Αρχεία 'Αρχαιότητες' Κατηγορία

Μαρ 12 2010

Άρθρα του/της ΑΡΓΥΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ

Βεργίνα: Στο φως βασιλικοί τάφοι

Ιχνη της βασιλικής ταφής

2010031100449-preview_425x.jpg

«Ο Ηρακλής να σκοτωθεί στα κρυφά μαζί με τη μητέρα του, τη Βαρσίνη, και οι σοροί τους να καλυφθούν με χώμα, ώστε να μην υπάρχει τάφος που να προδίδει τη δολοφονία τους», ήταν η διαταγή που έδωσε ο Κάσσανδρος. Νέα πολύτιμα ευρήματα από τη Βεργίνα φαίνεται ότι «προδίδουν» την ενδοοικογενειακή βασιλική δολοφονία ύστερα από 2.300 χρόνια: μια ασημένια τεφροδόχος υδρία, όμοια με εκείνη από τον τάφο του πρίγκιπα στη Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας, κι ένας εξαιρετικά σπάνιος ασημένιος παναθηναϊκός αμφορέας ήρθαν στο φως σε ανασκαφή που πραγματοποιείται με επικεφαλής την καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Χρυσούλα Σαατσόγλου – Παλιαδέλη.

Για πρώτη φορά το 2008, σε ανασκαφή στην Αγορά των Αιγών από ομάδα αρχαιολόγων της οποίας ηγείται η κ. Παλιαδέλη, είχε εντοπιστεί κάτω από μια μεγάλη επίχωση, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τη βασιλική νεκρόπολη, ένα πολύτιμο ταφικό σύνολο: ένα χρυσό στεφάνι βελανιδιάς, μία χρυσή οστεοθήκη και ίνες από χρυσό ύφασμα. Πρόσφατα, η ίδια ομάδα έφερε στο φως στον ίδιο ανασκαφικό τομέα ένα παρόμοιο ταφικό σύνολο, θαμμένο με τον ίδιο τρόπο. Πρόκειται για εύρημα, όπως τονίζει η κ. Παλιαδέλη στον «Α», «πολύτιμο, σπάνιο και μοναδικό, όπως εκείνο της προηγούμενης χρονιάς».

Το νέο εύρημα ενισχύει τα αρχαιολογικά δεδομένα και δεν ανατρέπει όσα είχαν υποθέσει οι αρχαιολόγοι, ότι, δηλαδή, τα οστά του πρώτου νεκρού ανήκουν στον Ηρακλή, γιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Βαρσίνης, που δολοφονήθηκε με εντολή του Κασσάνδρου, προτού αναλάβει, ως τελευταίος Τημενίδης, το θρόνο. Τη θεωρία υποστηρίζει φιλολογικά και η πληροφορία που μεταφέρει ο Ιουστίνος, όσον αφορά τη διαταγή του Κασσάνδρου για τη δολοφονία. «Είμαστε προσεκτικοί με τις ταυτίσεις, αλλά είναι τόσο εξόφθαλμη η μαρτυρία του Ιουστίνου», παρατηρεί η κ. Παλιαδέλη.

«Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα δύο πολύτιμα ταφικά σύνολα αποτελούν μέρη της ίδιας ταφικής διαδικασίας, αφού εντοπίστηκαν στο ίδιο βάθος, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, σφραγίστηκαν με την ίδια ενιαία επίχωση και δηλώνουν την ίδια πρόθεση για την “ταφή” τους εκτός νεκροταφείου», τονίζει η κ. Παλιαδέλη. «Οι δύο νεκροί στερήθηκαν ίσως τα πλούσια κτερίσματα που θα τους συνόδευαν, αν προορίζονταν να ταφούν υπό κανονικές συνθήκες στο νεκροταφείο, αλλά τα οστά τους εναποτέθηκαν μετά την καύση τους τυλιγμένα σε πορφυρά ή χρυσοπόρφυρα υφάσματα μέσα σε πολύτιμα οστεοδόχα σκεύη για να “ταφούν” σαν να επρόκειτο για ήρωες-κτίστες, στην καρδιά της πόλης των Αιγών, χωρίς κανένα εμφανές σημάδι να διαιωνίζει τη μνήμη τους».

Η ανθρωπολογική εξέταση των οστών του δεύτερου ταφικού συνόλου αναμένεται να οδηγήσει σε πληρέστερα συμπεράσματα για το φύλο και την ηλικία του/της νεκρού/ής.

Εισήγηση της κ. Παλιαδέλη και των Α. Κυριάκου, Ε. Μητσοπούλου, Α. Τούρτα, Π. Παπαγεωργίου και Γ. Μανιάτη με θέμα το νέο εύρημα θα παρουσιαστεί αύριο (20.00), στο παλαιό κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, στο συνέδριο για τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια

Μαρ 10 2010

Άρθρα του/της ΑΡΓΥΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ

Σπάνια ευρήματα στη Νεκρόπολη της Αιανής Κοζάνης

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Εκπλήξεις επεφύλασσε η Νεκρόπολη της Αιανής Κοζάνης σε κτερισμένους τάφους της ύστερης εποχής χαλκού, της αρχαϊκής και κλασικής εποχής και σε ταφές των ελληνιστικών χρόνων, που παρά τη σύλησή τους κατά την αρχαιότητα, διατηρούσαν θησαυρούς. Η φετινή σοδειά (κοσμεί την αφίσα της 23ης Αρχαιολογικής Συνάντησης στη Θεσσαλονίκη, 11-13 Μαρτίου) από 50 και πλέον τάφους, τους οποίους αποκάλυψε η ανασκαφή κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του χώρου για την ένταξη του έργου αποστράγγισης-στέγασης της Νεκρόπολης στο ΕΣΠΑ, επιβεβαιώνει παλαιότερα συμπεράσματα για την κατοίκηση της περιοχής και θέτει νέα ερωτήματα για τις συνήθειες των αρχαίων στην κάποτε κραταιά Αιανή, πρωτεύουσα του ισχυρού βασιλείου της Ελιμιώτιδας.

Μυκηναϊκά έργα τέχνης

Μυκηναϊκά έργα τέχνης, ανάμεσα σε άλλα έργα τοπικής προέλευσης, που εντοπίστηκαν σε κτερισμένες ταφές της ύστερης εποχής του χαλκού (14ος-13ος αι. π.Χ.), ενισχύουν τις υποψίες για την τοποθέτηση των βόρειων ορίων του μυκηναϊκού κόσμου στην Αιανή αντί της Θεσσαλίας, καθώς μυκηναϊκά ευρήματα δείχνουν μια μορφή εγκατάστασης Μυκηναίων στον Αλιάκμονα, εξηγεί η προϊσταμένη της Λ΄ Εφορείας Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων κ. Γεωργία Καραμήτρου.

Μαρμάρινα μέλη από κούρους και κόρες σε ταφές της αρχαϊκής – κλασικής εποχής (6ος-5ος αι. π.Χ.), με σημαντικότερο μια μικρή παλάμη αριστερού χεριού από άγαλμα μικρού κούρου, εμπλουτίζουν τη συλλογή της Αιανής και επιβεβαιώνουν την παρουσία στην περιοχή του αγαλματικού αυτού τύπου σε μικρό και μεγάλο μέγεθος.

Μεταξύ των νέων ευρημάτων από 25 ταφές πλούσια κτερισμένες, παρά την επιλεκτική τους σύληση από την αρχαιότητα, είναι: τσαλακωμένες χάλκινες φιάλες με τρύπα στο κέντρο του πυθμένα για το έθιμο των εναγισμών σε νεκρώσιμες και μεταθανάτιες τελετές. Aττικά αγγεία όπως η μελανόμορφη υδρία με παράσταση Αθηνάς και μια ερυθρόμορφη λήκυθος με παράσταση γυναικωνίτη. Ενα πήλινο γυναικείο ειδώλιο που παραπέμπει σε παράσταση επιτόκου. Μια χυτή χάλκινη δεξιά παλάμη, λαβή υδρίας, όμοια με εκείνη από το αρχαϊκό νεκροταφείο της Θέρμης (460-555 π.Χ.) και της υδρίας από την Ποσειδωνία. Μια επιτύμβια στήλη με χαραγμένο το όνομα Κλεταγόρη -η δεύτερη που βρέθηκε μετά την ενεπίγραφη στήλη με το όνομα Κλειόνα – που ανοίγει νέους δρόμους έρευνας στην αρχαία Ανω Μακεδονία για τη θέση και τον ρόλο αυτών των γυναικών.

Αναπάντητο ερώτημα

Το ερώτημα πάντως για τις φτωχά κτερισμένες λακκοειδείς ταφές των ελληνιστικών χρόνων (3ος-2ος π.Χ.), όπου τοποθετούσαν έναν μακεδονικό αμφορέα ή μια οινοχόη στο πάνω μέρος του σώματος, εξακολουθεί να απασχολεί τους αρχαιολόγους. Είναι τάφοι συλητών της μοναδικής σε πλούτο και έργα τέχνης βασιλικής νεκρόπολης, οι οποίοι θάβονταν «κατά χώραν», δηλαδή στον χώρο «εργασίας»; Δεν επιβεβαιώνεται, απαντά η κ. Καραμήτρου, αν και είναι γνωστό πως «μιαροί απόκληροι» διέλυαν τους πλούσιους τάφους της αρχαϊκής και κλασικής εποχής και χρησιμοποιούσαν τα κτερίσματα στους δικούς τους.

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια

Φεβ 26 2009

Άρθρα του/της ΑΡΓΥΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ

Κινδυνεύουν οι αρχαιότητες στο βυθό του Αιγαίου

Κάτω από: Αρχαιότητες

 23-02-09_268497_1.jpg

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, ένας σκουριασμένος αρχαίος μηχανισμός που ανακαλύφθηκε από δύτες σφουγγαράδες στα Αντικύθηρα το 1902, έχει αλλάξει τη μελέτη του αρχαίου κόσμου.

Ο μηχανισμός, ένα σύστημα χάλκινων γραναζιών εξαιρετικής πολυπλοκότητας που κατασκευάστηκε τον δεύτερο αιώνα π.Χ., χρησίμευε για τον υπολογισμό της ημερομηνίας των Ολυμπιακών Αγώνων με βάση το εαρινό ηλιοστάσιο. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι εκατοντάδες αντίστοιχοι αρχαιολογικοί θησαυροί κρύβονται στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, οι οποίοι κινδυνεύουν άμεσα από επιτήδειους και αρχαιοκάπηλους μετά τη χαλάρωση της νομοθεσίας για την υποβρύχια κατάδυση στην Ελλάδα.

«Το μέλλον της αρχαιολογίας σε αυτή την περιοχή του κόσμου βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας» σχολιάζει ο Χάρι Τζάλας, αρχαιολόγος. «Η νομοθεσία είναι επικίνδυνη, παρέχοντας νέους τρόπους λεηλασίας αρχαιοτήτων στο βυθό, των οποίων δεν γνωρίζουμε καν την ύπαρξη». Ο νόμος περί αρχαιοτήτων του 1932 αναφέρει ότι όλα τα αντικείμενα ξηράς και θάλασσας αποτελούν κρατική περιουσία, χωρίς να προσδιορίζει πλαίσιο για τις καταδύσεις που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1940 από τον Γάλλο Ζακ Κουστό.

Ένας νέος νόμος που εφαρμόστηκε το 2007, σχεδιασμένος για να προωθήσει τον τουρισμό, δίνει πρόσβαση στους δύτες στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής ακτογραμμής, μήκους 15.000 χιλιομέτρων, με εξαίρεση 100 περίπου αρχαιολογικών χώρων. Ενώσεις Ελλήνων αρχαιολόγων αλλά και δύο οικολογικές οργανώσεις έχουν ζητήσει την ανάκληση του νόμου, ενώ την ίδια ώρα ταξιδιωτικές εταιρείες προσελκύουν τουρίστες στη χώρα μας υποσχόμενες αρχαία κειμήλια. «Η υποβρύχια κατάδυση στην Ελλάδα επιτρέπεται παντού, ιδανική χώρα για τον συλλέκτη θησαυρών» αναφέρει χαρακτηριστικά μία ιστοσελίδα.

Η Κατερίνα ΔελΛαπόρτα, προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, εξήγησε ότι οι αρχαιοκάπηλοι χρησιμοποιούν ανιχνευτές μετάλλων και βαθυσκάφη για να εντοπίσουν με ευκολία αρχαία αντικείμενα στην Αδιατική και το Αιγαίο. «Θέλουμε τον τουρισμό, αλλά οφείλουμε να προστατέψουμε τις αρχαιότητες», ανναφέρει. «Δεν είναι όλοι οι δύτες αρχαιοκάπηλοι, πρέπει όμως να διασφαλίσουμε τους θησαυρούς αυτούς για τις επόμενες γενιές της χώρας μας».

«Η θάλασσα είναι ένα τεράστιο μουσείο ναυαγίων», δήλωσε η Σέλι Βάσμαν, καθηγήτρια θαλάσσιας αρχαιολογίας του πανεπιστημίου του Τέξας. «Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την Ελλάδα να ακολουθήσει την πορεία της Ιταλίας, όπου δεν υπάρχει τίποτα σε βάθος μικρότερο από 70 μέτρα», ανέφερε η Βάσμαν, που τόνισε ταυτόχρονα την ευθύνη της διεθνούς κοινότητας στο ζήτημα συντήρησης και προστασίας των θαλάσσιων αρχαιοτήτων.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Reuters

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια