσί για την ανακάλυψη του ιού του ΑΙDS
Κατά της γήρανσης
ΤΟΥ ETIENNE – ΕΜΙLΕ ΒΕΑULΙΕU
Πρέπει να βοηθήσουμε τους ηλικιωμένους να τρώνε καλά. Η γήρανση συνοδεύεται από μία επιβράδυνση της δραστηριότητας που συχνά συνδέεται με απώλεια της όρεξης. Όμως η απώλεια της όρεξης είναι η αρχή ενός φαύλου κύκλου που οδηγεί στην απορρύθμιση του μεταβολισμού. Είμαστε λιγότερο δραστήριοι, τρώμε λιγότερο, γινόμαστε ακόμη λιγότερο δραστήριοι, τρώμε ακόμη λιγότερο και πάει λέγοντας. Είμαι προφανώς κατά της παχυσαρκίας, όμως ο περιορισμός των θερμίδων είναι κακός για τους ηλικιωμένους. Από τα 65 του, ένας φυσιολογικός άνθρωπος κερδίζει 500 γραμμ. τον χρόνο σε λιπώδη ιστό και χάνει 500 γραμμ. ξηρό ιστό, δηλαδή μύες, οστά. Για να καταπολεμήσουμε το φαινόμενο αυτό πρέπει να τρώμε πρωτεΐνες. Πρέπει να βρούμε την ισορροπία με μια σωστή ιατρική παρακολούθηση. Είναι λάθος να ξεχάσουμε την απόλαυση του φαγητού.
Ο Ετιέν-Εμίλ Μπολιέ είναι ο επιστήμονας που ανακάλυψε την ορμόνη DΗΕΑ κατά της γήρανσης.
Κατά του καρκίνου
ΤΟΥ DΑVΙD SΕRVΑΝ – SCΗRΕΙDΕR
Πριν από 50 χρόνια, οι αγελάδες τρέφονταν με χόρτο. Τα ωμέγα 3 βρίσκονταν τότε στο μοσχαρίσιο κρέας, αλλά και στο γάλα και στο τυρί. Σήμερα τρέφονται με καλαμπόκι και σόγια, που δεν περιέχουν ωμέγα 3, δηλαδή τα «καλά» λιπαρά οξέα, αλλά πολλά «κακά» ωμέγα 6. Έτσι ενισχύεται η ανισορροπία στη διατροφή μας. Πρέπει να επιστρέψουμε σε μια πιο παραδοσιακή κτηνοτροφία και να ξαναβάλουμε στη διατροφή των αγελάδων τον λιναρόσπορο, που είναι πολύ πλούσιος σε ωμέγα 3. Το να τρώμε υγιεινά δεν στοιχίζει ακριβά, το α ντίθετο. Το κρέας, για παράδειγμα, δεν θα έπρεπε να είναι παρά ένα συνοδευτικό για να δίνει γεύση, όπως δηλαδή το χρησιμοποιούσαμε παλιότερα για λόγους οικονομίας. Κάνετε κατάχρηση στα βότανα και τα μπαχαρικά, όπως ο κρόκος, και τρώτε όσο το δυνατόν περισσότερα φρούτα και λαχανικά.
Ο Νταβίντ Σερβάν-Σρεμπέρ είναι καρκινολόγος στο Ινστιτούτο Gustave-Roussy και συγγραφέας του βιβλίου «Αnticancer», στο οποίο περιγράφει την προσωπική του μάχη με τον καρκίνο
www.tanea.gr