ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΟ μυστικό για τους μαθητές των σχολείων των περισσότερων χωρών- και εδώ δεν εξαιρείται η Ελλάδα- ότι το Ιnternet αποτελεί βασική πηγή πληροφοριών για τις σχολικές τους εργασίες και ότι χρησιμοποιούν περισσότερο τις ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες παρά οποιοδήποτε άλλο έντυπο έργο αναφοράς.
Αυτή η διαπίστωση έχει προκαλέσει πολλές και έντονες συζητήσεις. Πολλοί φοβισμένοι από το χάος της αταξινόμητης πληροφορίας που υπάρχει στο Ιnternet ζητούν να ληφθεί μέριμνα ώστε οι μαθητές να ξαναγυρίσουν στις βασικές πηγές της γνώσης, στα βιβλία τα τυπωμένα από χαρτί. Αλλοι αντίθετα υποστηρίζουν πως στη σύγχρονη εποχή πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στη μέθοδο αναζήτησης και αξιολόγησης των πληροφοριών από οποιαδήποτε πηγή- χάρτινη ή ηλεκτρονική. Ορισμένοι μάλιστα παρομοιάζουν το ίδιο το Ιnternet με μια μεγάλη, αχανή, συνεχώς ανανεούμενη εγκυκλοπαίδεια που τη λημματική της οργάνωση και ταξινόμηση προσφέρουν οι κάθε λογής κατάλογοι, όπως το Υahoo! και οι μηχανές αναζήτησης όπως το Google. Οποιος γνωρίζει να θέτει με σωστό τρόπο τα ερωτήματα προς τις μηχανές αναζήτησης και όποιος κατέχει τα μυστικά της πλοήγησης στους λαβύρινθους του κυβερνοχώρου ανοίγει τις πηγές της γνώσης.
Αυτά όμως δεν αρκούν για να δημιουργήσουν τη δομή, το σώμα και τη μορφή της εγκυκλοπαίδειας, που εξ ορισμού πρέπει να είναι συνεκτική, πλήρης και να εξασφαλίζει εξοικονόμηση χρόνου στον μη ειδικό, περιέχοντας τις βασικές και ουσιώδεις πληροφορίες και επισημαίνοντας τα κυριότερα σημεία που αφορούν ένα θέμα.
Οι δύο πιο γνωστές προσπάθειες να δημιουργηθεί η νέα εγκυκλοπαίδεια του 21ου αιώνα προέρχονται από την αιωνόβια Εncyclopaedia Βritannica που πρωτοεκδόθηκε πριν από 200 χρόνια και από τη- μόλις οκτάχρονη- Wikipedia που κατάφερε μέσα στα λίγα χρόνια λειτουργίας της να αποκτήσει περισσότερες από 250 εκδόσεις σε διαφορετικές γλώσσες. Εκδόσεις που διαφέρουν βέβαια κατά πολύ σε μέγεθος και εμβάθυνση. Το χάσμα που χωρίζει αυτές τις δύο εγκυκλοπαίδειες δεν είναι μόνο το ηλικιακό. Διαφοροποιούνται και στον τρόπο σύνταξης και ανανέωσης και στον τρόπο- και το κόστος- χρήσης και την επιτυχία στον παγκόσμιο κοινό. Η Βritannica, που θεωρείται η υπέρτατη έκφραση της εγκυρότητας, συντάσσεται από ομάδες ειδικών- τους άριστους- σε κάθε τομέα. Αντίθετα η Wikipedia γράφεται από τους ίδιους τους αναγνώστες της! Αντίστοιχα η χρήση Βritannica απαιτεί συνδρομή με χρηματικό κόστος ενώ η Wikipedia διατίθεται δωρεάν. Και ενώ η Βritannica συνεχίζει να θεωρείται η βασίλισσα της κλασικής βιβλιοθήκης, στον κυβερνοχώρο η Wikipedia τη νικά κατά κράτος, επιτυγχάνοντας διακόσιες φορές μεγαλύτερη χρήση. Ωστόσο η Wikipedia δεν έχει καταφέρει να πλησιάσει της αίσθηση εγκυρότητας της Βritannica. Αντίθετα αυξάνουν οι φωνές αμφισβήτησης που περιλαμβάνουν πλέον και έναν εκ των ιδρυτών της, τον Λάρι Σάνγκερ. Ολο και περισσότεροι θεωρούν ότι η επαναστατική καινοτομία που έφερε η Wikipedia είναι πλέον και η βασική της αδυναμία: επιτρέποντας σε όλους να συμμετέχουν στη σύνταξή της, αφήνει περιθώρια για ανακρίβειες, λάθη, ανισορροπίες και όλα τα άλλα προβλήματα που αδυνατίζουν την αίσθηση εγκυρότητας.
Ηρθε ίσως η εποχή για ένα νέο βήμα στην εξέλιξη των εγκυκλοπαιδειών. Η πρόκληση του μέλλοντος είναι να δημιουργηθεί μια νέας μορφής εγκυκλοπαίδεια που να συνδυάζει τη ζωντάνια της εθελοντικής συμμετοχικής εργασίας με τη βαθιά γνώση και πείρα των ειδικών. Μια Βritannica που θα βρίσκεται σε ανοιχτό διάλογο και θα δέχεται συνεισφορές από μια Wikipedia.
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.