ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ:  «ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΜΕ ΑΓΑΠΗ!!!»

Ως αφόρμηση για την επεξεργασία του πρότζεκτ που αφορά τον Ποντιακό Ελληνισμό, υπήρξε μια εικόνα της Παναγίας αγκαλιά με το Χριστό που αποτελεί οικογενειακό κειμήλιο της οικογένειας Α. Τσολερίδη. Η εικόνα είναι 150 χρόνων και ταξίδεψε από την Ακάπα της περιοχής Σοχούμι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, κατά τη διάρκεια του ξεριζωμού τον Ελλήνων του Πόντου το 1922.

Ο παππούς του Γ. ταξίδεψε με το πλοίο με την οικογένειά του  και ελάχιστα πράγματα και με την ευλογία της εικόνας έφτασαν στην περιοχή της Καλαμαριάς.

Έτσι λοιπόν άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι της ιστορίας.

Έγινε ανίχνευση των πρότερων  γνώσεων των νηπίων σχετικά με το θέμα.

ΤΙ ΓΝΩΡΊΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΌΝΤΟ

1)ΟΤΙ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ (ΚΑΝΟΥΝ ΓΙΟΡΤΈΣ)

2)ΜΙΛΑΝΕ ΠΟΝΤΙΑΚΑ.

3)ΧΟΡΕΥΟΥΝ

4)ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΌΝΤΙΟΙ

Διαβάσαμε  το μύθο του Φρίξου και της Έλλης.

Η παρουσίαση του μύθου έγινε με τη χρήση του χάρτη, καρτελών και παιχνιδιών. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν.

Ο Φρίξος, γιος της Νεφέλης και του Αθάμαντα, βασιλιά του Ορχομενού στη Βοιωτία, συκοφαντήθηκε από την Ινώ, τη δεύτερη γυναίκα του πατέρα του, και οδηγήθηκε στον τόπο της θυσίας. Την αδικία δεν ήθελαν όμως ούτε και οι θεοί… Ένα χρυσόμαλλο κριάρι που εμφανίστηκε από τον ουρανό, σταλμένο από τον Δία, έδωσε τη λύση. Ο Φρίξος και η αδελφή του η Έλλη, που έκλαιγε για τον επικείμενο χαμό του, πήδηξαν στη ράχη του και πέταξαν μαζί του προς την Ανατολή. Ενώ όμως περνούσαν πάνω από ένα θαλάσσιο στενό, η Έλλη ζαλίστηκε, έπεσε από το κριάρι στο νερό και πνίγηκε. Η θάλασσα πήρε το όνομά της και ονομάστηκε Ελλήσποντος, γιατί πόντος στα αρχαία σήμαινε θάλασσα.

Μόνος του πια ο Φρίξος συνεχίζει και φτάνει σε μια μακρινή χώρα, την Κολχίδα (σημερινή Γεωργία). Εκεί θυσιάζει το κριάρι στον Δία για να τον ευχαριστήσει, και το δέρμα του το χαρίζει στον τοπικό βασιλιά, τον Αιήτη. Ο βασιλιάς κρεμά το δέρμα σε μια βελανιδιά και βάζει έναν δράκοντα να το φυλάει. Αυτή είναι η πρώτη επαφή του μητροπολιτικού ελληνισμού με τον Πόντο.

Διαβάσαμε το μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας. Η Αργοναυτική Εκστρατεία είχε κίνητρό της την ανάκτηση του χρυσόμαλλου δέρατος από την Κολχίδα.

Στην Ιωλκό, κοντά στον σημερινό Βόλο, βασίλευε ο πατέρας του Ιάσωνα, Αίσονας, τον οποίο εκθρόνισε βιαίως ο αδελφός του, Πελίας. Ο Ιάσωνας, που προσπάθησε να αποκαταστήσει την τάξη, κάλεσε τον σφετεριστή θείο του να εγκαταλείψει το θρόνο και να τον επιστρέψει στον πατέρα του. Ο Πελίας δεν αρνήθηκε, αλλά του ζήτησε να φέρει προηγουμένως το χρυσόμαλλο δέρας από την Κολχίδα στην Ιωλκό. Ήταν βέβαιος ότι από ένα τέτοιο ταξίδι ο ανιψιός του δεν θα γυρνούσε ζωντανός…

Ο Ιάσωνας σήκωσε το γάντι και η εκστρατεία ξεκίνησε. Ονομάστηκε Αργοναυτική από το πλοίο που τους μετέφερε, την Αργώ, το οποίο κατασκεύασε ο ξακουστός ναυπηγός Άργος, γιος του Φρίξου.

Στην εκστρατεία αυτή συμμετείχαν οι γονείς των ηρώων του Τρωικού Πολέμου. Ο πατέρας του Αχιλλέα Πηλέας, ο πατέρας του Οδυσσέα Λαέρτης, ο Ηρακλής, ο Ορφέας, οι Διόσκουροι Κάστορας και Πολυδεύκης, ο Θησέας, ο πατέρας του Αίαντα Τελαμώνας αλλά και η Αταλάντη, η μοναδική γυναίκα στο σκάφος.

Στην Κολχίδα πια ο Ιάσωνας έχει να αντιμετωπίσει τον βασιλιά Αιήτη, ο οποίος του ζητά να κάνει μια σειρά άθλους για να του παραδώσει το δέρμα. Η επιτυχία του ήταν εγγυημένη από τη στιγμή που έβαλε το χέρι της η κόρη του Αίαντα, Μήδεια, την οποία ο ήρωας ερωτεύτηκε και πήρε μαζί του στην Ιωλκό.

Ο μύθος δηλώνει τις δυσκολίες και τους αιματηρούς αγώνες που κατέβαλαν οι Έλληνες στην αρχή της ιστορίας τους για τον έλεγχο του εμπορικού δρόμου προς τον Εύξεινο Πόντο, όπου πλέον εγκαταστάθηκαν μόνιμα.

Ο Εύξεινος Πόντος στην αρχή ονομαζόταν Άξενος Πόντος (Άξεινο τον ονομάζει ο Πίνδαρος), με το επίθετο να ερμηνεύεται ως αφιλόξενος. Ο όρος «Εύξεινος», που επικράτησε, αποτελεί ευφημισμό.

Πηγή: https://www.pontosnews.gr/498211/pontos/chronologio/o-pontos-sti-mythologia/

Εντοπίσαμε στο χάρτη την περιοχή του Πόντου. Βρήκαμε και  αναλύσαμε διάφορα στοιχεία σε άλλες πόλεις του Πόντου: Σινώπη, Σαμψούντα, Ορντού, Κερασούντα, Νικόπολη, Τραπεζούντα, Σάντα, Ριζούντα και το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά.. Μέσα από τις διηγήσεις του παππού Α. και της γιαγιάς  Π. καταγράψαμε τις αντίστοιχες  διαδρομές: από το Σοχούμι στην Καλαμαριά και από τη Γαράσαρη του Πόντου στον Πειραιά και  στη συνέχεια στην Καβάλα.

Το Ωραιόκαστρο που βρίσκεται το νηπιαγωγείο  μας και ο τόπος διαμονής μας, κατοικήθηκε και από πρόσφυγες που ήρθαν από τον Πόντο Στο δημαρχείο υπάρχει ένα γλυπτό στη Μνήμη της Γενοκτονίας του ποντιακού Ελληνισμού που κατασκευάστηκε από τον γλύπτη κ. Γιώργο Κικιώτη. Μπροστά από το γλυπτό υπάρχουν μαρμάρινες πλάκες με τις πόλεις του Πόντου.

Την Τετάρτη στις 16 Νοεμβρίου 2022 επισκέφθηκε το νηπιαγωγείο μας η Ένωση Ποντίων  Ωραιοκάστρου και Φίλων. Η πρόεδρος της Ένωσης κ. Πετρίδου Γεωργία δέχθηκε την πρόσκληση μας με χαρά και πολλή αγάπη και ήρθε με άλλα τρία εξαίρετα μέλη: τον κ. Κουγιουμτζίδη Σάββα, δάσκαλο του 1ου δημοτικού σχολείου Ωραιοκάστρου, την κ. Ορμανίδου Ευδοξία (Δόξη) και τον κ. Λάμπη Παπαθανασιάδη εκλεκτό λυράρη.

Αρχικά μας παρουσίασαν στοιχεία σημαντικά που αφορούν την ιστορία του Πόντου και τον ξεριζωμό ο οποίος σταδιακά ολοκληρώθηκε το 1922.

Στη συνέχεια μας παρουσίασαν την ανδρική ποντιακή φορεσιά. Η φορεσιά του κ. Σάββα είναι η  επίσημη που φοριόταν μόνο τις Κυριακές.

Η ανδρική παραδοσιακή φορεσιά πήρε το όνομα από το παντελόνι με τα στενά σκέλια και την φαρδιά σούρα, το οποίο ονομαζόταν Ζίπκα. Γι’ αυτό με τον όρο “Ζίπκα” εννοούμε ολόκληρη την ποντιακή ανδρική ενδυμασία, που περιλαμβάνει γιλέκο, σακάκι, ζωνάρι, κουκούλα, τσάπουλας και μέστια. Το ύφασμα που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή της ανδρικής ενδυμασίας ήταν τσόχα ή βαμβακερό ύφασμα ή λινό ή κασμίρ, ενώ τα πιο συνηθισμένα χρώματα ήταν το μαύρο, το καφέ, και το μπλε.

Ζίπκα

Είναι ένα είδος παντελονιού που ξεκινούσε από την μέση και κατέληγε στους αστραγάλους. Μπροστά δεν είχε άνοιγμα και δενόταν στην μέση με βρακοζώνα. Η ζίπκα ήταν αρκετά πλατιά και σχημάτιζε εμπρός και πίσω πολλές πτυχές και πιέτες, σταδιακά στένευε μέχρι τα γόνατα, ενώ από εκεί και κάτω στένευε τόσο όσο να περνούν μόνο τα πόδια. Εσωτερικά είναι επενδυμένη με κάποτο σε σκούρο χρώμα.

Καμίσ’

Ανδρική πουκαμίσα φτιαγμένη από άσπρο λινό πανί. Ο γιακάς ήταν στενός (παπαδίστικος) και τα μανίκια φαρδιά και καταλήγουν στους καρπούς δίχως κουμπιά στις άκρες. Ήταν βασικό ρούχο στην ποντιακή ενδυμασία.

Γελέκ’

Γιλέκο από βαμβακερό πικέ ύφασμα ή τσόχα και φοδραρισμένο με άσπρο πανί. Το μήκος ξεκινούσε από τους ώμους ως την μέση. Είχε δύο τσέπες, μία δεξιά και μία αριστερά κάτω από το στήθος.
Τα κουμπιά ήταν βαμβακερά ή μεταλλικά.

Πασλίκ’ ή Πασλούκ’ ή Πασλούχ’

Είναι το ανδρικό κάλυμμα του κεφαλιού, κατασκευασμένο από το ίδιο ύφασμα και χρώμα με την ζίπκα. Έχει σχήμα κώνου, με μεγάλο πλάτος στην βάση του και δύο μακριές λωρίδες φοδραρισμένες όπου δένονται στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή στην αριστερή πλευρά.
Το μήκος είναι 2 μέτρα με τις λωρίδες δεξιά και αριστερά, και το φάρδος είναι 0,30 εκ. Η κορυφή σχηματίζει μύτη και είναι ραμμένο ένα κορδόνι με φούντα.

Ταραπουλούζ ή Τροπολόζ

Μεταξωτό ζωνάρι με κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις. Το μήκος του ταραπουλούζ φθάνει τα 6 μέτρα και το φάρδος του 0,40 εκ. Στις άκρες του ζωναριού έραβαν φούντες με κρόσσια από το ίδιο ύφασμα και δένεται πάνω από την ζίπκα. Τα χρώματα είναι έντονα, ζωηρά, όπως το βυσσινί, το μπεζ, το μπλε, το πράσινο και το κίτρινο.

Σελαχίν ή Σελαχλίκ ή Σελαχλούκ

Δερμάτινη ζώνη που έμπαινε πάνω από το ταραπουλούζ. Το κατασκευάζανε με τρείς σειρές δέρμα στο οποίο έδιναν διάφορους χρωματισμούς από καφέ ανοιχτό έως καφέ σκούρο και μαύρο. Ήταν ειδικά φτιαγμένο για να στερεώνεται το καρακουλάκ ή γαμέ ή κάμα (μεγάλο μαχαίρι), το καπνοσάκουλο , η τάπαντζαν ή λιβέρ ή χτυπετέρ (πιστόλι), και διάφορα προσωπικά αντικείμενα.

Κάμα

Είδος σπαθιού, γυριστό λίγο στην μέση, με ανάλογο θηκάρι. Η λαβή του είχε δύο αυτιά κοκάλινα. Με την κάμα σε ορισμένες περιοχές του πόντου έκαναν διάφορες φιγούρες στον χορό “Σέρρα”. Στην περιοχή της Σάντας την κάμα την έλεγαν γάμα ή γαμά.

Εγκόλπιο ή Κόλπος

Είναι κόσμημα παραλληλόγραμμο, διπλής όψεως από μαλακό επάργυρο ή ασήμι, και σκαλισμένο στο χέρι. Στην μία πλευρά είχε τον Άγιο Γεώργιο και στην άλλη κλαδί αμπέλου. Επάνω είχε συρταράκι που ανοιγόκλεινε. Στο εσωτερικό μέρος από το εγκόλπιο ήταν τοποθετημένο τίμιο ξύλο από τους Άγιους Τόπους. Στις δύο άκρες δενόταν η ασημένια αλυσίδα που είχε μήκος 1.80 μέτρα. Το φορούσαν οι άνδρες σταυρωτά από το μέρος της καρδιάς.

Φυλαχτόν ή Τάμα

Τριγωνικό κόσμημα διπλής όψεως από μαλακό επάργυρο ή ασήμι.   Η μία πλευρά ήταν χαραγμένη με διάφορα ψυχεδελικά σχέδια. Επάνω είχε συρταράκι που ανοιγόκλεινε και μέσα είχε τίμιο ξύλο. Στις δύο άκρες ήταν δεμένο με αλυσίδα 0.40 εκ. και το φορούσαν οι άνδρες στο στήθος .

Ώρα ή Σαατ ή Κιοτσέκ

Κιοτσέκ είναι η χρυσή, επίχρυση, αργυρή αλυσίδα που κρέμεται το ρολόι και έχει μήκος 2 μέτρα. Την αλυσίδα την συγκρατεί ο “αλεπός”, τριγωνικό αξεσουάρ που ρυθμίζει το ύψος της. Την ώρα με το κιοτσέκ οι άνδρες το έβαζαν στην δεξιά τσέπη του γιλέκου τους, ενώ οι γυναίκες το τοποθετούσαν επάνω στο λαχόρ τους.

Τσάπουλας

Ανδρικά υποδήματα με σκληρό δέρμα και οι μύτες των παπουτσιών μυτερές και λίγο γυριστά προς τα πάνω. Το δέρμα από τις σόλες είναι πολύ σκληρό και έχει πάχος μισό εκατοστό, ενώ το τακούνι 1,5 εκ. Το χρώμα είναι μαύρο ή καφέ σκούρο. Τα φορούσαν κυρίως , οι νέοι και περισσότερο οι χορευτές  επειδή ήταν ελαφριά.

Μέστια (περικνημίδες)

Ήταν κατασκευασμένες από πολύ μαλακό δέρμα και κάλυπταν τις γάμπες. Το ύψος τους ξεκινούσε από τον αστράγαλο και κατέληγε στο γόνατο. Τα μέστια τα φορούσαν σε συνδυασμό με τα τσάπουλας ή τα γεμένια .

Γυναικεία ποντιακή φορεσιά

Η φορεσιά της κ. Ορμανίδου Ευδοξίας (Δόξης)  είναι η  επίσημη που φοριόταν μόνο τις Κυριακές

Η ορολογία που καθιερώνει όλη την γυναικεία ποντιακή φορεσιά είναι το χαρακτηριστικό της ένδυμα η “Ζιπούνα ή Ζουπούνα”. Την γυναικεία φορεσιά την συναντάμε σε διάφορες περιοχές του Πόντου διαφοροποιημένη, είτε λόγω κοινωνικής θέσης της κάθε γυναίκας (ή ηλικία της), είτε  λόγω κλιματολογικών συνθηκών, ή ακόμα και λόγω των πολλών ποικιλιών των υφασμάτων και των χρωμάτων.

Ζιπούνα ή Ζουπούνα

Η ζιπούνα είναι ένα μακρύ ευρύχωρο ριχτό φόρεμα με φαρδιά μανίκια, που άρχιζε από τους ώμους και κατέβαινε ως τους αστραγάλους. Μπροστά έκλεινε με κουμπιά από πάνω μέχρι την μέση. Τα υφάσματα που χρησιμοποιούσαν ήταν:

Μεταξωτό μπροκάρ, του οποίου η ύφανση είχε ένα λουλούδι σε διάφορα χρώματα.
Μεταξωτό ταφτά (μονόχρωμο ύφασμα).
Ταφτά σανσάν (ύφασμα που κάνει διάφορα χρώματα).
Σουά σοβάζ (άγριο μετάξι “κρουστό”).
Ριγωτό ύφασμα σε διάφορα χρώματα βαμβακομέταξα.
Ριγωτό υφαντό (βαμβάκι-μαλί).

Το εσωτερικό της ζιπούνας είναι φοδραρισμένο με κάποτο (άσπρο βαμβακερό ύφασμα. Τα τελειώματα (γιακάς, μανίκια) και περιμετρικά του φορέματος είναι κεντημένα με χρυσή ή ασημένια ή υφαντή κλωστή. Στον δυτικό πόντο συναντάμε ζιπούνες χωρίς κουμπιά με βαθύ άνοιγμα στο στήθος και ανοίγματα στα πλάγια.

Σαλβάρ ή Σαρβάλ

Φαρδιά βράκα, που ξεκινούσε από την μέση και έφτανε μέχρι τους αστραγάλους. Στο κάτω μέρος δένονταν με κορδόνια τα μπατζαγοδέματα. Κατασκευαζόταν από ύφασμα μάλλινο ή βαμβακερό ή φανέλα ή μεταξωτό, το εσωτερικό ήταν φοδραρισμένο με λευκό ή σκούρο κάποτο ή χασέ. Στηριζόταν με το βρακοζών’ και σχημάτιζε πτυχές δίνοντας ένα καλοφτιαγμένο στήσιμο στην ζιπούνα.

Καμίς & Σπαρέλ ή Σπαλέρ

Το καμίς είναι πουκάμισο που συνόδευε την επίσημη ενδυμασία, το χρώμα ήταν λευκό ή εκρού και το ύφασμα μετάξι , ραμμένο με δαντέλα, στα τελειώματα του ρούχου (μανίκι και γιακά). Στα χωριά οι γυναίκες κάτω από την ζιπούνα αντί για καμίς φορούσαν το σπαρέλ (τετράγωνο ύφασμα που δενόταν στο λαιμό και τα πλαϊνά της σπάλας). Τα υφάσματα που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή του σπαρέλ ήταν μονόχρωμα ριγωτά, μεταξωτά ή βελούδα και ήταν φοδραρισμένα με κάποτο ή χασέ και έχουν κέντημα γύρω από τον λαιμό.

Εσώρουχο

Το γυναικείο εσώρουχο το λέγανε το “βρακίν”, το μήκος του έφτανε λίγο κάτω από το γόνατο και είχε στην άκρη γαϊτάνι από βαμβάκι και με αυτό δενόταν στο κάθε πόδι. Τα εσώρουχα στον πόντο τα έφτιαχναν από λευκό χασέ ή σκούρα βαμβακοφανέλα ,και λινό. Για τα νυφιάτικα εσώρουχα χρησιμοποιούσαν κοφτό χασέ με αζούρι σε διάφορα σχέδια, μεταξωτή και βαμβακερή δαντέλα και το τσελβόλ κεντημένο στο στήθος με κλωστές σε κόκκινες αποχρώσεις.

Τάπλα ή Τεπελίκ ή Τεπελίκι

Καπελάκι που κοσμούσε το γυναικείο κεφάλι. Πήρε την ονομασία από την λέξη “τεπε” που σημαίνει κορυφή. Το κατασκευάζουν εσωτερικά από σκληρό χαρτί (χαρτόνι) και εξωτερικά από τσόχα, σκληρό κάποτο ή βελούδο. Ημικυκλικά περνούσαν χοντρό χαρτί ενός εκατοστού και πάνω σε αυτό έραβαν μία ή δύο σειρές φλουριά Κωνσταντινάτα. Το πάνω μέρος το κάλυπταν με μέταλλο σφυρήλατο σε διάφορα σχέδια ή το κεντούσαν. Στο πλάι υπήρχαν δύο κορδέλες για να το δένουν στο κεφάλι. Σε ορισμένες περιοχές (π.χ. κάρς) το τεπελίκ που φορούσαν κάλυπτε όλη την περίμετρο της κεφαλής Υπήρχαν τεπελίκια που στην κορυφή αντί για μέταλλο κεντούσαν χρυσό κορδόνι και το έλεγαν “τάπλα κουρσίν”.

Καμαρωτέρ ή Καμαρα ή Βαλά

Ήταν το νυφικό πέπλο με όλα τα στολίδια και τα κοσμήματα που το συνόδευαν, φοριόταν μόνο στον γάμο. Κάλυπτε εκτός από το κεφάλι , το στήθος και την πλάτη μέχρι την μέση ή όλο το σώμα.Το βαλά το φορούσαν οι νύφες στην περιοχή του Ακ Νταγ Ματέν. Σε άλλες περιοχές του πόντου η βαλά σκέπαζε ολόκληρο το σώμα της νύφης μπρός και πίσω ως την μέση. Συνήθως κατασκευαζόταν από κίτρινο μεταξωτό ύφασμα.

Το Πουλούν ή Πουρλούν

Είναι ένα πολύ λεπτό κάλυμμα, χρώματος κόκκινο ή πράσινο, που το φορούσε στο κεφάλι η νύφη μετά την στέψη. Σε ορισμένα μέρη του πόντου αντικαθιστούσε το καμαρωτέρ

Το Σαλ

Μάλλινο τετράγωνο ύφασμα μονόχρωμο που σκέπαζε το κεφάλι, την πλάτη, τους ώμους και το στήθος. Το χρησιμοποιούσαν οι μεσήλικες και οι γριές, όταν πήγαιναν εκκλησία, ή όταν πήγαιναν για ψώνια ή όταν πήγαιναν επισκέψεις στην διάρκεια του χειμώνα.

Λετζέκ

Είναι μαντήλα τετράγωνη που διπλωνόταν στην μέση. Είχε διαστάσεις 1.20μ. επί 1.20μ. Το λετζέκ που φορούσαν οι νέες είχε  χρώμα κοκκινοκίτρινο με κοκκινωπά λουλούδια,περιμετρικά ήταν πλεγμένο γαϊτάνι ή δαντέλα χειροποίητη. Οι ηλικιωμένες και οι χήρες φορούσαν σκούρα χρώματα. Το ύφασμα ήταν βαμβακερό ή λινάτσα ή καμβά. Το λετζέκ φοριόταν τριγωνικά στο κεφάλι πάνω από το τεπελίκι ή χωρίς αυτό, το πρόσφεραν οι συγγενείς της νύφης πριν από τον γάμο. Υπήρχε και το μαντήλι καθημερινής χρήσης που το φορούσαν οι κοπέλες και οι γυναίκες του ορεινού πόντου, οι διαστάσεις του ήταν 1επί 1 και το έλεγαν τσίτι ή κατσοδέτρα.
Τα συγκεκριμένα μαντήλια ήταν μονόχρωμα σκούρα ή με ανοιχτή απόχρωση, το ύφασμα ήταν τσελβόλ ή λινό. Στην περιοχή τις Τόγιας ήταν άσπρα και μαύρα. Στην Σάντα τα χρώματα ήταν μαύρο με λουλούδια σε έντονους χρωματισμούς. Στην Νικόπολη ήταν το σκούρο μπλε το σκούρο καφέ και το μαύρο. Στον Δυτικό Πόντο συναντάμε μαντήλια σε άσπρο, σε μπεζ και σε κόκκινο χρώμα.

Λαχόρ’

Τετράγωνο υφαντό ζωνάρι από αργαλειό, που το δίπλωναν οι γυναίκες τριγωνικά, δένοντάς το στην μέση πάνω από την ζιπούνα . Τα χρώματα είναι έντονα ζωηρά βαμμένα με φυτικές βαφές του σοφράν της παπαρούνας και του κάστανου. Το λαχόρ έχει μήκος 1,10μ. και φάρδος 1μ. Για να στερεωθεί το λαχόρ στην μέση το έδεναν με μια στενή κεντημένη λουρίδα, η οποία είχε στις άκρες φούντες, που τις έλεγαν τσαγούνα, κάθετα στις δύο άκρες υπήρχαν κρόσσια. Το όνομα εικάζεται ότι το πήρε από την πόλη Λαχόρι του Πακιστάν, απ’ όπου τέτοια υφάσματα έφταναν στον πόντο με καράβια. Υπήρχαν και άλλα ζωνάρια όπως:

·        Η Κοκνέτσα, είναι υφαντό από άγριο μαλλί και βαμβάκι. Είχε μήκος 1.25μ.  πλάτος 0,90 εκ. και το χρώμα του ήταν προς το κεραμιδί. Την κοκνέτσα την φορούσαν συνήθως οι γυναίκες στα χωριά πάνω από την ζιπούνα, από την μέση ως τις γάμπες.
·        Tο Ταραπολούζ, γυναικείο μεταξωτό ζωνάρι το οποίο οι γυναίκες το συνδύαζαν με το επίσημο ένδυμα. Τα χρώματα του ήταν έντονα ζωηρά στις αποχρώσεις του κίτρινου, του κεραμιδή του πράσινου του μπλε και του μπεζ. Το μήκος του 1.40μ. το φάρδος του 0,35εκ. και στις άκρες του σχημάτιζε κλεμία με πισκούλια μικρά.
·        Tο Φοτά ή Πεσταμπάλ, είναι ένα είδος ποδιάς που το φορούσαν οι νέες κοπέλες σε διάφορους χρωματισμούς, ενώ οι μεγάλες γυναίκες άνω των 50 ετών συνήθως σε μαύρο χρώμα. Το ύφασμα είναι από μετάξι και υφαντή, ενώ το φάρδος είναι 1.20μ. το μήκος 0,85εκ., ήταν δίχρωμο με κάθετες ραβδώσεις, και δενόταν στην μέση με λωρίδες τα φοτοδέμα.

Κατιφέ

Είναι βελούδινο ζακέτο, το μάκρος του ξεκινάει από τον ώμο και καταλήγει στην μέση. Ήταν κεντημένο στο λαιμό στην μέση, στο στήθος και τα μανίκια με χρυσό σιρίτι. Το φάρδος του κεντήματος ήταν 5εκ.Το κατιφέ το σχεδίαζαν και κεντούσαν ειδική ράφτες. Υπήρχε αυτό το κέντημα στην νυφική ενδυμασία αλλά και στην ενδυμασία νεαρών κοριτσιών. Άλλο γυναικείο πανωφόρι ήταν το κοντογούνι , βελούδινο ύφασμα όπου γύρω από το λαιμό στόλιζαν το κοντογούνι με γούνα αλεπούς. Είχε δύο μεγέθη ,το ένα ξεκινούσε από τον ώμο και κατέληγε στην μέση και το άλλο ξεκινούσε από τον ώμο και κατέληγε στους γοφούς. Υπήρχε ακόμη το μακρυγούνι επίσημο  ένδυμα σαν παλτό. Το ύφασμα ήταν μάλλινο (Τσόχα ή κασμίρ). Το μήκος ξεκινούσε από τον λαιμό και κατέληγε στους αστραγάλους. Η επένδυση εσωτερικά ήταν από γούνα αρκούδας και εξωτερικά χρησιμοποιούσαν γούνα αλεπούς, κάθετα στα δύο ανοίγματα εμπρός. Υπήρχαν και άλλα πανωφόρια το λίπατε παλτό καθημερινής χρήσης. Το σαλ ήταν το σάλι που έβαζαν στους ώμους οι γυναίκες το οποίο έφτιαχναν οι ίδιες από μαλλί κατσίκας. Υπήρχε και η Τσόχα πανωφόρι καθημερινής χρήσης. Υπήρχε ανδρική και γυναικεία. Η τσόχα ήταν συνήθως χωρίς επένδυση και την κατασκεύαζαν από χοντρό μάλλινο ύφασμα. Η γυναικεία τσόχα ήταν σε δύο τύπους, στην μία περίπτωση το μάκρος ήταν μέχρι τους γοφούς και στην άλλη το μάκρος έφτανε στην μέση της γάμπας, κούμπωνε στο πλάι.

Κόσμημα

Γκιορντάν ή γιορτάνι: Χρυσά φλουριά Κωνσταντινάτα με τρείς ή τέσσερις σειρές. Τα φλουριά ήταν περασμένα σε αλυσίδες  ή ήταν κεντημένα σε ύφασμα και τα φορούσαν ημικυκλικά στον λαιμό ή τριγωνικά στο στήθος.
Τα πεντόλιρα: Η αξία τους ήταν πέντε φορές μεγαλύτερη από την αξία τις Τούρκικης λύρας. Τα χάριζαν οι πεθερές στις νύφες την ημέρα του γάμου. Τα φορούσαν στον λαιμό με διπλή αλυσίδα (κοχλίδ).
Σαμσάδες ή Σεπσέδες: Έτσι ονόμαζαν τα Κωνσταντινάτα φλουριά τα οποία κρεμούσαν σε αλυσίδες. Στον Δυτικό Πόντο τα έπλεκαν τα κορίτσια στις πλεξούδες.
Καρδίτσας: Έτσι ονόμαζαν τα σκουλαρίκια ή τα μενταγιόν που είχαν σχήμα καρδιάς. Στο κέντρο υπήρχε πέτρα σε διάφορα χρώματα. Ήταν φτιαγμένα από χρυσό 24 Καρατίων και τα φορούσαν νέα κορίτσια.
Περιλαίμια: Τα κατασκεύαζαν από ασήμι σε διάφορα σχέδια. Για τον λαιμό είχαν ασημένιο περιδέραιο με σχέδιο τον Άγιο Γεώργιο. Στα τελειώματα είχαν ασημένια αλυσίδα με φυλλαράκια. Στην περιοχή της Τραπεζούντας τα ονόμαζαν πογασκεστί.
Πέρλες και μαργαριτάρια: Υπήρχαν σε διάφορα μεγέθη και μήκη. Τα περνούσαν 3 ή 4 φορές στον λαιμό.
Χασίρ ή χαστρί: Χειροποίητο κόσμημα σε βυζαντινή μορφή για τον λαιμό και το χέρι. Το κατασκεύαζαν από σύρμα χρυσό ή ασημένιο. Κούμπωνε με συρταράκι. Στην μία άκρη έχει μία αγκράφα που οι γυναίκες χάραζαν το μονόγραμμά τους.
Ώρα ή Σαάτ: Ρολόι με μακριά ασημένια αλυσίδα.

Υποδήματα

Τα γυναικεία παπούτσια είναι σε μαύρο χρώμα με λουράκι που κουμπώνει στο πλάι.

Ναλία: Είναι τσόκαρα από ξύλο βερνικωμένο με διάφορα σχέδια στο εσωτερικό και ένα δερμάτινο λουρί επάνω.
Κουντούρας: Είναι παπούτσι με τακούνι. Κατασκευάζονταν από Ευρωπαϊκό δέρμα ,το επάνω μέρος τους ήταν από μαύρο δέρμα και σκέπαζε όλο το πάνω μέρος του ποδιού. Ήταν χαμηλά και το ύψος του παπουτσιού έφτανε μέχρι τον αστράγαλο ή και λίγο πιο ψηλά και λέγονταν καλοσλία.

και από πηγή: https://pontiakiparadosi.weebly.com/alphanutaurhoiotakappaeta-phiomicronrhoepsilonsigmaiotaalpha.html

Μας μίλησαν για τα παραδοσιακά φαγητά και γλυκά του Πόντου

παραδοσιακά φαγητά

Μαυρολάχανα με φασούλια (φασολάδα με μαύρα λάχανα), Βαρένικα (σαν τα τορτελίνια), Χαβίτσ’ (κρέμα από καλαμπόκι), Τανωμένον Σουρβά (σούπα από ξεφλουδισμένο και χοντροκομμένο σιτάρι), Κιντέατα (σαλάτα από τσουκνίδες) Πιροσκί (πατατοπιτάκια), Τσοκαλίκ’ και Τσορτάν’ (σαν κεφαλοτύρι), Κοχλύδα (Σαλιγκάρια σούπα), Φελία  (αυγόφετες)

παραδοσιακά  γλυκά

Χοσάφ (κομπόστα από αποξηραμένα φρούτα), Ωτία (γλύκισμα που το έδιναν σε γάμους), Τσιριχτά (λουκουμάδες), Πιρόχ’ (ποντιακή πάστα φλώρα)

Από αυτά τα ωραία γλυκίσματα που κερνούσαν στους γάμους οι Πόντιοι μας έφερε η κ. Πετρίδου ατομικά στα παιδιά.

Η κ. Πετρίδου μας χάρισε  το λάβαρο της Ένωσης

Το βιβλίο Νεράιδες και Υπερήρωες του Πόντου

Όλη παρουσίαση έγινε με την υπέροχη μουσική υπόκρουση από τον λυράρη κ. Λάμπη Παπαθανασιάδη.

Ο κ. Λάμπης  Παπαθανασιάδης μας μίλησε για την ποντιακή λίρα

Η Ποντιακή λύρα ή κεμεντζές είναι το κατεξοχήν λαϊκό μουσικό όργανο των Ελλήνων του Πόντου και των προσφύγων από την εν λόγω περιοχή. Ανήκει στην κατηγορία των εγχόρδων τοξοτών μουσικών οργάνων, δηλαδή που χειρίζονται με τόξο (δοξάρι). Έχει τρεις χορδές, συνήθως κουρδισμένη σε τέταρτες καθαρές με νότες ΣΙ-ΜΙ-ΛΑ.  Κατασκευάζεται από διάφορους τύπους ξύλων. Η Ποντιακή λύρα αποτελείται από την σκάφη της (“σκαφίδ”), τον βραχίονα (“γούλα”), τον κλειδοκράτορα (“κιφάλ”), τα κλειδιά κουρδίσματος (“ωτία”) το καπάκι (“καπάκ”), την ταστιέρα (“σπαρέλ”), τρεις μονές χορδές, τον χορδοδέτη (“παλικάρ”), τον καβαλάρη (“γάιδαρον”) και τον στύλο ήχου (“ψυχή”), καθώς και το δοξάρι της.

και από πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%BB%CF%8D%CF%81%CE%B1

Στο τέλος χορέψαμε τον παραδοσιακό χορό ομάλ: Σεράντα μήλα κόκκινα

Ευχαριστούμε από καρδιάς την κ. Πετρίδου Γεωργία πρόεδρο της  Ένωσης Ποντίων  Ωραιοκάστρου και Φίλων, τον κ. Κουγιουμτζίδη Σάββα,  την κ. Ορμανίδου Ευδοξία (Δόξη) και τον κ. Λάμπη Παπαθανασιάδη για την καταπληκτική τους παρουσίαση, για τα γλυκά (ωτία) και τα δώρα που μας χάρισαν!!!

Στο Ωραιόκαστρο επίσης κατοικεί η ζωγράφος κ. Μάρη Βεργουλίδου.

Την Παρασκευή 13 Ιανουαρίου επισκέφθηκε το νηπιαγωγείο μας η κ. Μάρη Βεργουλίδου, η οποία κατοικεί στο Ωραιόκαστρο. Μας παρουσίασε τα έργα της με τίτλο: “Σαν παραμύθι” που είναι εμπνευσμένα από τις ιστορίες που τις διηγούνταν η  γιαγιά της  για τον Πόντο. Μέσα από τα  έργα της ξεδιπλώθηκε   η κουλτούρα , ο πολιτισμός και η ιστορία του Πόντου. Τα παιδιά ακουμπήσανε τα έργα με τα χέρια τους και ένιωσαν έστω και για λίγο στιγμές από τις διηγήσεις  της γιαγιάς της κ. Μάρης.

Έργο με Πόντιους χορευτές

Πόντιος άνδρας

Ποδοσφαιρική ομάδα Τραπεζούντας Πόντου

Γυναίκες που φορούν τις πιο όμορφες φορεσιές τους για να πάνε σε γάμο

Μια γιαγιά που είναι στεναχωρημένη και βλέπει τον ξεριζωμό.

Γυναίκες αγρότισσες

Η ώρα του αποχωρισμού

Τα τρένα με τα οποία έφυγαν οι Πόντιοι για να έρθουν στην Ελλάδα.

Έφυγαν όμως και με πλοία.

Πόντια μάνα

Φτάσαμε στην Ελλάδα ….

Ευχαριστήσαμε την κ. Μάρη χαρίζοντας έργα που της φτιάξαμε σε καμβά.

Ζωγραφίσαμε  ότι μας άρεσε από τα έργα της ζωγράφου.

Στις 8 Φεβρουαρίου 2023 μας επισκέφθηκε ο κ. Σπάρτακος (μπαμπάς νηπίου) που έχει έρθει στην Ελλάδα με το τελευταίο και μεγαλύτερο κύμα των Ελλήνων του Πόντου τη δεκαετία του ‘ 90.

Ο κ. Σπάρτακος απάντησε στις ερωτήσεις των παιδιών:

1. Πως ονομάζεται το μέρος στο οποίο ζούσατε;
2. Ήταν πολλοί Έλληνες εκεί;
3. Ζούσαν άνθρωποι και από άλλες εθνικότητες;
4. Τι γλώσσα μιλούσανε εκεί;
5. Ζούσατε όμορφα;
6. Τι μαθήματα κάνατε στο σχολείο που πηγαίνατε;
7. Περνούσατε όμορφα στο σχολείο σας;
8. Σας αναγκάσανε να φύγετε ή φύγατε από μόνοι σας;
9. Πως ήρθατε στην Ελλάδα; Με πλοίο; Με αεροπλάνο; Με τρένο ή με αυτοκίνητο;
10. Πόσο χρόνων ήσασταν όταν ήρθατε στην Ελλάδα;
11. Σε ποιο μέρος ήρθατε στην Ελλάδα;
12. Που μένατε όταν ήρθατε στην Ελλάδα;
13. Σας αρέσει που ήρθατε στην πατρίδα σας;

Ο  κ. Σπάρτακος ζούσε στην Τσάλκα της σημερινής Γεωργίας.  Στο μέρος αυτό  υπήρχαν άνθρωποι από το Καζακστάν, τη Ρωσία, τη Γερμανία και από άλλες χώρες. Οι Έλληνες ήταν ένας ξεχωριστός λαός στη Ρωσία. Τους εκτιμούσαν και τους αγαπούσαν πολύ. Στο σχολείο διδάσκονταν η ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός. Υπήρχαν μαθήματα πολλά και ευχάριστα. Τα αγόρια μάθαιναν ξυλογλυπτική και ότι είχε σχέση με τεχνικές δεξιότητες. Τα κορίτσια μάθαιναν  κεντητική, ράψιμο και άλλα. Τα  παιδιά βοηθούσαν στην καθαριότητα του σχολείου. Ο αθλητισμός και η μουσική είχαν σημαντική θέση στη σχολική ζωή. Περνούσαν πολύ όμορφα και ζούσαν πολύ καλά. Ο μπαμπάς του ήταν έμπορος. Δεν τους έδιωξε κάποιος για να φύγουν.

Η θεία του είχε έρθει στην Ελλάδα για να ζήσει μόνιμα και είπε στον μπαμπά του  ότι αν θέλει να έρθει να το κάνει άμεσα για να μεγαλώσουν τα παιδιά του στην πατρίδα.  Ήρθαν στη Θεσσαλονίκη με το αεροπλάνο το 1996. Ήταν 11 χρονών. Εγκαταστάθηκαν στις Συκιές. Του αρέσει πάρα που βρίσκεται στην πατρίδα του την Ελλάδα. Είπε στα παιδιά ότι είναι πολύ σημαντικό να μάθουν πολλές γλώσσες, να παίρνουν τα θετικά πράγματα από τους άλλους ανθρώπους και να σέβονται όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το θρήσκευμα και την εθνικότητα τους. Στο τέλος ο κ. Σπάρτακος έκανε αναφορά στον ποντιακής καταγωγής Άγιο Γεώργιο τον Καρλσίδη.

Ο Όσιος Γεώργιος Καρσλίδης (ο Ομολογητής) γεννήθηκε το 1901 μ.Χ. στην Αργυρούπολη του Πόντου (έδρα της Ιεράς Μητρόπολης Χαλδίας) και το βαφτιστικό του όνομα ήταν Αθανάσιος.

Έμεινε από μικρός ορφανός και μάλιστα οι γονείς του πέθαναν την ίδια ημέρα. Όμως, αμέσως φανερώθηκαν τα σημεία της κλήσεως και της χάριτος. Γαλουχημένος από την ευσεβέστατη μάμμη του με την παραδειγματική ποντιακή ευσέβεια, μόλις στάθηκε στα πόδια του και άρχισε να μιλάει έδειξε ότι διέφερε των άλλων παιδιών και ότι ήταν αφοσιωμένος στον Θεό. Παιδί ακόμα, προσεύχονταν συνεχώς, έκανε νηστείες και επτά χρονών πήγε και προσκύνησε την Παναγιά του Σουμελά. Δόκιμος μοναχός έγινε σε ηλικία μόλις εννέα ετών.

https://www.saint.gr/2887/saint.aspx

Γνωρίσαμε και άλλους Αγίους του Πόντου:

Άγιος Ευγένιος ο Τραπεζούντιος

Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης

Άγιος Νικόλαος των Μύρων

Άγιος Σάββας

Αγία Σοφία της Κλεισούρας

Άγιος Δαυίδ ο Κομνηνός

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας

https://www.lelevose.gr/tag/pontioi_agioi/

 Κατά τη διάρκεια των εορτών  μάθαμε τα κάλαντα των Χριστουγέννων , της Πρωτοχρονιάς, των Φώτων και των Βαΐων και ήρθαμε σε επαφή με τους Αγίους του Πόντου. Μιλήσαμε για την ποντιακή διάλεκτο και μάθαμε πως λένε τα ζωάκια , τα φρούτα , τα λαχανικά, τα επαγγέλματα. Ακούσαμε παροιμίες και γνωμικά στα ποντιακά. Γνωρίσαμε τα ήθη, τα έθιμα, τα  μουσικά όργανα, τους χορούς και τα τραγούδια των Ποντίων. Παίξαμε παιχνίδια με  παζλ, μέμορυ , παιχνίδια γνώσεων, κάναμε αναγραμματισμούς, σταυρόλεξα και ασκήσεις στη γλώσσα και στα μαθηματικά.

Φτιάξαμε δυο τρισδιάστατες κατασκευές  με τίτλους «ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΤΣΑ ΠΑΝΑΪΑ» και  «Η ΡΩΜΑΝΙΑ ΚΙ ΑΝ ΠΕΡΑΣΕΝ ΑΝΘΕΙ ΚΑΙ ΦΕΡΕΙ ΚΙ ΑΛΛΟ»

3^Ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΤΣΑ ΠΑΝΑΪΑ

Σε θερμομονωτική πλάκα εξηλασμένης πολυστερίνης κολλήσαμε την εκκλησία της Παναγίας Σουμελά την οποία βάψαμε με λαδοπαστέλ και από πάνω περάσαμε νερομπογιά. Το Όρος Μελά το φτιάξαμε με χαλίκια τα οποία βάψαμε με καφέ τέμπερα και τακολλήσαμε με ατλακόλ. Το κάτω μέρος που είναι η βάση της εκκλησίας κολλήσαμε υαλοβάμβακα τον οποίο βάψαμε με γκρι ακρυλικό. Για τα δέντρα που υπάρχουν χρησιμοποιήσαμε κυψελωτό φούσκα νάυλον το οποίο βάψαμε με πράσινη τέμπερα. Τον ουρανό τον φτιάξαμε με υαλοβάμβακα που κολλήσαμε και τον χρωματίσαμε με γαλάζια τέμπερα. Στο επάνω μέρος γράψαμε σε εκρού χαρτονάκι ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΤΣΑ ΠΑΝΑΪΑ.

3ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: “Η ΡΩΜΑΝΙΑ ΚΙ ΑΝ ΠΕΡΑΣΕ ΑΝΘΕΙ ΚΑΙ ΦΕΡΕΙ ΚΙ ΑΛΛΟ”

Βάψαμε κομμάτι από φελλό με χρυσή τέμπερα. Για να είναι πιο σταθερός ο φελλός τον κολλήσαμε σε χαρτί του μέτρου. Σε φελιζόλ φτιάξαμε τον αετό του Πόντου και τον βάψαμε με μαύρο ακρυλικό χρώμα. Οι Πόντιοι χορευτές και οι χορεύτριες είναι ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές τις οποίες βάψαμε με μαρκαδόρο. Τοποθετήθηκαν σε ημικύκλιο κάτω από τον αετό του Πόντου. Στην άκρη ψηλά όπως βλέπουμε το έργο, βάλαμε τον λυράρη με την ποντιακή λύρα.  Μέσα από το χορό και τη μουσική τα συναισθήματα θυμίζουν την αλησμόνητη Πατρίδα τον Πόντο: «Η Ρωμανία  κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο».

Γράψαμε ένα ποίημα για την Παναγία  Σουμελά και ζωγραφίσαμε το μοναστήρι όπως μπορούσαμε.

3ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : ΠΟΙΗΜΑ

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: “ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ”

Πάνω στο όρος του Μελά

χτίστηκε η εκκλησιά σου.

Τα θαύματα σου ήταν πολλά,

μεγάλη η παρηγοριά σου.

Κάποιοι  σε έβαλαν φωτιά

να κάψουν τη φωλιά σου.

Οι μοναχοί όμως φροντίσανε

να κρύψουν την εικόνα.

Για  10 χρόνια  ήσουν κρυμμένη εκεί

με  άλλα ιερά κειμήλια.

Στο Βέρμιο, στην Καστανιά

ήρθες στη νέα εκκλησιά σου.

Μην κλαις γλυκιά μου Παναγιά

στη φωλιά σου είσαι πάλι.

Μεγάλη των Ποντίων Παναγιά

και όλης της Ελλάδας.

Τα παιδάκια του 3ου Νηπιαγωγείου Ωραιοκάστρου

Εικονογραφήσαμε το παραμύθι “Ο Πεντικόν και το κορίτσ΄ν ατ΄”

3^Ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : ΠΑΡΑΜΥΘΙ

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ:

«Ο ΠΕΝΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΙΤΣ΄ Ν΄ΑΤ»

Το παραμύθι το βρήκαμε στο διαδίκτυο:

https://www.lelevose.gr/o-pentikon-kai-ton-korits-n-at/

Μίαν έτον είνας πεντικός, που είχεν έναν έμορφον κορίτζ’. Ο πεντικόν ’κ’ εθέλ’νεν να επάντρευεν ατεν με άλλον πεντικόν. Την ώραν το ενούνιζεν είδεν τον ήλον να φωτάζ’. Ατότε είπεν: «θα δίγω το κορίτζι μ’ σον ήλον».

-Ήλε μ’, έπαρ’ τη θαγατέρα μ’. Μόνον εσέν θα δίγ’ ατεν, γιατί είσαι πολλά έμορφος και δυνατός, είπεν ο πεντικόν.

Γιοχ! Είπεν ο ήλον, ’κίπαίρ’ ατεν. Δέβα σα σύννεφα. Ατά κι άλλο δυνατά είναι, κρύφ’νε με και ’κ’ ελέπ’νε με.

Όντες επήεν σα σύννεφα, ατά είπαν ατον:

-Δέβα σο βορέαν, ατός έν’ ο δυνατόν. Φυσά και ταουτεύ’ μας.

Εσ’κώθεν επήεν σο βορέαν. Ατός πά είπεν ατον:

-’Κ’ επορώ να παίρω τη θαγατέρα σ’, γιατί ’κ’ είμαι δυνατός. Σεράντα χρόναι φυσώ και ’κ’ επορώ να ρούζω κά τον πύργον. Εκαίκα δέβα.

Σό τέλος απάν’ επήεν με το κορίτζ’ και εύρεν τον πύργον.

-Πύργε, είπεν ατον, έπαρ’ το κορίτζι μ’. Είσαι πολλά ψηλός και δυνατός.

-Πεντικέ, είπεν ατον ο πύργον, ακούς είναν βοήναπέσ’ σα τουβάραι μ’; Ντό εθαρείς πως έν’ ατό; Θερία πεντικούδαι. Τρώγ’νε με γάλαι γάλαι καί θα ρούζω αφκά. Ασά πεντικούδαι κι άλλο δυνατά κανένας ’κ’ έν’ σον κόσμον απάν’!

Ο πεντικόν ατότε εσάσεψεν. Εστεναχωρεύτεν. Αμάν επαίρεν τη θαγατέραν ατ’ και εράεψεν είναν έμορφον πεντικόν να δίειατεν!

Διαβάσαμε το παραμύθι στα παιδιά. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε τι περιγράφει «μεταφράζοντας» λέξεις. Τα παιδιά σχετικά εύκολα κατάλαβαν το περιεχόμενο της ιστορίας. Μιλήσαμε για τους ήρωες που συμμετέχουν και χωρίσαμε το παραμύθι σε σκηνές οι οποίες είναι πέντε. Δραματοποιήσαμε το παραμύθι. Στη συνέχεια ζωγραφίσαμε κάθε σκηνή και  γράψαμε τους διαλόγους των ηρώων. Βάλαμε αριθμό σε κάθε σελίδα και φτιάξαμε το εξώφυλλο του παραμυθιού. Παραθέτουμε τον σύνδεσμο στον οποίο βρίσκεται το  βίντεο του παραμυθιού με αφήγηση από εκπαιδευτικό.

Η υλοποίηση του πρότζεκτ διήρκεσε 5 μήνες. Υπήρξε ανατροφοδότηση και αξιολόγηση καθόλη τη διάρκεια της υλοποίησης του.  Οι μαθητές συμμετείχαν με αμείωτο ενδιαφέρον και ενθουσιασμό. Έγινε διάχυση του προγράμματος στους γονείς με διαρκή ενημέρωση τους σε όλα τα στάδια.

Η παρουσίαση του προγράμματος: