ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΧΡΟΝΟΥ
“Φιλοσοφείς τρυφερότητα / χωρίς φιλοσοφία / στέργεις αιωνιότητα / μονάχα με το βλέμμα / είσαι μια ζωντανή βαθειά / σελίδα σώματος / π’ αστράφτει σε παρθενικότητα. / Ο χρόνος είν’ ακόμη για σένα / θρίαμβος / και σου τον εύχομαι πάντα”.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ
Ευγένιος Βούλγαρις. Ο Έλλην λόγιος, ομοτράπεζος του Βολταίρου στην αυλή του Φρειδερίκου στο Βερολίνο, στα 1764-1771, και της Μεγάλης Αικατερίνη στη Μόσχα, μετά το 1771.
Βλ. Γ. Αινιάν, Συλλογή ανεκδότων συγγραμμάτων του αοιδίμου Ευγενίου του Βουλγάρεως, τ. Α΄, [Αθήνα 1838], ιθ΄. Καισάρειος Δαπόντες, “Κατάλογος ιστορικός”, στο: Κ. Ν. Σάθας, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, τ. Γ΄, [Βενετία 1872], 111.
Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, Επίσκοπος Εφέσου (1392-1444)
Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Προλογικό Σημείωμα
Την ιστορική Μητρόπολη Εφέσου[1], αποστολική έδρα και σημαντικότατο κέντρο διάδοσης Χριστιανισμού – σ’ αυτήν το 431 έγινε η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος που καταδίκασε τον Νεστοριανισμό – της οποίας πολλοί μητροπολίτες ενεργά αναμείχθηκαν στα εκκλησιαστικά ζητήματα της καθ’ ημάς Ανατολής, εποίμανε ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός από το 1437 μέχρι την κοίμησή του, στις 23 Ιουνίου 1444 (μονή του Αγίου Γεωργίου Μαγγάνων[2] στην Κωνσταντινούπολη).
Εκδοτικό σημείωμα
O Άρτος Ζωής επιδιώκει να αναδείξει ζητήματα που, άμεσα ή έμμεσα, συνδέονται με τούς πολιτισμούς που γεννήσανε και διαβάσανε τη Βίβλο. Υπηρετείται ό στόχος αυτός συστηματικά με τα ετήσια συνέδρια και τα λογής σεμινάρια πού διοργανώνουμε, άλλά και με το εκδοτικό μας πρόγραμμα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Σε αυτή την προσπάθεια θα συμβάλει και η νέα διεύθυνση του Δελτίου Βιβλικών Μελετών, που το Ίδρυμά μας εκδίδει από το 1971. Το περιοδικό θα καλλιεργεί πρώτα πρώτα το πεδίο των βιβλικών σπουδών. Από κοντά, ωστόσο, θα ενθαρρύνουμε τη μελέτη της πρόσληψης της Βίβλου και των κριτική ανάγνωση των νεοελληνικών μεταφράσεων της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, ενώ θα δημοσιεύουμε και δοκίμια θεολογικής και φιλοσοφικής σκέψης. Θα δημοσιεύονται κείμενα στα ελληνικά και τα άγγλικά, και θα τηρείται απαρέγκλιτα ή περιοδικότητα της έκδοσης: τεύχος Ιουνίου και τεύχος Δεκεμβρίου. Η αρίθμηση του Δελτίου συνεχίζεται κανονικά, αλλά αναπροσαρμόζεται ή χρονολόγησή του. Γράφουμε, λοιπόν, σε αυτό το τεύχος Ιούλιος-Δεκέμβριος 2015 (και όχι Ιούλιος-Δεκέμβριος 2012), με τη βεβαιότητα ότι δεν θα δημιουργηθεί ξανά στο μέλλον χρονικό κενό κατά την έκδοση τού περιοδικού.
ΜΑΝΟΛΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εκδοτικό σημείωμα 7
Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, Η αποκαλυπτική γλώσσα του Παύλου στην προς Ρωμαίους: Το παράδειγμα του Ρωμ. 16:20 9.
π. Αντώνιος Πινακούλας, Η επαναφορά του Ψαλτηρίου στην ενοριακή λειτουργική ζωή 30.
Χρηστός Σιμελίδης, «ξένος θεός καί άγραφος»; Βιβλικά χωρία για το Αγιο Πνεύμα στον Γρηγόριο Ναζιανζηνό 54.
Γιάννης Παπαδογιαννάκης, Η κρίση του 7ου αιώνα στο Βυζάντιο και η Βίβλος 63.
Θοδωρής Δρίτσας, Χριστιανισμός και εκκοσμίκευση 73.
Βιβλιοκρισίες.
Πάπας Φραγκίσκος, Γιά μια Εκκλησία φτωχή καί των φτωχών. Συνέντευξη έφ’ όλης της όλης στον π. Άντώνιο Σπαντάρο, μτφρ. Θεόδωρος Κοντίδης, επίμετρο Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πόλις, Αθήνα 2013, σ. 81 (Γιάννης Βούλγαρης) 91.
Daniel G. Groody καί Gustavo Gutiérrez (έπιμ.), The Preferential Option for the Poor beyond Theology, University of Notre Dame Press, 2014, σ. 252 (Θοδωρής Δρίτσας) 101.
Michael Griffin καί Jennie Weiss Block (έπιμ.), In the Company of the Poor. Conversations with Dr Paul Farmer and Fr Gustavo Gutiérrez, Orbis Books, Νέα Ύόρκη 2013, σ. 206 (Θοδωρής Δρίτσας) 101.
Garry Wills, Why Priests? A Failed Tradition, Penguin, Νέα Υόρκη 2013, σ. 320 (π. Ευάγγελος Γκανάς) 104.
Sidney Η. Griffith, The Bible in Arabic. The Scriptures of the “People of the Book” in the Language of Islam, Princeton University Press, 2013, σ. 255 (Peter Starr) 107.
ΠΗΓΗ
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ
Ενώ η θρησκευτική ηγεσία της χριστιανικής Ευρώπης, στις ποικίλες εκδοχές της, και πιθανόν για να κατευνάσει τις τύψεις της για την αλλοτινή πολιτεία της, μερίμνησε να υπενθυμίσει με τα εορταστικά μηνύματά της πως και του Χριστού η οικογένεια προσφυγική ήταν, η πολιτική ευρωπαϊκή ηγεσία δεν συγκινήθηκε ιδιαίτερα. Κι ακόμα λιγότερο συγκινήθηκαν μεγάλα τμήματα των κοινωνιών που συνθέτουν τη γεμάτη αντιφάσεις και ιδιοτέλεια ευρωπαϊκή εικόνα· πιο ελπιδοφόρο χρώμα από το γκρίζο δεν μπορεί να πάρει.
Και τούτο επειδή το φαιό έχει καλύψει μεγάλες περιοχές της. Το πιστοποιεί η εκλογική ή δημοσκοπική συμπεριφορά σε πολλές χώρες: Γαλλία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Ολλανδία (και Ελλάδα βέβαια, όπου το μικρόβιο του ρατσισμού της ακροδεξιάς μερίδας μαγαρίζει τη θερμή αλληλέγγυα στάση των πολλών). Και το επιβεβαιώνουν οι κάθε είδους εκδηλώσεις μίσους: βόμβες μολότοφ εναντίον προσφυγικών καταυλισμών, διαδηλώσεις κατά των προσφύγων, επιθέσεις στα ιερά των μη χριστιανικών θρησκειών, προπηλακισμοί ξένων, ενθουσιώδης αποδοχή της λογικής του φράχτη ή του τείχους κτλ. Επεκτατικό και διαβρωτικό το φαιό αυτό, απειλεί να απορροφήσει και να σβήσει ό,τι φωτεινό γεννάει η αλληλεγγύη που δείχνουν σταθερά προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες όσοι πολιτεύονται απελευθερωμένοι από τα δόγματα της μισαλλοδοξίας. Οσοι φέρονται ως οι αγαθότεροι των χριστιανών, ακόμη κι αν τυχαίνει αρκετοί εξ αυτών να είναι άθρησκοι, αλλόθρησκοι, αγνωστικιστές ή αδιάφοροι για τις ουράνιες διαιρέσεις και την επί γης αποτύπωσή τους.
Μέσα σε μια ατμόσφαιρα όπου ο φρενιτιώδης καταναλωτισμός και το εμπορευματοποιημένο «πνεύμα των Χριστουγέννων» δεν αφήνουν ιδιαιτέρως μεγάλα περιθώρια για να φανερωθεί και να ακμάσει το καθαυτό πνεύμα, το άυλο, της αμέριστης φιλαλληλίας, το σύμβολο του Ιησού-πολιτικού πρόσφυγα μένει ανενεργό. Δεν παραδειγματίζει. Και ο ίδιος ο Ιησούς παραμένει ένας ανέστιος – ένας ενοχλητικός. Ενας παλιομοδίτης. Ανεπιθύμητος και αποπομπαίος. Ο φυγάς Χριστός γεννιέται και πεθαίνει κάθε μέρα στο πρόσωπο των παιδιών που πνίγονται στο Αιγαίο ή στα νερά της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Μάγχης. Μπροστά στα τείχη μιας Δύσης που ξέρει να προκαλεί αλλεπάλληλα προσφυγικά κύματα με τις στυγνά συμφεροντολογικές πράξεις της, αδιαφορεί όμως για την περίθαλψη των θυμάτων της.
Τη θεϊκή βουλή αδυνατεί να την προβλέψει ο ανθρώπινος νους. Ισως δεν είναι βλασφημία, πάντως, να εικάσουμε πως αν ο Υιός του Ανθρώπου βρισκόταν στην πλατεία της Βιέννης την περασμένη εβδομάδα –σε μέρες που υποτίθεται ότι τιμάται η γέννηση και η ενανθρώπισή του– και παρακολουθούσε τη χυδαία παράσταση μίσους που έστησαν ακροδεξιοί θεατρίνοι (κουκουλοφόροι, τάχα τζιχαντιστές, αποκεφάλιζαν Ευρωπαίους, που κρατούσαν πινακίδες καλωσορίσματος των προσφύγων), δεν θα μπορούσε παρά να επαναλάβει το «ξένος ήμην και ου συνηγάγετέ με, γυμνός και ου περιεβάλετέ με». Πιο μελαγχολικά τώρα.
ΠΗΓΗ
https://www.youtube.com/watch?v=E6xW5wJqG4o
ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ …3
ΖΑΝ-ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΚΟΛΟΣΙΜΟ
«Οἱ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς μᾶς ὑποχρεώνουν νὰ ἀλλάξουμε τὸ βλέμμα μας» …4
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
Γιὰ τὸ αἴνιγμα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καὶ τὴ θέση τῆς Τουρκίας …16
ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ
Χριστιανικὴ μαρτυρία στὴ Γάζα …25
ΛΑΜΠΡΟΣ ΨΩΜΑΣ
Οἱ Χριστιανοὶ καὶ τὸ μέλλον τους σὲ μιὰ δυνητικὰ ἰσλαμιστικὴ Συρία …33
ΑΡΑΜ Α΄, Πατριάρχης τῶν Ἀρμενίων τῆς Κιλικίας
Προκλήσεις γιὰ τὶς Ἐκκλησίες στὴ Μέση Ἀνατολή …47
ΡΟΝΙ ΜΠΟΥ ΣΑΜΠΑ
Οἱ χριστιανοὶ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ὡς γέφυρα μὲ τὸ Ἰσλάμ …51
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Οἱ μεταρρυθμιστὲς τῆς κοπτικῆς θεολογίας τοῦ 20οῦ αἰώνα …58
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΗΣ
Συνέδριο Ὀρθόδοξης πνευματικότητας …64
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Ὁ «Νόμος τῶν ἀθώων» …65
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡ. ΥΦΑΝΤΗΣ
Πίστη, ποίηση, κοινωνικὴ στράτευση …80
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ
Μιὰ συνάντηση μὲ τὸν Ἐρνέστο Καρντενὰλ στὴ Νικαράγουα …87
Διάλογος μὲ τοὺς ἀναγνῶστες …92
Τὸ Βιβλίο …94
Οἱ συνεργάτες τοῦ 136ου τεύχους …10
ΠΗΓΗ
Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Μέρες γιορτινές! Έχω κυριολεκτικά μπουχτίσει με τον μίστερ Κόκα – Κόλα “Αη Βασίλη”. Επιτέλους, ας διδάξουμε στα παιδιά μας την αληθινή ιστορία του Αγίου Βασιλείου, ο οποίος εν τη ζωή ακόμη απεκαλείτο Μέγας. Είναι πράγματι ευτύχημα το γεγονός ότι η παράδοσή μας μάς διδάσκει τον Άγιο Βασίλειο γνήσια και ωφέλιμα, να φέρνει βιβλία και πίτα. Αυτή είναι η πραγματική ιστορία του Αγίου, όπως τη διδαχθήκαμε από τις παλαιότερες γενιές, που ακόμη δεν είχαν αλλοτριωθεί από την νέα τάξη πραγμάτων. Μόνη ανάπαυση, κείμενα όπως το παρακάτω, “Το βλογημένο το μαντρί”, του κυρ Φώτη Κόντογλου.
“Κάθε χρόνο ο Άγιος Βασίλης τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς γυρίζει από χώρα σε χώρα κι από χωριό σε χωριό, και χτυπά τις πόρτες για να δει ποιος θα τον δεχτεί με καθαρή καρδιά. Μια χρονιά λοιπόν, πήρε το ραβδί του και τράβηξε. Ήτανε σαν καλόγερος ασκητής, ντυμένος με κάτι μπαλωμένα παλιόρασα, με χοντροπάπουτσα στα ποδάρια του και μ’ ένα ταγάρι περασμένο στον ώμο του. Γι αυτό τον παίρνανε για διακονιάρη και δεν τ’ ανοίγανε την πόρτα. Ο Άγιος Βασίλης έφευγε λυπημένος, γιατί έβλεπε την απονιά των ανθρώπων και συλλογιζότανε τους φτωχούς που διακονεύουνε, επειδής έχουνε ανάγκη, μ’ όλο που αυτός ο ίδιος δεν είχε ανάγκη από κανέναν, κι ούτε πεινούσε, ούτε κρύωνε. Συνέχεια
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ
Η κα. Αναγνωστοπούλου ασκεί εκτελεστική εξουσία. Που σημαίνει ότι εφαρμόζει τους νόμους που ψηφίζει η Βουλή και φυσικά τηρεί πιστά το Σύνταγμα της χώρας, χωρίς να εξαρτά τις αποφάσεις της από τις προσωπικές της απόψεις.
Το Σύνταγμα, ως γνωστόν, είναι καταστατικός χάρτης, δηλαδή η βούληση του λαού δια των αντιπροσώπων του, η οποία υπερτερεί κάθε άλλης εξουσίας. Τι λέει το Σύνταγμα; Στο άρθρο 16 λέει: “Η παιδεία…έχει σκοπό…την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των ελλήνων”.
Η κα. Αναγνωστοπούλου όμως, σε συνέντευξή της στην Καθημερινή, δήλωσε ρητά πως “…πρέπει να πάψει να μπαίνει σε καλούπια εθνόμετρου η έρευνα και η άποψη των επιστημόνων για την Ιστορία και όπως αυτή διδάσκεται στο σχολείο”. Συνέχεια
