Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Έχω τη γνώμη πως οι Φάκελοι Μαθήματος του ΝΠΣ στα Θρησκευτικά, τώρα που δάσκαλοι, καθηγητές, μαθητές και γονείς, τους έχουμε όλοι στα χέρια μας, αποτελούν ένα υλικό που επαληθεύει ένα όμορφο σύνθημα: «περισσότερα βιβλία, περισσότερες ιδέες». Όσο για την παρεχόμενη προς τους μαθητές μας θρησκευτική παιδεία, έχω να πω ετούτο: σπουδάζουν καλύτερα τη χριστιανική πίστη μας, και με αυτόν τον τρόπο γνωρίζουν αποτελεσματικότερα τον εαυτό τους αλλά και τους διαφορετικούς άλλους συνανθρώπους τους. Αυτό, λοιπόν, κι αν είναι το «μέγιστον μάθημα». Ξανοίγεται η χριστιανική πίστη στην Οικουμένη. «Πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω», όπως λέγει κι Όμηρος.

ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, “Ο Φτωχοπρόδρομος”, 1933· αυγοτέμπερα σε ξύλο 30χ20 εκ.

Γράφει ο Α. Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Ενώ οι Φαρισαίοι επανέρχονται, καταγγέλλοντας την ψυχοφθόρα δράση των νέων προγραμμάτων σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών (μτΘ)… ψυχραιμία συνάδελφοι θεολόγοι, το μόνο που αξίζει είναι ο δρόμος της σιωπής. Προς Θεού, όμως, αυτή να μην εκλαμβάνεται ως αδυναμία, αλλά ως αντίσταση σ’ εκείνες τις νοοτροπίες  που βλέπουν τη ζωή με παραμορφωτικούς φακούς.

Κωνσταντίνος Μαλέας, “Η ανθρωπότητα”, (υδατογραφία, μελάνι και μολύβι σε χαρτί).

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Τον Οκτώβριο του 2009, σ’ ένα ταξίδι μου στη Μητέρα Θεσσαλονίκη, στο θρυλικό βιβλιοπωλείο του Ραγιά είχα συναντήσει τον αξέχαστο συνάδελφο της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ Γιώργο Τσανανά. Βγαίνοντας από το βιβλιοπωλείο τον προσκάλεσα να πιούμε έναν καφέ στον Τερκενλή της πλατείας Αγίας Σοφίας. Στα πολλά που συζητήσαμε τότε ήταν και το μάθημα των Θρησκευτικών (μτΘ). Είναι γνωστό ό,τι ο αείμνηστος Γιώργος είχε αφιερώσει πολλά χρόνια στη σπουδή και τη διδασκαλία του μτΘ στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Στην ερώτησή μου γιατί εκείνη η λυσσαλέα αντίδραση στα νέα τότε βιβλία Θρησκευτικών του Δημοτικού και του Γυμνασίου, μου είχε πει ό,τι οι αντιδράσεις αυτές είναι σαν τις στρακαστρούκες που όταν τις ρίχνουμε, πέραν του ότι κάμουν θόρυβο, προκαλούν και θύματα. Δυστυχώς αυτός ο φωτισμένος συνάδελφος τρία χρόνια αργότερα, στις 9 Σεπτεμβρίου του 2012 έφυγε από ζωή ήσυχος και ήρεμος, αφήνοντας πίσω του ένα έργο παρακαταθήκη, γεμάτο αγάπη για το μτΘ, λέγοντας πολλές φορές και το εξής σοφό απόφθεγμα: «όποιος στη θεολογία κοιτάζει μόνο πίσω, μάταια θα περιμένει την άνοιξη της “καινής κτίσης”».

Γιατί τα γράφω όλα αυτά, ίσως, διερωτηθεί ο αναγνώστης. Ευθύς αμέσως εξηγούμε. Λυπούμαι βαθύτατα που ύστερα από τόσα χρόνια κυκλοφορίας και διδασκαλίας, πολλά από τα βιβλία των Θρησκευτικών ακόμη συναντούν την μήνιν συναδέλφων θεολόγων, κατηγορώντας τους συγγραφείς τους για λάθη, αβλεψίες και παραλείψεις. Κι αυτό, δυστυχώς, γίνεται κάθε χρόνο λίγο πριν ανοίξουν τα σχολειά μας.

Καθώς, λοιπόν, σε λίγες ημέρες αρχίζει η νέα σχολική χρονιά, σε πολλά blogs βλέπουμε ταυτόχρονα να αρχίζει κι ο «αγώνας αποκατάστασης» της πίστης, της θεολογίας και της Εκκλησίας, στο όνομα πάντα του μτΘ. Μερίδα συναδέλφων θεολόγων, με υπερβάλλοντα ζήλο, ζηλωτές μονοπωλίου γύρω από την ορθόδοξη χριστιανική πίστη, αυτεπάγγελτοι θεματοφύλακες της ελληνορθόδοξης παράδοσης, μικρόψυχοι κονδυλοφόροι, παίρνουν ξανά χαρτί και μολύβι και διεκδικούν τον ρόλο του διορθωτή λαθών στα σχολικά εγχειρίδια του μτΘ.

Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι η διαφορετική άποψη που εκφράζει ο οποιασδήποτε διδάσκων το μτΘ θεολόγος στα σχολειά μας. Αυτή είναι επιβεβλημένη και θεμιτή όταν είναι καλοπροαίρετη. Το πρόβλημα είναι άλλο· πολλές φορές μάλιστα γίνεται μη ορατό, συνεπώς επικίνδυνο. Το καταγράφω: αυτοί οι αμβλύνοες κονδυλοφόροι – μάλιστα έχουν και θέσεις ηγετικές – αρέσκονται στην κατά γράμμα ερμηνεία του όρου ορθόδοξος, ελεεινολογώντας και αναθεματίζοντας τους πάντες, εδώ συγγραφείς σχολικών βιβλίων του μτΘ. Προκειμένου να διασφαλίσουν τον σεμνότυφο και εκκλησιαζόμενο ναρκισσισμό τους, σ’ ότι αφορά στο μτΘ, τα βιβλία του και τα νέα προγράμματα σπουδών, προσπαθούν να παίξουν το ρόλο του προφήτη και του γνήσιου ορθόδοξου. Ποιος, όμως, υποστήριξε ό,τι εδώ και διακόσια χρόνια νεοελληνικής εκπαίδευσης γράφτηκαν σχολικά βιβλία χωρίς λάθη και το κυριότερο εγχειρίδια που να λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τις επιστήμες που διδάσκουν; Αντί, λοιπόν, όλοι αυτοί οι αυτεπάγγελτοι θεματοφύλακες της ελληνορθόδοξης παιδείας να συντρέξουν στον καλό και τίμιο αγώνα για διάσωση του μτΘ από πολύμορφες προσπάθειες σπίλωσής του – στις μέρες μας αυτές είναι πάρα πολλές – εν πολλοίς γίνονται εσωστρεφείς. Ψάχνουν σε σελίδες σχολικών βιβλίων να βρουν «παραλείψεις σημαντικών θεμάτων» και «σφάλματα» για τα οποία, βέβαια, σαφέστατα υπάρχει ο καθαρός επιστημονικός θεολογικός και παιδαγωγικός αντίλογος. Τα παραδείγματα είναι πολλά και σ’ αυτά, εν ευθέτω χρόνω, θα αφιερώσω σχετικό άρθρο μου. Δυστυχώς αυτή είναι η νοοτροπία του μικρόψυχου επαρχιωτισμού. Και δυστυχώς, το παράδοξο σήμερα είναι η υπερβολή που κυριαρχεί στο επιφαινόμενο κάθε πνευματικής δραστηριότητας.

Γεώργιος Γουναρόπουλος, “Αγιορείτικο Μοναστήρι”, (λάδι σε κόντρα πλακέ).