Διδώ Σωτηρίου | Κιρκιντζές Αϊδινίου, 18 Φεβρουαρίου 1909 – Αθήνα, 23 Σεπτεμβρίου 2004 |
«…τόσα φαρμάκια, τόση συφορά κι εμένα ο νους να γυρίσει θέλει πίσω στα παλιά! Να‘ ταν, λέει, ψέμα όλα όσα περάσαμε και να γυρίζαμε τώρα δα στη γη μας, στους μπαξέδες μας, στα δάση μας με τις καρδερίνες, τις κάργες και τα πετροκοτσύφια, στα περιβολάκια μας με τις μαντζουράνες και τις ανθισμένες κερασιές, στα πανηγύρια μας με τις όμορφες… Αντάρτη του Κιορ Μεμέτ, χαιρέτα μου τη γη όπου μας γέννησε… Ας μη μας κρατάει κάκια που την ποτίσαμε με αίμα… Ανάθεμα στους αίτιους!»
Ενα χρόνο μετά τον θάνατό της, ένας σύλλογος με έδρα στη Μυτιλήνη που λέγεται Ειρήνη στο Αιγαίο και έχει μέλη και Τούρκους, με κάλεσαν και πήγαμε μαζί με άλλους στον Κιρκιντζέ, όπου διαδραματίζονται τα «Ματωμένα Χώματα».
Καθώς πηγαίναμε, που ήταν πολλές ώρες με το λεωφορείο, είδαμε σε μια γέφυρα επάνω σε μια γιγαντοαφίσσα τη Διδώ με το μπερεδάκι της να χαμογελάει. Μου φάνηκε σαν να με καλωσόριζε. Στον Κιρκιντζέ, μας μοίρασαν λουκουμάδες, συνήθεια που έχουν οι Τούρκοι αντί για κόλυβα.
Η διερμηνέας με παρουσίασε ως ανιψιά της Διδώς. Με αγκάλιαζαν, με φιλούσαν και μου έλεγαν μια φράση που δεν καταλάβαινα. Η διερμηνέας μου το είπε: «Ανάθεμα στους αίτιους», όπως τελειώνουν τα «Ματωμένα Χώματα». Σε αυτή τη μικρή πόλη, κάτι ανάμεσα σε πόλη και χωριό, όλοι οι άνθρωποι στον δρόμο μας αγκάλιαζαν, έκλαιγαν και μιλούσαν για τη Διδώ. Κατάλαβα πολλά.”
Προσφυγοπούλα το 1922 ,ανατράφηκε από τους πλούσιους θείους της, Μαρίτσα και Γιώργο Νικητόπουλο. Στην Αθήνα τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές , πήρε δίπλωμα καθηγήτριας γαλλικών και για λίγους μήνες παρακολούθησε μαθήματα Λογοτεχνίας στη Σορβόννη. Ασχολείται επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία από το 1937. Στην περίοδο της κατοχής δούλεψε στον παράνομο Τύπο ως ειδικευμένη στη διεθνή πολιτική.
Το πρώτο της βιβλίο «Οι νεκροί περιμένουν» αναφέρεται στα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής και κυκλοφορεί το 1959. Τα «Ματωμένα χώματα» το 1969, είναι μια τοιχογραφία της μικρασιατικής τραγωδίας μέσα από τις περιπέτειες του Μανώλη Αξιώτη, ενός απλού αγρότη από τον Κιρκιντζέ. Στη Μ. Ασία αναφέρεται και το δοκίμιό της «Η Μικρασιατική καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο» (1975).
Τα περισσότερα έργα της μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και αλλεπάλληλες εκδόσεις. Η Διδώ Σωτηρίου αγαπήθηκε όσο λίγοι από τους συγγραφείς της γενιάς της. Βραβεύτηκε από πολλούς φορείς του πνεύματος του τόπου μας: Βραβείο Ιπεκτσί (1983), Ειδικό Κρατικό Βραβείο (1989), Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (1990) και βραβείο της Ένωσης Σμυρναίων. Της απονεμήθηκε επίσης το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο (1996) και το παράσημο του Αξιωματικού του Τάγματος της Αξίας από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Ζακ Σιράκ.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2004 πετάει για την αιωνιότητα στα 95 της χρόνια. Κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη παρουσία εκπροσώπων του πολιτικού κόσμου και συναδέλφων πεζογράφων και ποιητών.
